D"66 op zoek naar een redelijk alternatief
13.98
x.oy wio iH*iu.yo --w
RO-Theater onder nieuwe
leiding: drie produkties
We hebben kilo's'
Varkensrollade,
rkensscl
Magere runder-/riblappen,
500.gram94S7.48'
Doorregen runderlappen,
500 gram 7986.48 -I QQ
Wlo ii.dO
Hamburgers,
100 gram 199
1 OQ 500 gram&485.98 IA QQ «LI 5ÖÖ gram A983.48 Öspaneerd
#8* -m
^Kippebout,
JsU f»nn oram
kilo
Voor een
agenda, ook vol
mende dagen
men „UIT", de j
kelijkse bijlage
krant.
ALPHEN AAN DENk
ROCINEMA I (Vahk
straat 6, tel. 01720-9
(al); 13.30. 18.30, 21|
CINEMA II: Police
13.30. 18.30. 21.l£
NEMA III: Chainet
13.45, 18.45. 21.1Ï
NEMA IV: Emm
18.45, 21.15.
KINDERVOORSTl
EUROCINEMA I: I
Haaienmeer; 13.45.1
LEIDEN LUXOR
19. tel. 071-121239tëjj'
demy (al); 14.30, f
LIDO I (Steenstrf
124130): Indiana
tempte of Doom I
19.00. 21.15.
se (16); 14.30, 11
LIDO III: Yentli
18.45, 21.15.
(16); 19.00, 21.151
(071-133210): Ronl
Stone (12); 14.30, I
TRIANON (Bret
123875): Nero en ^41|
ge vrouwen (16); 8TERDAJV
21.15. REX (Haar^, de A
52. tel. 071-12&^^ 01
14.30.19 oo. 21.15., van «il ai
KINDERVOORSTELjtpmber Z
Lldo iv: Donald
wilde westen (al); l^11 aan
NOORDWUK lip in sta.
Bie^nnmrdASI.rMde g1"00*
Tutor (12); ma. 19»n er 322J
blondjes op het lielL j j
ma. di. 21.15. 5 ae
katwijk city Ige stands
(Badstraat 30. tel. 0^ echt r
Porky's pikante pn
14.45. 19.00, 21, geen spr
THEATER II: Nighre FiratO
(16); 14.45. 21.15. sfc
19.00. «city THEAr® de
vuisten slaan op hoafspeler -
19.00, 21.15. .cmkantpn
IV: Pikant gevrij in
(16); 19.00. 21.15. rdlg
KiNDERVooRSTEiigoêd het
•CITY theater iv niet 1
Jerry (al); 14.45. y-
VOORSCHOTEN F®- ZAn yr
theater (SchooisiaT en wie
01717-4354): Ciske^-™.
20.00. uegrijpt 1
KiNDERVOORSTEListandbeel
101 Dalmatiërs; wo.
WASSENAAR* AST
straat 32. tel. 01°ePnJsv01
Gorky Park (16). 20 behoort r
DEN HAAG* BABYLrland te g
Centraal Station, tpnen wat
Police academy i w k
19.00. 21.15. BAB ™n
de repetitie (16); l"ettg:. c"
21.30. BABYLON los. We he
all odds (al); 1 feezien, maj
BYOU (Spui 27. ^mogelijk i:
Ciake de rat (al); 1j d
Terms of endeadr.
21.15. e CINEAC fflpestelen
20. tel. 630637): Thler is dan P
(12)1 14.00. 18.45. h toesluipe
NEAC 2: Raiders of H d;n£
(12); 14.00, 18.45, C J.*
NEAC 3: Emmanur.En1doors
14.00. 18.45. 21.30. bee1 moo
NEMA (Leyweg 910, Firato tro<
Star wars The erfl steeds dicl
back (al); 13.30, lWe kledin
leen 19.30. MET^
(Carnegielaan. tel. 4£an.asom^
ana Jones and the kleinste kl
doom (12); 14.00, lien scherm
metropole 2: Kkan het
si (16); 14.00, i®Over twee
METROPOLE 3: r»,,.
thon Festival; 14rJJfeld m0
21.30. The meaningscherm te
ma. Secret policel bij 1 rr
(12); di. Time band^mogeijjjth
METROPOLE 4: ihi? J
14.00, 18.45. 21.30.JJ maaJ
POLE 5: Footlooaeneer om- 1
18.45, 21.30. ODPk met eer
rengracht 13, tel. 4!siescherm
mancing the «tonejldbuizen,
18.45, 21.30. ODÉ «ok Bez
nonball Run 2 (al); 1 ?°tt
21.30. ODEON 3:1 Kunnen
demy (al); 13.45, Hrvan wil
ODEON 4: Testfloordringei
J3-4?. 1MB. 21.30.^ te zien.
