finale ft. ft. fi oplossing vorige puzzel to ft fe ft ft. ft ft to 3fc ft, ft ft ft ft. ft. ft. fl NR. 35 CRYPTOGRAM weekpuzzel door dr. Pluizer SCHAKEN postzegels WETENSCHAPPEN £aidóc6ou/ta/ni ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1984 PAGINA) j 'C Jl c V V A 'A O V A to T 'S m A 'L N A A L h 'ft A t E ft. i E 2k F o B 1 a E R, IC V 4- E r<l i a L F R. a e f- E L G E E G E 4J t! ■J m A 0 M 0 A A b E 1c E E L rr\ A t R IS t A o A e O st 6 m t A o e> i e T J e> N 3> E t> E E R. 'A u L A O L bU A ft. i S Pi E E ts E i T V P E 2 E. De prijswinnaars van puzzel 34 zijn: De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd. HORIZONTAAL: 1. Met slagroom gevuld paard? (7). 4. Reeksen om u ernstig te maken? (7). 7. Aanlegplaats voor een kloosterlinge? (5). 8. Let goed op dat u die tijdig in het gras ziet! (5). 10. Hier staat zwart op wit dat het veel werk meebrengt! (4). 11. Gesteld dat het geaccepteerd wordt! (10). 13. Geen doeltreffende Europeaan? (8). 14. We krijgen bevel om 'n aantal papieren hierin op te bergen (6). 16. Een hele onderneming om daarin te spe len! (6). 18. Persoon die het wel gelooft in de bouw? (8). 22. Hebben die snoevers netelzucht? (10). 23. Heeft Els u het wachtwoord gemeld? (4). 25. Oude liefde wordt hierdoor niet aangetast (5). 26. Afbeelding die indruk maakt? (5). 27. In deze streek vraagt de kloosterlinge om orde (7). 28. Tijdelijke voorziening waardoor het eer ste het tweede breekt? (7). VERTICAAL: 1. Wij allen zijn in wezen onverstandig (7). 2. Gelegenheid voor oosterse vrouwen? (4). 3. Die bezit meer dan één pijp! (8). 4. Men vindt het in Essen verachtelijk dat ze in gevecht zijn (6). 5. Handel met verstand! (10). 6. Dient deze arbeider als lokaas? (7). 7. Deze kleine hoeveelheid kan men beter niet kwijt zijn! (5). 9. Verhaal waarin Amor 'n belangrijke rol speelt? (5). 12. Lichtgevend kunstwerk? (10). 15. Zeer onaangenaam voor ruiters en wiel renners! (8). 16. Hebt u de plaats vol gebeurtenissen ook aangedaan? (7). 17. Helper der bloeddorstigen? (5). 19. Men veronderstelt dat deze grond onge schikt is voor particulier gebruik! (5). 20. Dat gebied springt eruit! (7). 21. Een blaasinstrument brengt de post in be weging (6). 24. Men maakt zich dik voor niets, het besluit wordt toch niet uitgevoerd (4). Oplossingen onder vermelding van Puzzel 35 moeten uiterlijk woensdagmiddag in bezit zijn van de\ Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden. Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden. cov inmi aan Enge Wesl het i try. voud tiona zo, c stran oEn j vuur fzich Wvoeli bij Interland Wereldkampioen Harm Wiers- ma en oud-wereldkampioen Ton Sijbrands hebben zich te ruggetrokken uit het tiental dat 11 tot en met 14 september de jaarlijkse interland tegen de Sovjet-Unie speelt. Wiersma bereidt zich voor op zijn stu die; Sijbrands heeft verplich tingen elders. Hans Vermin en Bauke Bies zijn toegevoegd aan het team dat verder bestaat uit Jannes van der Wal, Rob Clerc, Johan Bastiaannet, Ruud Palmer, Hans Jansen, Johan van den Borst, Auke Scholma en Jos Stokkel. Wiersma heeft zich bereid verklaard de spelers voor te bereiden op het evenement en tijdens de interlands als tech nisch begeleider op te treden naast coach drs. Douwe de Jong. De wedstrijden worden even als twee jaar geleden gespeeld in het Scheveningse Europa hotel. De Nutsspaarbank spon sort het evenenment dat wordt gehouden in het kader van de Scheveningse Damdagen. Dinsdag 11 september opent staatssecretaris Van der Reij- den de match. De Russen zullen ongetwijfeld een sterker team afvaardigen en ook deze interland winnen. Gezien de eindstand van de laatste wedstrijden om het per soonlijk kampioenschap zal Alexei Tsjizov (13e) wel niet 43. 