Juweel van
een concert
Cleo Laine
K.M.K. vierde het
155- jarig bestaan
Queen en U2 komen
Ritmische jazzportretten
„Diver": nieuw tijdschrift
over Engelse literatuur
GRONINGEN Wolters Noordhoff, uitgever
van onder andere schoolboeken, heeft een
nieuw literatuurtijdschrift het licht doen zien.
Het heet Diver en wil de lezer de mogelijkheid
bieden „te duiken" in de Engelstalige litera
tuur. Het blad is vooral bedoeld voor middel
bare scholieren en geïnteresseerden in Engelse
boeken, die dit blad als wegwijzer in het ono
verzichtelijke boekendoolhof kunnen gebrui
ken. Diver gaat driemaal per jaar verschijnen
en wil het lezen van Engelse boeken stimule
ren. Het eerste nummer heeft het thema „toe
komst" in de literatuur. Aan bod komen Isaac
Asimov, George Orwell, H.G. Wells en Nevil
Shute om slechts enkelen te noemen. De prijs
van een los nummer is zeven gulden, een jaar
abonnement kost op een kwartje na twintig
gulden.
DEN HAAG De Engelse groep Queen en de
Ierse rockband U2 komen naar Nederland.
Queen geeft op 20 september een eenmalig con
cert in de Groenoordhallen in Leiden.
U2 is op 1 oktober te horen en te zien in het
Ahoy' Sportpaleis te Rotterdam.
De groep legt momenteel in Dublin de laatste
hand aan de nieuwe elpee. De langspeler wordt
geproduceerd door Brian Eno. Fotograaf Anton
Corbijn, die ook verantwoordelijk is voor de vi
deo-clip van David Sylvians laatste single Red
Guitar, verzorgt de hoes. De nog titelloze plaat
moet op 17 september in de winkel liggen. Voor
U2 in oktober Europa aandoet, tourt het viertal
eerst door Australië. In november speelt de
groep een concertreeks in het Verenigd Konink
rijk, in december en januari zijn de musici in
Amerika te vinden.
Veeg uit de pan voor rustende jazztoeristen op de trappen van
het Haagse Congresgebouw: Of de heren niet even naar een
concert kunnen?
woordig in Londen) horen dat
muziek leeftijdloos is.
Ontdekking
Zo is North Sea altijd weer een
mengsel van herkenning en
ontdekking. Een voetreis door
tien zalen op zoek naar de mu
zikale waarheid. Die heeft dan
ooit in je jeugd gelegen bij Ge-
orgie Auld, met z'n breed
scheurende sax op bezoek in
het radio-programma van die
krakende Pete Felleman. Hij
was er weer bij Robbie Ager-
beek en zijn trio. Wat stijver
van toon, wat ademmoeilijkhe-
den en wat moeizaam contact
zoekend met z'n prima bege
leiders. Jammer? Ach, herin
neringen maken de rauwste
noten zoet. En North Sea heeft
zoveel meer in handzame ver
pakking. Ontdekkingen ge
noeg. Zo is het verrassend de
ontwikkelingen te volgen in
de hal en voor de Congresge
bouw-deur. Het voetvolk van
de jazz dat daar speelt, dringt
luidkeels om tot de gildemees-
ters in de grotere zalen toege
laten te worden. High-school
bands die je even ademloos la
ten met arrangementen als
concertstukken, zoals Louis
Bellsons versie van Bernsteins
„West side story" door de
Evergreen Jazz Ensemble van
de Mclnville High School uit
Oregan. Compleet blank daar
in Oregon in tegenstelling tot
de puur zwarte Dirty Dozen
Brass Band uit New Orleans:
straatmuzikantren met" buik-
trommels die het brass-geluid
gretig ruilden voor jazz-puur
en latin-jazz, waarbij het hier-
en-daar-een-foutje nauwelijks
telde. Een bereisde festival-
gast liet me weten ze gezien te
hebben tijdens een begrafenis
op Mardi Gras in New Orleans
In de even stijlvolle als sfeer-
rijke ambiance van de Ridder
zaal herdacht de Koninklijke
Militaire Kapel gisteravond op
feestelijke wijze het feit, dat de
Kapel 155 jaar geleden werd
opgericht. Temidden van tal
van militaire en civiele autori
teiten werd het 31e lustrum
gevierd met een veelzijdig pro
gramma. De uit 56 beroepsmu
sici bestaande K.M.K., „muzi
kale ambassadeur" van de Ko
ninklijke Landmacht, bewees
ook op dit klinkende feest
thuis te zijn op een breed ter
rein van de muziek.
