Nederland is
nu eenmaal de
poort van Europa
Het verschil tussen kopen en verkopen
Groot deel van
investeringsplan
voor Den Haag
Toorenaar dient klacht in tegen Valken
-«'^BINNENLAND
CeicUcSoiMant
MAANDAG 10 SEPTEMBER 1984 PAGINA 5
)raaimolen verliest
mndel: jongen dood
OLENDAM Op de kermis in Volendam is
loor nog onbekende oorzaak een gondel van een
Iraaiende kermisattractie afgebroken. Daarbij is
16-jarige scholier T. Bond om het leven geko-
i. Een andere jongeman raakte licht gewond,
gondel waarin de twee jongens zaten brak
jlotseling af van de carroussel, werd een eind
>ver het kermisterrein geslingerd en boorde zich
enslotte dwars door een afrastering. Er was op
lat moment nog maar weinig publiek op de ker-
nis aanwezig, zodat er geen omstanders door het
jrojectiel werden getroffen. De twee jongens wer-
len naar een ziekenhuis in Purmerend gebracht,
waar Bond kort na aankomst aan zijn verwondin-
overleed. De politie kon nog niet zeggen of
iet ongeval te wijten is aan onzorgvuldig onder
houd van de draaimolen.
Recordbezoek
voor Firato
AMSTERDAM De
23ste Firato-tentoonstel-
ling in de RAI in Amstr-
dam heeft een record
aantal bezoekers getrok
ken. In de afgelopen tien
dagen zijn 326.905 be
langstellenden geteld.
Op de vorige Firato
kwamen 322.787 bezoe
kers. Veel interresse
werd getoond voor de
nieuwe lichtgewicht vi-
deo-apparatuur, de com-
pactdisk en het grote
aanbod van huis- en
spelcomputers. De vol
gende Firato wordt ge
houden in 1986.
MINISTERIE BIEDT
HONGERSTAKER BAAN AAN
ANDIJK Het ministerie van
landbouw en visserij heeft tuinder
Jaap Meester uit Andijk, die al
maanden een hongerstaking houdt,
een rijksbetrekking bij de landin
richting aangeboden, op voorwaar
de dat Meester zijn hongerstaking
onmiddellijk beëindigt. Volgens
Meester's zaakwaarnemer is bij het
aanbod benadrukt dat het op louter
humanitaire gronden is gedaan en
geen enkele schulderkenning in
houdt. Meester heeft inmiddels het
aanbod verworpen.
De tuinder die sedert 21 juni alleen
nog water drinkt en nog slechts- 52
kilo weegt, wenst uitsluitend een
aanbod te accepteren dat hem vol
komen bevrijdt van alle schade die
een mislukte ruilverkaveling hem
heeft opgeleverd. Inmiddels groeit
bij de vereniging Recht op recht"
die Meester's actie begeleidt, grote
ongerustheid over de verslechte
rende gezondheidstoestand van de
hongerstaker.
Ook nationaal ombudsman dr. F.
Rang die zich volgens De Werd op
eigen initiatief in de zaak heeft
verdiept, heeft „Recht op Recht"
laten weten dat hij hangende een
diepgaand onderzoek geen directe
maatregelen kan nemen.
Nijpels schrijft Tsjernenko
over dissidente Grivnina
AMSTERDAM De VVD-fractievoorzitter in de Tweede Ka
mer, E. Nijpels, heeft Sovjet-leider Tsjernenko verzocht te inter
veniëren ten bate van de MoSkouse dissidente Irina Grivnina.
Grivnina, die binnen de Sovjet-Unie werd verbannen wegens
haar strijd tegen het politieke misbruik van de psychiatrie in de
Sovjet-Unie, wil naar Nederland emigreren. Reeds meer dan
een jaar weigeren Sovjet-autoriteiten de noodzakelijke uitreispa
pieren af te geven. Grivnina kan elk moment gearresteerd en
tot maximaal vijftien jaar veroordeeld worden. Nijpels reageert
in zijn brief op een uitlating van de Sovjet-ambassade in Den
Haag, dat Grivnina niet kan emigreren omdat haar vader daar
geen toestemming voor geeft. Nijpels wijst erop dat de 39-jarige
Grivnina oud genoeg is zelf te beslissen en dat haar vader ont
kent toestemming te hebben geweigerd. Grivnina heeft al laten
weten zich niet meer als Sovjet-staatsburger te willen beschou
wen en haar Sovjet-staatsburgerschap op te willen zeggen.