41-37 32x41 44. 38x47 11-17 45. 33-29 17-21 46. 47-42 21-26 47. 29-23 27-32 48. 28x37 19x28 49. 42-38 13-19 Zwart heeft vol uit geprofiteerd van wits on speelbare korte vleugel. De strijd is gestreden. 50. 38-32 26-31 51. 37x26 28x37 52. 26-21 37-41 53. 30-24 21-17 4-10 15x24 41-47 20x9 47x21 25-20 21-31 53. 19x30 54. 25x34 14x25 55. 21-16 41-46 56. 17-12 46-23 57. 12-8 23x40 58. 8- 2 40-35 59. 2-16 9-14 60. 16-49 14-19 61. 49-32 19-24 62. 32-23 35-44 63. 23-12 44-6 64. 12-1 24- 30 en Keisels geeft zich ge- KEISELS van de partij zijn. Twee jaar geleden werd hij topscorer te gen Ron Heusdens (6-2). Niet temin is Tsjizov inmiddels jeugdwereldkampioen. Hij versloeg in de herkamp (de twee eindigden gelijk tijdens het jeugd-WK in Westerhaar) Andris Keisels met 8-4, twee overwinningen en vier remi- Keisels had genoeg aan een gelijke eindstand en probeerde in de eerste drie partijen met succes het spel overzichtelijk te houden. In de vierde partij sloeg Tsjizov met zwart toe: 1. 32-28 20-25 2. 33-29 16-21 3. 39-33 21-26 4. 37-32 26x37 5. 42x31 17-22 6. 28x17 11x22 7. 44-39 15-20 8. 5IM4 19-24 9. 35- 30 24x35 10. 29-23 18x29 11. 33x15 14-19 12. 39-33 10-14 13. 44-39 35x44 14. 49x40 6-11 15. 31-27 22x31 16. 36x27 11-17 17. TSJIZOV 41-37 7-11 18. 46-41 1-6 19. 47-42 13-18 20. 34-30 25x34 21. 39x30. Ook in deze partij probeert Keisels spanningen uit de weg te gaan. Bovendien lijkt hij door de bezetting van 15 en 24 zwarts lange vleugel aardig in bedwang te kunnen houden. 21.9-13 22. 40-34 2-7 23. 43-39 3-9 24. 45-40 5-10 25. 30-24 19x30 26. 34x25 14-19 27. 40-34 10-14 28. 48-43 11-16 29. 34-30 6- 11 30. 32-28 18-22 31. 27x18 12x32 32. 37x28 7-12 33. 42-37 12-18 34. 38-32 17-21 35. 43-38 21-27 36. 32x21 16x27 Dreigt 18-23. 37. 28-23 18x29 38. 33x24 8-12 39. 39-33 12-18 40. 24-20 18- 22 Zie diagram. Keisels heeft de stand toch on derschat. Hij mag niet 33-29 spelen wegens 22-28 en kenne lijk vertrouwt hij 41-36 even- 41.n37-32 27-31 42. 32-28 22-27 In de beslissende vijfde parij verloor Keisels kansloos. Hij wist zich geen kansen te scheppen tegen het degelijke spel van zijn tegenstander. In de stand van het tweede di agram is het al duidelijk dat wit niets heeft te vrezen. 32. 15-20 33. 37-31 19-23? Onlo gisch. De hangende schijf 20 kan nu niet meer in het spel worden betrokken. 34. 38-32 1-6 35. 42-38 17-21 36. 48-42 8-12 Hoopt op 31-26? 23- 28 26x19 28x48 37. 42-37 12-17 38. 33-28! 13-19 39. 38-33 20-24 40. 28-22 17x28 41. 