Festival van Oude Muziek
wordt nog groter succes
Boeiende tocht van Büch door vele
boekverzamelingen van de wereld
De
horror
van
Romero
Willekeurig gebundelde nieuwe
verhalen van wisselende kwaliteit
„Kleurboek" kan gewoon
menskundeboek niet vervangen
oor Vi
uiteind
)IO/
FILM Plld-frg VR1IDAG17 AUGUSTUS 1984 PAGi
Protestanten
wèl blij met
pausbezoek
UTRECHT Met een
nog veel grotere voorver
koop dan verleden jaar,
toen er in totaal al zo'n
40.000 bezoekers kwamen
opdagen, belooft het Fes
tival van Oude Muziek dit
keer nog meer belangstel
lenden te zullen trekken.
Pas komende zaterdag be
gint de kaartenmarkt
maar nu al zijn er meer
dan 7000 bestellingen. Met
dit tiendaagse festival is
rond zes ton gemoeid.
Meer dan de helft van dit
bedrag kan worden be
taald uit de opbrengst van
de recettes, hoewel toch
een groot aantal concerten
gratis toegankelijk is en er
eigenlijk alleen betaald
moet worden voor uitvoe
renden en ensembles-met-
grote-namen. De rest van
het benodigde geld komt
van de radio-opnamen,
van subsidies en van spon
sors.
Er is van 24 augustus tot en
met 3 september elke dag van
rond 10 uur 's morgens tot na
middernacht een continue
stroom van grote en kleine
manifestaties in het Muziek
centrum Vredenburg, in tal
van kerken en zalen, en ook
op historische locaties aan de
Nieuwe Gracht, die gewoon
lijk helemaal niet voor het pu
bliek toegankelijk zijn.
Een programmaboek van on
geveer 230 grote bladzijden
verstrekt alle noodzakelijke
informatie over de program
ma's, die in woord en beeld
boeiend worden toegelicht.
Het boek bevat ook een aller
aardigst verhaal Hélène Nolte-
nius over een vondst op een
veiling van oude handschrif
ten. Het algemene program
maboek is intussen niet de eni
ge documentatie waarmee de
bezoeker zich kan wapenen.
Er zullen ook nog twee kleine
re programmaboeken verschij
nen, die gewijd zijn aan de bei
de centrale thema's van het
festival: het Gregoriaans in
zijn uiteenlopende vertol-
kingswijzen en de 13e eeuwse
Cantigas de Santa Maria. Elke
festival is er Gregoriaans te
horen; op 31 augustus wordt er
zelfs een hele studiedag aan
gewijd met het complete Offi
cie van het feest van Maria
Geboorte. Drie dagen eerder,
op 28 augustus, is er ook een
conferentiedag over de Canti
gas de Santa Maria, die ook
elke festivaldag te horen zijn,
zowel op concerten als tijdens
een lopend bij- te wonen ver
tolking in het Catharijnecon-
vent. Op basis van de hand
schriften en kritische heruit
gaven probeert men de liede
ren zo authentiek mogelijk
weer te geven. Het scènische
stripverhaal berust op de door
Mireille Madou van de Leidse
Universiteit gemaakte studie
van de illustraties die de tek
sten en de muziek begeleiden
in de befaamde codex van Al-
fons de Tiende, ook wel de
Wijze genoemd.
Er wordt op dit festival veel
gezongen. Dat realiseerden de
organisatoren zich pas goed
toen ze ten bate van de pro
grammabladen de teksten voor
de toehoorders in gereedheid
gingen brengen. Dat relatief
vele zingen strookt overigens
helemaal met het recente stre
ven naar authenticiteit. Lange
tijd werd gedacht en gezegd
dat Middeleeuwse liederen, de
teksten ten spijt, even goed op
instrumenten gespeeld konden
worden en dat dat destijds ook
altijd is geschied. Daar komt
men nu een beetje van terug.
