William Goldman en
de frustraties van
een scenarioschrijver
htnnendeperken™
IN EN OM DE KAS
Thriller rond dubbelleven van scholier
Amerikanen komen
beestjes zoeken
Aanbod vollegrondsgroenten groeit
De opmars van de vare,
•FILM
ÊcidócSouoant
VRIIDAG 10 AUGUSTUS 1984 PAGIlf^J)
Van compleet Papillon-script bleef één regel over
AMSTERDAM-HOLLY
WOOD Een „screen
writer" heet het in de
filmwereld. Een man die
schrijft voor het „doek".
Een jarenlange droom
voor honderden aan moei
lijk te verkopen romans
en dichtbundels zwoegen
de auteurs. Een jarenlange
frustratie voor die schrij
vers die de baan ooit kre
gen. Zelfs voor een man
als de Amerikaan William
Goldman, die met zijn ori
ginele scenario voor
„Butch Cassidy and the
- Sundance Kid" vierhon
derdduizend dollar ver
diende, die zijn eigen ro
man j,Marathon Man" tot
een filmbaar verhaal om
werkte, die Cornelius Ry-
ans „Een brug te ver" in
een verfilmbaar keurslijf
perste en die het scenario
voor „All the presidents
men" schreef. Goldman is
multimiljonair, kreeg een
aantal Oscars voor zijn
scenario's, maar roept nog
altijd over zijn frustraties
heen: „Ik ben een roman
schrijver die scenario's
schrijft". De Belgische te
levisie zendt vanavond
een portret van hem uit
(BRT 1, 21.15 uur).
De scenarioschrijver is jaren
lang een ondergeschoven kind
geweest in Hollywood. Sinds
de jaren twintig nodigden de
producers allerlei journalisten
en schrijvers uit om aan -
meestal bestaand - materiaal te
schaven tot het verfilmbaar
was. Lees de mémoires die zij
uit wraak nalieten en je ziet
hoe frustrerend het geweest
moet zijn: De heren auteurs
werden met een kluitje tege
lijk in een kantoortje achter
schrijfmachines gezet, een
aantal flessen drank werden
William Goldman, multimiljo
nair en scenarioschrijver van
o.a. „Marathon man", „Butch
Cassidy and the Sundance
Kid". „Een brug te ver": „Ster
ren zijn mensen die niet tegen
gesproken worden".
afgeleverd en elke morgen
kwamen de producenten de
versgetypte pagina's uit die
machine rukken. En ze kwa
men schreeuwend, sigaar in de
mondhoek, terug omdat „die
onzin niet te verfilmen was"
of omdat De Ster „dat soort
zinnen niet uit de bek kon
krijgen". Heel wat groten van
naam mislukten er. Lees Ray
mond Chandler over zijn be
vindingen daar, lees Scott
Fitzgerald. De schrijver van
een film was een - heléés no
dig - lastig mannetje in de
kantlijn, zijn salaris was „pea
nuts" op de kosten van de pro-
duktie en dat zijn werk mis
schien wel een heus en serieus
vak zou kunnen zijn, laat me
niet lachen. Zelf hoorde ik het
voor het eerst uit de mond van
filmproducent Marty Rackin
(van o.m. „Rough Night in Je
richo" met Dean Martin en
George Peppard), op bezoek in
Amsterdam: „Schrijvers zijn
voortdurend onderschat in de
filmindustrie. Iedereen roept
maar over de regisseur van
een film. Ben je gek! Een goed
verhaal is nog altijd het aller
belangrijkste". Rackin bleek in
die uitspraken „verdacht",
want hij was zelf jarenlang
„screenwriter" geweest, maar
had de wijze stap naar een
veel en veel beter betaalde
baan als producer gemaakt.
