V erkeerscir culatie
rond Stationsweg niet
veranderen
Vakmanschap
herken je zo.
CckUcSomcMit
werkloze
ihoolverlaters
ALLERLEI(DS)
h Schrijvershrug: dankt zijn naam aan de bureaucratie
overBrugge|1
=M paiJDEN
WOENSDAG 18 JULI 1984 PAGINA 3
i zoveel
•aks nie>EN Het aantal
sr naar loze schoolverlaters
tot gevich vorige maand bij
landbeidsbureaus in Lei-
len uit£n Lisse heeft laten
fijven, is beduidend
'rim meer dan vorig jaar.
sn in hi nam de totale werk-
ian. eid in een maand
ruim 900 personen
sehe 7jïn mei Van dit jaar
hebb< de süi8inë beperkt
neDD*uim 500. De helft
an valt in de catego-
hoolverlaters.
n
n ook tr
e zulle
heeft o'
Ne hopmal aantal werklozen in
da» en omstreken bedraagt
dan rri? mannen, hoger dan in
loor een stijging met 211.
stijging kwam volledig
rekening van het rayon
tv Bij de vrouwen steeg
erkloosheid met 324 tot
In het rayon Leiden
len er 226 vrouwen bij en
om h/se 6em'ddelde
loosheidspercentage be-
?en ka^ nu 12,4.
at verb
het ims directeur Tibbe van
ïroerdsfbeidsbureau wordt de re-
tging vbePerkte stiJg>ng van het
sl h' scko°lverlaters dat op
epMs naar een baan, veroor-
tscheidi d00r het feit dat school-
konters zich tegenwoordig
t. Dooir laten inschrijven dan
i, dat rfer- "De piek hebben we
ering,
nu wel gehad". Momenteel
staan bij het arbeidsbureau
zo'n 1.800 werkloze schoolver
laters ingeschreven en dat
aantal kan maximaal oplopen
tot 2.500. Volgens Tibbe is
groei van de werkloosheid in
deze tijd van het jaar niet on
gebruikelijk. maar hij wijst
erop dat maar de helft wordt
veroorzaakt door de schoolver
laters. Tibbe verwacht dat de
werkloosheid na de zomerva
kantie niet verder zal stijgen:
„De arbeidsmarkt en de signa
len die wij krijgen uit het be
drijfsleven wijzen daarop".
Bij de nieuwe aanmeldingen
zitten 66 mensen uit het on
derwijs, 73 uit de verzorgings
sector, 140 mannen en vrou
wen kantoorpersoneel en ruim
100 werknemers uit metaal- en
handelsberoepen. Bij de me-
taalberoepen sprongen vooral
de electromonteurs en de auto
monteurs eruit met stijgingen
van respectievelijk 50 en 52.
Vooral de stijging in de kanto
rensector is aanzienlijk, wat
volgens Tibbe voor een flink
deel wordt veroorzaakt door
schoolverlaters die met een
HAVO- of MAVO-diploma op
zoek gaan naar een admini
stratieve functie.
In de regio Leiden zijn volgens
het GAB nog 320 openstaande
vacatures, dat is 100 minder
dan in mei.
werkloosheid ontwikkelde zich juni
raand mei als volgt:
in vergelijking met
«ruw ij tv
)ordwijkerhout
e,d .enheim
219
767
4821
418
246
144
106
437
368
476
270
210
Koeieliefde eindigt
in de sloot
LEIDEN De brandweer
moest er gistermiddag aan te
pas komen om een koe die in
een sloot in de Meren wijk te
recht was gekomen er weer uit
te helpen. De koe liep in een
weiland aan 't Joppepad en
het beest dankte de onvrijwil
lige duik in de sloot aan een
stier die in het wieland aan
zijn mannelijke plicht trachtte
te voldoen. Bij een poging de
koe te bestijgen, schoot het
dier voorover de sloot in. De
brandweer heeft de koe er met
behulp van een jeep weer uit
gehaald.
Goekoop opent
tentoonstelling
Burgemeester C. Goekoop
heeft gisteravond in de Waag
een tentoonstelling van wer
ken van Rachel Roesink
(midden) en Will Sorel geo
pend. Het werk van Roesink
bestaat uit aquarellen, olie
verf en lithografiën. Centraal
in haar werk staat de natuur.
Ook bij Sorel neemt de na
tuur een belangrijke plaats
in. Zijn voorkeur gaat uit naar
pastel- en olieverftechniek.