De tekst is er tenslotte niet
voor niets en vraagt, als dat
even kan, de aandacht waarop
hij recht heeft. Vandaar dat
men de Cantigas de Santa Ma
ria bij voorkeur niet alleen in
strumentaal weergeeft - wat
op recente grammofoonplaten
herhaaldelijk en dan nogal
vertekend is gebeurd - maar
vooral vocaal, zelfs zonder eni
ge instrumentale ondersteu
ning.
ma's kent het festival nog zes
andere thema's, die alle door
dwarsverbindingen met elkaar
zijn verbonden. Die hechte
structuur in de programme
ring is al eerder uitvoerig toe
gelicht. Globaal gesproken kan
worden opgemerkt dat het
eerste weekeinde buiten de
beide hoofdtherria's vooral ge
wijd zal zijn aan de Franse ba
rok zoals die tot uiting komt in
bijvoorbeeld de clavecimbel-
muziek ook uit die tijd, maar
ook in het kleine muziekthea
ter, dat overigens niet scè-
nisch, maar in concertvorm
wordt uitgevoerd. Marc-Antoi-
ne Charpentier, wiens muziek
de Eurovisie-herkenningsme
lodie leverde, is dit eerste
weekeinde de componist waar
alles om draait.
Tijdens het tweede weekeinde
gaat het vooral om Montever
di, wiens Mariavespers tot
klinken komen. Op de beide
zondagen wordt 's morgens
telkens een spectacle coupé ge
geven, een bonte voorstelling
van artiesten en ensembles,
die Siewert Verster presen
teert.
Ten bate van de zendgemach
tigden zal de NOS in principe
alles opnemen, behalve wat in
dezelfde uitvoeringen al op
grammofoonplaten en muziek-
cassettes beschikbaar is. Later
zullen vooral de KRO, maar
ook de AVRO en de NCRV de
programma's gaan uitzenden.
ERMELO In schril con
trast met de gereserveerde
opstelling die veel katho
lieken innemen ten aan
zien van het bezoek van
de paus aan ons^land staat
het initiatief van de door
drie protestanten te Erme-
lo opgerichte stichting
„Internationale vrienden
hulp". De stichting is een
brievenactie begonnen om
katholieken warm te ma
ken voor het pausbezoek.
Daarbij wordt ook ge
poogd geld in te zamelen
voor een cadeau dat de
paus zou moeten worden
aangeboden.
Het protestantse initiatief is de
Stichting Pausbezoek Neder
land van de Nederlandse
kerkprovincie in het verkeer
de keelgat geschoten. Er zijn
daar tientallen telefoontjes
binnengekomen van mensen
die zich afvragen of het hier
wel zuivere koffie betreft. De
actie lijkt echter volstrekt bo
nafide. Directeur Frits van
Dam (40) van de Ermelose
stichting zegt niet meer te beo
gen dan een goed onthaal van
de paus. Zijn initiatief is gebo
ren uit de vrees dat sommigen
„uit de linkse hoek slechte
manieren zullen tonen". Daar
om acht de Ermelose stichting
het gewenst zoveel mogelijk
sympathiebetuigingen te ver
zamelen.
Piramide-woning
Geld is voor de meesten een
zeer schaars goed. Slechts en
kele mensen beschikken over
een zo n gigantisch vermogen,
dat niet meer gekeken hoeft te
worden op enkele miljoenen.
Dat juist deze superrijken vaak
gedreven worden een tomeloze
concurrentiedrift, heeft on
langs een Amerikaanse echt
paar nogeens bewezen. Om
anders dan de anderen te kun
nen zijn, liet het echtpaar Onan
in Wadsworth in de staat Illi
nois dit opvallende huis bou
wen, dat een nabootsing is van
een Egyptische piramide. De
piramide-woning is bijna 20
meter hoog en vijftien meter
breed. Het echtpaar vond de
vorm van hun nieuwe huis ech
ter nog niet opzienbarend ge
noeg en liet de buitenkant be
dekken met een laagje goud.
De Amerikaanse regis
seur George Romero
geldt al enige tijd als het
superlatief op horror-ge
bied. Een aantal van zijn
films hebben het tot de
„cult"-status gebracht,
d.w.z. ze worden door
een kring van liefheb
bers steeds opnieuw ge
draaid en zijn zelfs tot se
rieuzere filmkringen
doorgedrongen. Dat laat
ste mag je zeker conclu
deren nu het Haagsfilm
huis de vakantietijd op
siert met een hele week
Romero-films: „Creep-
show", „The crazies",
„Night of the living
dead" en „Dawn of the
dead".
