Leidse Courant | 1984 | 22 september 1984 | pagina 20

wrnm

weekpuzzel door dr. Pluizer

[7

n

rn

u

LLi

postzegels

WETENSCHAPPEN

CeidM Souoont

V oplossing uorige puzzel

NR. 37

KRUISWOORDRAADSEL

0 m 0, m

1 li

ZATERDAG 22 SEPTEMBER 1984 PAGINA

De prijswinnaars van puzzel 36 zijn:

A. Wijnands, Groenewege 24, 2211 DC Noordwijkerhout.

Ellen v.d. Geest, Hubrechtstraat 4, 2351 SG Leiderdorp.

De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.

HORIZONTAAL:

1. Soort hond.

7. Plant.

13. Afschrift.

14. Gebod.

16. Troep (ongunstig).

18. En dergelijke (afk.).

19. Water doorlatende.

21. Buitendijks land.

22. Niet mager (b.v. van

23. Lidwoord.

24. Soort takel.

26. Plantaardig afval.

28. Voertuig.

29. Hoofddeksel.

30. Drietentge
struisvogel.

32. Koude en droge
noordwestenwind in
Z.O.-Frankrijk.

35. Duits gebergte.

36. Deel van de hals.

38. Soort schaatsen.

39. Het doel niet treffend.

40. Loofboom.
42. Veerkracht.

44. Bloeimaand.

45. Deel v.e. boom.

46. Walkant.

47. Houten drlnkkom.
49. Gelofte.

51. Vaste regel.

52. Muzieknoot.

53. Insekt.

54. Kleurlinge.

55. Heidemeertje.

56. Zot.

58. Deel v.h. oor.

59. .Geschikt om geplukt
'te worden.

61. Voegwoord.

62. Vallei.

63. Muurholte.

65. Plezier.

67. Op dit moment.

68. Huisdier.

69. Zure kers.
71. Hoogste punt.
73. Deel v.e. boom.
75. Kleinigheid.

77. Uitvinder v.h. principe
van de telefoon.

79. Zonder moed.

80. Voordeel.

81. Modegek.

83. Gesteente.

84. Gereed.

85. Bewijs van betaling.

86. Kleverige stof.
88. Honingdrank.

90. Symbool van helium.

91. Bewind over anderen.
93. Soort toonbank in

reisbureaus enz.
95. Gespannen.

97. Vrouwelijk beroep.

98. Knutselaar.

VERTICAAL:

1. Grondvlak v.e. vat.

2. Voorzetsel.

3. Vogel.

4. Blad v.e. varen.

5. Laagtij. i

6. Loopplaats voor i
kippen.

7. Vrucht. i

8. Oude lengtemaat. i

9. Cafèbediende. i

10. Keurig.

11Voorzetsel. i

12. Kruipend dier. i

13. Tak van sport.

15. Afreis.

17. Ruim vertrek.
20. Toiletartikel.
22. Tuimeling.
25. Elektrisch geladen
atoom.

27. Staafje om iets te
bevestigen.

28. Vaatwerk.

29. Identiteitsbewijs.
31. Alvorens.

33. Rekenkundig
vraagstuk.

34. Rondedans.

35. Krampachtige
aandoening.

37. Opening achter in de 1

39. Hoofddeksel.

Gezamenlijk.

stoommachine.
Platte vloersteen.
Knaagdier.
Schrijfgerei.
Ligplaats voor
schepen.

Vreemde titel.
Rapport.

Wonder.
De gezamenlijke

toeschouwers.
Waterkering.
Bij voortduring.
Onderdeel v.e.

tennispartlj.

Hoge boogbal.
Afval van gedorst

Niet glinsterend (van

kleuren).

Moed, durf.

Soort kip.
Meubelstuk.
Visbak.

Jong schaap.
Beroemd componist

van operettes.
Taaie lekkernij.
Beproeving.

Soort café.

Kunstprodukt.
Persoonlijk vnw.
Geluid v.e. schaap.
Bijwoord.
Muzieknoot.