Het eerste optreden van de
Kapel onder leiding van ka
pelmeester Dunkier was op 8
april 1830 ter gelegenheid van
de verjaardag van prinses Sop
hie. Van deze datum dateert
de band tussen het Huis van
Oranje en de Kapel. Het was
Koning Willem III die in 1876
aan de Kapel het predikaat
„koninklijk" verleende. Ka
pelmeester Fr. Dunkier werd
in 1849 opgevolgd door zijn
zoon waarna de dirigeerstok
werd gehanteerd door resp.
Voïmer, Van der Linden en
Bouwman. Het was Dr. C.L.
Walther Boer die 24 jaar lang
het aanzien van de K.M.K. be
paalde met concerten in het
Haagse Bos, de Haagse Dieren
tuin en de Rotterdamse dier
gaarde Blijdorp. Rocus van
Yperen was zijn waardige op
volger. Hij gaf de Kapel nog
meer bekendheid door radio
concerten, optredens onder au
spiciën van het Algemeen
Haags Comité en door deelna
me aan de Taptoe in Delft en
Breda. Van 1964 tot 1978 was
Anne Posthumus belast met de
leiding, hij werd opgevolgd
door de huidiger directeur,
majoor Jan van Ossenbruggen.
In zijn openingstoespraak wees
de Nationaal Territoriaal Com
mandant, de generaal-majoor
C.E. Cohen op het feit, dat de
K.M.K. met het klimmen van
de jaren sjeeds meer' is ver
jongd en ook mede dankzij
tal van grammofoonplaten
in het buitenland grote be
kendheid heeft verkregen.
Tot de taken van de K.M.K.,
sinds jaar en dag gelegerd in
de Haagse Frederikkazerne,
behoren optredens op hoogtij
dagen rond het Koninklijk
Huis, het geven van school-
concerten, liefdadigheidscon
certen en optredens voor radio
en televisie.
Dirigent Van Ossenbruggen
bewees in het uitgevoerde pro
gramma de technische kwali
teiten en het muzikale tempe
rament. Beethovens ouverture
Egmont, bewerkt door Dun
kier, kreeg een somber en
droefgeestig karakter. Als con
trast drie Slavische Dansen
van Dvorak, meer gloedvol
dan transparant. Prachtige sa
menklanken vielen te bewon
deren in Waldteufels Grena
diers Valse waarna het klassie
ke gedeelte werd afgesloten
met een levendige, kleurrijke
en welsprekende vertolking
van „La Boutique Fantasque"
van Rossini in een arrange
ment van Godfrey. In het
meer populaire tweede deel
uitbundigheid en lichtheid van
klank met werk van Gimi-
nezm Groce en Dunkier. Tijdens het concert gisteravond bewees de K.M.K. zijn technische kwaliteiten en zijn muzikale tem-
ADR. HAGER perament.
Wereldrecof
polsstok-
hoogspring^
Sergej Boebi
LONDEN De Sovjet*
Sergej Boebka heeft tijdff
ternationale wedstrijde
Londen het wereldrecort
stokhoogspringen gebral
5,90 meter. Boebka verb
zijn eigen wereldrecori
dateerde van 2 juni me
centimeter.
Boebka bedwong de hoo
zijn derde poging. De 20
Rus was daarvoor stee
zijn eerste beurt over 5.
5,70 meter gegaan. f
KUNST
Leven van Willem van Oranje in
nieuwe produktie Scapino Ballet
AMSTERDAM In het komende seizoen brengt het
in de hoofdstad gevestigde Scapino Ballet een nieu
we avondvullende produktie over het leven van
Willem van Oranje. Het ballet „Appel van Oranje, de
geschiedenis van een prins" is een choreografie van
artistiek directeur van het gezelschap Armando Na
varro. De produktie gaat op 11 oktober in de Stads
schouwburg van Utrecht in première.
Aan het ballet werken veertig dansers mee. Het is
opgebouwd uit 15 scènes, die elk een belangrijke fase
of gebeurtenis uit het leven van Willem van Oranje
uitbeelden.
De orkestmuziek voor dit ballet werd gecomponeerd
door Willem van Manen. Het libretto, waarvoor Mi
riam Elias de historische research verrichtte, is van
dramaturg Carl Alphenaar. De decors zijn van
Frank Raven, terwijl Willem Bijmoer de kostuums
ontwierp.
