De opmars van de informele economie NIEUW BELASTINGSTELSEL FNVAE GUNSTIG VOOR LAGE INKOMEN! Maatregelen tegen vervuilingr van benzinepompen geflopt Artikel van Sacharov in vaktijdschrift ïhande BINNENLAND/BUITENLAND EcidócSouocmt DONDERDAG 13 SEPTEMBER 1984 PAGINJ Unesco keert alsnog niet - bestede gelden uit PARIJS De Unesco zal nog dit jaar overgaan tot uitbetaling van niet-bestede gelden aan de lidstaten. Dit heeft de plaatsvervangend directeur van de Unes co. de Zwitser Gérard Bolla, gisteren in Parijs meegedeeld. Bij deze niet-bestede gelden gaat het om een overschot van 80 miljoen dollar, waarvoor in het verleden een speciaal fonds is gecreëerd en dat dient om de ne gatieve effecten van valutaschommelin gen te kunnen opvangen. Eind 1983 om vatte het fonds een bedrag van 150 mil joen dollar. Zowel de VS als Nederland weigeren de contributie aan de Unesco te betalen, zolang de terugbetaling niet heeft plaatsgevonden. Rijkswachters kwamen gistermiddag in actie toen woedende mijnwerkers uit de Belgisch- Limburgse mijnen het directiekantoor van de Kempense Steenkoolmijnen binnen wilden gaan. Even daarvoor besloten de mijnwerkers voor 24-uur in staking te gaan. Mijnstaking in Belgisch Limburg BRUSSEL In Belgisch Limburg heb ben de 19.000 werkers in de steenkool mijnen gisteren het werk neergelegd. De 24 uursstaking is uitgeroepen als protest tegen saneringsplannen, waar door 3.000 arbeidsplaatsen verloren dreigen te gaan. De staking wordt gesteund door de christelijke, socialistische en liberale vakbonden. In verklaringen en toespraken werd er gisteren op gewezen dat de sanering van de mijnindustrie voor Belgisch Limburg dramatische gevolgen zal heb ben. De werkloosheid in deze provincie is al bijzonder groot. MOSKOU In de augustuseditie Sovjettijdschrift voor natuurkunde staat deze maand een artikel van de hand van Andrei Sacharov. Westerse waarnemers denken dat het de indruk moet geven dat de geleerde gezond is en kan werken. De 63-jarige Nobelprijswinnaar, die in mei spoorloos verdween terwijl geruchten de ronde deden dat hij in zijn ballingsoord Gorki in hongerstaking was gegaan, heeft een artikel over de oorsprong van het heelal geschreven dat in een tijdschrift over experimentele en theoretische na tuurkunde staat. Het artikel is op 14 maart naar de drukker gegaan, zes weken voor dat Sacharov in hongerstaking gegaan om de autoriteiten er toe te bei gen zijn vrouw, Jelena Bonner, naar'A CR westen te laten gaan voor een medij bosbi behandeling. Sn de De Sovjetjournalist Victor Luois tov^an een maand geleden een videofilm e to's van een gezonde Sacharov te schijn. Volgens het gezaghebbende D 1 weekblad Die Zei is Louis KGB-m! werker en heeft hij een duidelijke d£r<*en formnatiecampagne op touw gezet omgevon westen te misleiden omtrent het warh de v. van Sacharov. i ALVl (Van onze sociaal-economische redactie) AMSTERDAM De vakcen trale FNV heeft een nieuw stelsel voor de loon- en inkom stenbelasting ontworpen, dat zij stelt tegenover de kabinets plannen ten aanzien van de zogenaamde tweeverdieners. De FNV wil de belastingvrije som verlagen en deel van die som omzetten in belastingkor tingsbedragen ofwel tax cre dits, die van het uiteindelijk te betalen belastingbedrag af gaan. Alleenverdieners en ou dere alleenstaanden, die nu nog ongunstiger uitkomen dan tweeverdieners, zouden voor deze tax credits in aanmerking moeten komen. De inkomens verschillen worden door dit systeem tot aan modaal klei ner dan in de kabinetsplannen en het kost de rijkskas uitein delijk niets. De FNV stelt de belastingvrije voet voor iedereen op 5000 gulden per jaar. De uniforme tax credit moet 400 gulden be dragen. Alleenstaanden krij gen echter een korting van 560 gulden, alleenverdieners 800 gulden. Tweeverdieners en eenouder-gezinnen zouden ook een korting moeten krijgen, ongeacht het inkomen, als er kosten voor kinderopvang en huishoudelijke hulp worden gemaakt. Alleenstaanden bo ven de 35 jaar zouden een ex tra tax credit moeten krijgen om te voorkomen, dat deze groep er sterk in inkomen op achterui"; gaat. Deze groep heeft immers thans ook reeds een hogere belastingvrije