1 (Kettingstraat
656402): Maagd al
13.45, 15.15. i6|m vide
21.45. 21.15. LE
Sweethearts (18); 11 - p
15.45. 17.30. 19.15. 5» ,s dd c
PARIS 3: Young like waarbij
12.30, 14.15. 16X)uwd. Me
19.30. 21.15. PAShoeft het
sage 63. teL 4609L en er h
from the Bronx L
18.45. 21.30. HA aai
HUIS (Denneweg eeld-casset
459900): Oblomow r dan de
De mantel der liotfckcassette"
20.00. De witte wairl j 6Q'
dl. wo. 22.00. ParanTi 8 JJ
20.00. Ik kom wat »n de
Madra De blind anders w
(16); di. 20.00. -recorder
KINDERVOORSTELlJen van
BABYLON 3: 101streeks on
14.00. BYOU: Cit P
14.00, 19.00. EUPn aange
Star ware The em het ook n
back; 13.30, 19.30. ite spelen
overl Rome; wo. 14.'
KUNST
QeidóaOowuwt
WOENSDAG 29 AUGUSTUS 1984 »]STSUlS
DEN HAAG „Ik laat
me niet zo snel uit het
veld slaan", antwoordt
D'66-fractieleider Maarten
Engwirda op de vraag van
de radioverslaggever, die
hem confronteert met de
„coup" op zijn positie die
vanuit de partijgelederen
wordt voorbereid. Zoals
immer reageert Engwirda
kalm en bedaard op de
reeds lang voortslepende
discussie rond zijn fractie
leiderschap. Terwijl me
nig luisteraar met ge
kromde tenen zit te wach
ten op de welhaast onver
mijdelijke uitbarsting, zegt
Engwirda droogjes: „Ik
vind het heel onverstan
dig wat er nu gebeurt".
De kalmte, die de fractieleider
uitstraalt, is niet overal binnen
de partij aanwezig. Het D'66-
hoofdbestuur wil ook niet ont
kennen dat het intern rom
melt. Nu de verkiezingen van
'86 in de verte naderen, wosdt
het lijsttrekkerschap weer ac
tueel. En daarmee de positie
van de huidige partijleider.
Een en ander is de laatste we
ken in een stroomversnelling
gekomen door de brief, die de
vier grootste afdelingen van
D'66 (Amsterdam, Rotterdam,
Utrecht en Den Haag) onlangs
aan het hoofdbestuur hebben
gezonden. Daarin valt in be
dekte termen te lezen, dat ze
Engwirda eigenlijk niet meer
zo zien zitten als lijsttrekker
voor de volgende verkiezin
gen. De aanwijzing van de
D'66-lijsttrekker moet ver
vroegd plaatsvinden, zo luidt
het verzoek: in november '85
en niet in het voorjaar van '86,
zoals de bedoeling is. Een
eventuele nieuwe lijsttrekker
moet meer tijd krijgen om zich
in te werken.
Het hoofdbestuur is deels aan
dat verzoek tegemoet geko
men, door de verkiezing van
de lijsttrekker en de vaststel
ling van het verkiezingspro
gramma te vervroegen naar
januari '86. Vanwaar dit ge
schuif met data Formeel heet
het, dat anders het verkie
zingscongres in '86 midden in
de campagne voor de gemeen
teraadsverkiezingen zou val
len. Maar er is meer aan de
hand.
Het is duidelijk dat de slechte
positie van D'66 in de opinie
peilingen en het debacle van
de Europese verkiezingen (van
twee zetels naar nul) ten
grondslag liggen aan het ver
zoek van de vier afdelingen,
die eerder al hebben laten we
ten dat het optreden van Eng
wirda mede debet is aan de
malaise, waarin de partij nu
verkeert.