£eidae6omcuit zaterdag h juli i984pa|
DEN HAAG „De grootste drukte die ik op vrijdaga
vond in al die negen jaar gezien heb". Kreten van di
verse vaste gasten bij binnenkomst in het Haagse Con
gresgebouw gisteravond. De eerste tekenen van het
succes voor North Sea 1984, negende uitgave. Paul Ac-
ket heette de pers welkom met een speech van papier:
„Dit is de langste speech die ik in jaren heb gehouden".
En moeizaam lezend: „Ik heet u van harte welkom op
de negende versie van North Sea Jazz Festival". Ge
lach. North Sea kon van start. Subsidieproblematiek,
bange voorberichten over een slechtere voorverkoop
dan andere jaren waren vergeten. Het circus draaide.
Als vanouds. En beter.
Het begon al met een concert
van Cleo Laine. Zoekwerk in
het uitgebreide programma
boek levert op dat ze in 1927
geboren is. Zesenvijftig dus?
Onmogelijk. Ze begint met
twee juweeltjes van concerten.
Wat een zalig mens. Relaxed,
op een ideale manier het pu
bliek benaderend, laat ze haar
stem over een aantal octaven
gaan in ballads en jazznum
mers. Fantastisch begeleid
door haar sextet. „Onder lei
ding van mijn arrangeur, mijn
begeleider, mijn huiscomponist
en... ja, hij is nog iets, o ja, m'n
echtgénoot" aldus Cleo Laine.
Johnny Dankworth dus. Op
sax, clarinet en op fender op
haar inspelend of er nooit vui
le vaat, volle asbakken en on-
geperste broeken tussen hun
bestaan hebben. Een puntgaaf
geheel zonder één scherp kan
tje. Pure perfectie werkt bij
mij op de traanklieren. En
pure perfectie is Cleo Laine.
Haar stem mag dan in de
hoogte, voor de overgang naar
de kopstem, wat verlies gele
den hebben, ze spijkert dat
moeiteloos bij met intonatie en
voordracht. Johnny Dan-
kworth's versie van Mozarts
„Alla Turca" omgebouwd tot
een „ditty for Cleo" getiteld
„Turkish delight". Een medley
van wijlen Hoagy Carmichael
(eigennaam Hoagland Ho
ward), die fantastische muzi
kant, zanger en tekstdichter
die een aantal van misschien
wel de mooiste melodieën aan
het standaard lichte repertoire
bijdroeg: „Georgia" (een
prachtig Brits accent van Cleo
trouwens in die eerste letter
greep waarmee ze zich defini
tief van Ray Charles distan-
cieerde), „Lazybones" en na
tuurlijk „Stardust". Een duet
met Dankworth's sax: Daar
kan geen zangeres in Europa
Vuur schatting
elfduizend man
bij eerste dag
North Sea Jazz
en misschien nergens tegenop.
Vitaliteit
Muziek moet wel jong houden,
ben je geneigd te denken na
een avond North Sea Jazz.
Want wat over die 76-jarige
Adelaide Hall. Ik ben de laat
ste om te zeggen dat ze een
perfecte zangeres is, voor wie
je onmiddellijk naar de platen-
handel moet rennen. Dat had
je dan jaren geleden moeten
doen, toen ze bij Ellingtons or
kest nog „Creole Love Call" in
alleen maar ijle woordloze to
nen zong. Nee, wat ze wèl was,
is een les in vitaliteit, zoals Jan
Pieters van de Swing Society
die haar begeleidde het stelde.
Wim Kolstee, trompettist en
North Sea-aankondiger, nam
haar bijna onder z'n arm mee
het podium op. Maar eenmaal
op eigen benen liet die donke
re Adelaide (ze woont tegen-
Kunstraad: voortbestaan Centrum niet
ten koste van toneelvernieuwing
AMSTERDAM Het voortbestaan van Toneelgroep Centrum mag niet
ten koste gaan van nieuwe initiatieven in het Amsterdamse toneelbestel.
Als B en W dat gezelschap willen handhaven dan zal er meer geld voor
de sector toneel beschikbaar moeten komen voor nieuwe ontwikkelingen.
Dit stelt de Amsterdamse Kunstraad in een brief aan B en W van de
hoofdstad. De raad heeft onlangs geadviseerd de subsidie aan Centrum
stop te zetten en het geld te gebruiken voor nieuwe initiatieven. Ben W
vinden echter dat de groep een belangrijke functie heeft voor het Neder
landstalige toneel en willen Centrum in afgeslankte vorm behouden.
