k
Hernia
spuitje of
opera tie
ma
ZATERDAG 18 AUGUSTUS 1984
i*Vereniging Speleo Nederland
Ideologie betekent
jtonderzoek) is weinig bekend,
11 al bestaat deze club van
ijeveer 180 „grotters" nu ruim
tien jaar. De vereniging
jzorgt onder meer trainingen
Jr grotonderzoekers en zet zich
voor de bescherming van het
milieu. Voor de speleoloog een
grot ingaat, heeft hij of zij (Speleo
Nederland bestaat voor de helft
uit vrouwen) een intensieve
training achter de rug. Te
beginnen met een
kennismakingstocht.
Wanneer dan blijkt dat de
cursist-in-spe niet bestand is
een grot men kan tenslotte last
krijgen van claustrofobie (angst
voor opgeslotenheid) en
expeditiekolder (agressie ten
opzichte van de lotgenoten dan
kan men maar beter gaan
dammen of voetballen in de vrije
tijd.
Tijdens de opleiding wordt veel
aandacht besteed aan de
voornaamste technieken om
vooral veilig in grotten bezig te
zijn, en aan het functioneren in
een team. Een ervaren speleoloog
zal nooit alleen in een grot
afdalen. Daarvoor is hij te veel
afhankelijk van het materiaal en
van zijn partner.
Verslaggever Ab van der Sluis en
fotograaf Tjerk Heringa kropen
en ploeterden een dag mee met
de secretaris van Speleo
Nederland Bart Mallee, die hen
als gids voorging. Hun conclusie:
speleologie is interessant, maar
niet voor iedereen weggelegd.
Wie meer wil weten over Speleo
Nederland kan zich wenden tot
de secretaris van de vereniging,
de heer B. Mallee, Binnensingel
4, Vlaardingen.
Onze gids B. Mallee (links), secretaris van Speleo Nederland, geeft aanwijzigingen voor de verdere, veilige
afdaling.
(Van onze medische medewerker J.Paalman)
Geen chagrijniger kwaal
dan pijn in de rug. Daar is
weinig meer tegen te doen
dan pappen, poederen en
nathouden, en als dat niet
helpt, soms een operatie.
Hoewel. Tegenwoordig
kunnen ze rugpijn ook met
een spuitje behandelen.
Voordat alle rugpatiënten
in juichen uitbarsten (dat
zou een hoop lawaai geven
want 1 op de 50 Nederlan
ders heeft ooit last van de
kwaal) even een domper. Het spuitje helpt al
leen bij rugpijn met de weidse naam Hernia Nu
clei' Pulposi, kortweg hernia. Bovendien is lang
niet zeker of de spuit beter of slechter uitpakt
dan de operatie.
I. Paalman
en zegt met een glimlach, dat het
boven zo mooi was. Meters lager en
vele minuten later staan we einde
lijk op de bodem van de grot. Ein
delijk bevrijd van de nauwe door
gangen en modderige wanden.
Even op adem komen.
Daarna weer verder kruipen en
ploeteren door de zuigende mod
der. Op zoek naar een sifon-vormi-
ge grot. Plotsklaps staat Bart stil.
„Even wachten. Ik geloof dat dit de
ingang is". Hij stopt zijn hoofd in
een miniem gat en is verdwenen.
„Jongens, de rivier is opgedroogd",
roept hij opgewonden. „Komen jul
lie ook De fotograaf schiet na
een lichte weigering ook het gat in.
Alleen zijn laarzen zijn nog te zien.
„Het is hier wel nat zeg. Ik ben
meteen doorweekt", roept hij.
Boosdoener
„Waar blijf je nou Kom je nog
roept hij. Een tel later de stem van
Bart: „Tjonge, zo diep ben ik nog
nooit geweest. De vorige keer dat
ik hier was stond deze put onder
water. Naar mijn weten is het voor
het eerst dat ie droogstaat". Het
doorzettingsvermogen wordt danig
op de proef gesteld. Een beetje
klimmen en klauteren is best en
een nat pak gaat ook nog wel. Maar
om nu in een sifon een onderaardse
rivier gaan bekijken, terwijl be
kend is dat het water in enkele mi
nuten geweldig kan stijgen
Het moede hoofd toch maar door
het gat gepropt en meteen vastzit
ten. Een platte steen is de boosdoe
ner. Terugwrikken en iets anders
verzinnen. Eén arm recht naar vo
ren gestrekt, de andere naar achte
ren. Plat op de buik en zo met de
tenen naar voren gedrukt tien cen
timeter verder komen. De vorm
van de spleet maakt het noodzake
lijk een draai van 180 graden te
maken. Liggend op de rug, du
wend, gaat het moeizaam verder.
