Nixon, tien jaar na Watergate,
een gerespecteerd staatsman
ZIMBABWE ZOEKT HEIL IN
MARXISTISCH- LENINISME
Radio-T eherar
prijst leggen
van mijnen in
de Rode Zee
Sovjet-reus in aanbouw
BUITENLAND
EcicUcSommit
WOENSDAG 8 AUGUSTUS 1984 PAGItl
Bericht over Sacharov
afkomstig van KGB'L-
Peres krijgt groene licht
van linkervleugel
Arbeiderspartij
TEL AVIV De leider van de Israë
lische Arbeiderspartij, Peres, heeft
gisteren van de linkervleugel toe
stemming gekregen zijn besprekingen
met Likoed-leider Shamir over de
vorming van een regering van natio
nale eenheid voort te zetten. Dit heeft
de Israëlische radio bekendgemaakt.
Peres heeft gisteren een lang onder
houd gehad met vertegenwoordigers
van de Mapam, de linkervleugel bin
nen de Arbeiderspartij. De Mapam
had zich tot dan toe fel gekeerd tegen
een coalitie met de rechtse Likoed.
Marine Sri Lanka
beschiet stad
NEW DELHI Schepen van de marine van
Sri Lanka hebben begin deze week de kust
plaats Valvettiturai, in het noorden van het
eiland, vanuit zee beschoten. Daarbij zijn
meer dan honderd burgers gedood, aldus
meldde gisteren de in New Delhi verschij
nende Times of India. In Valvettiturai zou
den veel gebouwen, waaronder kerken en
een school, zijn beschadigd. Ongeveer 2.000
mensen zijn dakloos geworden.
Valvettiturai geldt als een smokkelcentrum,
van waaruit illegaal wordt gehandeld met het
slechts 40 km verderop gelegen Indiase vaste
land. Maar kennelijk wordt de stad ook als
steunpunt beschouwd voor Tamils-guerrilla-
strijders. De afgelopen weken is de strijd tus
sen Tamils, die onafhankelijkheid willen
voor het noorden van het eiland, en het leger
van Sri Lanka opgelaaid.
Warhol mag koningin van
Swaziland niet schilderen
MBABANE De beroemde Amerikaan
se kunstenaar Andy Warhol krijgt geen
toestemming van de regering van Swazi
land om koningin-regentes N torn bi te
schilderen. Warhol zou daarmee een
kwartet van de vier regerende koningin
nen op de wereld willen voltooien. Hij
heeft kennelijk al de portretten klaar
van de koninginnen Beatrix, Elizabeth
(Groot-Brittannië) en Margrethe (Dene
marken). Een woordvoerder in Swazi
land zei dat het voorstel van Warhol
woedend is afgewezen. „Wij respecteren
onze vorsten en vorstinnen en het is niet
juist dat de heer Warhol en zijn maat
schappij miljoenen verdienen aan een
schilderij van onze koninklijke familie".
Nieuwe minderheden
in computer-tijdperk
TOKIO De opmars van de computer en de
daarmee gepaard gaande verandering van de
samenleving zal tot gevolg hebben dat nieuwe
soorten „minderheden" ontstaan. Dat is de
conclusie van Japanse sociologen, die een stu
die naar de gevolgen van de computer-maat
schappij hebben gedaan. De onderzoekers heb
ben drie soorten „nieuwe minderheden" op
het oog: mensen die zich niet kunnen aanpas
sen aan de nieuwe technologie, personen die
bezeten raken van de computer en die elke
belangstelling voor hun medemens verliezen
en mensen die slaaf van de computer worden
en die nimmer twijfelen aan de juistheid van
de analyses en bevelen van de computer.