Cylinder met radio
actieve stof gestolen
ROTTERDAM Tijdens een
„open dag" van de Rotterdamse
brandweer is zaterdagmiddag een
loden cylinder gestolen, die een
staafje van de radioactieve stof ce
sium 137 bevatte. In de loop van de
avond kwam een bezoeker van de
open dag zich met de cilinder bij de
politie melden. Hij verklaarde deze
op een terrein buiten de kazerne te
hebben gevonden. Hoe die cylinder
daar is terechtgekomen is voor de"
politie nog een raadsel De man,
een Rotterdammer, verklaarde de
cylinder niet te hebben geopend en
van eventuele radioactieve besmet
ting is volgens de politie dan ook
geen sprake geweest.
ITT-DIRECTEUR SCHAAP:
T>!>
De ITT-directeuren Schaap (rechts) en Verwaaijen bij een van de nieuwste vindingen
het concern: de geavanceerde managerstelefoon van de toekomst.
rkt I
len
DEN HAAG „Wij
streven er met z'n allen
nu eenmaal naar Neder
land de „Gateway to Eu
rope" te maken. Ook de
regering doet dat. Ieder
een is het er over eens
dat we om poort van Eu
ropa te zijn geografisch
een uitstekende ligging
hebben. De infrastruc
tuur is goed. De haven
en douanefaciliteiten zijn
redelijk goed, snel en
concurrerend georgani
seerd. Dat was voor ons
een belangrijk punt".
Ir. A. O. Schaap is een te
vreden man en als direc
teur van ITT-Nederland
heeft hij daar ook alle
reden toe. Twee jaar lang
heeft hij zich immers in
gespannen het Europees
distributiecentrum t van
dit internationale bedrijf
binnen de vaderlandse
grenzen te krijgen en
vandaag werd het posi
tieve resultaat van deze
inspanningen openbaar
gemaakt.
Ir. Schaap en zijn rechter
hand, directeur personeel
drs. B. Verwaaijen, zijn vol
lof over de medewerking van
het ministerie van Economi
sche Zaken en de Stad Rot
terdam. Niet voor niets werd
vandaag de eer gegund aan
minister Van Aardenne de
belangrijke besluiten van
ITT bekend te maken. „Het
ministerie van Economische
Zaken heeft heel positief en
actief meegewerkt om samen
met ons dit project naar Ne
derland te krijgen", zegt de
ITT-directie. „De bereidheid
om met informatie te komen,
mensen verder te helpen was
bijzonder groot. Onze inter
nationale besluitvormers zijn
door het ministerie en de
stad Rotterdam uitstekend
opgevangen en snel gebracht
bij die Nederlandse onderne
mingen die op dit gebied hun
sporen verdiend hebben.
Daardoor kwam het image
over dat die jongens in Ne
derland drommels goed we
ten waar ze mee bezig zijn.
Voor een groot internationaal
bedrijf als ITT is dat ver
schrikkelijk belangrijk. Ty
pisch salesmenship op inter
nationaal niveau", zegt ir.
Schaap.
„Kijk, rooie lopers uitgooien
is één ding, maar daarna ook
bereid zijn concrete stappen
te zetten om voorkomende
problemen op te lossen is wat
anders. Daarin heeft met
name ook Rotterdam, inclu
sief burgemeester Bram Pe
per, prima werk verricht",
vult Verwaaijen aan.
Zwaartepunt
Hoewel ITT'nog vaak als een
Amerikaanse multionational
wordt aangeduid heeft het
concern een zeer belangrijke
Europese historie, die vaak
over het hoofd wordt gezien.
Zeker wat de hoge technolo
gie betreft ligt het accent aan
deze kant van de oceaan.
