TAFEL Hongaarse Lutheranen: dienstbaar binnen socialistisch staatsbestel CcidócSottuU' httuti iH Satelliet-tv ACHTERGROND Sleidóc Qowuvnt B ZATERDAG 7 JULI 1984 PAp- Van 22 juli tot 4 augustus vindt in Boedapest de zeven de assemblee van de Lutherse Wereldfederatie plaats. De ruim 300 gedelegeerden en duizenden gasten zullen dan kennis kunnen maken met een socialistisch land waar van de 10,6 miljoen inwoners er 8,7 miljoen bij een kerk horen. De rooms-katholieke kerk is de groot ste met 6,5 miljoen zielen, de gereformeerden komen met 2,1 miljoen op de tweede plaats. De Lutherse kerk telt 430.000 zielen, vervolgens komen de joden (80.000), baptisten (20.000), orthodoxen (5.000), methodisten (2.000) en de overigen (15.000). Jibbo Poppen, diefde assemblee voor deze krant verslaat, belicht de „theolo gie van de diakonie" van de Hongaarse Lutheranen. Kerken in het Oostblok wor den vanuit het westen vaak met argusogen bekeken: som mige broeders en zusters hier menen een negatief oordeel te kunnen vellen over de situa tie daar, zonder de werkelijke verhoudingen tussen kerk en staat in dat deel van de we reld te kennen. Het anti-com munistische motief is vaak sterker dan het christelijke motief achter zo'n vooroor deel. De Oosteuropese kerken reageren gepikeerd op zulke beschuldigingen. Zo ook de Lutherse kerk van Hongarije, die onder leiding staat van bisschop Zoltan Kaldy. Hongarije kende na de op stand van 1956 en de daarop volgende inval van de Russen een uittocht van allerlei men sen, waaronder veel kerkelij ke functionarissen. Juist ook in deze kring wordt regelma tig kritiek geleverd op de rol van de kerk in het socialisti sche Hongarije. Bisschop Zol tan Kaldy (65), die naast zijn kerkelijke werk ook nog par lementslid is, reageerde daar onlangs fel op: „Ik kritiseer de negatieve uitlatingen van Hongaren, die voor of tijdens de moeilijkheden van 1956 het land ontvluchtten, die geen deel hadden aan het lij den in die zware, bloedige da gen, maar inplaats daarvan kozen voor een gemakkelijker leven in het Westen, met een groter stuk brood om te eten. En deze Hongaren beleren ons vanuit die positie hoe de ware kerk in het socialisme zou dienen te functioneren". De rol van de kerk in Honga rije is na de communistische machtsovername in 1945 een heel andere geworden dan voorheen. Hongarije werd on der koning Stephan de Eerste, die van 1001 tot 1038 regeer de, gekerstend. De Reformatie bereikte het land in de jaren twintig van de zestiende eeuw. Onder het bewind van de Habsburgers werd de nieu we geloofsoriëntatie echter te vuur en te zwaard bestreden, waarbij de Calvinisten er be ter in slaagden zich te hand haven dan de Lutheranen. Nadat keizer Joseph II in 1781 het Toleranzpatent had uitge vaardigd, volgde een tijdperk waarin de de Lutherse kerk een belangrijke rol speelde en die duurde tot 1945. Kardinaal Mindszenty In de jaren '45 '48 waren de verhoudingen tussen de kerken en de staat zeer ge spannen. Een symbool van het kerkelijk verzet tegen de nieuwe communistische orde was de in 1975 overleden kar dinaal Jozef Mindszendty, de firimaat van de rooms-katho- ieke kerk in Hongarije. Hij veroordeelde in 1948 de natio nalisatie van het onderwijs, dreigde iedereen die aan dit plan van de communistische regering meewerkte met ex communicatie en riep de ou ders op hun kinderen niet over te geven aan een atheïs tische opvoeding. Hij werd ge arresteerd en veroordeeld tot gevangenisstraf. Tijdens de opstand van 1956 ontsnapte de kardinaal naar de Ameri kaanse ambassade, waar hij bleef tot 1971. De houding van de reforma torische kerkgenootschappen ten opzichte van de staat was veel meegaander. De luthera nen en de gereformeerden te kenden