„We blijven hier niet te lang, want
vanaf deze plek kan ik niet zien of
het buiten regent", beantwoordt
Bart de gevoelens. Zonder noe
menswaardige problemen en in een
gestadig tempo klauteren we terug
naar boven.
Wanneer na ruim twee uur klim
men de „waterval" weer onze oren
streelt, weten we dat het karwei is
voltooid. Het is fascinerend bene
den in een grot te staan, maar het
is nog geweldiger het zonlicht weer
te-zien. Nooit geweten hoe mooi de
zon is en hoe fris het buiten ruikt.
Beneden was het prachtig, maar de
buitenlucht overtreft werkelijk al
les. Boven blijkt, dat onder de
grond het tijdsbesef verdwijnt. Be
halve met een horloge zijn er geen
andere mogelijkheden om tijd aan
af te meten. Een grottentocht kan
men net zo goed midden in de
nacht ondernemen; in de aardkorst
gelden andere normen.
Normafwijkend
De vraag rijst, waarom iemand met
gevaar voor eigen leven een grot
afdaalt. „Tenslotte", zo filosofeert
Bart, zoekt iedereen het licht op,
maar wij gaan onder de grond. Het
is niet zo eenvoudig uit te leggen
waarom. Het is een uitdaging. Je
probeert de grenzen te verleggen,
maar daarbij moet je de angst we
ten te hanteren. Je komt jezelf al
tijd tegen als je niet voorzichtig
bent. Er zijn speleologen die zo snel
en zo diep mogelijk een grot willen
bedwingen Tot die categorie be
hoor ik niet; ik ben meer een toe
rist".
In een poging zijn liefhebberij nog
wat duidelijker te maken zegt Bart:
„Speleologen hebben last van
normafwijkend gedrag. Het con
trast trekt me wel aan: het ene mo
ment sta je buiten te genieten van
de natuur, en vijf minuten later zit
je van top tot teen onder de mod
der". Dat laatste kunnen we bea
men, maar het was de ervaring wel
waard. Toch moet speleologie je
maar liggen. De fotograaf is wild
enthousiast en vraagt wanneer hij
weer mee kan. de diepte in. Maar
niet iedereen is er voor in de wieg
gelegd Dat is tijdens deze tocht wel
duidelijk geworden.
AB VAN DER SLUIS
Foto's: TJERK HERINGA
Om dat te kunnen
uitleggen eerst even
de anatomie van de
rug. De romp en
dus rug wordt ge
stut door de wervel
kolom. Dat is eigen
lijk een stapel van
30 blokjes wervelli
chaam met om en
om een elastische
schijf als schokbre-
ker. Aan de rugkant
van elk wervelli
chaam omsluit een
benige boog het
wervelkanaal. Daar
in zit het uiterst
kwetsbare rugge-
merg. Dat die blok
kendoos bij de min
ste beweging niet
onmiddellijk in el
kaar stort is eigen
lijk nauwelijks te
begrijpen. Hij wordt
weliswaar getuid
door spieren en ge
wrichtsbanden,
maar toch.
Het gaat dan ook
nogal eens mis. Pijn
in de rug is een
volkskwaal. (In 1981
keerde het Amster
damse GAK alleen
om deze reden per
werkuur zeven ton
uit). Bij zoveel ellen
de zou de dokter
toch heel veel afwij
kingen moeten vin
den, zou je denken.
Mis. Ook al barst de
patiënt van de rug
pijn, in de meeste
gevallen ziet de
röntgenfoto van de
wervelkolom er
puntgaaf uit. Dat
soort rugpijn wordt
a-specifiek ge
noemd; de patiënt
heeft klachten maar
de dokter weet niet
waarom. In een en
kel geval zijn de
klachten wél op een
mankement van de
wervelkolom terug
te voeren. De ge-
wrichtjes tussen de
wervellichamen
kunnen versleten
zijn of er kan sprake
zijn van een Hernia
Nuclei Pulposi
(HNP). Van HNP
heeft 1 op de 600
Nederlanders bij tijd
en wijle last.