som dan jongere alleenstaanden. De FNV beoogt met haar plan een rechtvaardiger verdeling van inkomens. Gehuwd en on gehuwd samenwonenden moe ten gelijk worden behandeld, meent de vakcentrale. Aan de aanzienlijke verschillen in be stedingsmogelijkheden tussen alleenverdieners en tweever dieners moet een einde ko men. Een alleenverdiener met een modaal inkomen (36 mille bruto) zal er dan ook 1,2 pet netto (244 gulden) op vooruit gaan terwijl tweeverdieners met eenzelfde inkomen 0,8 pet (138 gulden) moeten inleveren. Het FNV-systeem werkt gun stiger voor de lagere inkomens uit dan het kabinetsplan. De FNV wil ook, dat het niet benutte deel van de belasting vrije som en van de tax credit van de ene naar de andere partner mag worden overge heveld. Dat stimuleert de nei ging voor de partner om inko men te verwerven. Men hoeft dan immers niet bang te zijn dat de belastingvrije som wordt overschreden en men belasting moet betalen. Cen traal in het FN V-stelsel staat een zo groot mogelijke indivi dualisering in de belastinghef fing, ook wat de aftrek van kosten betreft. De christelijke vakcentrale CNV heeft gisteren ernstige kritiek geuit op het wetsont werp tweeverdieners derde fase. Vooral tilt zij er zwaar aan, dat van de toegezegc lastingverlichting voor verdieners niets terecht Invoering van een arbeii slag wordt ook afgewezei dat deze de verschillen ii to-inkomen tussen werk^ en niet-werkenden Bovendien profiteren t dieners hiervan meer leenverdienen en de hj? inkomens het allermeest, het CNV vast. Voorts deze vakcentrale de stelde tegemoetkoming kinderopvang baar. In het algemeen ook het CNV wel voor tax credits: fiscale moetkoming aan belas plichtigen in de te bedragen. SUSKE EN WISKE AMORIS VAN AMORAS houd van uitkering onbetaald werk mag verrichten. Daarom wensen veel werklo zen de gang naar de sociale, dienst of toetsingscommissie niet te maken. Zij beginnen, buiten alle formele kanalen om, met eigen activiteiten, al naar gelang vaardigheden, in teresse of de bestaande vraag. In opdracht van het ministerie van sociale zaken en werkge legenheid heeft de Universi teit van Amsterdam een ver kennend onderzoek gedaan naar vraag en aanbod in de in formele sector in Amsterdam. Staatssecretaris De Graaf van sociale zaken stuurde deze week de uitkomsten van het onderzoek, samengevat in de nota: „De Schemerzone; werk plaats tussen vrije tijd en ar beid" naar de Tweede Kamer. Volgens het onderzoek neemt het informele circuit toe. De eigen activiteiten zijn in ver schillende vormen en in diver se sectoren waar te nemen; „Er wordt naar hartelust ge timmerd, auto's gerepareerd, thuis gekapt of creatief aan boekhouden gedaan op de per sonal computer in huiselijke omgeving", aldus de onderzoe kers. Vooral dit laatste voorbeeld geeft direct een extra factor aan die deze ontwikkeling versterkt, namelijk het bereik baar worden voor grote groe pen van de bevolking van voor hen betaalbare kapitaal goederen. Hiermee wordt een deel van de dienstverlening vervangen door doe-het-zel- factiviteiten. Zo vervangt bij voorbeeld de cassetterecorder het concert, de elektrische boor en de „workmate" de Niet alleen werklozen nemen aan het informele circuit deel, ook „officieel werkenden" voor een extra zakcentje of ter compensatie voor een onbe vredigende werksituatie. Een pschyoloog die geen bevredi ging vindt in zijn praktijk en dus is gaan klussen. Of een theoloog die een handeltje be gint. Volgens de onderzoekers in de schemerzone lange tijd door de overheid bewust genegeerd. Wanneer er wel aandacht aah werd besteed was dat vooral vanuit een negatieve invals hoek, bijvoorbeeld in het ka der van bestrijding van frau de, zwart geld en oneigenlijk gebruik van sociale voorzie ningen. Echter, bij deze fraude gaat het volgens het onder zoeksrapport nauwelijks om verrijking. Weliswaar wordt de financiële nood wat verlicht, maar de be langrijkste reden is toch dat het werklozen de kans geeft om de overvloed aan vrije tijd die zij hebben, op zinvolle wij ze in te vullen en de voor de werkloze zo broodnodige soci ale contacten te leggen. Zo bleek onder meer uit ge sprekken met