Welke twee sleutelwoorden vormen de letters uit de vakjes 57 12 6 73 53 3 92 11
30 68 en 54 25 17 42 1 31 68 37 40 63?

Oplossingen onder vermelding van Puzzel 37 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van de:

Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden.

Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden.

De jaarlijkse interland tegen
de Sovjet-Unie ging weer ver
loren. En de kansen op de eer
ste overwinning leken groter
dan ooit. Niet zozeer omdat de
Russen tegen de afspraken in
met slechts acht spelers op het
vliegtuig waren gestapt, maar
wel door de kracht van de spe
lers die waren thuisgebleven-
moesten thuisblijven. Tsjego-
lov, Dybman, Korenevski en
Mitsjanski deden niet mee in
Scheveningen.

Weliswaar miste Nederland
Sijbrands (privé-omstandighe-
den) en Wiersma (bereidt zich
voor op aanstaande studie),
maar dit gemis woog niet op
tegen de verzwakkingen aan
Russische zijde.

Twee factoren hebben een Ne
derlandse zege (de eerste in de
serie van dertien interlands) in
de weg staan. De eerste is het
falen van Auke Scholma, die
slechts 1 uit 4 scoorde tegen
Alexander Baljakin en de
tweede is de wijze kwesties
zijn Russen ondoorgrondelijk,
maar wat betreft de samenstel
ling van het landenteam gaat
men vrij logisch te werk. On
getwijfeld is het de bedoeling
geweest om met de eerste tien

spelers van het laatste kampi
oenschap uit te komen. Dat
zou in Nederland ook moeten
gebeuren. Het meespelen van
Hans Jansen en Ruud Palmer
(geen finalisten, maar wel
deelnemers aan het Westeuro-
pese zonetoernooi valt te ver
dedigen, maar het is een raad
sel waarom Baike Bies (nota-
bene voorlaatste in de halve
finale om het kampioenschap
en kennelijk uit vorm) toch
verkozen werd boven spelers
die zich wel voor de finale
wisten te plaatsen.

Blijkbaar geniet Bies speciale
bescherming van coach Douwe
de Jong, die een belangrijke
stem heeft in de samenstelling
van het team. Vermoedelijk
om Bies toch te laten spelen is
gekozen voor de formule om
vijf spelers alle wedstrijden te
laten spelen en de andere zes
elk twee. Ook zo'n wisseling
komt de prestaties niet ten
goede.

Een hoogtepunt aan Neder
landse zijde was de overwin
ning van Hans Jansen tegen
Wigman, op de eerste speel
dag.

Toen zag het er nog zonnig uit
door de 9-7 overwinning. De

Interland

drie volgende ronden leidden
tot 8-8, 7-9 en 6-10, totaal 30-
34.

Het soms ondoorgrondelijke
spel van Jansen ging Wigman
duidelijk boven de pet. Jansen
heeft zwart: 1. 33-29 17-22 2. 39-
33 11-17 3. 44-39 6-11 4. 50-44
20-24 5. 29x20 14x25 Jansen
heeft een,rotsvast vertrouwen
in deze ruil, waarmee hij van

31-27 22x31 9. 36x27. Van Wig
man is bekend dat hij de aan
val niet schuwt. Voor Jansen
biedt deze spelopvatting dus
alle kansen om te omsingelen.
9. 15-20 10. 41-37 18-22 11.
27x18 13x22 12. 28-23 19x28 13.
32x23 7-11 14. 34-30 25x34 15.
40x29 8-13 16. 4M0 21-26 17.
40-34 22-27 18. 35-30 27-31 19.
30-24 10-15 20. 44-40 31-36 21.
33-28 16-21 22. 38-33 12-18 23.
23x12 17x8 24. 42-38 1-7 25. 28-
23 7-12 26. 46-41 13-18 27. 37-32
26-31 28. 32-28 11-17 29. 48-42
21-26 30. 40-35. Wit moet wel
aan de rechtervleugel ruimte
zoeken nu 41-27 verboden is
door 36-41 47x27 17-22 28x17
12x41 23x12 8x17 42-37 41x32
38x27 2-7 gevolgd door 17-22
27x18 26-31 enz.