Hier zijn de belangrijkste la
boratoria, waar nieuwe ont
wikkelingen worden uitge
dokterd. „Ook de historie
van de telecommunicatie ligt
in Europa", licht directeur
Verwaaijen toe. „In Neder
land bijvoorbeeld zitten we al
75 jaar. Dóórdat alle Europe
se vestigingen van het con
cern door nationale directies
worden geleid wordt ook
döor Europese denkers het
investeringsbeleid uitgestip
peld. Niet door de Amerika-
De Europese omzet van het
concern ligt rond 20 miljard
gulden. Dat is een derde van
de wereldomzet. Daarbij
moet worden bedacht dat
veel van de Amerikaanse ac
tiviteiten van ITT bestaan uit
verzekeringen en cred iet ver
lening. De VS spelen in het
industriële gebeuren binnen
het concern een tamelijk on
dergeschikte rol. De helft
van deze activiteiten speelt
zich namelijk in Europa af,
de andere helft in de rest van
de wereld en dan praten we
niet alleen over de VS, maar
ook over het Verre- en Mid
den-Oosten, Latijns Amerika
en Australië.
Concentratie
Gezien de omvang van de
Europese industriële activi
teiten van het bedrijf is de
concentratie van de goede
renstroom over Nederland
van groot belang. Wat moe
ten we ons daar nu concreet
bij voorstellen. Directeur
Verwaaijen: „ITT heeft in
alle Europese landen produc
tie- en handelsondernemin
gen. In Nederland alleen al
hebben we bijvoorbeeld een
twintigtal bedrijven, zoals
Koni Schokbrekers, De Gou
den Gids, Telecommunicatie
etc. Tot op heden was het zo
dat ieder voor zich de aan-
en afvoer van onderdelen en
van het eindproduct voor ex
port verzorgde. In de hoge
technologie wordt de be
schikbaarheid van verschil
lende onderdelen waarmee
gewerkt moet worden echter
steeds belangrijker. We moe
ten in staat zijn op tijd en
met de juiste componenten te
produceren. Bovendien vindt
bij de export een sterke coör
dinatie plaats van wie waar
en op welk moment zijn acti
viteiten moet hebben. Om
dat alles goed in de hand te
kunnen houden moet je je
distributie goed kunnen rege
len en centraliseren, zowel
de invoer van onderdelen, als
de export van een eindpro
duct".
„Als we kijken naar de stro
men van ITT in Europa gaat
bedragen.
Het hoofdkantoor van ITT aan de Kerketuinen in Den Haag.
Om dat goed te kunnen cen
traliseren heb je buitenspori
ge eisen te stellen aan de af
handeling. De beschikbaar
heid en bereikbaarheid van
een centrale plaats moet opti
maal zijn^ je moet weten dat
het transport 100 procent in
orde is. Met andere woorden:
de infrastructurele voorzie
ningen, zowel op het gebied
van telecommunicatie als
weg, water en lucht zijn van
groot belang. Nederland
heeft wat dat betreft het een
en ander te bieden. Vooral de
geografische ligging en het
feit dat Schiphol en Rotter-
damn bij wijze van spreken
op eikaars lip liggen geeft
mogelijkheden voor een uit
stekende combinatie van zee-
en luchttransport. Een goede
wisselwerking tussen die
twee is voor ons van groot
belang en daar biedt Neder
land hele goede mogelijkhe
den voor", legt Verwaaijen
uit.
Concurrentie
Binnen ITT is flink gestre
den om het Europees distri
butiecentrum. Met name Bel
gië was voor Nederland een
geduchte concurrent. Bij onze
zuiderburen vervult ITT de
zelfde rol als Philips in Ne
derland. De Antwerpse ITT-
vestiging (BELL) is veel gro
ter dan de Nederlandse en in
Brussel torent de Europese
directie van dit wijdvertakte
concern. De heren Schaap en
Verwaaijen gaan liever niet
te diep op de interne concur
rentiestrijd in. „Mijn collega's
in andere landen hebben er
ook sterk voor gepleit deze
zaak naar hun land te ha
len", verklaart ir. Schaap eu
femistisch.