Er is een tijd geweest dat er
voor een goede horror-film
nog enige orginaliteit en sub
tiliteit nodig waren. Lang ge
leden bedoel ik dus. Want
sinds de techniek voor niets
staat, de walgelijkste bedenk
sels (film)werkelijkheid kun
nen worden en de bloederig
ste steekpartijen ook amuse
ment zijn, heb ik afgehaakt
en slaap ik beter. De „specia
le effecten" hebben Holly-
■enen
1SUM
erbew
toedo<
jaak te
pld vai
^dse fil
fcrnatio
junner
.in en a
Fragment uit „Creep show".
ving dead" ('68) introdtf
de Romero z'n Zombie^
den die tot leven kom^
het vlees van de leve
eten. Niet meteen „bah
zeggen, want Romero la^SUM
gevoel voor humor niet
terwege en geeft ook nijg]
stukje sociaal-satirisch L rac|j
mentaar. Bijna tien jaarr
maakte hij een ver
„Dawn of the dead", j
nog meer Zombies een
tische film bevolken w P
„normale" mensen belil?
worden in een winkc1
trum. „Romero's Zol ugUV
zijn vaak een reflectie'
onze maatschappij" liet' J
zeispecialist Stephen
weten.
King schreef zelf mee1-"
Romero's film „Creepshte,
een aantal korte verhaPjLjnj,
en de bebrilde schrijvef».]orn'
o.a. „The shining" speel,
zelfs een rolletje in. „CS
show is in feite een vrifj
lijke film, een hommagje'
de griezelstrips die wg
kinderen lazen" zegt f*
die merkwaardigerwijs
wat negatiever is over
meesterregisseur StanleiV
brick met zijn boek
Shining" (hoofdrol Jacfr
cholson) deed. Het is f f r
waar je je op instelt. Rc^
mag dan wel de meest
%mebc
gedrochten en situatil
voorschijn halen, hij
weer niets hebben van n°
dige „steek-films". „Ze l™1""
allemaal op elkaar" vine5
„Je ziet steeds een waa
nige killer die op blote r 00
gineel idee achter".
Alles is betrekkelijk, o,
griezelland., A
BERT JAN
wood-breed toegeslagen:
Zelfs Spielberg ontkomt in
„Indiana Jones and the tem
ple of doom" niet aan een
hand die dwars door een li
chaam wordt gestoken om
daar het hart aan te ontruk
ken. Die handtruc heeft
Spielberg waarschijnlijk af
gekeken van de Canadese
horror-specialist David Cro-
nenberg (de man van „Scan
ners"), want die laat acteur
James Wood in „Videodro-
me" uit '82 al in zijn eigen
binnenste tasten, dwars door
z'n maagstreek heen.
Maar goed, Romero dus.
George Romero is een hoofd
stuk apart. Hij was de eerste
die de horror ten top dreef
en die in elk geval zorgde
voor op valled n Teven in zijn
merkwaardige brouwsels.
Zijn film „The crazies" uit '73
gaat over een biologische
plaag in een stadje in Penn
sylvania, waar het leger arri
veert om die te bestrijden,
maar waar het leger dan
door de bevolking bestreden
wordt. Met „Night of the li-
Een van de
griezels uit
Romero's
„Creep
Show".
BOEKEN
Een aantal jaren geleden
kwam van Boudewijn Büch
het mooie, romantische relaas
„Eilanden", waarin hij een
verslag gaf van zijn gedroom
de bezoek aan allerlei eilanden
(in alle werelddelen), waar hij
nimmer geweest was. De ge
droomde werkelijkheid, die
veel mooier kan zijn dan alles
wat je meemaakt. Het nieuwe
boek van Boudewijn Büch is
even romantisch en voor de
meeste lezers getuigt het van
even zo verre werelden, die
voor hen niet toegankelijk
zijn. „Bibliotheken" heet het
en het grote verschil met „Ei
landen" is dat Büch al de door
hem beschreven bibliotheken,
alom ter wereld, zelf heeft be
zocht. Ditmaal niet een verslag
van gedroomde paradijsjes,
waarover je je in atlassen en
reisbeschrijvingen een ideaal
beeld kunt vormen, maar een
ooggetuigeverslag.