8 O 8 1

BASTIAANNET

30. 20-25 31. 34-30 25x34 32.
39x30 18-22. Dreigt 17-21 28x17
15-20 24x15 4-10 15x13 8x46!
33. 24-20 15x24 34. 29x20 8-13
35. 30-25? Stelt met deze voor-
dehandliggende zet Jansen in
staat tot een schitterende com
binatie.

35. 13-19 36. 23x14 17-21 37.
28x8 3x12 38. 14x3 21-27! 39.
3x32 31-37 40. 42x31 26x48.
Wigman lijkt gezien de mate
riaalverhoudingen niet geheel
kansloos, maar Jansen toont
aan dat hij de mogelijkheden
van de overblijvende stand

foed heeft berekend.
1. 38-33 48-26 42. 49-14 26-12
43. 20-14 12x23 44. 14-9. Ver
wijdert terecht de belangrijke
schijf 4. 44. 4x13 45. 25-20
23x46 46. 20-15 46-37 47. 33-29

37-48 48. 29-24 48-25 49. 44-10 2-

8. Wigman geeft het op.
Bastiaannet won in de derde
ronde door een leuke combi
natie van Boezinski. In de
stand van het diagram speelde
Bastiaannet 42. 35-30 en Boe
zinski trapte erin door 42.
20-24? te spelen: 43. 28-22
24x35 44. 22-18 13x22 45. 32-28
23x41 46. 36x47 26x37 47. 34-30
35x24 48. 33-29 24x33 49. 39x8.
Een dure combinatie. Maar
ook hier zijn de gevolgen goed
berekend.

49. 11-17 50. 8-2 9-13 51. 2-16
19-23 52. 16-43 23-28 53. 43-48
37-41 54. 47x36 13-18 55. 48-26
17-22 56. 36-31 18-23 57. 44-39
14-19 58. 39-33 28x39 59. 31-27
22x31 60. 26x18. Bastiaannet is
een eindspeldeskundige. Dit
partijslot zal hem goed doen.
60.6-11 61.18-22 11-16 62. 22-
27 19-23 63. 27-38 Boezinski
geeft zich gewonnen. Er komt
een scherp slot: 23-28 38-27 28-
33 27-43 16-21 43x16 33-39 16-
49.

Tenslotte de blunder van
Scholma in de tweede ronde
tegen Baljakin: 1. 32-28 18-22 2.
34-29 12-18 3. 40-34 7-12 4. 45-40
1-7 5. 38-32 20-25 6. 42-38 15-20
7. 48-42 22-27?? Wit slaat na
tuurlijk niet eerst met 31: 8.
32x21! 17x26 9. 29-23 18x29 10.
33x15 en Scholma verliest een
schijf en later de partij.

[\d

door

bl

J.

Jan Kelder

Door diverse omstandigheden
kon het Nederlands kam
pioenschap pas in de eerste
twee weken van september
gespeeld worden. Hierdoor
konden Timman en Sosonko
niet deelnemen. Onze derde
grootmeester, John van der
Wiel, was daarom huizenhoog
favoriet voor zijn eerste titel.
Deze favorietenrol maakte hij
waar, maar de manier waarop
was weinig imponerend. Met
7,5 uit 11 onderscheidde
V.d.Wiel zich niet duidelijk
van de rest van het veld; erger
tot en met de laatste ronde wa
ren zowel Hans Ree als de ver
rassend sterk spelende Peter
Scheeren in staat hem te pas
seren.

Opvallende zaken in dit kam
pioenschap waren verder de
één na laatste plaats van Gert
Ligterink. die hiermee zijn
vaste plaats in het Olympiade
team dreigt kwijt te raken, en
het goede spel van de, op pa
pier, zwakste deelnemer Coen
Stehouwer. Tot de tiende ron
de was deze 24-jarige student
in de medicijnen in de race
voor een topplaats, maar ge
brek aan toernooi-ervaring (op
dit niveau) zal er de oorzaak
van zijn geweest, dat hij op het
einde lelijk terugviel. In de

eerste en vijfde ronde loo
chende Stehouwer zijn lage
ELO-rating door onze sterkste
meesters V.d.Sterren en Ligte
rink vrij overtuigend te ver
slaan.