De expositie is tot en met 29
juli te zien, dagelijks van tien
tot zes uur en bovendien op
donderavond tot negen uur.
KAMER VAN
KOOPHANDEL WUST
OMSTREDEN PROEF AF
LEIDEN De verkeers-
circulatie op en rond de
Stationsweg moet niet
worden veranderd. Zowel
het linksaf verbod op het
Stationsplein als de rij
richting op de 2e Binnen
vestgracht nu van de
Langegracht naar de Sta
tionsweg moeten ge
handhaafd blijven. Dat
schrijft de Kamer van
Koophandel aan het colle
ge van B en W. De Kamer
is het dan ook niet eens
met de proef die het colle
ge wil houden door de rij
richting op de 2e Binnen
vestgracht voorlopig voor
een periode voor een jaar
om te draaien.
De Kamer wil de verkeerscir-
culatie rond de Stationsweg
ook bij wijze proef alleen op
een paar kleinere punten aan
passen. De rijrichting in de St.
Aagtenstraat zou omgedraaid
moeten worden, zodat voort
aan alleen van de Steenstraat
naar de Nieuwe Beestenmarkt
gereden kan worden. Ook de
rijrichting op de Kruisstraat
zou omgedraaid moeten wor
den. Over de Morssingel
merkt de Kamer in het advies
aan het college op dat eenrich
tingsverkeer van de rotonde
naar de Stationsweg zou moe
ten gelden. Alleen op het stuk
je tussen de parkeerplaats op
het binnenterrein en de Ples-
manrotonde zou om het
parkeerterrein beter bereik
baar te maken verkeer in
twee richtingen toegestaan
moeten worden.
Onderzoek
De Kamer van Koophandel
baseert het advies aan het col
lege van B en W op een onder
zoek dat in opdracht van de
Kamer is verricht door het bu
reau Parking Traffic Consul
tants in Zutphen. De Kamer
wijst erop dat de route Ples-
manrotonde, Stationsplein,
Schipholweg in de toekomst
alleen nog maar meer belast
zal worden, wanneer er kanto
ren op het Schuttersveld staan
en wanneer de S4 op de Ples-
manlaan is aangesloten. Een
tunnel zou dan ook de beste
oplossing zijn. De Kamer acht
het een goede zaak dat het
verkeer naar de binnenstad
verder wordt afgewikkeld via
de Schuttersveldweg en de
Valkbrug. De rijrichting op de
2e Binnenvestgracht omdraai
en zoals in de proef wordt
voorgesteld zou volgens de
Kamer tot onaanvaardbare
sluiproutes via de Stationsweg
leiden. Ook het openbaar zou
daardoor teveel gehinderd
worden.
Of de proef met het weer om
draaien van de rijrichting op
de 2e Binnenvestgracht zo
als afgedwongen door een aan
tal winkeliers nu doorgaat
is onduidelijk. Het college van
B en W nam het besluit tot de
proef als een compromis tus
sen PvdA en VVD, waarbij de
toenmalige wethouder C. Waal
het besluit als „idioot" bestem
pelde. Nadat het college na tal
loze acties door een aantal
winkeliers besloot om de proef
te nemen, wees een adviesor
gaan van het college waarin
een groot aantal Leidse maat
schappelijke groeperingen is
vertegenwoordigd de proef
af. Nu ook de Kamer van
Koophandel heeft laten weten
niets te zien in het omdraaien
van de rijrichting op de 2e
Binnenvestgracht, zullen het
college van B en W en de com
missie ruimtelijke ordening en
verkeer moeten bezien of de
proef doorgaat. De bedoeling
was dat de proef eind dit jaar
na de reconstructie van de
Stationsweg waarmee na de
bouwvakvakantie wordt be
gonnen van start zou gaan.
Parkeren
De Kamer van Kophandel
gaat in het advies aan het col
lege van B en W ook in op de
parkeergelegenheid in de Sta-
tionsbuurt. Volgens de Kamer
zijn er veel te weinig parkeer
plaatsen beschikbaar, zeker
voor langparkeerders. De Ka
mer wijst erop dat na het in
stalleren van parkeerautoma
ten bij Molen de Valk de par
keerdruk in de Stationsbuurt
alleen nog maar groter is ge
worden. De Kamer meent dat
door de bouw van de kantoren
op het Schuttersveld de druk
alleen nog maar groter zal
worden. Daarom zou achter
het Station bij het Terweepark
naar nieuwe parkeermogelijk-
heden gezocht moeten worden.