Na twee jaar voorbereiding
viel de keuze echter op Ne
derland. Naast de genoemde
factoren speelde de Neder
landse stabiliteit op het socia
le front ook een zeer belang
rijke rol, zo geeft de Neder
landse directie toe: „Het is
een feit dat Rotterdam histo
risch gezien een uitstekende
staat van dienst heeft als het
gaat om de beschikbaarheid
van personeel en het ontbre
ken van stakingen. Dat kan
van veel andere steden in
Europa niet altijd gezegd",
benadrukt ir. Schaap.
Dat er ook door andere Euro
pese landen flink op dit pro
ject is geaasd laat zich niet al
leen verklaren door de direc
te effecten op de werkgele
genheid. Er zijn immers ook
tal van indirecte gevolgen.
„Het zal zeker niet bij de be
dragen die vandaag bekend
gemaakt zijn blijven", ver
wacht ir. Schaap. „Om alles
straks van Rotterdam en
Schiphol verder Europa in te
krijgen (en omgekeerd)
denkt ITT per jaar nog eens
100 miljoen te gaan uitgeven.
Dat is een extra kans voor de
Nederlandse transportindus
trie".
Reparatiecentrum
Daarmee is het verhaal ove
rigens nog niet af. Niet alleen
is de toegevoegde waarde
van dit project al aanzienlijk.
ITT heeft wellicht nog meer
in petto. Door het concern
wordt thans een studie ver
richt naar een soortgelijke
concentratie van haar be
langrijkste reparatieactivitei
ten in Europa. Bekeken
wordt of naast de centrale
distributieactiviteiten ook op
Europese schaal de ITT-repa-
ratie kan worden gebundeld.
Als je eenmaal ergens een
opslagcentrum met veel on
derdelen etc. hebt kan het
namelijk heel interessant zijn
daarnaast een reparatiecen
trum te vestigen.
Er is nog geen schatting ge
maakt van wat zo'n repara
tiecentrum aan positieve ef
fecten op de Nederlandse
economie zou kunnen heb
ben. Maar dat de concentra
tie van de reparatiecativitei-
ten niet zomaar een mooi
verhaal is blijkt uit het feit
dat deze nu al als derde fase
in de ITT-plannen is ver
werkt. „De eerste fase is het
opzetten van het project met
bestaande overslag- en trans
portbedrijven in de havens",
legt directeur Verwaaijen uit.
In de tweede fase wordt alles
verder uitgebouwd en gaat
een ITT-onderneming dat ge
heel regelen, waarbij overi
gens gebruik gemaakt zal
blijven worden van Neder
landse bevrachters. Die fase
moet al in 1985 ingaan en we
sluiten zekert niet uit dat we
dan ook nog ergens een cen
trum gaan bouwen. In de
derde fase komt dan een in
tegratie met de reparatieacti
viteiten, waarbij we opnieuw
enkele tientallen arbeids
plaatsen kunnen creeëren.
En dan blijf ik aan de voor
zichtige kant".
Bij reparatie moeten we den
ken aan de zogenaamde
„High Tech-producten" zoals
personal computers, de tele-
commiunicatieproducten, ter
minals etc, kortom de niet-
weggooiartikelen, waarvan
het de moeite waard is ze te
repareren. Drs. Verwaaijen:
„Vroeger kwam er altijd een
monteur aan huis die van
wanten moest weten en zelf
in de tv-kast ging zitten prut
sen om het ding weer aan de
praat te krijgen. Tegenwoor
dig geeft het apparaat zelf al
aan waar de fout zit. Bij repa
ratie wordt ter plaatse on
middellijk een nieuwe print
plaat ingezet. De kapotte
printen komen dan hierheen
om vervolgens gerepareerd
te worden".
ITT-Den Haag fungeert op
deze manier sinds anderhalf
jaar al als een „micro-repair-
centrum" voor tal van elec-
tronica van verschillende
merken, ook non-ITT-pro-
ducten. Dat micro-repaircen-
trum groeit volgens de direc
tie als kool. Bij het concen
treren van de reparatieactivi
teiten moet volgens Ver
waaijen en Schaap echter
vooral aan de meest kostbare
reparaties worden gedacht,
waarbij dure testapparatuur
komt kijken die het beste op
één centrale plaats geconcen
treerd kan worden. Gezien
de voordelen die Nederland
al biedt en die hierboven al
zijn geschetst komt ons land
daarvoor als eerste in aan
merking, zeker gezien het
feit dat de Europese goede
renstroom van onderdelen en
eindproducten nu ook al via
ons land loopt.