Charisma
„Gebrek aan charisma" wordt
Maarten Engwirda al aange
wreven, zolang hij de fractie
in de Tweede Kamer leidt.
Eerst waren het vooral de me
dia, die in hem wel een ge
waardeerd en bekwaam ka
merlid, maar geen getalenteer
de partijleider zagen. Engwir
da is er niet de man naar om
met verrassende, harde of flit
sende uitspraken de publiciteit
te zoeken. Hij is eerder een be
dachtzaam politicus, die op zijn
terreinen (Defensie, Buiten
landse Zaken en de sociaal-
economische sector) goed be
slagen ten ijs komt. Kortom:
hij bepaalt niet „het gezicht"
van zijn partij, zoals zijn voor
gangers Van Mierlo en Ter-
louw dat deden.
De partij nam hem echter zon
der meer in bescherming en
ageerde fel tegen deze „aktie
beschadiging D'66". In '82
werd Engwirda nog met veel
applaus gekozen tot lijsttrek
ker voor de Tweede Kamer
verkiezingen. Toen bestonden
binnen de partij hier en daar
ook al bedenkingen tegen zijn
politiek leiderschap, maar die
minderheid vond destijds wei
nig gehoor. Bovendien had
men te maken met het blote
feit, dat er geen anderen be
schikbaar waren die de partij
meer succes konden garande
ren. Brinkhorst was naar Ja
pan vertrokken en Terlouw
had besloten, na een kortston
dige carrière als minister van
economische zaken in het
Maarten Engwirda
tweede en derde kabinet-Van van de Democraten zodanig
Agt, de politiek de rug toe te geslonken, dat voor D'66 de
keren. status van een splinterpartij
dreigt. Recente opiniepeilin-
gen geven aan dat D'66 nog op
Splinter slechts twee of drie Kamerze-
Inmiddels is de populariteit tels zou kunnen rekenen. Al
met al een spectaculaire terug
gang, gezien het feit dat D'66
in '81 maar liefst 17 zetels ver
wierf, die bij de vervroegde
verkiezingen een jaar later tot
6 werden gereduceerd. Van de
vierde politieke stroming,
naast CDA, PvdA en VVD is
weinig meer over.
De vraag is of de roep vanuit
de partij om een nieuwe poli
tieke leider mèt charisma nog
wel veel nut heeft. Uit de
voorgaande verkiezingscijfers
kan worden afgelezen dat de
grote teruggang van D'66 moet
worden verklaard uit de deel
name van D'66 aan het tweede
en het derde kabinet-Van Agt.
Het grote kwaad geschiedde
toen Terlouw en de zijnen be
sloten met het CDA te blijven
zitten in het interim-kabinet,
toen de PvdA-ministers wèl
opstapten. Bovendien was het
optreden van de D'66-be-
windslieden ook weinig vlei
end voor D'66. Terlouw bakte
weinig van zijn vice-premier-
schap, Van Mierlo was als de
fensieminister nauwelijks
meer als D'66'er herkenbaar
en Ineke Lambers haalde zich
als staatssecretaris van milieu
meermalen de woede van de
milieubewegingen op de hals.
Kortom: vele kiezers voelden
zich bedrogen door het feit dat
D'66 niet met de PvdA opstap
te, maar krampachtig met het
CDA bleef doorregeren. Toen
vervolgens bleek dat men zich
in dat interim-kabinet in ster
ke mate door het CDA liet
overvleugelen, was de maat
vol. Het „redelijk alternatief",
zoals de succesformule luidde,
was voor velen een loze leus
geworden. De vervroegde ver
kiezingen in '82 waren daar
een overtuigend bewijs van:
een verlies van 11 zetels in één
jaar tijd. Het imago van D'66,
een jonge, weldenkende, pro
gressieve partij met frisse idee
ën, was hevig beschadigd. In
juni van dit jaar verloor D'66
haar twee zetels in het Euro
pese Parlement en daarmee
was het (bijna) totale verval
van D'66 een feit
Van Mierlo
De roep om een man met een
sterk charisma is wel begrijpe
lijk, nu het zo slecht gaat met
D'66. Hans van Mierlo, D'66-
leider van het eerste uur, zou
volgens de vier afdelingen de
aangewezen man zijn om de
volgende verkiezingen mee in
te gaan. Mocht deze bereid zijn
die klus in '86 op zich te ne
men en dat is niet uitgeslo
ten dan zal Engwirda zich
vrijwillig terugtrekken als
kandidaat. Toch garandeert
een „nieuw gezicht" bij de vol
gende verkiezingen niet dat de
gloriejaren voor D'66 zullen
terugkeren. De tijden zijn ver
anderd en voor de Democra
ten in ongunstige zin.