Uiterst pijnlijk
HNP krijg je als de
schokbrekers tussen
de wervellichamen
het begeven. De
zachte, verende
kern van de tussen
wervelschijf puilt
dan door een zwak
punt van het harde
kapsel naar buiten.
Kortom hernia of
wel breuk. De schijf
heeft dan afgedaan
als schokbreker en,
erger nog, kan dan
uiterst pijnlijk gaan
drukken op de zenu
wen die vanuit het
ruggemerg de lede
maten in lopen.
De gevolgen laten
zich raden. Rugpijn
natuurlijk en ook
pijn in het verloop
van de afgeknelde
zenuw. Vaak straalt
de pijn uit naar
knieholte, kuit of
voet. De grote teen
of buitenste voe-
trand kan gevoelloos
worden, de kracht
in de benen loopt
soms terug. Gestrekt
buigen van het been
doet pijn omdat je
dan aan de beknelde
zenuw trekt, voor
overbuigen van het
hoofd geeft hetzelf
de effect. Hoesten,
Verbaasd
Veel tijd om hiervan te genieten is
.er niet. Doel van de tocht is per slot
van rekening de bodem van de
grot, die op een diepte van zeventig
meter ligt. Verder dus maar weer.
Altijd maar weer dieper. „Door dat
gat moeten we zo dadelijk", wijst
Bart. „Eerst het hoofd erin steken,
dan volgt een wat grotere ruimte,
waar we kunnen keren. Je ziet dan
vanzelf een verticale spleet waar je
eerst je benen in moet laten zak
ken". Verbaasd -kijken we naar de
plek die zijn vinger aanwijst. Een
gat Waar dan In de schemering
valt een kleine opening van vijftig
bij vijftig centimeter te onderschei
den. Het is toch niet de bedoeling
daar doorheen Je kruipen De
angst blijkt gegrond. Drie meter
verder doemt een grotere ruimte
op. Voor ons de smalle spleet,
waartussen we ons moeten laten
zakken. Volgens Bart moet dan on
geveer vier meter dieper weer vas
te grond zijn. Benen in de spleet la
ten zakken, totdat de borstkas klem
zit tussen de wanden. Het is merk
waardig hoe iemand overvallen
kan worden door paniek. Om hulp
schreeuwen De kreet stokt in de
keel. Rustig blijven. Denk aan de
woorden van Bart: „Gewoon blij
ven hangen en ontspannen. Adem
inhouden, dan wordt de borstkas
vanzelf smaller".
De benen hangen ergens in de
spleet, de handen stijf naast het li
chaam. Ogen dicht en adem inhou
den, en dan inderdaad vier meter
lager in de modder belanden.
„Waar bleef je nou", vraagt de gids,
„had je moeilijkheden?". Je wilt
niet onder doen voor de fotograaf
een tamelijk zware
operatie volstaan en
kele injecties met
chymopapaine. Dat
gaat zo. De patiënt
wordt onder narcose
gebracht, niet omdat
de injectie erg pijn
lijk is, meer om on
willekeurige spier
bewegingen te ver
mijden. Vervolgens
wordt de uitpuilende
tussenwervelschijf
met chymopapaine
ingespoten. Dat spul
doet de kern van de
schijf inschrompelen
zodat de uitpuiling
en daarmee de ze
nuwpijn verdwijnt.
Dat is dan dat, na
een dag of vier kan
de patiënt weer naar
huis.
Op het eerste ge
zicht het ei van Co
lumbus. De geschie
denis van de behan
deling leert anders.
Al in 1964 begon
men mensen met
hernia met dit mid
del in te spuiten. In
1972 bleek ineens uit
onderzoek dat de be
handeling niet beter
was dan een fopbe-
handeling. Chymo
papaine werd door
de Amerikaanse au
toriteiten zelfs uit de
handel genomen.
Later onderzoek
toonde tóch aan, dat
de behandeling wel
degelijk helpt en
sinds drie jaar wordt
het ook in Neder
land toegepast.