33x13 Kei sels geeft het op. Na 34-30 25x34 39x28 raakt hij maar liefst twee schijven achter. De zesde en laatste partij was een formaliteit. De partij nam weliswaar nog 30 zetten in be slag, maar duurde slechts 21 minuten. De wereldtitel bleef in Russische handen. De voor ganger van Tsjizov was name lijk Wadim Wirnym de laatste uitdager van Wiersma. door L. Hofland In de laatste twee weken van augustus streden de 14 beste schaaksters om de nationale ti tel. Niet alleen de titel stond op het spel, maar ook een plaats in het Olympiadeteam. Vermoedelijk zullen in dit laatste eindelijk twee nieuwe gezichten te zien zijn: Heieen de Greef, die eindelijk de lang verwachte doorbraak maakte met een gedeelde eerste plaats en Mariette Drewes die met een vierde plek wederom aan toonde in de top van het Ne derlandse damesschaak thuis te horen. Voor de titel zal nog een twee kamp plaatsvinden tussen de huidige kampioene Carla Bruinenberg en Heieen de Greef, die beiden na een span nende race 9,5 punt bij elkaar speelden (uit 14). In deze race moest Cathy van der Mije (zonder twijfel de speelster met het meeste inzicht) op het laatste moment afhaken; door concentratieproblemen wer den teveel grove fouten ge maakt. Tegenvallend waren de pres taties van de vaste Olympia despeelsters Erika Belle en Hanneke van Parreren; zij werden resp. 5de en 7de, waardoor voor één van hen het gebruikelijke snoepreisje wel eens zou kunnen wegval len. In de eerste ronde vond direct het toptreffen tussen v.d. Mije ""«I A i ■WL A A r* \*M J£ AS a H a jL JL en Bruinenberg plaats, het werd de (technische) beste partij van het toernooi. I.e4 e6 2.d4 d5 3.e5 c5 4.c3 Pc6 5.Pf3 cxd4 6.cxd4 Lb4+?! Een dubieuze variant, wit krijgt nu zonder problemen een prettige stelling. 7.Ld2 Lxd2+ 8.Dxd2 f6 9.Lb5! Het beste, wit heeft goed ge zien dat de strijd in dit type stelling om e5 gaat. 9. Db6 10.Pc3 Ld7 11.0-0 fxe5?! Te vroeg, de zwarte koning staat nog niet veilig, vandaar dat 11..., 0-0-0 aan te bevelen Ï23LXC6! Zwart heeft zich dermate on gelukkig opgesteld, dat het normale 12....bxc6 nu niet mo gelijk is vanwege 13.dg5. Dameskampioenschap 12....Lxc6 13.Dg5 Dc7 14.Dh5+ g6 15.Dxe5 Dxe5 16.Pxe5 Pe7. Voor de slechte loper op c6 en de hangende pion op e6 heeft zwart geen tegenspel, toch is de winst technisch moeilijk te verwezenlijken. De manier waarop V.d.Mije haar voordeel in winst omzet verraadt grote klasse. 17.Tfel Pf5 18.Pf3 Kd7 19.b4 a6 20.a4 Kd6. Dit veld had beter bewaard kunnen blijven voor Pf5, daar om was het beter met 20...b5!? proberen een soort vesting op te bouwen. Na de tekstzet wordt zwart kansloos wegge speeld. 21.g4 Ph6 22.Pe5 Thf8 23. Te3 Pf7 24.Pd3 b6 25.f4 Ph6 26.H3 Pg8 27.Tael Tae8 28.a5! Op het juiste moment wordt de b-lijn geopend, doordat e6 hangt kan zwart a6 niet meer afdoende verdedigen. 28...bxa5 29.bxa5 Ld7 30.Tfl Tf6?! 31.Tbl Kc7 32.Tb6 Tb8 33.Txa6 Pe7 34.Ta7+ Tb7 35.Txb7+ Kxb7 36.Pc5+ Kc7 37.a6. In plaats van op te geven overschreed zwart hier de tijd. Peleen de Greef kon haar draai moeilijk vinden, zij start te met vijf remises op rij. Met een schitterende eindsprint van 7 uit 8 wist zij echter alles goed te maken. In haar op mars moest ook co-kampioene aan g:cont] bew< C. Bruinenberg-H. de Greej ^ra 1 Griinfeld-Indisch. erse l.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 d5 4.F) door Lg7 5.Lf4 0-0 6.Tcl c5 7.d* mili< Le6 8.cxd5? Twei Ook in deze partij speelt Bni nenberg zwak in de openii]P ^r.. hetgeen niet pleit voor h$ kellj. theoretische voorbereidiilater Echter wel voor haar caps), huis, teiten, want om zonder hoorlijk openingsrepertofe w_t M«at ogen biele de het steeds in de Nederlandse mestop te verkeren duidt op een groot talent. De tekstzet helpt zwart i ontwikkeling, hand liggende 8.Pd4 9.Pxe6 fxe6 10.e3 Da5 111 zijn de kansen ongeveer geli 8...Pxd5 9.Pxd5 Lxd5 10. Pc6 ll.Dd2 Tc8. Zie diagram. 