Oeganda boos
op VS
KAMPALA Oeganda heeft
zijn akkoord voor militaire sa
menwerking met de Verenig
de Staten opgeschort en een
Amerikaanse kolonel tot onge
wenst persoon verklaard,
waarschijnlijk als vergelding
voor kritische opmerkingen in
Washington over de naleving
van de mensenrechten in Oe
ganda. De VS beschuldigen
Oeganda er van, dat na de val
van Amin en de machtsover
name door president Obote in
1980 honderduizenden Oegan-
dezen door het leger zijn ver
moord.
was
MOSKOU Een Sovjet-dissident, die eelUS'
deze week meldde dat dissident Andrein t
charov zijn hongerstaking had beëin<W<
heeft zijn verklaring gisteren weer ingetfonc
ken. Hij zei dat zijn informatie afkomstigjn i
van de KGB, de Sovjet-inlichtingenditrhe
Volgens de dissident is zijn eerdere medlnee
ling in tegenspraak met twee brieven vartch;
charovs echtgenote, Jelena Bonner, Tf
maandag in Moskou arriveerden. In die »rc/<
ven zou Bonner hebben geschreven dap.
haar man sinds mei niet meer heeft gezieetu:
niets weet over zijn toestand. Sacharov isW<
meer in het openbaar gezien sinds hij a l'c
mei verdween uit zijn woning in Gorki,pak
dagen nadat hij in hongerstaking was gege
om voor Jelena Bonner een uitreisvisum it vi
dwingen. \rd
DEN HAAG/WASHING
TON Ziek, vernederd
en verslagen nam Ri
chard M. Nixon op 9 au
gustus 1974 afscheid van
vrienden en medewer
kers in het Witte Huis.
De vorige dag had hij het
Amerikaanse volk (en de
hele wereld) via de tele
visie gezegd dat hij zou
aftreden. Na de machtso
verdracht volgde nog een
laatste groet vanuit de
deur van de regeringshe
likopter. Overladen met
de schande van Waterga
te verdween de 37e presi
dent van de Verenigde
Staten uit het Witte Huis.
Nu, tien jaar later, blijkt dat
de inmiddels 71-jarige Ri
chard Nixon bij zijn smadelij
ke aftocht wel verslagen,
maar niet gebroken was. Vrij
wel geruisloos is de man,
wiens naam voor velen syno
niem is aan corruptie en
machtsmisbruik, uit het door
hem zelf gegraven dal geklau
terd.
Richard Milhous Nixon is te
genwoordig zowel in de VS
als daarbuiten een gerespec
teerd staatsman. Hij adviseert
regeringsleiders en grote be
drijven, het schrijven van
boeken levert hem miljoenen
op en hij is op grond van zijn
enorme politieke ervaring,
binnen en buiten de VS een
gewild spreker.
Toch heeft Nixon niet alle
Watergate-vlekken weg kun
nen werken. Zo is het on
denkbaar dat hij ooit nog eens
een openbaar ambt zal ver
vullen, gesteld dat hij dat nog
eens zou willen. Maar ook zijn
verschijnen op politieke bij
eenkomsten kan presidents-
en andere kandidaten de no
dige problemen opleveren. De
organisatoren van de Republi
keinse partijconventie, later
deze maand in Dallas, waren
opgelucht toen zij vernamen
dat Nixon niet zou komen.
Doofpot
Waar ging het in 1974 ook al
weer om Nixon werd ervan
beschuldigd dat hij de inbraak
in het Watergate-gebouw, het
Democratische hoofdkwartier
voor de verkiezingen van
1972, in de doofpot had willen
stoppen. Bandopnamen van
gesprekken tussen Nixon en
zijn medewerkers, die de pre
sident na een eindeloze juridi
sche strijd moest afstaan, lie
ten over die „cover-up" geen
twijfel bestaan. Daarnaast wa
ren er nog tal van andere be
schuldigingen, die in het kort
neerkwamen op misbruik van
de presidentiële macht.
Als Nixon niet was afgetre
den, had het Huis van Afge
vaardigden hem via een zoge
noemde Impeachment-proce
dure afgezet. Die schande is
Nixon en de VS bespaard ge
bleven.
In totaal negentien medewer
kers van Nixon zijn veroor
deeld en hebben gevangenis
straffen uitgezeten. De ex-
president zelf ontsprong de
dans. Een maand na zijn af
treden kreeg hij, nog voor er
sprake was van strafvervol
ging, gratie van zijn opvolger
Gerald Ford.