Tandenknarsen
Zijn kreten kon je in de coulis
sen van Hollywood blijven ho
ren. Romanschrijvers die hun
boeken verkochten aan de
film werden dan wel steeds
beter betaald en meer erkend,
maar de mensen die ze in het
filmjasje moesten passen ble
ven tandenknarsen. Het mooi
ste commentaar kwam van
William Goldman, een man
met recht van spreken. Zijn
boek „Adventures in the
screen trade" (Avonturen in
het filmvak) dat enkele jaren
geleden uitkwam werd een
kleine sensatie in Hollywood.
Goldman schreef op een pitti
ge, relativerend humoristische
manier zijn frustraties weg en
stopte zijn boek vol voorbeel
den uit de praktijk. Hoe scena
rio's gemanipuleerd werden,
hoe fnuikend het Hollywoodse
„sterrendom" werkte, en wat
je moet doen om bij voorbaat
allerlei moeilijkheden met
producers en sterren te ontlo
pen. Zijn boek geeft een voor
treffelijk inzicht in hoe het bij
de film werkt. Als zulke boe
ken van mislukte, kleine man
netjes van achter de schermen
komen, worden ze meestal als
rancuneus gebabbel terzijde
geschoven. Met Goldman ging
dat niet. Hij is inmiddels zelf
een ster in zijn vak en tja, dat
zet dan toch weer aan tot enig
gepeins.
Portemonnee
Goldman noemt zijn werk
„shitwork". Netjes vertaald:
Goed voor de portemonnee,
maar ondankbaar. Hij maakte
vele versies van zijn eigen ro
man „Marathon man", ma&r
toch kreeg de film een ander
einde dan hij wilde. Hij werk
te jaren aan „The right stuff" -
een film over astronauten die
Robert Redford, Katherine Ross en Paul Newman in de „Gold-
man-film" „Butch Cassidy and the Sundance Kid".
hier nog moet komen - maar
er bleef slechts één scène van
hem over („Ik vertik 't om die
ellendige film te gaan bekij
ken. Dat kan ik niet opbren
gen"). Hij werkte jaren inten
sief aan Henri Charrière's
„Papilion", maar van al dat
werk bleef slechts één enkele
regel over. Hij maakte ettelijke
scenario's die in de prullebak
belandden. Oorzaak: De onze
kerheid van filrrl^roducers,
het bestaan van Sterren.
„Sterren" zegt Goldman „zijn
mensen die nooit tegengespro
ken worden. Daarbij zijn ze
verschrikkelijk onzeker. En
meestal worden ze Ster door
het toeval. Marlon Brando,
Steve McQueen en Warren
Beatty kregen allemaal de rol
van Sundance Kid aangebo
den. Ze weigerden. Als een
van hen „ja" had gezegd, dan
had Redford gebleven wat een
filmbaas toen van hem zei:
„Eén van die honderden blon
de Californische jongens. Gooi
een steen naar Malibu en je
raakt er zes van dat type". Een
van Goldmans lessen: „Zorg
dat de ster snel in de film ver
schijnt. Sterren tellen pagina's.
Elizabeth Taylor was berucht
omdat ze geen scripts las maar
alleen hèar tekst. Dus die kan
je dan beter meteen laten be
ginnen. Als het vijftien pagi
na's duurt voordat ze iets zegt,
zit je fout. Een andere les: Leg
je karakter nooit meteen vast
als groot, blond, sterk, blauwo
gig of wat dan ook. Wees zo
vaag mogelijk. Die beschrij
ving past een of twee acteurs,
weigeren die, dan zal elke
niet-grote, niet-blonde acteur
het zien als een tweedehands
script dat hem niet past. Laat
een ster niet teveel luisteren.
Een filmster zei laatst: „Ik wil
niets horen van iemand anders
in de film. Ik wil 't wéten".
Goldman heeft dan ook niet
veel op met de in Europa ont
stane theorie van de „auteur
film", de film waar de naam
van de regisseur levensgroot
bovenstaat. „Zolang de media
blijven schrijven over „een
Martin Scorsese film" blijft die
leugen bestaan. Ik zeg niet dat
Scorsese, of welke regisseur
dan ook, niet belangrijk is
voor een film, maar film is een
totaalprodukt van iedereen die
er bij betrokken is".