C.Stehouwer-P.v.d. Sterren.

Spaans.

I.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6
4.La4 Pf6 5.0-0 Le7 6. Lxc6
dxc6 7.d3 Pd7 8.Pbd2 0-0
9.Pc4 Lf6 10.b4.

Een bekend idee uit de partij
Timman-Najdorf, 1982.
10...Pb6!

In genoemde partij kreeg wit
na 10...Te8?! ll.Lb2 b6 12.Lc3!
g6 13.Pfd2 c5 14.a3 cxb4
15.axb4 belangrijk voordeel.
Na de tekstzet lijkt deze va
riant wel speelbaar voor
zwart.

II.Pa5.

11. Pxe5 Lxe5 12.Pxe5 Dd4
was natuurlijk niet mogelijk,
11. Pa5 verhindert ll...Lg4.
ll...De7 12.La3.

Na 12.a3 c5! zou zwart geen
problemen hebben.
12...Td8 13.c4 Pd7 14.Dcl Pf8
15.De3 g5?!

Deze en zwart's volgende zet
geven de indruk dat V.diSter-
ren meer op zijn tegenstanders
Florating lette, dan op de stel
ling. Het zwarte plan verzwakt
slechts de koningsvleugel, zon-

Nederlands
kampioenschap

der noemenswaardige aanvals-
dreigingen te creëren.

16. Tadl g4 17.Pel Lg5 18.De2
Pg6 19.g3 Tb8 20.Pg2 h5
21.Pb3 b6 22.Lb2!

Zie diagram 1.

Door een pion aan te bieden
verhoogt wit de druk op de
zwarte stelling. Het is moeilijk
een goede opstelling voor
zwart te verzinnen, maar wat
V.d.Sterren doet leidt tot een
snelle ondergang; zijn dame
kon op de verzwakte konings
vleugel niet gemist worden.
22...Dxb4?! 23.f4 Lf6 24.f5 Pf8
25.Pf4!

Deze zet zal V.d.Sterren over
zien hebben, na 25...exf4 26.
Lxf6 is de witte aanval beslis
send.

25...Ph7 26.Pxh5 Lh8
27.Dxg4+ Kf8 28.Lcl Dd6
29.Dh4 c5 30.g4.

Zwart geeft het op, tegen 31.g5
en 32.g6 is niets meer te doen.

C.Stehouwer-G.Ligterink.
I.e4 c5 2.c3 e6 3.d4 d5 4.exd5
exd5 5.Pf3 Pc6 6.Le2 Ld6
7.dxc5 Lxc5 8.0-0 Pge7 9.Pbd2
0-0 10.Pb3 Lb6 ll.Lg5 f6.
Een verzwakking die zwart
beter kan vermijden, beter
lijkt ll...Dd6, bijv.: 12. Dd2 Lc7
13.Tadl Te8 14.Tfel Lg4 15.g3
en wit staat maar weinig beter
(Timochenko-Kochiev, 1978).

:a.Ï

i M 1
A 4

lAgAgia
i fi A
MM

a si

Diagram 1.

12. Lf4 Pg6 13.Dd2! Pxf4
14.Dxf4 Te8 15.Tfel Te4?!

Een voor de hand liggende zet,
die echter het witte spel ten
goede komt. Door het gekozen
plan moet zwart enkele stuk
ken ruilen, waardoor de nade
lige kanten van de geïsoleerde
d-pion versterkt worden.
16. Dd2 Lg4 17.Tadl Kh8
18.h3 Lh5 19.Pfd5 Lxe2
20.Txe2 Pxd4. 21. Pxd4 De8.
Gedwongen, want zowel na
21...Txe2 22.Dxe2 Lxd4
23.Txd4 als na 21...Lxd4
22.Txe4 dxe4 23.Dxd4 heeft
wit groot eindspelvoordeel.
22.Tdel Lxd4 23.cxd4 Df7.
Zie diagram 2.