12.Lh6? In een dergelijke stelling nty ontwikkelen staat gelijk zelfmoord. Overigens zwart, na het betere 12.g3 14.exf3 Dxd2+ 15.Lxd2 een prettige stelling behoui 12....Lxh6! 13.Dxh6 14.Dd2 Da3 15.e3 16.gxf3 Tfd8. Een afschrikwekkend vo»yv'"tl beeld voor diegenen die hu ontwikkeling verwaarlozen, i 17.Dc3 Pb4 18.Lc4 Pxa2 lWart Tal. J°urn En gelijktijdig gaf wit het 0 ?eej vanwege 19...Pxc3 20.Txa3 T<Voua„ maar mat. i Correspondentieadres: L.Hl &nP land, C.Fockstraat 113, 2|:da"J DE Delft. volf moeti ^-klall Nachtelijke problemen Veel toernooien in Nederland - zijn vlees noch vis, d.w.z. geen echte toptoernooien en aan de - andere kant ook geen puur re- creatieve evenementen. De Bridge-Marathon van Katwijk 3 vormde daarop geen uitzonde- - ring: een aantal (sub)topparen dat op de vingers van één partnership te tellen was en daarnaast een grote groep club- of gezelligheidsspelers. - Aangezien het inschrijfgeld voor dit soort toernooien nooit 2 echt laag is, komt het er in fei- -• te op neer dat de mindere go den de geldprijzen van de be- ctere spelers betalen. Een merkwaardig soort sponsoring, waar best iets aan gedaan kan worden, namelijk een indeling in twee groepen: A (met even tueel een hoger inschrijfgeld) met behoorlijke geldprijzen en B met lagere geldprijzen en-of V aantrekkelijke prijzen in natu- r. ra. Waarschijnlijk zal een der- gelijke formule het op den duur gaan doen. Een bijko mend voordeel is dat in groep B bepaalde biedsysternen met gemak verboden kunnen wor- -is«den. Uitnemen -ï Vorige week heb ik u een biedprobleem gegeven uit de Katwijkse Bridge-Marathin, waar u op de zuidstoel op hoog «i niveau een beslissing diende te een hartenstop heeft. Het is geen viertallenwedstrijd maar een parenwedstrijd en daar mag je best wat risico in ne men. De kaas moet je je niet van je brood laten snoepen! af: Z—NZ 7 A4 O H 73 «92 A104 N «B6532 t?V 10983 w o *H752 O B9 4 i O 10 5 «53 «106 HV98 OB6 OAV862 «92 gen er daar zelfs nog één voor de vele eerste en tweede controles (6 stuks) en één voor de z.g. (supoer)troef- controle en dat is tegenover een partner die een hand aan geeft met ongeveer acht ver liezers (losers) wel genoeg om 6 klaver te bieden: 6 SA is niet te vernielen en als west niet met schoppenaas start, zijn er zelfs 13 slagen. Oost heeft zich in de bieding nogal geroerd. De consequen tie in een geval als dit is wel dat hij na 6 SA alsnog 7 harten moet bieden, om NZ uit de topscore waar ze heen ge tild zijn te houden. In de praktijk doubleerde zuid en daarmea haalden NZ slechts een schamele 29-91. Te vergelijken met boven staande situatie was deze, ook uit de Katwijkse Nacht: W/niemand en als west kijkt u aan tegen: w/— «AHVB10 *V 106 09843 N «864 ÜAB854 w n *93 0 A 7 5 OH6 «AH543 Z V B 1098 7 9752 H 7 2 O V B 10 2 «62 (15.30-15.50 uur) en duurt 13 weken. Het cursuspakket kost 29,50, te storten op giro 123400 van AVRO-Academie Hilversum o.v.v. „bridgecur- sus". Visueel gehandicapten kunnen, als ze dat er bij ver melden, een aangepaste brail- lecursus ontvangen. In het cursuspakket bevindt zich tevens een formulier waarop de deelnemers kunnen kenbaar maken dat ze de oefenspellen graag onder lei ding willen spelen. Per district zullen de NBB-coördinatoren