Schoonmaakwoede
Tien jaar na dato zijn de spo
ren van dit „koningsdrama"
nog steeds zichtbaar, niet al
leen in de Amerikaanse poli
tiek, maar in de hele Ameri
kaanse samenleving. Sinds
„Watergate" leeft bij veel
Amerikanen een groot wan-
Het vertrek
van Nixon uit
het Witte
Huis, morgen
precies tien
jaar gelden.
trouwen jegens de „grote poli
tiek" in het verre Washing
ton. Alles wat maar op een
schandaal lijkt, wordt in de
media breed uitgemeten, zo
dat dit wantrouwen steeds
weer wordt versterkt. Dat
hebben zowel president Car
ter als zijn opvolger Reagan
aan den lijve ondervonden.
Amerika ligt in 1984 nog
steeds bij zichzelf op de divan.
Onder Reagan hebben talrijke
Amerikanen hun nationale
trots aangetast door Viet
nam, Watergate en Iran
hervonden. Maar onderhuids
leeft nog steeds het trauma
van Watergate.
Na 1974 heeft het Congres
reeksen wetten aangenomen
om misbruik van macht on
mogelijk te maken. Met enige
ironie kan men die „schoon
maakwoede" een verdienste
van Nixon noemen.
Zo is het rijke particulieren
en grote bedrijven en onmo
gelijk gemaakt bij een presi
dentskandidaat een vooraan
staande positie te „kopen".
Congresleden moeten een vol
ledig inzicht geven in hun fi
nanciële handel en wandel en
moeten gedurende hun ver
blijf op Capitol Hill uitermate
goed op hun tellen passen. De
ervaring heeft geleerd dat de
FBI er niet voor terugdeinst
Congresleden, van wie ver
moedt wordt dat zij niet hele
maal zuiver op de graat zijn,
uit te lokken tot het plegen
van misdrijven.
Andere maatregelen zijn ech
ter na enkele jaren verwaterd
of ongedaan gemaakt. Tijdens
de Watergate-verhoren werd
een enorme hoeveelheid vuile
was buiten gehangen, inclu
sief die van van de inlichtin
gendienst CIA en de Federale
recherche FBI. Dubieuze
agenten gingen eruit, en er
werden strengere regels voor
de diverse operaties opgezet.
Maar onder het bewind van
de Republikein Reagan heeft
bijvoorbeeld de CIA weer
veel meer speelruimte gekre
gen, zoals onder meer blijkt in
Midden-Amerika.
Eerherstel
Toen Richard Nixon het Wit
te Huis verliet was hij licha
melijk ziek en geestelijk uit
geput. Met zijn vrouw Pat
trok hij zich terug in hun huis
in Californië. Hij werd geope
reerd aan een ernstige kwaal
aan zijn been' en bleef daarna
nog geruime «tijd met zijn ge
zondheid sukkelen.
De eerste keer dat hij weer
voor het voetlicht trad was in
1977, toen zijn memoires ver
schenen. Daarna heeft hij
welbewust gewerkt aan zijn
rehabilitatie. In 1982 werd
Nixon door China uitgenodigd
om de tiende verjaardag bij te
wonen van de betrekkingen
met de VS: een van de grote
buitenlandse successen van
Nixon. Het jaar daarvoor
woonde hij samen met de ex-
presidenten Carter en Ford
als vertegenwoordiger van de
VS de begrafenis bij van de
vermoorde Egyptische presi-
den Sadat en nu nog staat hij
president Reagan geregeld
met adviezen terzijde. Twee
maanden geleden werd hij
enthousiast 'onthaald op een
bijeenkomst van dagbladuit
gevers, die tien jaar geleden
zijn voornaamste vijanden
Masker laten vallen
Bob Woodward, een van de
journalisten van de Washing
ton Post, wiens speurwerk sa
men met dat van collega Carl
Bernstein de val van Nixon
inluidde, schreef vorige week
in zijn krant over de „onbe
kende Nixon". Want hoewel
hij jarenlang in de politieke
top heeft meegedraaid, „we
ten we een heleboeel over
Nixon, maar echt_ kennen
doen we hem niet". Nixon, zo
schreef Woodward, heeft „zijn
gevoelens steeds verborgen.
Zijn 'eigen ik' verrruilde
hij voor de persoonlijkheid
die hij nodig had om zijn poli
tieke ambities te verwezenlij-
Pas in de laatste uren van zijn
presidentschap zou Nixon dat
masker, heel even maar, heb
ben laten vallen. Woodward
citeert daarbij Nixons memoi
res, waarin de ex-president
het dagboek van dochter Tri-
cia aanhaalt.