Die verwarring was
er niet voor niets.
Het resultaat van
een behandeling van
hernia laat zich al
leen maar afmeten
in de afname van de
klachten. De belang
rijkste klacht is pijn.
Maar ja, hoe meet je
nu pijn Er zit niets
anders op dan dat
aan de patiënt te
vragen. En dan be
gint de ellende pas
goed. Artsen die ge
loven in eigen be
handeling spuitje
dan wel operatie
zijn geneigd om de
resultaten van hun
behandeling te over
schatten. Patiënten
doen dat trouwens
ook. Als ze een hoop
sores hebben meege
maakt zijn ze bui
tengewoon geneigd
.om de ondergane
behandeling gunstig
te beoordelen. Daar
komt nog bij dat
voor een spuitbe-
handeling andere
patiënten in aan
merking komen dan
voor een operatie.
Kortom, spuit of
operatie, niemand
weet wat beter is.
Het blijft voorlopig
appelen vergelijken
met peren.
Om aan die onze
kerheid een eind te
maken hebben zes
neurologische centra
in Nederland een
wedstrijd georgani
seerd tussen beide
methodes. Willekeu
rig worden hernia-
-patiënten in die
centra behandeld
per spuit of per ope
ratie. Over twee jaar
denkt men te weten
welke behandeling
gewonnen heeft. Ik
houd u op de hoogte.
de immense ruimten, ook wel zalen genoemd, hangt een doodse stil-
J die slechts onderbroken wordt door een vallende druppel.
staa
ffie,
t en
0 J
Onderaards
t doel van deze tocht is het be
ken van de bodem. Dat lijkt lo-
sch, maar er worden ook tochten
idernomen om nog onbekende ri-
en doorgangen te vinden of
ssiele resten van planten en die-
Ti. De grot die voor ons ligt wordt
ïelvuldig gebruikt door beginne
ren; niet diep dus, zo'n zeventig
eter. Alles wat een speleoloog la-
kan tegenkomen op een tocht is
inwezig in deze Haquin-grot, na-
het Belgische Namen: een on-
eraardse rivier met waterval, nau-
'e doorgangen, steile wanden en
ote zalen.
oed", zegt Bart, „het wordt tijd
naar beneden te gaan. Als je
nderweg niet verder durft, moet
Nauwe spleten in het onderaardse.
De eerste kennismaking met de
harde keien van de grot komt on
aangenaam over. Terwijl langzaam
het gevoel gaat overheersen dat el
lebogen en scheenbenen beurs wor
den, moeten zowel handen en voe
ten blijven tasten naar steunpunten
onder de glibberige bodem. Met ge
kromde tenen langs richeltjes stap
pen, armen en benen uitgestrekt
om toch vooral maar niet weg te
glijden of te vallen.
Vlak naast ons valt water met don
derend geweld naar beneden. Het
geluid doet vermoeden, dat de Nia
gara-waterval vlakbij is. Niets is
echter zo misleidend als het geluid
van water in een grot, want alles
wordt weerkaatst. De „waterval"
blijkt dan ook een miniem
stroompje te zijn. Met één hand om
een uitstekende rots geklemd, trek
ken we ons onder een hoek van 45
graden in de richting van het wa
ter. Schoenmaat 45 is, naar eerst nu
blijkt, echt te groot om gemakkelijk
af te dalen. Het gevolg is een nat
pak. En kippevel.
„Mooi", grinnikt Bart, „de water-
doop hebben jullie alvast achter de
rug. Viel het mee Een op ons ge
zicht getoverde grimas valt hem
ten deel. Verder maar weer, met
een verbeten gezicht. Totdat we
voor een enorme massa rotsblok
ken staan. Ze vdrmen een onbe
gaanbaar pad naar een onderaardse
ruimte. Hier werpt het klauteren in
bomen in de jeugdjaren zijn vruch
ten af. „Eerst de benen laten zak
ken en vasthouden met de han
den", adviseert Bart. Het lijkt zo
eenvoudig, maar oh, wat valt het
tegen als het in praktijk moet wor
den gebracht.