Hiermee lijkt Ligterink zich
nog aardig te redden. De drei
ging was 24.Txe4 dxe4 25.Df4
en wit wint een pion bij goede
stelling, daar komt bij, dat wit
na 23...Txe2 24.Dxe2 Dxe2
25.Txe2 gevolgd door 26.Te7

Diagram 2.

een zeer gunstig toreneindspel
heeft.

24.Txe4 dxe4 25.Txe4 Dxa2
26.d5.

Materieel is zwart gelijk geble
ven, maar de ver opgerukte
vrije centrumpion beslist de
partij onmiddellijk.
26...Td8 27.Te7 h6 28.d6 Da6
29.d7 Dc6 30.g3.

Wit heeft alle tijd, het remise-
mechanisme Dcl+ en Df4+
wordt eruit gehaald.
30...Kg8 31.Dd3.

Zwart geeft het op, tegen de
dreiging 32.Dg6 kan zwart
niets doen: 31...Kf8 32.Da3!
enz.

Correspondentieadres: L.Hof-
land, C.Fockstraat 113, 2613
DE Delft.

Faunazegels van de Antillen,
monumenten van Luxemburg

Over de voor 14 november op
het programma staande kin
derpostzegels heeft de PTT zo
als bekend gekozen voor het
thema Het kind en het strip
verhaal. Muziekles, de tand
arts, de loodgieter en de ko
ning zijn de onderwerpen van
de vier verschillende zegels.
Het ontwerp werd verzorgd
door Joost Swarte uit Haar
lem. De zegels zijn gedrukt in
de kleuren geel, rood, zwart en
blauw. Zowel zegels als velle
tje zullen verkrijgbaar zijn tot
4 januari 1985. Ook zullen de
zegels worden uitgebracht in
de vorm van een postzegel
mapje met vier zegels (num
mer 25). Deze mapjes zijn ver
krijgbaar tot 1 maart 1985.

De Nederlandse Antillen heb
ben op 18 september een serie
van drie faunazegels uitge
bracht. De afbeeldingen zijn
van vogels, die voorkomen op
de Nederlandse Antillen; ach
tereenvolgens: „Mofi" (Tiaris
Bicolor), 45 c., „Chonchorogai"
(Zonotrichia Capensis) 55 c. en

Blenchi (Chlorostilbon Melli-
sugus) 150 c. Het ontwerp is
van Humphrey C. Elisabeth
uit Willemstad. De zegels wer
den gedrukt in de kleuren
rood, geel, blauw en zwart
door Joh. Enschede en Zonen
te Haarlem. Deze serie blijft in
de verkoop tot 17 september

Met de uitgifte van twee zegels
brengt de PTT van Luxem
burg twee nationale monu
menten in dat land onder de
aandacht. Het gaat hierbij om
de kastelen Hoffenfels (Lfr. 7)
en Larochette (Lfr. 10). Het
kasteel Hollenfels in het dal
van de Esch bestaat hoofdza
kelijk uit een cachot, gebouwd
in de 14e eeuw. Het woonge
deelte kwam aan het begin
van de 18e eeuw tot stand.
Rond 1920 werd het geheel in
neo-barokstijl gerestaureerd.
Het kasteel Larochette stamt
uit de 12e eeuw voor zover
men kan nagaan. In 1565 werd
het bouwwerk door brand ver
woest en werd gedurende lan

ge tijd niet herbouwd. Nadat
de overheid de ruines in bezit
had verkregen, werd in 1980
met de restauratiewerkzaam
heden begonnen.