Woodward: Op de dag van
zijn aftreden hield Nixon een
afscheidsrede, waarschijnlijk
zijn meest emotionele, oprech
te en gedenkwaardige toe
spraak. Nixon transpireerde
hevig en sprak met een door
tranen verstikte stem. In haar
dagboek schreef Tricia Nixon:
„De woorden die hij sprak
waren uniek voor daddy, om
dat die woorden uit zijn hart
kwamen. Niet formeel. Ik was
blij dat aan het eind de men
sen een glimp hebben kunnen
zien van de fijne man die hij
altijd al geweest is".
Woodward besluit zijn ver
haal met de opmerking dat
het, mede aan de hand van
een door Nixon op bandjes
bijgehouden dagboek, wellicht
ooit mogelijk zal zijn een vol
ledig beeld te krijgen van de
ware Richard Milhous Nixon.
Overigens zal de ex-président
dan ook volledig schoon schip
moeten maken. Want tot op
de dag van vandaag wil hij
van enige schuld niets weten.
HARARE In Zimbabwe zijn
leden van Zimbabwe's Afri
kaanse Nationale Unie
(ZANU) vandaag begonnen
aan het eerste algemene partij
congres sinds de oprichting
van de partij in 1964. De
ZANU-conferentie is Zimbab
we's grootste politieke happe
ning sinds het land in 1980 on
afhankelijk werd en wordt ge
zien als een bevestiging van de
macht van de ZANU-partij en
van Robert Mugabe's stevige
greep op zijn partij en de rege
ring.
Het voornaamste onderwerp
van de conferentie, waar on
geveer 600 ZANU-leden en
300 buitenlandse gasten voor
zijn uitgenodigd, is het plan
voor het omvormen van Zim
babwe tot een een-partijstaat.
Ander agendapunten zijn het
plan Zimbabwe uit te roepen
tot een socialistische staat, ge-
SUSKE EN WISKE DE LIEVE LILLEHAM
baseerd op de principes van
Marx en Lènin en een resolu
tie die inhoudt dat de functies
van staatshoofd en regerings
leiders gecombineerd worden
in één uitvoerende macht.
Voor dat plan is een twee der
de meerderheid in het parle
ment nodig. De ZANU-partij
maakt een goede kans die
meerderheid te halen. De wij
ziging in de grondwet die het
vormen van een een-partij
staat mogelijk moet maken,
heeft echter de goedkeuring
nodig van het hele parlement.
Het ligt niet in de verwachtin
gen dat het Mugabe zal lukken
het hele parlement achter .zich
te krijgen. Als de plannen van
Mugabe doorgaan, komt de
uiteindelijke macht in handen
van een 15-leden tellend polit-
buro, dat naar Russisch voor
beeld gemodelleerd wordt. Het
politburo zal zowel binnen de
partij als de regering de beslis
singen nemen.
Mugabe heeft het afgelopen
weekend verklaard dat de
ZANU-leiders „streng gecon
troleerd" zullen worden om zo
te verhinderen dat zij en hun
families een financieel slaatje
kunnen slaan uit hun hoge
functies. Mugabe heeft echter
wel zijn vrouw Sally als kan
didaat voorgedragen voor een
topfunctie.