Het is een boek van een lief
hebber, die ingevoerd is in de
geheimen (en daarvan zijn er
zeer veel) van het verzamelen,
catalogiseren, rubriceren, be
waren, verkopen, uitlenen,
verzorgen van boeken, en van
alles wat daarbij nog komt kij
ken. Büch staat zelf bekend als
de verzamelaar van vele boe
ken, zijn zeer uitgebreide en
roem verwervende Bibliotheca
Gronlandea komt echter in dit
boek niet voor. De auteur
deelt mee dat het hem met
grote moeite gelukt is, geen
hoofdstuk te wijden aan zijn
eigen boekenbezit, je merkt
aan een paar opmerkingen
hierover, dat hem dit nogal
aan zijn hart gaat. Maar „Bi
bliotheken" wil een reisboek
zijn en, het moet gezegd, op
die reizen en in de verslagen
ervan is er heel wat kennis te
maken met boekenverzame
lingen.
Het boek opent trouwens met
een voorwoord van zeer per
soonlijk karakter, geschreven
door Ernst Braches, iemand
die naar Büchs zeggen hem
heeft geïntroduceerd in deze
wereld. Een inleiding die van
grote betekenis is voor het be
grip van de waardering van
het andere werk, met name de
poezie van Boudewijn Büch,
vooral ook omdat het gegeven
„blauw" in relatie tot het ge
storven kind. zoals zijn lezers
weten, kerngegevens in Büchs
werk, hierin worden uitge
werkt en toegelicht.
De inleiding die Boudewijn
Büch zelf schreef tot zijn ver
slagen van bezoeken aan aller
lei bibliotheken, heet „Boe-
kenhaat, boekenliefde1 en bi
bliotheken". Daarin worden
nogal opmerkelijke personen,
die overigens werkelijk be
staan hebben, ten tonele ge
voerd, die op een of andere
manier hun passies met be
trekking tot het boek, de boe
kenverzameling of zeldzame
boeken niet in bedwang kon
den of kunnen houden. Er
wordt bijvoorbeeld opgemerkt
dat een niet nader te noemen
Amsterdamse boekenliefheb
ber zich toelegt alle exempla
ren van een bepaalde uitgave
in zijn bezit te krijgen. Er
wordt gepraat over kostbare
boeken, onvindbare boeken.
Over boekverbrandingen, over
de cultuur en de cultus van
het bezit van boeken.
Daarna volgen vele hoofdstuk
ken over Bibliotheken. Er
staan wat foto's bij, zodat je
van de vaak sfeervolle ruimtes
waar liefhebbers hun boeken
komen bekijken, lezen, lenen,
een beeld krijgt, „Het kapitaal
met de onberekenbare rentes"
is de prachtige titel van de
eerste episode, waarin de
„Zentralbibliothek in Wei-
mar" wordt beschreven, het
heiligdom van de Goethe-lief-
hebbers. Naast meer van der
gelijke hoofdstukken over be
langrijke Europese bibliothe
ken, waarin een belangrijk
boekenbezit te vinden is (zoals
een zeer vermakelijk deel over
de grote Bibliotheque Nationa
le van Parijs), zijn er ook be
schrijvingen van bibliotheken
die een heel eigen karakter
hebben, voornamelijk omdat
zij in zeer verre oorden zijn
gehuisvest: de Universitaire
Bibliotheek van de Fiji-Eilan-
den, waar Boudewijn Büch
merkwaardigerwijs een paar
jaargangen van onze nationale
bibliotheekcatalogus aantreft:
Brinkmans Cumulatieve Cata
logus.
Liefdevolle beschrijvingen
vind je in dit mooie boekje
over een paar klassieke Ne
derlandse bibliotheken, zoals
de Bibliotheca Thyssiana, aan
een sombere hoek in een eeu
wenoud herenhuis aan het
Leidse Rapenburg, of de bi
bliotheek in de dierentuin van
Amsterdam, waar het gezel
schap Natura Artis Magistra,
dat vooral bekend werd door
de stichting van de beroemde
diergaarde, ook een boeken
verzameling aanlegde, waarin
de vele werken van de grote
plantenkenner Linnaeus op
prachtige manier verzameld
blijken.