Hij gaat in op de salarissen
van sterren, zoals de tien mil
joen dollar die Stallone voor
Rocky kreeg. Goldman: „Hij
had zelfs méér kunnen vra
gen. Maar ér valt niets zinnigs
te zeggen over de verhouding
tussen prestatie en beloning in
de filmindustrie". Zelf ver
dient hij dus ook z'n half mil
joen per film. Goldman grijnst
beschaafd: „En dat zal wel zo
blijven". Een leuke troost voor
die frustraties.
BERT JANSMA
Mooi avontuur in voetsporen van Spielbe
STUDIO: „Romancing the
stone" (12) met Kathleen
Turner en Michael Dou
glas. Regie: Robert Ze-
meckis.
Er schijnt in de bioscoop (al
thans de Amerikaanse) een
enorme behoefte te bestaan
aan puur en romantisch amu
sement. Het soort „escape"-
amusement waarin mensen als
regisseur Steven Spielberg en
producent George Lucas zo
succesvol hun visuele fanta
sieën kwijt konden. „Roman
cing the stone" van regisseur
Zeméckis volgt dan ook com
pleet de voetsporen van Spiel
berg. De vergelijking met
diens „Raiders of the lost Ark"
ligt voortdurend voor de hand.
Sterker nog: De film van re
gisseur Zemeckis is eigenlijk
leuker dan „Raiders II" (Indi
ana Jones and the temple of
doom). Daarin wordt wel heel
erg met gruwelijke effecten
gewerkt en blijven de persona
ges nogal mechanisch en on
dergeschikt. „Romancing the
stone" geeft de karakters weer
volop de kans: Vooral Kath
leen Turner - uit „Body Heat"
- is perfect in de hoofdrol als
de wispelturige jongedame tus
sen wulps en kuis in.
Producent van de film en ver
tolker van de manlijke hoofd
rol is Michael Douglas (de
zoon van Kirk en dat valt aan
z'n kin voortudrend te zien).
Het succes van „Romancing
the stone" mag je dan ook dui
delijk op zijn conto schrijven.
„Ik realiseerde me hoe weinig
films ik eigenlijk samen met
m'n zoon kon gaan zien waar
we allebei lol aan zouden bele
ven" zei hij. „Romancing the
stone met z'n durfallen in de
hoofdrol, met z'n flamboyante
karakters is zo'n film". Dou
glas' actiekomedie speelt in de
jungle van Columbia (opgeno
men in Mexico). Kathleen
Turner is een schrijfster van
romantische pulp-lectuur over
mooie dames en dappere he
ren. Zij komt in het bezit van
een kaart met de aanduiding
van een verborgen schat en
moet die persoonlijk gaan afle
veren bij een stelletje schur
ken in Columbia, die het leven
van haar zuster bedreigen.
Onderweg ontmoet ze Michael
Douglas, de knappe, onver-
schrokken romantische
die zo lijkt weggelopen}
haar eigen boeken. Samen!
ten ze de tocht voort.
Hier hebben producer en
gisseur het Spielberg-c'
ten volle uitgebuit, af enl
lijkt het een beetje TarzT
tje-spelen, de schrijfster l
als de nood aan de man 1
een vrouwelijke Indiana!
nes, het tempo wordt
schroefd en het gevoel vo<
gica moet bij de toeschoij
maar niet al te hard aansu^yEI
De film neemt je overigeiLrie er
zo'n razende vaart mee daP
er trouwens niet zo toe dcP vjsje
Michael Douglas (als
o.m. bekend uit de (aar to
„Streets of San Francifympis
blijkt nogmaals een van H|gheid
woods slimste producers.m daa
kocht ooit de rechten jemer
„One flew over the cucljense h
nest", produceerde „The Qn déc<
Syndrome". Het werk^ volgt
Mexico voor „Romancingjcknicl
stone" schijnt hem bevalle0bielei
zijn want zijn volgende ^t tel»
wordt een mini-serie voo^kelaa
televisie over Montezum^erhoc
Cortez onder de titel „fen v;
quistador, de verovering oopbet
Mexico". jrklaa:
BERT JAN^id va
inlang
l)lks v
ichtm;
it-in
LIDO II: „Angel" (16) met
Donna Wilkes en Cliff
Gorman. Regie: Robert
Vincent O'Neal.