ARJEN BROEKHUIZEN
DEN HAAG Met het leg
gen van een goederenstroom
van jaarlijks 2 miljard gulden
over Nederland, waartoe het
internationale concern ITT
vandaag besloot, krijgt de na
tionale economie een flinke
oppepper. Het betekent een
prima internationale reclame
voor Nederland. Rotterdam
en Schiphol in het bijzonder.
ITT opereert immers in 80
landen en die krijgen nu alle
maal met ons te maken.
Daarnaast is het besluit van
groot belang voor de werkge
legenheid. Het helpt niet al
leen 30O man aan een nieu
we baan, maar heeft ook tal
van indirecte positieve effec
ten, ook voor bedreigde ba
nen. ITT-directeuren Schaap
en Verwaaijen hoeden zich
ervoor een uitspraak te doen,
(„Ik wil me niet in een wes
pennest steken"), maar het
besluit van ITT zijn Europese
goederenstroom „met onmid
dellijke ingang" via Rotter
dam te leiden komt natuur
lijk wel op een uitgelezen
moment. Er staan daar im
mers tientallen banen op de
tocht het conflict daarover
loopt hoog op. Nu komt er
voortaan jaarlijks voor twee
miljard aan goederen naar de
Maasstad die door mensen
handen verwerkt zullen
moeten worden. Mensenhan
den die wellicht anders
werkloos zouden blijven.
Dan is er nog de 100 miljoen
per jaar die Nederlandse
transporteurs aan dit besluit
kunnen verdienen. En aan
de horizon gloort nog een
heel nieuwe activiteit van
een Europees reparatiecen
trum, dat niet alleen goed
kan zijn voor nog meer goe
derenstromen, maar naar de
verwachting van de directie
„zeker enkele tientallen
mensen aan werk zal kunnen
helpen
Verder mag de investering
van 300 miljoen in de ver
schillende Nederlandse ITT-
bedrijven niet onvermeld
blijven. Die zal zeker ook
voor werk zorgen. De positie
van het grootste ITT-bedrijf
in Nederland, Standard Elec
tric met ruim 1000 werkne
mers in de regio Den Haag,
moet daarbij genoemd wor
den worden. Voor dit bedrijf
kan het ITT-besluit van van
daag echter nog veel verder
reikende gevolgen hebben.
ITT is immers een van de
drie kandia ten om het Ne
derlandse netwerk van tele
foonscentrales te vernieu
wen. Een miljardenklus,
drijf echter heel wat aan ge
legen de order voor de nieu
we centrales binnen te halen.
Die zou immers grotendeels
bij de nationale vestiging, in
Den Haag, uitgevoerd moe
ten worden.
Gevraagd naar een mogelijk
verband tussen het scheppen
paardje, de digitale telefoon
centrale „System 12", heeft
ingezet, waar de naaste con
currenten, Ericsson en Phi
lips niet alleen jaloers, maar
ook bang voor zijn. De laatste
jaren deed de Nederlandse
PTT bij de aanschaf van cen
trales alleen zaken met ITT's
Er is het be-
concurrentieslag rond de te
lefoon-order zegt Europees
directeur Daniël P. Weadock:
„Ik ben vandaag gekomen
om te kopen, niet om te ver
kopen". Ook de Nederlandse
directie wijst elk verband re
soluut van de hand: Wij
hebben na 75 jaar zo'n bin
nenkomer niet meer nodig.
Het zou een beroerde zaak
DEN HAAG De 300 miljoen gulden aan investe
ringen die ITT de komende vijf jaar in zijn Neder
landse bedrijven zal doen is een onderdeel van de
4,75 miljard dollar (bijna 15 miljard gulden) die in
die periode verspreid over de Europese vestigingen
wordt gestoken. Een belangrijk deel daarvan zal te
rechtkomen in de productiebedrijven van Standard
Electric in Den Haag en Hoogeveen. ITT-Nederland
zal in Den Haag vooral gaan investeren in nieuwe
ontwikkelingen in de telecommunicatie-industrie en
kabeltelevisieprojecten. Ook grote nieuwe telefoon
centrales zullen in Den Haag worden vervaardigd.