in 1948 een overeen komst met de staat, waarin zij instemden met de overname van het onderwijs en boven dien akkoord gingen met een volledige scheiding van kerk en staat. In ruil voor die wel willendheid besloot de staat in het vervolg een deel van de salarissen van de predikanten te betalen en bij te dragen in het theologisch onderwijs en het onderhoud van de gebou wen. In de grondwet van het land ligt de vrijheid van gods dienst verankerd. Wel dienen de kerken zich loyaal op te stellen tegenover de bestaan de maatschappelijke ordening, die gebaseerd is op de princi pes van het marxisme-leninis- Het karakter van de Lu^ierse kerk is door de naoorlogse op stelling veranderd. Ze mani festeert zich niet meer als het rijke, heersende instituut. Er is een „theologie van de dia konie" ontstaan. De kerk wil „in het socialisme" een die nende taak vervullen. Een opstelling die niet gezien moet worden als een eenzijdige oriëntatie. De Hongaarse Lu therse kerk wil een even wicht bereiken tussen woord- verkondiging en dienst. Bis schop Kaldy schreef hierover: „Onze theologie heeft haar wortels in de Heilige Schrift, bovenal in de liefde van God, zoals die is geopenbaard in Je zus Christus. Het gebruik van het Griekse woord „diakon ia" is met opzet gekozen. Jezus wordt in de bijbel ook diverse keren „diakonas" dienaar ge noemd. Het hele leven van Jezus wijst in de richting van verkondiging en dienst". Concreet krijgt de theologie van de diakonie gestalte in de 18 diakonale instellingen die door de kerk worden beheerd. Daarin worden 400 oude en zieke mensen en 200 lichame lijk en geestelijk gehandicap ten verzorgd. Dit werk wordt financieel ondersteund door de staat en verder door de plaatselijke gemeenten gedra gen. Tweehonderd vrijwilli gers werken mee. De positie van de kerk in het Hongarije anno 1984 past in het pluralistische beeld dat de communistische staat de laat ste jaren kenmerkt. Heel ge nuanceerd en met veel „fin- gerspitzengefühl" is de rege ring een politiek gaan voeren, .die steeds meer afwijkt van het bekende patroon in com munistische landen, waarbij een log staatsapparaat cen traal staat, dat ieder particu Bisschop Zoltan Kaldy: theologie van de diakonie lier initiatief in de kiem smoort. De overheid is zelfs begonnen het kleine onderne mersschap te stimuleren. De echtgenote van een Lutherse predikant opende bijvoor beeld onlangs een drogisterij in een winkelcentrum in Boe dapest. Van de Oosteuropese landen heeft Hongarije de sterkste economie. Erosie In dit klimaat gedijt de kerk goed, hoewel met de welvaart ook de erosieverschijnselen opduiken. Jo'hgeren zien geen toekomst, het aantal zelf moorden en echtscheidingen neemt toe. Dat is de keerzijde van de medaille van het „ver lichte" communistische staats model. Vandaar ook dat de staat de kerk niet zoveel in de weg legt: zij kan een belang rijke taak vervullen in het op nieuw motiveren van de men sen om aktief te worden in de samenleving. De Lutherse kerk in -Honga- Duitsers verbieden folder Wereldraad Het bestuur van de Evange lische Kerk in Duitsland (EKD) heeft de verspreiding van een folder over het werk van de Wereldraad van Kerken verboden, om dat hierin wordt gewezen op de mogelijkheid giften aan het Programma ter Bestrij ding van het Racisme (PCR) af te trekken van de inkom stenbelasting. De folder is samengesteld door de sectie oecumene vaft de Evangelische Kerk. De sectie laat weten, dat zij „graag" bereid is een kwi tantie uit te schrijven, zodat de gift aftrekbaar is van de inkomstenbelasting. Het bestuur van de Evange lische Kerk is ertegen, dat giften aan het PCR van de inkomstenbelasting kunnen worden afgetrokken, omdat uit het fonds hulp wordt ge geven