Zo kom je erg veel te weten
over een aantal klassieke bi
bliotheken en boekenverzame
lingen hier en elders. De pas
sie waarmee Boudewijn Büch
hierover schrijft, doet de boe
kenliefhebber (in welke mate
hij dat ook is en hoever zijn
verzamelgeestdrift ook komt)
heel veel goed. „Bibliotheken"
is voor elke boekenminnaar
een erg fijn boekje.
JAN VERSTAPPEN
Boudewijn Büch: „Biblio
theken", uitgave Synopsis. Boudewijn Büch,
Prijs ƒ34,50. poserend op de
de Bibliotheca Thyssiana,
Zomaar een boek met verha
len, nieuwe verhalen, die nog
niet elders gepubliceerd zijn,
uitgebracht door De Arbei
derspers, zonder enige plicht
pleging in de vorm van een
verantwoording of door het
noemen van redenen, waarom
deze verhalen van deze au
teurs en al die andere niet. Het
heet „26 Nieuwe Verhalen van
Tessa de Loo, Jeroen Brou
wers... enz. enz." en niemand
stelt zich verantwoordelijk
voor de samenstelling.
Het gaat om doorgaans oor
spronkelijk Nederlandse
schrijvers. Bij een enkel ver
haal staat een vertaler gemeld.
De verhalen zijn van zeer wis
selende kwaliteit, er staan en
kele heel mooie bij. Om maar
wat te noemen: Koos van Zo-
s verhaal „Verzoeknum
mer", waarmee het boek
wordt gesloten, is een verhaal
dat het van de verrassende
plot moet hebben, waarmee in
klein bestek heel wat onver
wachts naar boven komt. Jan
Brokken komt met zijn ver
haal „Wat de westenwind ge
zien heeft" weer op de Zeeuw
se eilanden, zoals in zijn ro
mandebuut „De Provincie"
van afgelopen jaar. In min of
meer voor henzelf en voor de
lezer duidelijke onderlinge
spanningen beleven een stel
dames en heren daar de oude
jaarsavond. Tessa de Loo (die
dit jaar debuteerde met „De
meisjes van de suikerwerkfa-
briek"), beschrijft de eerste
schooldag van een nog erge
jonge lerares in „De vuur
doop". De manier waarop zij
zichzelf waarmaakt tegenover
de hoogste klas, die zij voor
zich krijgt, lijkt meer ideaal
dan werkelijkheid.
Verhalen verder van Marjan
Berk, Paul Binnerts, Jeroen
Brouwers, Boudewijn Büch,
F.B.Hotz, Marijke Höweler (in
de stijl van haar ironische tri
logie, die onlangs voltooid
werd met „Ernesto"), Mensje
van Keulen, Cees Nooteboom,
Ger Verrips, Hans Vervoort
en Wim Zaal. Maarten 't Hart
natuurlijk ook en nog wat an
deren.
Een leuk boek, zomaar zoveel
verhalen. Geen gulden per
verhaal, het kost immers maar
f 25,-. En daar heb je toch een
erg aardig weekeinde mee.
JAN VERSTAPPEN
„26 Nieuwe verhalen van
Tessa de Loo, Jeroen Brou
wers...enz.enz.". Uitgave De
Arbeiderspers. Prijs ƒ25,-.
Voor mensen die meer van het
menselijk lichaam willen we
ten en die bovendien graag
met kleurpotloden in de weer
zijn heeft de uitgeverij Mingus
in Baarn het „Kleurboek van
het menselijk lichaam" op de
markt gebracht.