De Kamer vraagt het college
wat dat betreft onderzoek te
laten doen.
Vrijwilligerscen trale
De vrijwilligerscen trale is wegens de vakantie tot en
met 17 augustus gesloten. De vrijwilligerscen trale aan
de Langegracht 246a, telefoonnummer 149064, heeft
met ingang n het komend seizoen de openingstijden
gewijzigd: op u crkdagen van twaalf tot vijf uur.
Murder
In het Filmhuis LVC aan de Breestraat 66 wordt vrijdag 20
juli de film „Intentions of murder" van de Japanse regis
seur Imamura vertoond. Het is een soort thriller over een
jonge vrouw die een relatie aanknoopt met een jonge man
die haar heeft verkracht. De film wordt twee maal ge
draaid: vanaf acht uur en vanaf kwart over tien.
Rockabilly
Komende vrijdagavond avond speelt de Haarlemse
rockabillygroep „KO and the Cattleshow" eveneens in
het LVC. De groep maakt muziek die de naam eer aan
doet en een aantal nummers is door de groep zelf ge
schreven. Het uiterlijk van de leden is aangepast bij
de muziek en de sfeer van de jaren vijftig. De zaal gaat
om negen uur open en de toegang bedraagt vijf gulden.
Leden van het LVC betalen drie gulden vijftig.
ADVERTENTIE
Al meer dan
300 jaar brouwt
Grolsch haar bier
op natuurlijkeen
ambachtelijke wijze.
En dët proef je.
nn uai pruci |c.
iff\o£&cA
Vakmanschap is Meesterschap
dat h—
V"
Bruggen, we maken er allemaal zijn geen technische verhandelin-
gebruik van. Zeker in een water- gen, maar historische verhalen
rijke stad als Leiden zijn het on
misbare schakels in het wegen-
waarin een brug als leidraad
dient. De gegevens zijn verza-
net. Veel aandacht is er nooit aan meld door een werkgToep van
de Leidse bruggen besteed. De historisch geïnteresseerden, die
stilte rond de Leidse bruggen is veel van de geschiedenis van de
met de presentatie van het Brug- Leidse bruggen heeft uitgezocht,
genboek (waarvan de herdruk Samensteller is de begeleider van
momenteel te koop is) al gedeel- deze werkgroep, de heer P.J.M. de
telijk 'verstoord'. Het Gemeente- Baar van het Gemeentearchief,
archief aan de Boisotkade hoopt Kees van Herpen tekent voor de
dit jaar de tentoonstelling „De eindredactie en de reprodukties
Leidse bruggen" te houden. Als zijn van fotograaf Wim van
inleiding op deze expositie ver- Noort. Vandaag verschijnt het
schijnt in deze krant een serie ar- eenenveertigste artikel in deze se-
tikelen over Leidse bruggen. Het rie.
rnpe
Schrijversbrug, die
erensingel en Zijlsingel
et elkaar verbindt,
oftnkt zijn naam aan een
M.1(einig prozaïsch ver-
jraJjiijnsel, namelijk de bu-
iaucratie. De schrijvers
e bij deze brug hun on-
;rdak hadden, noteer-
>n allerlei goederen die
a de Oude Rijn de stad
nnenkwamen. In vrij-
aafil iedere stadspoort za
len. in schrijvers die het
ndverkeer in de gaten
ielden en de aan accijns
°!iderworpen goederen
)ntroleerden; de belang-
lavijke aanvoerroute over
ater werd op dezelfde
5 tdijze onder controle ge-
jbuden.
—at die controle niet altijd
jaterdicht was, blijkt wel uit
it feit dat het op 12 januari
107 mogelijk was met een
hip de stad binnen te ko
en waarvan de lading uit
ruit bestond. Het was im-
iers streng verboden dat
^uitschepen door stedelijke
Hbieden voeren. Nu hadden
W* hebben de schippers bijna
(tijd grote haast en als zij de
ad alleen passeerden op
portocht, was er ook weinig
iden om hen steeds maar op
houden. Voor een langer
i&rblijf dan enige uren, net
Inoeg om enige inkopen te
linnen doen of bijvoorbeeld
in onderweg geboren kind
in te geven bij de Burgerlij
ke Stand, moest havengeld
liggeld) worden betaald, en
|Pk dat werd door de schrij
vers in ontvangst genomen.
Schrijversbrug ontwikkel-
zich tot de drukste brug
an Leiden, zeker na de ope-
ling van de vaarroute tussen
lijn en Schie door de Oude
Test. De brug werd in 1980
f>98 keer geopend, tegen naar
schatting. 8000 maal in 1900.