Volgëns de Kunstraad komt daardoor de door iedereen gewenste artistie
ke vernieuwing in gevaar. „Vernieuwing in het kunstbestel is essentieel.
De overheid heeft daarbij een onmisbare taak. Als zij die taak verwaar
loost, wordt het stilstaand water in de kunst met alle gevolgen van dien",
zo staat in de brief.
De raad dringt er dan ook bij B en W op aan in de onderhandelingen met
de minister van WVC een verruiming van de financiële middelen uit
gangspunt te laten zijn.
Historisch boek
gebaseerd op
werk van
zeventiende eeu
„oorlogsfotograa
li
Verhandel
over er
vierdaagse
zeeslag
H
DEN HAAG AJ bijt
denking in 1966 van n
daagse zeeslag (11-14 jL
werd het plan opgevalt
torische verhandeling
te stellen van die 4
strijd tussen de twee
valen ter zee, Neder,
Engeland, die door de
werd gewonnen. Gisl
kon het eerste exempl
het boekje in de Ad mis
zaal van de Marinestaf
Haag worden overhang
de bevelhebber der zv
krachten, vice-}1
J.H.B.Hulshof.
De samenstelling is eé>
zaam proces gewordt
van maritieme histd
hun nautische advise,
voor niets achttien jat),
gevergd. Hoewel ook ui,
re bronnen is geputte
daarbij vooral afgegaan
schilderijen van Willig
de Velde de Ou
„scheepstekenaar" zoaj
zijn dagen werd gir
voer als een zevti,
eeuwse oorlogsfotograa.
eigen scheepje met c
mee en zette het ene
blad na het andere op'
hij met zijn „galjoot" z<?'
manoeuvreren dat P
gunstig overzicht behif
zijn oogge tuige teken in$
Om aan zijn tekendrifi
doen moet hij grote
papier bij zich hebbei%
en het blijft het gehé
zijn meesterschap hoe
mee in volle zee op eei
„galjoot" heeft kunneg
ken. Tijdens de -strijd g
hij zich het liefst tere
van de voorhoede, vanL
een zo groot mogelijk L
van de vloten overzag'
uit de rook- en kri,
bleef. De samenstellersi'
tijdens hun speurtoc9
het British Museum P
den, het Rotterdamse
Boymans-Van Beunin/ji
Rijksmuseum en Het v
lands Scheepvaartmuslt,
Amstetdam veel nutr
van de gewoonte van si
Velde op zijn schild
bijna altijd de vlag en ta
pels van de schepen aar
Ven, ook oJ te)*
meer schepen in zijA f
ma verwerkt. I
Men kan blind varen-
concrete weergave in M
ken: nooit zou hij als ol
ge iets inschetsen dat U
kon zien. nimmer zot|
bijvoorbeeld om een I
compositie te krijgen
de zeeslag een schip eei
re positie geven dan i
werkelijkheid innam. F(
er prat op dat zijn wé"
rieus" was, namelijk f<
tails die de beschouwt,
den bezig houden, m$
pertinentnauwkeun
een registrerende mani
nautische kennis van g
Velde evenaarde zijn
vaardigheid. i(
Het is een in vele op,
opmerkelijk en belaï
kend boekje geworden,.
Afdeling Letterkunde
Koninklijke Nederlands
demie van Wetenschap
recht heeft laten publicj
de reeks van haar Ver1
lingen". De compositie
heeft zoveel tijd geverf
twee van de vier sameii
hun gedrukte versie nièi
hebben mogen meej
vice-admiraal b.d. jhr.Éi
Foreest en drs.J.A.vrk
Kooy. Twee andere leek
de Commissie voor f
schiedenis hebben de
terlating"gisteren wel b
dr.R.E.J. Weber en co:
deur b.d.J.F.van Dulm,\
de legendarische comm
van de 0-21, de onderzè
gedurende de hele 1
Wereldoorlog actief is gif
Door de beperkte oplajjl
zend exemplaren) en dl
door voor een gebonden
je pittige prijs, lijkt de z|
specialiseerde, hoewel
boeiende Verhang
vooral voorbestemd
boekenkasten van histOf
maritieme verzamelaars^
„De vierdaagse zeeslag
juni 1666",
B.V.Noord-Hollandsch
geversmaatschappij,
prijs: 85,-.
Jubileumconcert door de 155-jarige
Koninklijke Militaire Kapel o.l.v. Ma
joor J. van Ossenbruggen met com
posities van o.m. Beethoven, Dvo
rak, Waldteufel, Rossini, Giminez,
Groce en Dunkier. Ridderzaal, Den
Haag.