Overdag heet ze Molly Ste
wart en is ze een serieuze
scholiere, die zich nauwelijks
met haar klasgenoten be
moeid. 's Avonds heet ze An
gel en tippelt op Hollywood
Boulevard om haar schoolgeld
te verdienen. De boulevard
eens een bezienswaardigheid,
waar grootheden van het film
doek flaneerden, is in de jaren
tachtig totaal verpauperd en
men vindt er alleen nog maar
maatschappelijke mislukkelin
gen.
Tot zover een gegeven, dat je
eerder in Le Paris dan in Ba
byion zou verwachten, maar
„Angel" van Robert Vincent
O'Neal gaat een heel andere
kant op, namelijk die van de
thriller want er loopt op de
boulevard ook een vrouwen
moordenaar rond, die bij de
aanvang van de film al twee
slachtoffers heeft gemaakt en
gedurende de film nog twee
Donna Wilkes als Angel.
vriendinnen van Angel en een omdat zij hem herkend heeft
goedige oudere travestiet aan het volgende slachtoffer te
zijn mes rijgt. Angel dreigt worden, maar zij gaat hem
kordaat achterna gewapl 0IJge
met een pistool en met de l£ boc
van een politiecommissaris1* als
een oude stuntman, wordtfeler 1
moordenaar gedood. mid'
O'Neal heeft een groot gedl°er I
te van zijn film op Hollyw'haP
Boulevard bij nacht gescho?n>
wat op zich al problemen l3^1.1*
zich meebracht omdat brie
straatverlichting zo laat 4a3Fin
ging en enkele semi-onderf1?1?^
reldfiguren er op stonderr,lie^
deze film te figureren. R^ei de
de sfeer is in ieder geval
getroffen.
Donna Wilkes, één van'ers tc
dochters uit de tv-serie „Hmeets
Larry', speelt Angel die Itze ei
trekken thuis krijgt alsed er
school haar nachtelijke berste c
heden bekend worden, Caagd<
Gorman is de begrijpende pivere
tieman en Dick Shawn zieest.
voor de komische noot alfpranj
laconieke travestiet. icht,
De inmiddels 62-jarige cad. „1
boy-ster Rory Calhoun hlijn v
een markant rolletje alsiur dc
oude stuntman, die nog het
westernhelden als Tom Jazen
Hoot Gibson en Ken Mayitur E
het vuile werk opknapte?ionn<
nog steeds in het verten de
leeft. p gat
Een heel andere film, dan en sti
na het zien van de steunadèn er
tentie zou verwachten. innen
Mhaotis
keft I
LAND EN TUINBOUW
Veel Nederlanders herinneren zich nog de tijd, omstreeks de
jaren vijftig, dat schoolklassen de Nederlandse stranden wer
den opgestuurd om daar de uit Amerika afkomstige gevrees
de Coloradokevers te vangen en in jampotten te verzamelen.
De diertjes waren belust op het loof van onze eigenheimers
en rampen hingen boven ons hoofd. Deze kleine insecten wa
ren, zoals de verklaringen luidden, bij wolken tegelijk in het
zeewater gewaaid en via de golfstromen op onze kusten te
recht gekomen.
Het spreekwoord wil dat het gras van de buren groener is.
Maar daaraan kunnen we toevoegen dat het ongedierte van
de buren altijd gevaarlijker is. Goed, Amerikanen en Japan
ners zijn angstig voor micro-organismen en de toenemende
bloemenexport heeft daarmee te maken.