Het ontwerp van deze zegels
werd vervaardigd door Alfred
Steinmetzer uit Helmsange.
Op 10 september 1944 trokken
de Amerikaanse troepen de
stad Luxemburg binnen. Tot
grote vreugde van de bevol
king bevonden erfprins Jan en
prins Félix zich in de voertui
gen aan de kop van de stoet.
Op het voorplein bij het stad
huis van de stad Luxemburg
werden zij begroet met een
grootse ovatie. Ten tijde van

de bevrijding was er geen re
gering, noch een parlement in
het groothertogdom. Het eerste
officiële contact van Luxem
burgse zijde met de Ameri
kaanse bevrijders liep via de
ondergrondse strijdkrachten.
De overkoepelende organisatie'
hiervan zou de leiding op zich
nemen tot een meer duurzaam
gezagsorgaan geformeerd kon
worden. Dit liet nog wel even
op zich wachten, daar, zoals de
geschiedenis heeft geleerd, het
Ardennenoffensief van de
Duitse troepen nog zou volgen.
Eerst in maart 1945 kregen de
Duitse troepen in dit gebied de
genadeslag en op 8 mei 1945
gaf het Derde Rijk zich on
voorwaardelijk over. Ter her
innering aan dit alles werd op
10 september j.l. een postzegel
in de waarde van Lfr. 10.- uit
gebracht. Daarop ziet men het
in 1983 vervaardigde monu
ment in Clairvaux van Michel
Heintz ter ere van de Ameri
kaanse soldaten die hier hun
leven gaven voor de bevrij
ding van West-Europa.

In de rubriek van 4 augustus
j.l. heb ik het volgende spel
voorgelegd:

W/OW, B 5 2
paren OB83

O AH 1052
«93

H 9 6 3
ÜHV964

O

A V 7 2

N

AIO 7
O A 10 2
O V B 7 4

B 106

V 8 4
075
09863

H 8 5 4

In de praktijk ging 6 harten
(OW) down en slechts eenmaal
werd er 4 harten met twee
overslagen gemaakt, naar ik
veronderstelde als gevolg van
een schoppenstart, waarna er
geen schoppenverliezer meer
is. Tevens verzocht ik lezers te
onderzoeken, hoe 6 harten ge
maakt kan worden. Daarop
ontving ik zegge en schrijve
één reactie, van Bob van de
Velde uit Naarden: „Laten we
een ruiten-uitkomst aanne
men. West troeft, trekt troef
eindigend op tafel en speelt
klaverboer voor. Zuid duikt
technisch correct maar dekt
de klaver 10, waarmee de lei
der vervolgt. West neemt en
ziet bij Noord klaver 9 vallen.
Hij steekt nu over naar Oost
met schoppenaas en snijdt, het
„principle of the restricted
choice" volgend, met klaver
V7 achter Zuids 8-5 zittend,
Zuids klaver 8 eruit. Omdat de
schoppen 3-3 zitten, is nu het
contract gemaakt, nadat een
schoppenslag is afgegeven.
Eerlijk gezegd lijkt me dit de
enige redelijke aanpak van dit
contract".

Reversed dummy
reversal

Het enige slem dat in de prak
tijk op dit spel werd gemaakt,
was 6 schoppen, waar oost in
was terechtgekomen, nadat hij
op wests opening van 1 harten
met 1 schoppen had geant
woord. Dat contract werd als
volgt gemaakt:

1). ruitenstart, in west ge
troefd.

2). harten naar het aas.

3). klaverboer, gedekt met de
heer, voor het aas.

4). kleine schoppen, afgegeven
aan zuids vrouw.

5). ruiten na, getroefd in west.

6). schoppenheer.

7). Klaver naar de 10, enz.

Bob van de Velde wijst erop
dat deze speelwijze een rever
sed dummy reversal is. Een
dummy reversal is een beken
de speelfiguur, waarbij de
troeven van de troeflengte
worden gebruikt om in te troe
ven en de korte troefkleur
(dummy) om troef te trekken.
In dit spel komt daar dan nog
eens reversed bij, aangezien de
werkelijke dummy (korte
troef) de leider is.

Als zuid in de derde slag kla
verboer niet had gedekt, was
de leider down gegaan, aange
zien hij dan een entree te wei
nig heeft. Zuid moet dan wel
een beetje door de kaarten
heen kijken; hij moet in ieder
geval „weten" dat oost niet Bx
of Bxx heeft!