daartoe bijeenkomsten beleg gen. Deze begeleiders geven geen les, maar dienen als O A B 854 O A75 AH543 6 klaver kan niet down en nu NZ de tegenpartij zover heb ben gebracht vergelijk het vorige spel! moeten ze con sequent 6 schoppen bieden, wat slechts twee (of drie) down gaat en dat kost altijd nog minder dan wat OW kun nen verdienen. Als u 5 schoppen gedoubleerd heeft, zou u slechts 22-98 heb ben gescoord. Met doorbieden zou u beduidend meer hebben verdiend. AVRO-tv-cursus Deze start maandag 1 oktober Na afloop van deze 13 lessen zijn er niet ineens tienduizen den geroutineerde bridgers bij. Leraren en/of clubs kunnen vanaf januari 1985 zorgen voor de verdere opvang en begèlei- ding. De AVRO en bridgend Neder land verwachten veel van deze cursus. In augustus heeft de AVRO al diverse reclame spots uitgezonden die de men sen warm hebben moeten ma ken. Als ook alle bridgers hun nog niet bridgende kennissen, buren, vrienden, kinderen, ou ders, collega's enz. hierop wij zen - of een cursuspakket als cadeau geven - moet het ge heel een succes worden en zal bridge zijn toch al niet te stui^ ten populariteitsgroei, speciaal in onze lage landen, steeds verder doorvoeren. Uit een onderzoek in opdracht van de PTT is gebleken dat ons land ongeveer 1.271.000 postzegelverzamelaars telt. Dat is bijna 9 procent van de totale bevolking. Van 'al die verza melaars zijn er zo'n 70.000 aan gesloten bij een vereniging. Juist dit jaar is het 100 jaar ge leden, dat de eerste „Filatelis tische" vereniging in ons land werd opgericht, en de bezoe kers van het Haagse Congres gebouw kunnen dit tot en met morgen nog ervaren op de grote tentoonstelling Filacento. Speciaal voor deze tentoonstel ling heeft de PTT op 13 juni een serie van drie postzegels met toeslag uitgegeven. Deze toeslag van 75 ct. per serie dient mede ter financiering van de tentoonstelling. Daags voor de tentoonstelling Fila cento begon, bracht de PTT een blokje, met daarin opgeno men de drie postzegels van de Op 21 september brengt de postdienst van de Verenigde Naties de vijfde serie vlaggen van landen die bij de V.N. zijn aangesloten. Ook nu gaat het om een reeks van 16 vlaggen, waardoor inmiddels 80 van de 158 lidstaten aan de orde zijn geweest. Zoals gebruikelijk worden ook nu de vlaggen uitgebracht in blokjes van vier zegels, vervat Nederland telt 1.271.000 postzegelverzamelaars in velletjes van 16 zegels. De zegels hebben ieder een waar de van 0,20 en werden in mederdere kleuren gedrukt door Hélio Courvoisier S.A. te La Chaux-de-Fonds in Zwit serland. „60 jaar Boy Scouting" vormt het onderwerp voor een serie van vier zegels die Suriname vorige maand heeft uitge bracht. Op de zegel van 30 10 ct. ziet men het originele embleem van de 8e Caraïbi- sche Jamboree. Deze Jambo ree, die van 14 tot en met 23 augustus gehouden werd, kreeg als slogan „For Brother hood". De zegel van 35 10 ct. toont een verkenner die de padvindersgroet brengt. Een uitbeelding van de activiteiten van het buitenleven, hoofdza ken van het spel van verken nen, is te zien op de zegel van 50 10 ct. Het blauw van de Caraïbische lucht en wateren, gestyleerde kaart van Surina- mé, waarbinnen zich het kampvuur-gebeuren voltrekt als centrale Scout-activiteit, dit alles is te zien op de zegel van 90 10 ct. Het ontwerp voor deze zegels werd