Japanners met witte handschoenen staan op hun luchthavens
bossen Hollandse rozen flink tegen elkaar te slaan om te zien
of er insecten uitvallen. Ook de Amerikaanse Plantenziekte-
kundige Dienst is bereid dozen vol exportbloemen te vernieti
gen bij het constateren van parasieten of ander gedierte.
Goed recht natuurlijk, maar het is zonde om deze bloemen
eerst naar Amerika te vliegen en dan daar te vernietigen.
Wanneer er hier gekeurd kan worden, zou dat heel wat ge
makkelijker en veel voordeliger zijn. Daarom zijn er op hoog
niveau besprekingen gevoerd en heeft de leiding van de
Amerikaanse dienst bezoeken gebracht aan Nederland. Het is
mogelijk dat de Amerikanen in het najaar beslissen dat des
kundigen van deze dienst in Nederland gevestigd zullen wor
den.
Nu wordt in Nederlandse kwekerskringen al veel gedaan om
de bloemen schoon op de veiling aan te voeren. Ook de vei
lingen hebben hun keurmeesters consigne gegeven om afwij
kingen te vermelden. Het schijnt dat juist in dit seizoen een
verbetering werd geconstateerd bij de zomerbloemen. Deze in
de open lucht groeiende bloemen staan het eerst bloot aan in
fecties. Maar de toename van de export naar de USA van
deze zomerbloemen met meer dan vijftig procent (in vergelij
king met vorig jaar), laat zien dat het preventieve werk van
de bloemenkwekers en de oplettendheid van de veilingen
succes boeken. Kwekers en exporteurs zullen de Amerikaan
se controle in Nederland met applaus begroeten, ook al moe
ten zij gezamenlijk de kosten daarvan dragen. Het zal de ex
port bevorderen.
Strijd om Gouden Berkelknop
In 1983 startten de wedstrijden om de Gouden Berkelknop.
Circa tweehonderd deelnemers waren er toen bij deze klok-
drukwedstrijd en ze kwamen uit heel Nederland uit zowel de
groenten- als bloemensector. Elke vrijdagavond was er één
ronde en de organisatie was in handen bij de koopliedenorga
nisatie Vebero. In 1984 wordt dit evenement voor de tweede
maal gehouden en er wordt op omstreeks driehonderd deel
nemers gerekend. Nu zijn de voorrondewedstrijden op 3, 4, 5,
6 en 7 september van acht tot tien uur en de finale-avond is
op zaterdag 6 oktober. Dan wordt er gestreden om de Gou
den, Zilveren en Bronzen Berkelknop en tevens is de Gouden
Berkelknop-wisselbeker in het geding. Inlichtingen over
deelname bij het secretariaat Hortensiastraat 50, Ridderkerk
(telefoon 01804-24563).
Voor een aantal gewassen
heeft het door het natte en
koude voorjaar en de pas laat
.op gang gekomen zomer,
lang geduurd voor de pro-
duktie op gang kwam. Een
voorbeeld hiervan zijn de
sperzie- en snijbonen. Tot nu
toe zijn beide gewassen erg
duur geweest. De prijzen la
gen ook al die tijd ver boven
die van vorig seizoen. Dit is
niet zo verwonderlijk omdat
de aanvoer ver achter bleef
bij die van voorgaande sei
zoenen. Zo was de aanvoer
van sperziebonen in de eerste
week van augustus zo'n 500
ton kleiner dan vorig jaar.
De aanvoer van snijbonen
was de helft kleiner dan vo
rig jaar. Dit had tot gevolg
dat beide gewassen voor het
overgrote deel van de consu
menten onbetaalbaar waren.
De indruk zou kunnen ont
staan dat bonen duur blijven,
maar dit is niet juist. In de nu
komende weken zal het aan
bod snel groter worden. In de
afgelopen week was dit na
melijk al merkbaar. De prij
zen vertoonden een duidelij
ke daling. De gemiddelde
prijs voor sperziebonen werd
gehalveerd en kwam op
f 2,60 per kilo uit. De prijs
daling bij de snijbonen be
droeg 2 gulden per kilo,
waardoor de gemiddelde prijs
op 5,60 per kilo uitkwam.