Het Amerikaanse ministerie van defensie gaf gisteren dez%.st
chiefopname vrij van een helikopter, die een mijnenveeg-vaar,s
door het water sleept. Eenzelfde type helikopter en mijnenvii c
zijn ingezet in de Golf van Suez, waar tientallen mijnen zijn^
a
1 lZ'
«h'
TEHERAN/KAIRO Iran heeft gisteren bevestkriJ
dat de fundamentalistische organisatie Jihad Islami feen
lamitische Heilige Oorlog) de mijnen heeft gelegd, «arr
in de Rode Zee en in de Golf van Suez al een twaalflaaS
schepen hebben beschadigd. In een uitzending van ïpy
dio-Teheran werd gisteren de actie van de Jihad
prezen als een slag tegen „arrogante machten", wafaa
mee met name de Verenigde Staten, Frankrijk L
Groot-Brittannië wordt bedoeld. Volgens Radio-Tehanc
ran zijn westerse schepen nu nergens meer veilig, 'erd
knd
Enkele uren later werd door de Iraanse premier Moessavi tenji
gesproken, dat Iran ook maar iets te maken heeft het leggen Tpn
de mijnen. Egyptische regeringsfunctionarissen hebben ecnie a
laten doorschemeren, dat men er in Kairo van uit blijft gaan J wc
Iran wel degelijk betrokken is bij het leggen van de mijnenPup<
Kairo wordt deze actie gezien als een onderdeel van de oo^aar
tussen Iran en Irak. Voor het eerst sinds een maand is de Iraferin
se luchtmacht gisteren weer actief geweest in de Golf. ]en i
Iraaks gevechtsvliegtuig zou een olietanker in de buurt van i M
Iraanse olie-eiland Kharg hebben aangevallen. Volgens pre
Iraanse persbureau IRNA is gisteren een Iraaks toestel neeifl a;
haald. |arai
Premier Moessavi zei verder helemaal niets te weten van deP ze
had-groepering, die vorige week heeft gezegd 190 mijnen in ne^
Rode Zee te hebben gelegd. Ook deze deze verklaring van isee
Iraanse premier is weinig betrouwbaar, omdat de Jihad-groe ver
ring wel degelijk bekend is in Iran. In het bericht van Rac >tra
Teheran werd gisteren nog de actie van de Jihad omschreVwe
„als een nieuw incident in de reeks mislukkingen van de ar'aar
gante machten in onze islamitische regio". Radio-Teheran v) d<
wees hierbij naar de terreuractie, die de Jihad-groepering vo'ke
jaar oktober uitvoerde op de Amerikaanse en Franse basesjer,
Beiroet. oes
"itno
loed
?nsl
erh(
DDR rechtvaardigt beleid
tegenover Bondsrepubliek
Het Britse militaire weekblad Jane's Defence Weekly heeft gisteren foto's openbaar gemaakt
van een Russische scheepswerf aan de Zwarte Zee, waar druk wordt gebouwd aan het eerste
door kernenergie aangedreven vliegdekschip van de Sovjet-marine. Het zijn door computers
gemaakte uitvergrotingen van satellietfoto's. Het blad wilde niet zeggen, hoe het aan de foto's
is gekomen.
Het belangrijkste deel (264 meter lang) van het reusachtige schip wordt gebouwd onder twee
kranen (op de foto links en in het midden), terwijl de 73 meter lange achtersteven op de
helling ernaast wordt gebouwd. Het vliegdekschip, dat waarschijnlijk „Kremlin" wordt ge
doopt, komt naar verwachting in 1994 in de vaart.
(Van onze correspondentj
Gerard Kessels) fO
BONN In een opziedR
barend tijdschriftartik
heeft de communistisclRr
partij van de DDR gew
zen op zijn zelfstandig
heid. In het artikel wor!t]
de op ontspanning gerief3,
te koers van de DDR (reg
genover de Bondsrep^pj
bliek verdedigd. e z
Het stuk
zont" is een duidelijke rej^ni
tie van de Oostduitse par[
leiding op de nauwelijks VLfj
bloemde kritiek vanuit Miej1Q
kou op de politiek van t
DDR. Moskou, dat gekoz-j
heeft voor de harde li,
vindt dat Oost-Berlijn n
zijn toenadering tot het W(jnni
ten te zeer uit de pas is ga^ g
lopen. £g„
^nte
In het artikel beklemto<jich1
de communistische partij Vesoi
de DDR, de SED, dat com
munistische partijen
recht hebben op „verschil
van opvatting". Er wordt "R
gewezen dat de internatio
le communistische parti
een „vrijwliige strijdgeme
schap van zelfstandige par 7))
en vormen". Over de tr£ I
tionele leidersrol die Mosl
voor zich opeist, wordt r
geen woord gerept. T<
blijft de Russische campaf,
niet zonder gevolgen.
DDR stelt zich wat harder
tegenover de Bondsre]
bliek, bijvoorbeeld ten a;
zien van Westberlijners
de DDR willen bezoeken.
255