vervaardigd door J. Brandflu. De zegels werden in meerdere kleuren gedrukt door Joh. Enschedé en Zonen te Haarlem. Deze serie blijft in de verkoop tot 9 oktober. De Finse PTT heeft een zegel van 1,40 Fmk. gewijd aan de tandheelkunde in de verkoop gebracht. Uit bewaard geble ven schrifturen blijkt dat zo'n kleine 4000 jaar vóór Chr. al sprake was van tandverzor- ging. Toen reeds was het ge bruikelijk na de maaltijden de mond te spoelen en ook het gebruik van tandestokers was in zwang. Daarna braken de dagen aan dat de barbier tege lijkertijd tandarts was. Dit zou zo ongeveer blijven tot dat het beroep van tandarts een uni versitaire studie nodig maakte. De vinding om zilver-an». gaam te gebruiken als vuil*' voor tanden en kiezen star uit 1810. Rond 1870 kwam r beruchte boor van de tandai in gebruik. Begin deze eeu deden cocaïne en daarna r| vacaine hun entree als ver4 vingsmiddel. Het motief van deze toont een röntgenfoto vai menselijk gebit. Daarondi ziet men een tandarts met 4 sistente bezig met de beham ling van een patiënt. Het werp werd vervaardigd Eeva Divo. Dit jaar viert het observatojl um van de universtiteit Helsinki het 100-jarig besta Astronomie, de bestudei^ van de sterrenhemel en hiermee verband houdt, van de oudste wetenschap^ Sinds de oprichting v universiteit van Turku i wordt in Finland astromie| doceerd. Ook hier wordt J gebruik gemaakt ters bij de onderzoekingen i| het heelal. Op de zegel die volgende uitkomt ziet men het silho|| van een conventioneel obf vatorium. Onderaan staat I afbeelding van een kleui| spectrum, een hulpmiddel de onderzoekings-methode.' de achtergrond staan de i nabije planeten zonnestelsel en hun banen gebeeld. Voor het ontwerp deze zegel^ die een waaltere Het bieden gaat: zuid west noord oost Ru pas 2 KI 2 SA 1) dbl. 3 Ha 4 SA 5 Ha pas 2) pas 6 KI pas pas 6 Ha pas pas 1). overige kleuren. 2). één aas (DOPI). Wat nu? Zo te horen wordt (of liever: werd) 6 klaver wel ge maakt (plus 1370) en daartegen 'mogen OW maar liefst zeven down! Kennelijk hebben ze een goedkope redding gevon den. Daar kun je je als zuid bij neerleggen, door te doubleren, maar je zou ook 6 SA kunnen proberen, in de hoop dat noord 1 Ha l Sch 2 KI 2 Sch 4 KI 4 Sch pas pas 5 KI pas pas Wie is wie aan het uitnemen? Ofwel: Doubleert u of biedt u 6 klaver? Doubleren is eigen lijk onzin met nul schoppens. NZ hebben waarschijnlijk goed uitgenomen, dan moeten ze nog maar een niveau hoger uitnemen ook, als ze durven. Met het tellen van honneur- punten los je dit soort kwesties niet op, daar is een ander soort kaartwaardering voor vereist, b.v. de hier wel vaker geïntro duceerde Losing Trick Count, die voor deze hand uitkomt op 5 verliezers en na (dringend noodzakelijke) correctie mo- In een modderig gat in de grond ten noordoosten van Rome wordt de schimmige ge schiedenis van de Sabijnen vooral bekend als de stam waarvan het vrouwvolk door de Romeinen werd geroofd langzamerhand van legende werkelijkheid. Oudheidkundigen die bij het stadje Passo Corese op 40 kilo meter van Rome aan het werk zijn, hebben de Sabijnse stad Cores gevonden. Zij zijn er van overtuigd dat de herkomst ervan teruggaat tot de periode toen volgens de legende de stad Rome werd gesticht door Romulus. Aan wat men tot dusver heeft gevonden resten van een hut van klei, een oven, een bijgebouw