standhouders op de Zwarte Markt in Beverwijk dat met name oudere werklo zen hun kraampje als enige uitweg zien om nog enige zin in het leven te brengen. De onderzoekers hebben de indruk dat de afzet van de in formele economie naar voor namelijk hoger geschoolden □fl/iftó RL» Hl7 TOE- RliTENSEIZOEN BEGINT, uiftrr oe sm Rhtver pen oiosen urn oie de binnen -en buiten lrn0se 0rsten oe 5te plekjei vrn 0e scheloestro tonen Dit jhrr is Lrnbih een vrn oeze gi0sen DEN HAAG „Ledig heid is des duivels oorkus sen" en „Arbeid adelt". Statements, die bij het gros van de Nederlandse bevolking nog hoog in het vaandel staan geschreven, hoewel ze door de enorme werkloosheid wel gerela tiveerd worden. Als er geen werk is dan maak je het zelf maar, wordt er geredeneerd. En deze zelfwerkzaamheid is het laatste decennium, in herent aan de stijging van de werkloosheid, fors toe genomen, en niet alleen uit mentaliteitsoverwegin gen. Het gaat hierbij om werk zaamheden die niet „officieel" worden betaald. Werk in de doe-het-zelfsfeer, in het kader van een hobby, of gewoon vrijetijdsbesteding, in eigen huis of bij een ander. Een deel van de ruim 830.000 werklozen voelt er niets voor om met de armen over elkaar geslagen lijdzaam toe te zien. Velen hebben de moed ooit nog betaald werk te vinden opgegeven. In de strijd tegen de verveling, uit onvrede en vaak ook uit bittere financiële noodzaak (en in de laatste plaats omdat arbeid nu een maal adelt), is men actief ge worden in wat genoemd wordt, de informele economie ofwel het grijze circuit. niet zwart betaald of als rui lobject, worden aangeboden. Het voorbeeld van de werklo ze loodgieter, die het verstopte afvoerputje bij zijn buurvrouw repareert, en die op haar beurt in ruil daarvoor jurkjes naait voor de i dochtertjes van de loodgieter. Deze activiteiten vinden plaats in een „schemerzone". Sche merig omdat de werkzaamhe den zich afspelen in het wei nig duidelijke grensvlak tus sen formele en informele sec tor. Gaat het om arbeid, doe- het-zelven of om een hobby? De scheidslijnen zijn moeilijk aan te geven. Maar om een kleine indicatie te geven: de omzet van de doe-het-zelf markt steeg van 1.541 miljoen gulden in 1975 naar ruim 3.000 miljoen gulden in 1980. Overheidsregels Officiële werkzaamheden die met behoud van uitkering mo gen worden verricht, zijn aan zeer stringente overheidsregels gebonden: van verdringing van bestaande arbeidsplaatsen en concurrentievervalsing mag geen sprake zijn. Speciale gemeentelijke toetsingscom missies moeten hun goedkeu ring hechten aan een bepaald vrijwilligersproject, anders gaat het hele feest niet door. Bovendien moet de gemeente lijke sociale dienst toestem ming verlenen. En op dat ter rein is er van uniform beleid absoluut geen sprake. Vaak hangt het van de betreffende ambtenaar van de sociale dienst af of men mét met be Werknemers van het injecteer- bedrijfeerder dit jaar bij het dichtkitten van de bestrating. Gebleken is inmiddels dat het rubber na vier maanden loslaat. EMMEN Eerste experi mentele maatregelen waarmee bodemvervui ling bij Nederlandse ben zinestations tegengegaan wordt, zijn een fiasco ge worden. De oliemaat schappijen zoeken nog naar alternatieven, waar door de gemorste olie en benzine bij opstelplaatsen voor auto's en vrachtwa gens niet langer in de grond verdwijnt. Dit hebben woordvoerders van Shell en het ministerie van Verkeer en Waterstaat be kend gemaakt. April dit jaar had Rijkswaterstaat oliemaat schappijen dringend verzocht maatregelen te nemen tegen de toenemende vervuiling bij de ongeveer zesduizend ben zinestations in Nederland. Het NOS-journaal toonde hoe bij het pompstation De Knoest langs de rijksweg in Nieuwe- gein de bestrating met een speciaal rubber vloeistofdicht werd gemaakt. „Die oplossing blijkt niet te werken", zegt een woordvoer der van Shell nu. „Op een of andere manier hecht het rub ber niet goed tussen de kieren van de stenen". De bestrating van het pompstation is na vier maanden gebruik al niet meer vloeistofdicht. Het injecteerbe- drijf Frans Nooren, dat octrooi had aangevraagd op de vin ding, heeft volgens Shell dan ook geen vervolgopdrachten