Het in spiraalband gebonden
boekwerk bevat 38 kleurpla
ten, waarop beenderen, bloed
vaten, spieren en wat dies
meer zij volgens de officiële
kleurcode of „naar eigen in
zicht" kunnen worden inge
kleurd en die samengevoegd
posters met een hoogte van
meer dan 1.20 meter opleve
ren. Het boek herbergt een
vrouwelijke en een mannelijke
figuur. De vrouwelijke figuur
toont de bouw van het skelet
en het verloop van aderen en
slagaderen, de mannelijke laat
de ligging van de spieren en
de loop van de
Dan zijn er ook nog platen van
een mannelijk hoofd en romp
en van een vrouwelijk hoofd
en romp, die over beide reeds
genoemde figuren heen gelegd
kunnen worden en waarbij het
gaat om dwarsdoorsneden van
het hoofd, de organen in borst
en buik en de geslachtsorga-
Wie nog niets van het mense
lijk lichaam weet kan de illu
sie dat hij of zij met dit boek in
de hand een aardige basisken
nis kan opdoen gerust laten
varen. Het boekwerk gaat na
melijk uit van die basiskennis.
De beschrijvingen aan de hand
van verkleinde afbeeldingen
van de eigenlijke kleurplaten
zijn alleen duidelijk voor men
sen die al het een en ander
van de menselijke anatomie
weten.
Iemand die echt belangstelling
heeft voor het menselijk li
chaam en daarover graag
meer aan de weet wil komen
heeft dus eigenlijk weinig aan
dit boek. Hij doet er beter aan
een „gewoon" populair weten
schappelijk menskundeboek te
kopen. Het „Kleurboek van
het menselijk lichaam" kan
daarbij een aanvulling zijn
die bovendien aardige posters
plevert voor wie ervan houdt
de inwendige mens aan zijn
wand te bevestigen maar
kan niet echt als een vervan
ging voor een dergelijk boek
dienen.
LEO HENNY
Redactie Consumer Guide:
Kleurboek van het mense
lijk lichaam; uitgeverij Min
gus, Baarn; 127 bladzijden,
in spiraalband; prijs: ƒ34,50.
Kenneth boek
Kaunda tuss'ers'
1 in alle
geweiden ?oi
daaltje
geweldlooshc^
i fel de
„Geweldloosheid is eeife ton
ning in public relation's bi
het is vaak ook nog ht> met
anders; een levensftlostfe/aan
bereidheid heldhaftige is/es
te brengen een ret ome
oefening maar het supd nc
falen ervan hangt af ipet Vi
vraag of de gekwetste maa,
ke opinie erin slaagt hepur,
dige regime door krilijk i
pressie er toe te breng#* zes
op zaken te stellen. Op Sui
nier is de vrije pers en echte
speelgoed van de televf van
even vitaal voor het pro en
de protesterende menseten vi
Een alinea uit het Als
„Kaunda over geweld" pree
Kenneth David Kaundabte
dent van het Afrikaans^ heel
bia, en tevens een dienaar
gieus mens, een humanüur N
filosoof. In dit laatste bo
heeft er inmiddels zes
naam staan) beschrijft
in eenvoudige stijl, zijn w
over geweldloosheid.
die niet concreet word*
antwoord, maar een nyenhé
te zien geven van iemaigevo,
christelijk werd opgevoPÜ d
zield raakte door de ize se
van Gandhi en uiteiPe t
een politicus werd, nifedec
van cynisme. („De eisefur bl
politiek realisme hebbtff as
ertoe gebracht mijn vriisten
vende opvattingen bij tp kw,
len.") Baan
„Onbeteugeld kwaad yldekk
tigt zich zelf niet" is eeif Sta
ring van Kaunda. „tan de
voed je of je bevecht het wild
in beide gevallen krijg j*iur f
handen". Dat veroorzaa)
ook de wanhoop bij Ki
die zich liever als pacifkgfjj
opstellen. In het boek vt.
Kaunda naar veel perso<f Ofi
ervaringen, zoals zijn cj
sies ten aanzien van a
Afrika, zijn protesten teif^f6
apartheid en zijn gevr ^ai
schap tijdens de vrijheid^ran
van het toenmalige Ir [Je
Rhodesië.
Een boekje dat dus geenr e
recht antwoord geeft r™?'
vraag in hoeverre metpl
geweldloos kan blijven f?.
len (of in hoeverre m£
weid moet vermijden).
wel een aardige handrv n
voor wie wil meedenkeP
een oplossing rond ge we; s
bewapening in de wereli ff*
JOOS PERSC™1
I mot.
Kenneth Kaunda: ..Kf ha
over geweld", 168 pag.'
Bijeen-publikaties 29,
togenbosch. Prijs ƒ18,51