De aanvoer van beide groen
tesoorten neemt in de ko
mende week verder toe,
waardoor de prijzen dalen.
Naast het aanbod van Hol
landse bonen worden er sper
ziebonen ingevoerd uit Span
je en Italië. Deze bonen wor
den op de groothandelsmark
ten verhandeld tegen een
prijs van 2 gulden per kilo.
De druk op de slaprijzen nam
in de afgelopen week weer
toe. De gemiddelde prijs
kwam uit op 15 cent per
krop. De aanvoer van sla
blijft gelijk en de prijs lijkt
niet veel te veranderen.
Naast de aanvoer van de nor
male kropsla wordt er ook de
zogenaamde eikenbladsla
aangevoerd. Deze rode vorm
brengt 41 cent per stuk op.
Het nog steeds ruime aanbod
van ijsbergsla wist niet aan
een prijsdaling van enkele
centen te ontkomen. De prijs
kwam uit op 37 cent per stuk.
Er wordt weinig verandering
in de aanvoer verwacht en er
wordt daarom op gelijke of
hogere prijzen gerekend.
Door het weer groter wor
dende aanbod van bloemkool
nam de prijsdruk toe. De
Voor zowel de ronde als de vleestomaten viel er niet aan een prijsdalina te ontkomen.
„zessen" brachten 1,60 per
stuk op en de „achten" no
teerden 1,20 per stuk. Een
verdere prijsdaling in de ko
mende week lijkt niet uitge
sloten. Broccoli wordt nu we
kelijks in grotere hoeveelhe
den aangevoerd. De prijs
brokkelt de afgelopen weken
steeds verder af. In de afge
lopen week werd er gemid
deld 4,85 per kilo betaald.
Deze prijs lijkt geen stand te
houden.
Bospeen is de top in de aan
voer weer gepasseerd, de
prijs trok aan naar ƒ1,17 per
bos. Veel prijsverandering
wordt er voor dit gewas niet
verwacht. Voor andijvie ver
anderde er niet veel, aanvoer
en prijs bleven gelijk. Er
werd drie dubbeltjes per kilo
betaald. Door een kleiner
wordend aanbod kan de prijs
in de komende week wat
aantrekken. Spinazie werd
een flink stuk duurder, de
prijs liep met ruim twee
kwartjes op en kwam uit op
ruim een gulden per kilo.
Door een kleiner wordend
aanbod kan deze prijs zich
waarschijnlijk redelijk hand
haven. De vraag naar Chine
se kool nam af, er was sprake
van een lichte prijsdaling.
Per kilo bracht dit gewas 85
cent op, een verdere prijsda
ling wordt niet verwacht.
Het prijsherstel voor spits
kool zette in de afgelopen
week door, dit werd mogelijk
door een kleiner aanbod. Er
werd 56 cent per kilo betaald.
Het aanbod neemt nog ver
der af en er worden gelijke
of hogere prijzen verwacht.
De belangstelling voor prei
werd iets minder, de prijs
daalde naar 1,14 per kilo.
Het aanbod blijft vrij ruim en
daarom is het niet uitgesloten
dat de prijsdruk de komende
week verder toeneemt. De
aanvoer van venkel is twee
maal zo groot als vorig sei
zoen. Toch liggen de prijzen
een stuk gunstiger dan vorig
jaar, dit komt door de sterke
exportvraag. Per kilo werd
er 2,35 betaald. Voor de ko
mende week worden er lage
re prijzen verwacht. De aan
voer van bleekselderij over
treft de vraag duidelijk. De
prijzen steken dan ook on
gunstig af bij die van vorig
seizoen. In de afgelopen
week trok de prijs wat aan
en kwam op 50 cent per stuk
uit. Er worden voor de ko
mende week gelijke of hoge
re prijzen verwacht. Kroten
brachten 41 cent per kilo op.