gekregen. Ernstig Uit eerste metingen van Rijks waterstaat is inmiddels geble ken dat de verontreiniging bij benzinestations in een aantal gevallen ernstig is. „Ga maar eens na hoeveel benzine u zelf morst bij een zelftankstation, en tel al die morserijen maar eens bij elkaar op", aldus een woordvoerster. Een tweede onderzoek zal moeten aantonen in welke mate de bodem onder benzine stations precies verontre is en in hoeverre dat eei dreiging vormt voor f$UR( grondwater. Een aantalU^ derlandse zelftankstation^ namelijk in de buurt vari terwingebieden. )orm. Volgens Rijkswaterstaat iPt W bij het onderzoek bij eenSterjl tal benzinestations de b< gjs ting opengebroken, wjank een soort „mini-proefbo' wordt uitgevoerd. Het gf monster gaat vervolgens jlticib het Rijks Instituut voor Ml te gezondheid en Milieu (Rl hij in De Bilt voor nader o^ da zoek. Naar verwachting, u het onderzoek voor 198? afgerond. aa ïrval: PAUL KOOPIme t. Steeds meer mensen klussen in de „schemerzone'1'1 met hogere inkomens gaat. Het gaat hierbij vaak om al leenstaanden of anderen die beschikken over weinig vrije tijd. Iedereen kent wel een „zwartwerker" die voor wei nig geld (het uurtarief in de informele sector ligt rond de vijftien gulden) het achterstal lige onderhoud van de tuin wil wegwerken. Mensen die zich in de sche merzone aanbieden zijn vooral goed geschoolde jongeren tus sen de 25 en 35 jaar, die vaak naast deze activiteiten een in komen (lees uitkering) heb ben. In deze groep komen pok veel (illegale) starters van ei gen bedrijfjes voor. De werklozenvdie weinig uit zicht op een betaalde baan hebben, 'zoals schoolverlaters zonder hogere opleiding, oude re werklozen, arbeidsonge schikten en aow'ers zijn in mindere mate in het infomele circuit vertegenwoordigd. Volgens het onderzoek vinden veel schemeractiviteiten plaats in de dienstverlenende sector en kunnen ze zonder veel scholing of training worden uitgevoerd. Ook bestaat er een wisselwerking tussen de „ge wone" en informe economie. Zo vinden bijvoorbeeld rest partijen of slecht te verkopen artikelen hun weg naar de schemerzone, terwijl omge keerd het reguliere bedrijfsle ven weer gebruik maakt van „informele" goederen en dien sten, variërend van eenvoudi- ENB] lad n iber£ nbur den 1 beke „Er wordt in het informele circuit naar hartelust getimmerd, auto's gerepareerd, thuis geka creatief aan boekhouden gedaan op de personal computer in huiselijke omgeving", aldus di derzoekers. Verdringing De onderzoekers waarschu wen echter voor verdringing van normaal betaalde arbeids plaatsen: De schemerzone is namelijk een voortdurend aanbod van goedkope arbeid. Deze arbeidskrachten kunnen worden aangewend op mo menten dat er zich in het nor male bedrijfsleven plotseling of tijdelijk situaties voordoen van een tekort aan aanbod. De andere kant van de me daille is dat werklozen zo hun arbeidsgeschiktheid op peil houden, wat weer bijdraagt aan de instandhouding van De nota stelt de vraag of dit grijze circuit moet worden ge zien als een bedreiging of juist als een positieve ontwikkeling. Iemand die de informele eco nomie toejuicht is oud-minis ter Albeda van sociale zaken. In tal van publicaties wees hij op de voordelen van de sche merzone, namelijk als bron van werkgelegenheid. „Het zou weieens kunnen zijn dat de groei van de informele economie ons een aanduiding geeft waar de oplossing ligt van de problematiek van de werkgelegenheid op langere termijn: in een gedeeltelijke •en i We jann 'jzich mooi (her)integratie van de forj|^e^f en de informele economie" dus Albeda. h- Me De onderzoekers zijn hetige vr betreft de herintegrati^irkm dachte met Albeda eens[rs wijzen er echter op daf schemerzone het gevolg is economische recessie er&nn is daaruit voortvloeiende vtts te loosheid. gel „We moeten daarom nieforood fout maken de gevolgen n hrij de economische problemet hij de oplossing te bombarderen die d< strijden heeft geen zin, d's tell< overheid dienst het besiging van de schemerzone te eip heef concluderen de oqjtende zoekers. dat I Oliemaatschappijen zoeken naar alternatieven

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 14