aan bevrijdingsbewe gingen die het gebruik van geweld niet afwijzen. Er komt nu een nieuwe folder. rije is gereed om de duizen den gasten te ontvangen. In 120 gemeenten zijn program ma's gemaakt om het leven aan de basis van de kerk te tonen. De kerk in het socialis me wil laten zien, hoe zij zich manifesteert en hoe zij haar opdracht kan uitvoeren. Op die manier wil zij bestaande vooroordelen uitbannen en bijdragen aan de opbouw van vrede en ontspanning in de wereld. JIBBO POPPEN 11 DÉ weigering van het Kabinet uitvoering te geven door een kamermeerderheid aanvaarde motie over d teling van per satelliet verzonden commerciële, buiteLj t tv-programma's, verdient drie kanttekeningen. Het I)eri stelt dat aanvaarding van die ondertiteling het belle aanzien van de kabel geheel zou ondergraven. DaariPra het Kabinet volstrekt gelijk. In het regeerakkoord en later in de medianota is i afgesproken, dat buitenlandse commerciële tv-progr4J alleen op de Nederlandse kabel mogen, als de daarin v te reclame niet op ons land is gericht. Ook zonder ve van de reclameboodschappen, die veelal nauwelijks behoeven, zou die gerichtheid al zonneklaar zijn bij oi^ teling van uitsluitend de niet-commerciële programs derdelen. Er is dus alle reden die ondertitels bij satel niet te accepteren. Het verbod heeft tot gevolg, dat hi versumse omroepbestel en (in de toekomst) de Neder abonnee-tv nog enige concurrentiekracht overhoud^ opzichte van datgene, waarmee we vanuit het buitt worden bestookt. ANDERZIJDS en dat is de tweede kanttekening het op het eerste gezicht niet zo correct, dat het Kabine der meer de wil van dë meerderheid van de Tweede I naast zich neer legt. Bij nader inzien is dat echter wel 1 - pelijk. Want hoe is die kamermeerderheid tot stand men? De VVD, de kleinste regeringspartij, had een mo' gediend waarin om het toestaan van die ondertiteling gevraagd. De Partij van de Arbeid, de grootste opposit tij, was tot dusverre steeds tegen die ondertiteling gek< zou zelfs het liefst per satelliet verzonden buitenlands^ gramma's van de kabel weren, als die in het land var 1 komst niet door een breed publiek worden bekeken. C allerlaatste moment echter wijzigde de PvdA-fractie debat haar koers met 180 graden. Als die satelliet-tv dai wordt toegestaan, dan moet die ook ondertiteld worde behoeve van degenen die geen Engels verstaan, zo w redenering van de PvdA. in\i )M Zo'N ommezwaai ondergraaft natuurlijk wel de beleira op mediagebied, die de PvdA-fractie tot voor kort haqr gehouden, en de geloofwaardigheid van haar plots^ori standpuntswijziging. Het is dan niet zo verwonderlijk aj Kabinet er kennelijk van uitgaat, dat die kamermeerde^ er niet zo goed over nagedacht zal hebben, zodat het de wel even naast zich neer kan leggen. nn< pi VEEL vreemder is in dit geheel de laatste kanttek(oo dat de CDA-fractie haar weerstand tegen satellie^ch gramma's, die in het land van herkomst slechts sporadi9M zien zijn, niet hard heeft gemaakt. .Die weerstand werdi de PvdA-fractie volstrekt gedeeld, en zou een ruime rorz derheid in de Tweede Kamer hebben gekregen. De moet zich door het CDA in de steek gelaten hebben ge^ed waarschijnlijk is ook mede daarom die zeer vreemde st^n zet de VVD-motie over de ondertiteling te oiMUmton Lamskotelet (barbecue) met tomatensalade, rijstsalade, barbecue- en remouladesaus kersendessert Voor twee personen is no dig: 4 a 6 lamskoteletten, 2 lepels olie, knoflook, roze marijn, zout; 3 vleestomaten, zout, pe per, uitje; 250 g droogkokende rijst, 4,5 dl water, zout, 1 rode paprika, 50 g gekookte doperwten, peterselie, 2 le pels mayonaise, 1 lepel azijn, peper; 4 lepels tomatenketchup, 1 lepel olie, dille, bieslook, zout, azijn; 4 lepels