Het peulenseizoen nadert nu
snel het eind. De prijs liep op
naar 12,55 per kilo. Tuin
bonen passeerden de klok
voor 48 cent per kilo. Dop
erwten brachten 2,90 per
kilo op. Sinds kort worden er
weer spruiten aangevoerd, de
gemiddelde prijs kwam op
f 2,67 per kilo uit.
Glasgroenten
De concurrentie op de West-
duitse tomatenmarkt is op
het ogenblik groter dan vorig
seizoen. Vooral Roemenië le
vert meer tomaten dan vorig
jaar. Voor zowel de ronde als
de vleestomaten viel er niet
aan een prijsdaling te ontko
men. Bij de ronde tomaten
werd er voor de A-export
1,36 per kilo betaald. Bij de
vleestomaten kwam de ge
middelde prijs op 2,03 per
kilo uit. Een terugblik op het
tomatenseizoen laat zien dat
de gemiddelde prijs tot 1 au
gustus uitkomt op 2,35 per
kilo (vorig jaar 2,18 en in
1982 op 1,90). Voor de ko
mende week wordt er op ge
lijke of wat lagere prijzen ge
rekend. De aanvoer van rode
en groene paprika's nam ver
der toe, met als gevolg dat er
voor beide sorteringen lagere
pFijzen betaald werden. De
gemiddelde prijs voor de
rode paprika's kwam uit op
2,65 per kilo en voor de
groene paprika's werd er
1,90 per kilo betaald. De
aanvoer van rood neemt ver
der toe en de prijsdaling zet
in de komende week door. In
de aanvoer van groen lijkt er
niet veel te veranderen, het
zelfde wordt voor de prijs
vorming verwacht. Bij de au
bergines was er weer sprake
van het bereiken van een top
in de aanvoer. Gemiddeld
kwam de prijs op 1,80 per
kilo uit. Voor de komende
week wordt er voor de au
bergines op gelijke of hogere
prijzen gerekend. De kom-
kommerprijzen wisten rede
lijk stand te houden. Alleen
de zwaardere sorteringen
waren moeilijker verkoop
baar. Gemiddeld werd er 39
cent per stuk betaald. Voor
de komkommertelers zijn de
resultaten van het afgelopen
seizoen minder gunstig in
vergelijking met de voor
gaande jaren. Tot 1 augustus
komt de middenprijs uit op
60 cent per stuk. Beide voor
gaande seizoenen lag de prijs
op hetzelfde niveau. Voor de
komende week wordt er wei
nig verandering verwacht.
Voor radijs kwam de prijs op
55 cent per bos uit, dit is te
vens de middenprijs die tot 1
augustus over het seizoen toe
stand kwam. Het ziet ernaar
uit dat de prijs voor radijs
zich de komende week zal
weten te handhaven. Cour
gettes veranderden nagenoeg
niet in prijs, er werd gemid
deld 50 cent per stuk betaald.
'oewe
tin ht
Ir tot
Het is geen onderwerp voor uitbundige reportages zoals diöT^
geschreven worden over kleding, maar ook in de plantenwet.
kennen we modeverschijnselen. Heel duidelijk is bijvoortT.
zo'n tien, vijftien jaar geleden de opmars van de groene kaïf
plant begonnen. Tientallen jaren lang werden onze vensterr
ken en bloementafeltjes gesierd met geraniums en kaapse
len. Tot plotseling de grote groene rage toesloeg en in vriLre
elke Nederlandse huiskamers de vicus en de kamerlinde
scheen.