De enige manier om die entree
te creëren, is in slag twee een
harten naar de 10 te spelen,
waarna er na klaverboer voor
(door zuid gedoken!) een
schoppen aan noord kan wor
den afgegeven. Die zal ruiten
naspelen, in west getroefd en
na schoppenheer geïncasseerd
te hebben, keert de leider via
hartenaas terug naar de oost
hand om troef te trekken en
de klaversnit te herhalen.
Als noord iets anders naspeelt
(harten of troef), blijft er een
schoppen-entree intact en sa
men met de entree van
hartenaas is dat voldoende om
de diepe klaversnit te nemen,
ook goed voor twaalf slagen.

Puntendwaasheid

Beperkte keuze

niet veel paren in 3 SA zittio
Aan een van de tafels gji
het: Oost pas, Zuid 1 Klavfe
West doublet, de aktie die i
spel in gang zet. Noord ret'
biet, Oost 1 schoppen.

Noords vraag aan zuid is i
zijn redoublet kortweg de a
gende: „Bied niet uit je» a
verder, tenzij je uiterm
zwak bent, want er zijn 1
sen dat wij de tegenpartij j
voelig kunnen aanpakkf
doubleer als er een
langskomt die je beheerst"/
Uiteraard zijn er ook andè
mogelijkheden en betekeifr
sen voor dit redoublet,
dit is de gezondste en de i
gebruikte.

Wests doublet, dat de aart
gaf tot de volgende katastnf
is bepaald niet uit het boelioi
de hand bevat weliswaar (D
punten, maar geen van
hoge vierkaarten en een
beide geeft west met zijn
biet eigenlijk wel aan. an
Het contract ging twee d*J|» 1
300 voor NZ, goed vooi^
score van zo'n procentje f
en dat debacle kan voor 1
op wests conto worden I
schreven: puntenkul.
minder punten en twee hf9j
vierkaarten is zo'n doublet^
veel beter dan deze actie. 1)
voorbeeld met:

A1092
V AH84
0976

96

„Er zit 3SA voor de tegenpartij
in, dus dit kan nooit slecht
zijn", hoor je vaak iemand zeg
gen, wanneer de tegenpartij
net 300 of 500 heeft mogen no- Nljdsans
teren voor een gedoubleerde
deelscore. Vaak is dat welis
waar zo, maar tussen „erin zit
ten" en „biedbaar zijn" ligt
een wereld van verschil. Zo
ook bij het volgende spel:

was het een goed bod gewe^
Nu kostte het alleen
bloed.

O/NZ, 8 5
paren V B 8 3

OH V52
V 10 4

AV9
V AH4
09763

962

10732
S 1092
O 10 8 4

H 8 5

HB64
0765

O A B

A B 7 3

Negen slagen is een eenvoudi
ge opgave voor NZ, maar in
een parenwedstrijd zullen er

Stel nu, dat zuid ongediscii
neerd was geweest en na otr.

1 schoppen inplaats van
doubleren ISA had gebodl"
Dan was de kans groot
weest, dat noord daat uit nijr1
zuid bederft zijn opzet om
tegenpartij af te straffen - 3jl
van had gemaakt, onder Irt:
motto: „Jij neemt de kans ifi
mee om 300 of 500 te scorf
zorg dan nu maar voor 600'è:
In dit geval zouden NZ f
misschien een prachtige bi»1
serie hebben gevonden, ml'
o wee, als zo'n 3SA doV'
gaat...

Agenda: 30 september-3 otó
ber. Drive Leiden (OF
895396); 7 oktober: Berg ft
Bridgedrive Apeldoorn (OJc
664751).