Dizzie Gilles
pie met het
eerste exem
plaar van
Piet Klaas-
se's „Jam
Session".
Kenny Burrel
en Paul Ac-
ket op de
achtergrond
omringen de
tekenaar.
Trouwe bezoekers van North
Sea Jazz kennen tekenaar Piet
Klaasse. Of van zijn exposities
aan de muren rond de Prins
Willem Alexanderzaal: jazz
muzikanten in actie in zwart
wit of gedempte kleuren. Of
van zijn opvallende aanwezig
heid vlak voor een podium,
zijn pennestreken bijna rit
misch op het papier zettend.
„You are the greatest" schreef
Jean Baptiste Illinois Jacquet
onder Klaasse's visie op zijn
saxspel. This is nothing but
beautiful" schreef Von Free
man. Uitgever Moussault in
Weesp maakte er een prachti
ge uitgave van die rond het
North Sea Jazz Festival een
tientje minder kost dan anders
39.50, later f 49,50). Een in
ternationale uitgave met tek
sten van Mark Gardner en
J.Bernlef over jazz, over ar
tiesten en hun platen rond het
werk van Klaasse, in kleur en
zwart-wit. Het boek is al volop
verkocht aan Frankrijk, Enge
land en de Verenigde Staten.
Piet Klaasse: „Ik ben in '77 be
gonnen met dat werk. Op het
jazzfestival van Laren. Sinds
1980 kan je me hier in m 'n va
kantie steeds op het North Sea
Jazz Festival vinden. Het pu
bliek is al gewend aan die uit
gegroeide tuinkabouter die in
de gekste houdingen voor het
podium ligt. Soms ben ik bij
voorbaat in een muzikant ge
ïnteresseerd óm zijn muziek,
soms door het visuele aspect
van z'n expressie. Zo zijn die
bluesjongens af en toe prachtig
om te zien. De eerste keer op
bezoek bij North Sea zien ze er
niet uit, in nét de verkeerde
pakken en met slechts één
tand in hun mond. Een festi
val later zie ze je met keurig
gebit, maar in dezelfde kitsch-
kleren". Piet Klaasse ving de
actie van de jazz in ragfijne ar
rangementen. Een concert in
prachtband, waarvan Dizzie
Gillespie gisteren het eerste
exemplaar kreeg.
zelf: Ondanks het - voor ons -
zwarte karakter van zo'n ge
beurtenis een feest.
Franco
Of dat kwartet van de Ita
liaanse pianist Franco d'An-
drea, met Tino Tracanna zeer
intrigerend op sax. Van Ita
liaanse jazz hoor je nprmaal
gesproken niets. Maar hier een
combinatie die vrijere jazzvor-
men aantrekkelijk inbouwde
binnen de meer traditionele
akkoordenwisselingen in de
jazz. Niemand uit het publiek -
sorry, kenners - had voordien
ooit van ze gehoord. Maar ze
kregen toch een zaal redelijk
vol. Ook dat is een van de ma
gische zaken in de formule
van Paul Acket: jazztoeristen,
kenners en liefhebbers t>rin
gen tezamen meer im-nsen
naar de North Sea-coru -.ten
dan er ooit bij „losse" concer
ten zouden komen. Hans Dul-
fer - die elders in het gebouw
zijn dochter Candy op sax aan
het spelen wist - had toch
nooit kunnen denken dat hij
een kleine tweeduizend man
zou, kunnen trekken met de
popachtige jazz van zijn com
binatie „Reflud" (omkering
van zijn eigennaam) in de Car
rouselzaal? Hij ging er dan ook
dankbaar stevig tegenaan.
"Wat meer? Laat in de nacht
nog enkele klappers die deze
krant niet meer konden halen,
zoals „Spyro Gyra", „Weather
report" en Cecil Taylor. Een
mens kan niet alles hebben.
Dave Brubeck sloot voor mij
de boel af met zijn typische pi-
anistiek. Dan weer frenetieke
blokakkoorden dreunend, dan
opeens in een Errol Garner-
pastiche, dan weer lyrisch
twinkelend. North Sea Jazz '84
is begonnen. Elfduizend men-
Cleo Laine,
ontroerend
van-perfectie.
sen moeten er volgens onnoffi-
ciële, natte-vinger-schattingen
geweest zijn. Veel, heel veel.
Maar ik kan ze - na acht jaar -
nog altijd geen ongelijk geven.
BERT JANSMA