Er waren in 1900 dan ook
heel wat meer brugwachters
dan nu (30 tegen 10), die zich
bij vaak weinig aantrekkelij
ke weersomstandigheden van
brug tot brug spoedden om
met zware lichamelijke arbeid
de bruggen te openen. De he
dendaagse brugwachters mo
gen blij zijn dat een simpele
druk op de knop al dat zware
werk overbodig heeft ge
maakt. Ook hoeven ze minder
vaak in actie te komen dan
bijvoorbeeld in 1928, toen
meer dan 40.000 vaartuigen
de Schrijversbrug passeerden.
■Stadsui tbreiding
De brug dateert uit 1659, toen
de grote stadsuitbreiding tus
sen de Herengracht en Zijlsin
gel tot stand kwam. Vroeger
was er ook wel een brug over
de Oude Rijn, maar deze
kwam geheel binnen de stad
te liggen. Ter verbinding van
de Herensingel en de nieuw
aangelegd wordende Zijlsingel
besloot het stadsbestuur op 16
juli 1659 dat er een houten
valbrug (een dubbele ophaal
brug) over de Oude Rijn zou
worden gelegd. Al op 9 augus
tus volgde de aanbesteding
van het metselen van de ste
nen landhoofden en de bouw
van de brug. Aannemer van
het metselwerk was Gilles
Houcke, die 147 ontving. Het
timmerwerk werd aangeno
men door Cornelis Heyn-
dricksz. van Thol, die moest
zorgen de brug, met een leng
te van 80 voet (25,12 meter)
en een breedte van 4,24 meter
Deze eerste Schrijversbrug is
geen lang leven beschoren ge
weest. De Fransen zijn daar
van de schuld. Toen de troe
pen van Zonnekoning Lode-
wijk de Veertiende in 1672
aan de Waterlinie stonden,
heerste er in Leiden complete
paniek. De stad werd in aller
ijl verdedigbaar gemaakt,
waarvoor zelfs blokkades in
de Oude Rijn werden gelegd.
Zoals gebruikelijk begon men
de put te dempen toen het
kalf al verdronken was: na de
aftocht van de Fransen be
sloot het stadsbestuur de He
rensingel, Zijlsingel en een
deel van de Zoeterwoudse sin
gel te verbreden. Daartoe
moest de weg langs de singels
en gefundeerd op 20 eiken pa- verschuiven en dit had weer
len van bijna zeven meter zijn gevolgen voor de bruggen
lengte, op 1 november gereed
op te leveren. Hij kreeg daar
ƒ585 voor.
tussen die wegen. Buiten de
Zijlpoort had tot 1672 een
stadsherberg gestaan en het
erf ervan werd nu weggegra-
ven. Aangrenzend aan dit
verbrede stuk singel kwam de
nieuwe plaats van de Schrij
versbrug. Op 2 september
1675 nam Adriaen van Kerck-
hoven .voor 590 aan om de
brug volledig te slopen en 11
roeden (41 meter) verderop
weer op te bouwen ook de
richting van de brug werd
wat rechter gemaakt.
Reusachtig
Deze brug werd in 1711 ver
nieuwd. Op 9 maart nam Si
mon Reus voor het voor die
tijd reusachtige bedrag van
2599 aan de brug en het
schrijvershuisje te vervangen.
Een andere beurt volgde in de
zomer van 1754 toen Pieter
van den Bos voor slechts ƒ260
aannemer was. In de zomer
van 1779 vond de volgende
operatie plaats: dit keer nam
Jacob van Leeuwen de ver
nieuwing van het houtwerk
op zich, terwijl Johannes la
Lau de vleugels van de brug
vernieuwde. Met houten
bruggen is het vaak wat een
tonig: de volgende- vernieu
wing vond plaats in 1807 door
Jan Zuur, terwijl tussen 19
mei en 31 augustus 1831 de
toen beginnende aannemer-
architect Theodorus Molken-
boer dit karwei voor 4500,-
herhaalde. Later verwierf
deze Molkenboer landelijke
bekendheid door het ontwer
pen van katholieke kerken.
Te Leiden heeft hij de Harte-
brugkerk ontworpen, evenals
de St. Petruskerk op de Lan-
gebrug (thans brandweerka
zerne) en de Mon Pèrekerk
op de Haarlemmerstraat (later
„de Overdekte") en heel wat
meer gebouwen van burgerlij
ke aard.