Correspondentie: p/a Leh|
straat 10, 2162 AC Lisse. I

Steeds vaker al vóór zwangerschap
erfelijkheidadvies

Steeds meer toekomstige ou
ders willen, nog voor er spra
ke is van zwangerschap, weten
of het kind dat zij wensen risi
co's van aangeboren afwijkin
gen loopt. Die behoefte aan in
formatie komt vaak doordat er
in de familie van de partners
ziekten optreden.
65% Van alle ouders, die om
advies vragen, doet dat al vóór
de zwangerschap. 15 Jaar gele
den nog vroeg 80% pas om ad
vies né de geboorte van een
kind met een aangeboren af
wijking. Dat heeft de Nijmeeg
se hoogleraar Schretlen bij zijn
afscheid als hoofd van de kli
niek voor kindergeneeskunde
van de Katholieke Universi
teit in Nijmegen gezegd. De
werkgroep erfelijkheidsadvie
zen van het academische St.
Radboudziekenhuis krijgt jaar
lijks 400 aanvragen voor ad
vies binnen.

Volgens Schretlen zijn deze
adviesaanvragen alleen reëel
als ze berusten op een ethisch
gezonde basis. „Dus als het
gaat om nog niet verwekt le
ven, dat na de conceptie ern
stig gestoord kan zijn", aldus
de kinderarts. Het door middel
van bijvoorbeeld vruchtwate-

ronderzoek opsporen van
eventuele afwijkingen met het
doel om bij bevestiging daar
van te aborteren, blijft volgens
Schretlen het doden van een
mens inhouden.

„Ook al zou dit mensenleven
na de geboorte levenslang van
anderen afhankelijk zijp", al
dus de arts. Ook het onvol
maakte leven is volgens hem
in de zin van de schepping als
mens gelijkwaardig aan ieder
ander.

„Tweede Stonehenge"

Britse oudheidkundigen heb
ben in het westen van hun
land naar alle waarschijnlijk
heid een opzienbarende ont
dekking gedaan. In Londen is
bekendgemaakt dat aan de
rand van Dartmoor in het
graafschap Devon een „tweede
Stonehenge" is gevonden. Vol
gens de archeologen gaat het
om een gewijde plaats die be
staat uit reuzenstenen die een
cirkel vormen. Zij schatten de
ouderdom van het monument
op 5000 jaar, wat 1000 minder
is dan Stonehenge op de heu
vels van Salisbury in het

graafschap Wiltshire.
De ontdekking in Dartmoor
heeft men kunnen doen dank
zij de grote 'droogte van dit
jaar. Het waterpeil van een
meertje was er zo door gezakt,
dat de stenen op de oever
zichtbaar werden. De juiste
ligging van het „tweede Stone
henge" hebben de oudheid
kundigen nog niet vrijgege
ven, omdat men eerst de ei
gendomsrechten van het ter
rein wil vaststellen om met be
voegd uitgraven te kunnen be
ginnen.

Grafkelder in Ghana

De directeur van het Afrika-
instituut in Rotterdam, dr. L.
van Ham, heeft bij onderzoek
in het noordelijk deel van
Ghana een vondst gedaan, die
mogelijk een heel nieuw licht
werpt op de vroegste geschie
denis in het westelijk deel van
Afrika. Bij Yipkabongo wer
den in een onderaardse graf
kelder terracotta (licht bruin
rode klei) beelden, grafschrif
ten en bronzen sieraden ge
vonden, die in ouderdom op
1500 tot 3000 jaar worden ge

schat. Volgens het Afrika-
stituut bevestigt de vondst
vermoeden dat er in westel
Afrika een vroegere cult»
heeft bestaan dan die van
Nok, in 1943 ontdekt door
Britse archeoloog Fagg in I
noorden van Nigeria.
Een team van deskundig
van de universiteiten van 1
gon (Ghana) en Califor
(VS) onder leiding van
Ham zullen het terrein waai
de ontdekking is gedaan
komende maanden onderz
ken.

Van Ham deed in Ghana I
tijde van zijn vondst antro
logisch onderzoek. De beel(
zijn gevonden bij de st
Koma, maar daar zijn ze on
kend, omdat de stam daar
een kleine honderd j
woont. De onderzoekers st;
volgens het Afrika-instit
nog voor een raadsel over
herkomst gezien de ouderd
en de hoge kwaliteit van
gevonden kunstvoorwerp
De Ghanese regering heeft
middels financiële steun toe
zegd voor het Koma-proj
Het leger heeft om het geb
afgeschermd om roof te vo
komen.