Krampachtig
Met de benen hangend in een loze
ruimte en de handen krampachtig
geklemd om een modderige rots,
proberen we af te dalen. De angst
om te vallen, slaat toe. Vertwijfeld
zoeken de voeten steun. Instinctief
draaien we het hoofd naar bene
den, om vervolgens te moeten con
stateren dat we niets zien. Alleen
duisternis. Niet bemoedigend dus.
Een druipsteenformatie biedt uit
komst en zo zakken we stukje voor
stukje dieper in het onderaardse
gewelf. Onze zwaaiende benen vin
den opnieuw op de tast een rech
topstaande druipsteenkegel, ook
wel stalagmiet genoemd. Als we
ons loslaten, glijden onze laarzen
van de kegel. „Kom maar", roept
Bart, „ik sta klaar om je op te van
gen". Vertrouwend op zijn ervaring
laten we ons vallen, zonder de be
nen te breken".
Na enkele angstige momenten
wordt dan toch de eerste zaal be
reikt, Een grote ruimte waar het
water al sinds eeuwen zijn stroom
van heeft afgewend. Er hangt een
stilte, die slechts wordt onderbro
ken door een enkele vallende
druppel. Intense stilte, wat een bij
na jeukend gevoel aan de oren
geeft. Geen geluid, geen licht, maar
toch leven. Afgezien van onze zwe
tende lichamen, waar de condens
van alle kanten afslaat (de tempe
ratuur is tenslotte zo'n zes zeven
graden), herbergt de duisternis ook
naaktslakken, blinde kreeftjes en
vissen die zich in leven houden
met microben. Ook vindt men er
soms grillig gevormde schimmels,
Eerst je benen erin steken
insecten en met heel veel geluk, zo
als wij dat hebben, is er een tenge
re graspol te zien, bleekwit, want
gras wordt alleen groen door licht.
Ooit heeft een mens een zaadje van
dat gras meegvoerd in het profiel
van zijn laars. En in weerwil van
Moeder Natuur, is uit dat zaad le
ven gegroeid alleen omdat de onge
veer dertig bezoekers per week
hun lampjes er even onverschillig
overheen hebben laten glijden.
Onze gids schijnt met zijn halo
geenlamp op de wanden en pro
beert het plafond te verlichten. Te
vergeefs, want de ruimte is volgens
hem maar liefst vijfentwintig me
ter hoog, veertig meter lang en
twintig meter breed. Druppels han
gen als zilveren bolletjes aan kleine
en grote stalactieten. Als de mod
der van deze pilaren wordt ge
veegd, valt de werkelijke kleur van
het steen te zien. In scherpe tegen-
Het karwei is geklaard. Nooit ge
weten hoe mooi de zon is en hoe
fris het buiten ruikt.
stelling tot de modderige wanden,
is die helder wit.
Onder narcose
Eleganter kan het al
niet. In plaats van
lalde i
ld nd
Teg(
Itijd TAILLE We staan ergens in de
vrij (rdennen op een zonovergoten
zegg/ndweggetje in de nabijheid van
i het boerderij. Er hangt een zoete
m'n,ur' afkomstig van talloze bloe-
en, vPn 'n de omliggende akkers. Aan
1 natuur is niet te zien, dat we
elbunj^1" enkele minuten kennis maken
1 en zPl een kille en natte grot. Juist
luizen^3* bet allemaal zo gewoon lijkt:
,en. 1 graanvelden, de dichtbegroeide
iet TPsscbages en dan het ondiepe
ken ifkje, dat onschuldig kabbelend
i de ieen donker gat wordt weggezo-
st gei?1- Het wordt onwezenlijker wan-
in sd61" we geacht worden die stroom
gtjes c volgen naar de zwarte diepten
jeelgdP Moeder Aarde.