Zijn werk aan de Schrijvers
brug was in 1857 weer aan
vernieuwing toe. Stadsarchi
tect Salomon van der Paauw
ontwierp daartoe volgens de
modernste technische inzich
ten een „rolbrug" in plaats
van de vroegere dubbele hou
ten ophaalbrug. Deze werd op
26 maart 1857 aanbesteed en
P.J. Coffrie werd voor 7780.-
aannemer. Dit was blijkbaar
een teleurstelling voor de
Commissie van Fabricage (de
commissie uit de Gemeente
raad die de openbare werken
regelde); de gunning werd
eerst uitgesteld en op 2 april
besloten B W op advies van
de Commissie helemaal niet
te gunnen. Er werd een
nieuw bestek gemaakt, maar
nu voor een draaibrug. Deze
zou even wijd worden (zeven
meter), maar een heel wat
breder dek hebben (4,50 tegen
3,75 meter).
Bij de aanbesteding op 14 mei
bleek J.P. Rietbergen met
ƒ6980.- de laagste te zijn en
dit keer vond de gunning wèl
plaats; wellicht was men tot
de conclusie gekomen dat een
nog lagere aanneemsom er
niet inzat. Merkwaardig is dat
de opleveringsdatum dezelfde
bleef: 31 augustus 1857. Riet
bergen zal dus heel wat har
der hebben moeten werken
om op tijd klaar te zijn. En
wat wel vaker gebeurt als
men op alle punten zo goed
koop mogelijk wil werken: dé
kwaliteit had eronder te lij
den. De eerste zware repara
ties dienden zich al in 1874
aan: op 16 februari nam Si
mon van Leeuwen deze voor
1399.- aan. Tien jaar later
brak een spoelhoofd af. De
Grofsmederij vroeg op 31
maart 1884 maar liefst
10.650,- om niet alleen het
euvel te verhelpen, maar te
gelijkertijd de hele brug een
grote beurt te geven. Dat zal
echt wel nodig zijn geweest
wegens de drukke passage en
dus de vele openingen van de
brug. Zo werd in 1884 aan de
Schrijversbrug ƒ2880,05 aan
aan liggeld geïnd tegen
slechts 513,05 bij de -tweede
meest geopende brug, de
Kraaierbrug.
Draaihoofd
In 1898 bleek het draaihoofd
niet erg best meer. Op 2 mei
werd aan C. de Ruiter uit Lei
den het vervangen hiervan
voor ƒ2554,- aanbesteed. Dit
houten draaihoofd met met
selwerk zou worden vervan
gen door een van ijzer. Bij de
uitvoering van het werk on
dervond men echter grote te
genslagen: de paalfundering
bleek ten eenenmale onvol
doende. En dus kreeg de Ge
meenteraad op 16 juni 1898
het voorstel, om er nog eens
1400,- aan te besteden, te be
spreken. Dit werd toegestaan
en daarna waren er bijna
twintig jaar geen ingrepen
meer nodig. Op 5 februari
1917 nam C.J. Kiebert uit Sas-
senheim voor 1833.- aan een
juk te vernieuwen in ijzercon
structie en in 1923 werd het
brugwachtershuisje gereno
veerd.
Deze drukste brug van Lei
den heeft zijn eeuwfeest niet
mogen vieren. In 1937 begon
nen de eerste plannen voor
een geheel nieuwe brug vaste
vormen aan te nemen en op
21 februari 1939 volgde de
aanbesteding van de huidige
enkele ophaalbrug met een
doorvaartwijdte van tien me
ter. Aannemer werd Th.L.J.
Zitman te Zoeterwoude voor
ƒ55.000,-. Die heeft zonder
meer goed werk geleverd. Zo
kleunde schipper W. Otter
speer uit Rotterdam op 6
maart 1945 met zijn zeilschip
„Dependent" tegen de brug.
maar slechts de bovenhuis
van de westelijke brugleuning
werd beschadigd aanvan
kelijk verklaarde Otterspeer
zich bereid de schade van
150,- te vergoeden, maar on
danks herhaalde aanmanin
gen bleef hij in gebreke, zodat
B W op 1 november 1945
besloten een rechtsvordering
tegen hem in te stellen. Dit
soort aanvaringen kon de
brug dus wel hebben. Behalve
het vernieuwen van het brug
dek, waarvoor de brug in
april en mei 1968 vijf weken
gesloten was, en het normale
onderhoud is geen verder
groot werk nodig gebleken.