De afgeleide geavanceerde kleine huiscentrales en
kiessystemen voor telefoons zullen door het produc
tiebedrijf in Hoogeveen op de markt worden ge
bracht.
Volgens de directie van ITT-Nederland betekent het groene
licht voor het investeringsplan een gezonde basis voor de
ITT-ondernemingen om innovatief bezig te zijn. Zij wijst erop
dat deze plannen overigens los staan van miljoeneninveste
ringen die de laatste jaren al zijn gedaan. De miljoenen kos
tende nieuwbouw van het nieuwe hoofdkantoor van ITT-Ne
derland aan de Haagse Kerketuinen is niet bij dit bedrag in
begrepen. Ook het nieuwe kantoor van de verzekeringsmaat
schappij Zwolsche Algemeene dat in oktober in Nieuwegein
wordt opgeleverd is een aparte investering geweest.
Wat de 300 miljoen voor de werkgelegenheid bij ITT-Neder
land betekent valt volgens directeur Schaap bij benadering
nog niet zeggen. „Bij de NSEM (Den Haag) werken nu ruim
1000 mensen. Er zullen in elk geval hoogwaardige arbeids
plaatsen bijkomen in de productontwikkeling en nieuwe
technieken. Zoals we het nu voorzien zullen we als Neder
landse vestiging de komende jaren in arbeidsplaatsen stijgen.
Er zullen zeker geen mensen uit gaan als we onze plannen
zijn als we onze telefooncen
trales zouden moeten verko
pen met een distributiecen
trum". Toch is het verschil
tussen kopen en verkopen
niet zo abslouut als deze ITT-
voorlieden willen doen gelo
ven. Het gezegde „voor wat
hoort wat" is immers bij elke
zakenman bekend. Dat ITT
minister Van Aardenne de
eer gunde de belangrijke im
puls voor de Nederlandse
economie bekend te maken is
in dat kader even verstandig
als duidelijk. Na vandaag
kunnen de besluitvormers
over de telefoonorder in en
rond het kabinet immers
moeilijk nog om ITT heen.
ARJEN BROEKHUIZEN kunnen uitvoeren", verwacht de dTrectie.
FRIEMELS
•1" IS ffN MEfSlAM M. IK.
jlPETUFTZ DOEM C eotfil DiTGMT to NIED.'
XWHEDIE WKlï IK STOP NFT EIMCPJ
"tn
AMSTERDAM Ex-
-commissaris G. Toore
naar van de Amsterdamse
politie heeft vandaag via
zijn advocaat bij de offi
cier van justitie een straf
klacht wegens smaad in
gediend tegen hoofdcom
missaris J. Valken in de
hoofdstad.
Toorenaar hij was onder
andere vele jaren chef van de
narcoticabrigade is boos op
Valken omdat die vorige week
in een dagblad het afscheids
feest van de ex-commissaris
bekritiseerde. Valken noemde
politie" vanwege de aanwezig
heid van de hoofdstedelijke
„penose".
Ik voel me beledigd, aldus
Toorenaar vanmorgen. De
voorstelling van Valken is
zeer overdreven. Van de 800
gasten op mijn feest behoorden
1 enkele tot wat
wordt genoemd de penose. Dat
de kranten die gasten meer
aandacht hebben gegeven dan
andere gasten, kan ik niet hel
pen, aldus Toorenaar.
Toorenaar is al twee maanden
weg bij de Amsterdamse poli
tie. Hij ging vervroegd met
pensioen. Zijn verhouding met
de korpsleiding was slecht ge
worden. De ex-commissaris is
nu raadgever voor grote be
drijven op het gebied van de
interne beveiliging tegen frau
de en diefstal. Toorenaar ver
klaarde al al 30 klanten te
hebben. De namen van deze
firma's houdt hij liever ge-