Op het ogenblik is het heel gewoon dat een bloemist tienta
groene planten te koop heeft. Planten waar nooit een bl.
aankomt of die een bijzonder onopvallende bloeiwijze hebbl,^^
Onder die groene planten neemt de varen een geheel eV^
plaats in. Met name de varen is de laatste twee, drie jaar in,.
mars nadat hij bijna een eeuw lang een vergeten plantens^ j
was. Op het ogenblik komen we uiteenlopende soorten var 1
tegens als decoratie in restaurants, als zetstukken in de stu<
waar tv-opnamen gemaakt worden en menig marktkoopi
heeft de varen dan ook in zijn assortiment opgenomen. ")an
Voor een echte tuinamateur valt op het eerste gezicht weinig
aan een varen te behalen. De plant zal nimmer een borderfCn
vrolijken met uitbundige bloemen. De kleur is en blijft groei
ook daar is niets opwindends aan. Maar de vorm van de plan'
van de bladeren waaruit ze is samengesteld kan wel een g™"r
decoratieve waarde hebben als de plant op de goede plek wr.°e
gezet.
In de vorige eeuw nam de varen in heel West-Europa en
in Engeland een vooraanstaande plaats in. Er werd uitvo
handel gedreven in allerlei varianten en hoewel die handel 'e'
de krankzinnige uitwassen beleefde die de tulpenhandel iijes'
Nederlandse Gouden Eeuw kende, waren er toch kwekers'" oc
buitenissige prijzen voor hun produkten vroegen. En krep"
Van een kweker is bekend dat hij meer dan vijftig variëtea//®"
van de tongvaren maakte. Sommige van die variëteiten j®
kocht hij voor de lieve prijs van negentig gulden per stuk. er!'
immens hoog bedrag voor een klein plantje in de vorige ee'rfC
Als we teruggaan in de tijd blijkt de varen één van de ouFtP
planten te zijn. Al lang voordat er bloeiende planten wareny f
stonden er uitgebreide wouden van uiteenlopende varensoor'"'
Zo is er de reusachtige boomvaren geweest waarvan afstam*®
lingen in kleinere vorm nog voorkomen in de tropen. Hetj*®^®
rentijdperk dat honderden miljoenen jaren geleden op de a|erv|
bol heerste, heeft ons onder meer steenkool nagelaten. De relur9*
van de varens en andere plantensoorten uit die tijd zijn san?®"-
geperst tot harde lagen waaruit wij in de loop der laatste eeu|a"°'
veel energie hebben geput. Opvallend is dat fossiele varens'0®0,
in lagen steenkool zijn gevonden, sprekende gelijkenis vertcP
met de huidige soorten.
Eeuwenlang heeft er om de varen een sfeer van mysterie^^0
hangen. De Romeinse natuurvorser Plinius beschreef voor
eerst dat varens geen bloemen en dus ook geen zaad draj
Over de voortplanting van de varen heeft men eeuwen inU
duister getast, oorzaak van vele geheimzinnige verhalen tf*"1
deze plantensoort.
Een Duitse boekhandelaar die in zijn vrije tijd bezig was me^
bestudering van planten ontdekte na zeven jaar studie het„fln
heim van de voortplanting der varens. Hij beschreef dat 'f
plantensoort sporendoosjes heeft, meestal aan de onderkant £(0ni
de bladeren. Als die doosjes open springen, verspreiden detQn
nuscule sporen zich. Wanneer die in een vochtige omgevin^n^s
kans krijgen te ontkiemen, groeit er een klein plantje dat
groter wordt dan een halve centimeter. htarr,
Dat is de zogenaamde voorkiem. Op dat plantje ontstaam
voortplantingsorganen, zowel mannelijke als vrouwelijke. Ljn
behulp van vocht uit de omgeving van de plant kan bevruchL^p
plaatsvinden. Als zich dan een nieuwe geslachtsloze varen l
wikkelt, sterft de voorkiem af. Het is dus duidelijk dat va*om
zich alleen kunnen handhaven en ontwikkelen in een vochjgas/
omgeving. Laaf
Wie wat varens in zijn tuin wil zetten, moet zich dat laatste «n
realiseren. Een tuincentrum kan u aan verschillende fraaieL^
riëteiten helpen.