De politieke verhoudingen
hebben zich de laatste twee
jaar op een zodanige wijze ont
wikkeld, dat er maar weinig
ruimte meer is voor een vierde
politieke stroming. CDA en
VVD kunnen het redelijk
goed met elkaar vinden en de
PvdA heeft gekozen voor een
bijna vriendelijke oppositiepo-
litiek. Een kabinet van PvdA
en VVD wordt niet langer als
een volstrekte illusie afgedaan.
Over het algemeen kan daar
om gesteld worden dat de drie
grootste partijen in politiek op
zicht wat dichter tegen elkaar
zijn gaan aanleunen. In een
periode van „depolarisatie" zal
veel minder behoefte zijn
een vierde stroming dan in
een tijd dat politieke stand
punten ver uit elkaar liggen.
Een man, die „het goed doet
bij de kiezers" zal wellicht
voor enig electoraal herstel
kunnen zorgen, maar waar
schijnlijk ook niet meer dan
dat. Met het weinig aanlokke
lijke vooruitzicht van twee
drie zetels op dit moment, zou
het voor D'66 al heel mooi zijn
als in '86 de huidige zes zetels
behouden zouden blijven. Een
terugkeer tot de status van een
vierde politieke stroming lijkt
in ieder geval een illusie. D'6"
heeft mèt het oude imago van
„redelijk alternatief", ook het
bijbehorende electoraat verlo
ren. De kiezers zijn in '82 mas
saal overgelopen, vooral naar
de PvdA. De voorzichtige
koers die de socialisten beva
ren (een redelijke oppositie,
weinig interne strijd) schept
niet bepaald het klimaat,
waarin voor D'66 grote kansen
zijn weggelegd. Het valt zeer
te betwijfelen of dit met een
flinke dosis „charisma" kan
worden goedgemaakt.
FRANS WEERTS
ROTTERDAM Het RO
Theater begint het seizoen '84-
'85 op een andere locatie met
een nieuwe artistieke leiding
en een nieuwe dramaturg. De
artistieke leiders Antoine Uit-
dehaag en Jos Thie zullen
vanuit Hal 4 drie produkties
lanceren, Neil van der Linden
is aangetrokken als vaste dra
maturg. Het is een hoopvol be
gin na een seizoen waarin het
RO Theater niet alleen de ar
tistieke leiding zag vertrek
ken, maar ook de vaste speel
plaats, de Rotterdamse
Schouwburg, verloren wist.
Antoine Uitdehaag en Jos
Thie zijn voor drie jaar, tot de
intrede in de nieuw te bouwen
schouwburg, aangenomen.
Uitdehaag heeft zijn sporen
verdiend met „Olga en de an
deren" bij F Act en onder
meer „Klassestrijd", een bij
zonder project van de Toneel-
raad in Rotterdam, dat hij met
Jos Thie realiseerde. Thie
heeft daarnaast onder andere
meegewerkt aan de opzienba
rende film „De oplossing", die
vorig jaar werd genomineerd
als beste Nederlandse speel
film.
Problemen
„Voor het RO Theater is de
Antoine Uitdehaag.
moeilijke periode nu achter de
rug", zegt Cees Botschuijver,
directeur van de Toneelraad.
Na het vertrek van de vorige
artistiek leider Franz Marijnen
leken de problemen het gezel
schap te achtervolgen. Een cri
sis binnen het bestuur werd
gevolgd door problemen rond
de opvolging van Marijnen. De
vaste bespeelplaats van het RO
Theater, de Rotterdamse
Schouwburg, werd een jaar
eerder afgébroken, waardoor
het reeds geplande seizoen
moest worden aangepast. Het
tijdelijke theater op het
Jos Thie.
Schouwburgplein ging op het
laatste nippertje niet door.
Drie maanden voor het sei
zoen zou beginnen, was er nog
geen artistieke leiding. Daarbij
waren er nog maar zes van de
dertien acteurs over..