en wat kruiken is af te lezen dat de nederzet ting teruggaat tot 700 a 800 voor Christus. De leider van het opgravings- werk, Alessandro Guidi, zegt dat de plek op de heuvel 2500 jaar geleden een dorp was den en het hele gebied een ne derzetting was van 30.000 mensen. Volgens de legende nodigden de Romeinen na de stichting van hun stad de Sa bijnen uit op een feest. Omdat zij meer vrouwen nodig had den, besloten de Romeinen die van de Sabijnen te houden, wat de geschiedenis inging als de „Sabijnse maagdenroof". Resten Sabijnse stad ontdekt De beledigde gasten gingen naar huis terug om een leger op poten te zetten, maar tegen de tijd dat zij terugkeerden waren de vrouwen zo onder de indruk van hun nieuwe man nen, dat zij tussenbeide kwa men en een vredesverdrag tot stand hielpen brengen. Onvruchtbaarheid door bacterie Een tot dusverre vrijwel onbe kende geslachtsziekte, veroor zaakt door de bacterie chlamy dia, die vrouwen onvruchtbaar maakt, heeft de omvang van een epidemie bereikt en is uit gegroeid tot hoofdoorzaak van onvruchtbaarheid van vrou wen in tal van landen. De ziekte komt vijfmaal zoveel voor als bijvoorbeeld gonorroe. Volgens King Holmes van de universiteit van de staat Was hington doen zich alleen al in de VS naar schatting drie tot vijf miljoen gevallen per jaar voor. Uit Zweden, waar de ziekte evenals in de VS al hoofdoorzaak van onvrucht baarheid van vrouwen is ge worden, worden elk jaar 70.000 gevallen van chlamydia gemeld. Ionenbalans Onderzoek heeft uitgewezen dat in ruimten waar negatieve ionen (deeltjes van een atoom) zeldzaam zijn allerlei proces sen niet meer optimaal verlo pen. Het menselijk functione ren loopt zowel kwalitatief als kwantitatief achteruit. Een overschot aan positieve ionen heeft bovendien een sca la van onplezierige reacties tot gevolg. Mensen kunnen bij voorbeeld gaan lijden aan de pressies, spanningen en mi graine klachten. In stedelijke gebieden komen door luchtvervuiling veel min der negatieve ionen voor, ter wijl in kunstmatig geventileer de ruimten en in vertrekken met veel kunststoffen de nega tieve ionen bijna zijn uitgestor ven. Volgens wetenschappelij ke onderzoeken is een natuur lijke balans tussen positieve en negatieve ionen, die alleen voorkomt in gebieden waar de natuur ongerept is, wenselijk. Negatieve ionen worden wel de „vitaminen van de lucht" genoemd. Het werkingsmecha nisme van negatieve en posi tieve ionen wordt als volgt verondersteld: de ionen wor den bij de ademhaling via de longen in het bloed opgeno- Positieve ionen brengen v schijnlijk een verhoogde duktie van serotonine, hormoon dat de activiteit de hersenen en ander wei regelt, met zich mee. Serotonine veroorzaakt produktie van adrenaline, hoogt de hartslag, en de acti teit in het maag-darmkana I Negatieve ionen versnellen afbraak van dit hormoon. Bovendien wordt de zuurst benutting door het lichaam ficiënter en maken mei melding van een toegenon alertheid. Onderzoek aangetoond dat kunstmat ionisatie een positieve invli op mensen heeft. Die kunstmatige ionist vindt plaats met een „ionisi Met dit apparaat worden w tieve ionen aangemaakt wordt het evenwicht herste Pien MOf sen cent 4 3ger" >f kam Tal verv flreld pov rov, Vooi veel zijn UsuPe in k weli speki vast. uit d spel creat

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 20