IME Par vooraleer in de aardkorst af
Hdalen, moet er het een en ander
de kledij worden veranderd.
iliswaar gewone kleren, maar
laroverheen een goed sluitend re-
npak en eventueel nog een over-
I. Vervolgens moeten ook een
er waterdichte laarzen voldoen-
I bescherming bieden tegen het
nens-onvriendelijk milieu". Wie
ilijke |ker een grottentocht onder-
te onriemt, moet beschikken over een
dat ^en basisuitrusting, bestaande uit
tn, dap helm met verlichting, enkele
al zoperingskoorden, beugelsluitin-
in, laarzen met een goed profiel
een bergschoenen (die geen haakjes
ir loofbben) en een overall. Daarnaast
j staalhet bezit van een slaapzak aan te
ïakkelvelen voor een eventuele over-
dan (chting in een grot.
jht tip het landweggetje nabij de grot
gwerian nog enkele auto's met Belgi-
jenutfie nummerplaten. Ook speleolo-
;n? Een blik op de hoedenplank,
hadelpar een helm en een lamp liggen,
noerrtet vermoeden van wel. Enigszins
flesjspannen lopen we in de vreemde
arenjmonstering naar de plaats van
daling. Tenslotte zijn ons genoeg
rhalen over ongelukken in grot-
n bekend. Eén ervan, het verhaal
sen a n Indian Joe in „Huckleberry
nn" is bekend bij een groot pu-
iek. Speleologie zou een sport zijn
nder risico's, maar een ongeluk
nu eenmaal in een donker hoek-
Ook voor een ervaren speleo-
°g-
Sn<
je het zeggen. Ik wil niet dan een
van jullie straks in een „help-situa-
tie" komt".
Als alle helmbandjes en lampen,
die op de helm zijn gemonteerd,
zijn gecontroleerd, gaat Bart ons
voor en verdwijnt in het donkere
gat. We lopen door het heldere wa
ter van een beek naar binnen. De
eerste paar meter in de grot zijn
nog makkelijk door te komen.
Maar al gauw wordt het donkerder
en nauwer. Op een gegeven mo
ment is het niet meer mogelijk ge
bukt verder te gaan. Dan maar op
de knieën.
Het is ongelooflijk te bedenken dat
het stroompje water hoewel
vroeger misschien breder al dar
telend en springend die dikke
aardkorst heeft uitgesleten tot
ruimten zo groot als de Nieuwe
Kerk in Delft; zalen met grillig ge
vormde wanden, met diepzwarte
hoeken en gaten waar het lam
plicht van de helm niet toereikend
voor is om tot door te dringen. Het
water van de beek lijkt kalm zijn
weg te zoeken, maar in de loop van
miljoenen jaren heeft het keiharde
rotsgesteenten afgebroken, zo glad
als een tafelblad geschuurd en de
vermorzelde resten meegevoerd
naar verre diepten.
Gekromde tenen
Het is logisch te beredeneren, maar
toch is de immense kracht van wa
ter, soms vernietigend soms opbou
wend, nauwelijks te bevatten. Aan
het plafond glijden druppels traag
naar één richting om dan naar be
neden te vallen. Na miljoenen jaren
heeft het daarin zittende kalk zich
opgehoopt tot pilaren, vaak dikker
dan men aantreft in de oude ker
ken. Drup voor drup, geduldig tik
kend in de holle ruimte, zich niets
aantrekkend van tijd, van mense
lijk geweld daarboven; onverstoor
baar en eigenlijk onvoorstelbaar.
niezen en persen
doet de druk in het
wervelkanaal toene
men en is ook pijn
lijk. Toch zijn de
klachten van HNP
moeilijk te onder
scheiden van een or
dinaire lage rugpijn.
Alleen een röntgen
foto waarop de afge
knelde zenuw is te
zien, geeft zeker
heid.
Wat er aan te doen
Tja. Bedrust op een
harde matras, pijn
stillers enzo willen
wel eens helpen. Als
dat allemaal niet
helpt kan de chirurg
(neuro of orthope
disch) proberen om
de uitpuiling van de
tussenwervelschijf
weg te halen. Die
operatie heeft nu in
De wervelkolom.
Een blokkentoren
van wervel, tussen-
schijf, wervel enzo
voort. De uitsteek
sels links kun je
voelen als knobbel
tjes op de rugge-
graat. Tussen knob
bels en wervels
door loopt het
kwetsbare rugge
merg. Als een tus-
senschijf uitpuilt
kan het een zenuw
van het ruggemerg
afknellen. Gevolg:
Hernia of sjieker:
Hernia Nuclei Pul
posi. (De tekening
komt uit de vier
eeuwen oude en
prachtige anatomie
atlas van Andreas
Vesalius).
de injectie-behande
ling een concurrent
gekregen.