Toch zal het RO Theater zich
ook in dit seizoen doen gelden.
De aanvankelijk eerste pro-
duktie die onder leiding van
Roberto Ciulli (gaStregie,
Theater a/d Ruhr) zou worden
gemaakt, is in verband met de
verhuizing komen te verval
len. Daarvoor in de plaats
worden „Jacques de fatalist"
met John Kraaijkamp en
„(Een andere) Medea' met
Pauline van Rhenen herhaald.
In december zal „God" van
Woody Allen onder regie van
Antoine Uitdehaag in premiè
re gaan in Hal 4. Carlo Goldo-
ni's „De opera van Smyrna"
wordt in maart '85 in het
Luxor-theater gebracht, ge
volgd door een tournee door
het land. De laatste produktie
van het seizoen is „Mieke
Mom", een jeugdvoorstelling.
Paul Vermeulen Windsant is
gastregisseur van het stuk van
gouden griffel-winnaar Guus
Kuijer.
Hoewel Thie noch Uitdehaag
bij de selectie van dat repertoi
re betrokken is geweest, ligt
het wel in de beleidslijn die
het duo voorstaat. „Theater is
een unieke levende gebeurte
nis die alleen maar op een be
paald moment in een bepaalde
ruimte door mensen en voor
mensen kan plaatsvinden", al
dus Thie. Met Uitdehaag wil
hij proberen het RO Theater
weer een plek in Rotterdam te
geven en het publiek voor het
theater te interesseren. Daarbij
is een hecht ensemble een na
te streven vereiste.
Het zal niet eenvoudig zijn om
het tanende bezoekersgetal te
keren. De verse artistieke dei-
Hal 4/Utopia aan de Watertorenweg.
ding barst echter van het opti
misme. Er wordt gesproken
van een „zinvolle, spannende
uitdaging". De plannen zijn
ambitieus en interessant. Er
zal worden gepoogd de menta
liteit van de rockmuziek te
vertalen in theater, dat vol
gens Jos Thie levend, energiek
en actueel moet zijn. Uitde
haag vult aan dat gewerkt zal
worden aan nieuw repertoire,
speciaal voor het RO Theater
geschreven door schrijvers uit
de regio Rotterdam. Gezocht
wordt naar locaties anders dan
de vaste schouwburgen, zódat
een frisse toneelbeleving
wordt bewerkstelligd. Voor
stellingen met en voor kinde
ren zullen tot een vast onder
deel worden gemaakt van het
repertoire van het RO Thea
ter.
Waarde
Om die plannen te verwezelij-
ken moeten acteurs ter be
schikking zijn: een voorstel
ling heeft alleen maar waarde
als hij gespeeld wordt, zegt
Antoine Uitdehaag terecht.
Het nu tot zes acteurs uitge
dunde gezelschap zal echter
niet onmiddellijk worden uit
gebreid. Eerst zullen Annelies
van der Bie, Lineke Rijxman,
Pauline van Rhenen, René
van Asten, Paul Röttger en
Jaap van Donselaar samen
met enkele gastacteurs en -ac
trices de produkties moeten
uitvoeren. Thie en Uitdehaag
hopen via zorgvuldige selectie
aan het eind van hun artistiek
leiderschap in gezelschap van
minimaal dertien acteurs de
nieuwe schouwburg te betre
den.
Voorlopig zal de tweehoofdige
leiding, daarbij gesteund door
dramaturg Neil van der Lin
den, in Hal 4 aan het RO
Theater werken. In december
wordt voor tussen de 200 en de
400 mensen onder de rook van
de uitlaatgassen van de Van
Brienenoordbrug Woody Al-
lens „God" voor het eerst uit
gevoerd. Het is, zoals zowel
Botschuijver als Thie en Uit
dehaag benadrukken, span
nend. Hal 4 zal vanwege de
onconventionele ruimte extra
inspanning vergen. Er zal van
'alles aan worden gedaan om
het complex, dat niet onmid
dellijk in het centrum van
Rotterdam ligt, bereikbaar te
maken voor het publiek. Het
RO Theater zal in de komende
drie jaar proberen theater te
maken dat een evenement is,
zegt Uitdehaag, „een voorstel
ling moet een belevenis zijn".