mayonaise, 1 hard gekookt ei, paar augurken en uitjes, peterselie, zout, peper, paprikapoeder; 2 dl water, pijpkaneel, 250 g kersen, circa 40 g suiker, 1 theelepel aardappelmeel 0,5 dl slagroom, 12 g basterdsuiker. Bestrijk de koteletten met een mengseltje van olie en geperste knoflook en rooster ze. Strooi op het laatst ge droogde rozemarijn op het vuur. Geef zout apart bij het vlees. Bestrooi dunne plak ken tomaat met zout, peper en stukjes ui. Kook de rijst gaar en droog en laat hem koud worden. Meng klein gesneden papri ka met doperwten, fijnge knipte peterselie, mayonaisev azijn, peper en zout en schep er de rijst door. Klop de olie druppelsgewijs door de ketchup, voeg fijnge knipte dille en bieslook toe en naar smaak zout en azijn. Meng mayonaise, fijn ge prakt ei, stukjes augurk en ui, fijngeknipte peterselie, zout, peper en paprikapoe der. Kook de al of niet ontpitte kersen een paar minuten in water met pijpkaneel en sui ker. Bind het nat met aard appelmeel tot sausdikte en laat de vruchten in de saus koud worden. Garneer met stijfgeklopte slagroom. Menutip voor maandag: nasi goreng met komkommersala de koffievla. JEANNE R.K. vieringen zaterdag STAD LEIDEN: O.L.Vr. Hemelvaart: 19 u., H. Leonardus: 19 u. Avondmis. H. Middelares: 19 u.; H. Lodewijk: 10 u. en 19 u.; St. Anthonius van Padua: 19 u.; H. Petrus: 19 u.; O.L.Vr. Onbev. Ontv.: 19 u. gelezen mis; Oud Katho lieke Kerk: geen dienst. AARLANDERVEEN: 19 u. ALPHEN AAN DEN RIJN: H. Pius: 19 u.; H. Bonifatius: 19 u.; De Heilige Geest: 19 u. BOSKOOP: 17.30 u. de Stek; 19 u. kerk. HAZERSWOUDE DORP: 19 u. HAZERSWOUDE-RIJNDIJK: Bernar- duskerk: 10 u.; dep. Het Anker: 19 u. HILLEGOM: St. Joze»: 19 u. Ned. lie- HILLEGOM: H. Martinus: 19 u. met jongerenkoor. HOOGMADE: 19 u. KATWIJK A.D. RIJN: 19 u. Euch.vie ring; dep. Rijnsburg: 19 u. gebeds- en communieviering. (BUITEN)KAAG/ABBENES: 19 u. LANGERAAR: 19 u. LEIDERDORP (H. Menswording): 19 u. Eucharistie met gastkoor. LEIMUIDEN: 19 u. LISSE: Agathakerk: 19 u.; dep. Poel polder: 19 u.; Mariakerk: 19 u.; H.H. Engelbewaarders (Beekbrug): 19 u. NIEUWKOOP: 19 U. NIEUWVEEN: 19 u. NIEUW-VENNEP: Avondmis. NOORDEN: 19.30 u. NOORDWIJK-BINNEN: 19 u. NOORDWIJK AAN Zee: 19 u. NOORDWIJKERHOUT: St. Victor: 19 u. Euch.viering met koorzang; St. Jo zef: 19 u. OEGSTGEEST: St. Willibrord: 19 u. OUD ADE: 19 u. Avondmis. OUDE WETERING: 19 u. ROELOFARENDSVEEN: Mariapre- sentatie: 19 u. Avondmis; ld. Petrus banden: 19 u. RIJPWETERING: 19 u. Avondmis. SASSENHEIM: 19 u. STOMPWIJK: 19.30 u. Avondmis met gezang. VOORHOUT: 19 u. VOORSCHOTEN: St. Laurentius: 19 u.; id. Moeder Gods: 19 u. WARMOND: 19 u. WOUBRUGGE: 19 u. ZEVENHOVEN: 19 u. ZOETERWOUDE-RIJNDIJK (Meer burgparochie): 19 u. ZOETERWOUDE: St. Jan: 19.30 u. Avondmis; id. Chr. Dienaarkerk: 19 u. Avondmis. DE ZILK (NOORDWIJKERHOUT): H. Hartkerk: 19 u. R.K. vieringen zondag STAD LEIDEN: O.L.Vr. Hemelvaart: 9.30 u„ 11 u. Hoogmis; H. Leonardus: 9 u. Euch.viering, 10.45 u. Hoogmis; H. Middelares: 9.30 u., 11.30 u.; H. Lodewijk: 8.30 u.. 10 u. (Hoogmis). 11.30 u.. 18 u.. 19 u. Lof; St. Anthoni us van Padua: 10 u.; H. Petrus: 9 u., 10.30 u. Hoogmis; O.L.Vr. Onbev. Ontv.: 9.30 u. gelezen H. Mis, 10.45 u. Hoogmis. 12.15 u. gelezen H. Mis; Oud Katholieke Kerk: 10 u. Hoogmis. AARLANDERVEEN: 10 u. .Hoogmis. AARDAM: 9 u. Hoogmis. 12 u. ALPHEN AAN DEN RIJN: H. Pius: 9 u. en 10.30 u.; H. Bonifatius: 9.45 u. en 19 u. De Heilige Geest: 9 u. en 11.30 BOSKOOP: 9.30 u. en 11 u. HAZERSWOUDE DORP: 9.30 u. en 11.30 u. HAZERSWOUDE-RIJNDIJK: Dep. Het Anker: 8.45 u., 11.15 u. HILLEGOM: St. Jozef: 10 u. met ge mengd koor. 11.30 u. Ned. liederen. HILLEGOM: H. Martinus: 9 u. met jgem.koor. 11 u. met zang. HOOGMADE: 10 u. KATWIJK A.D. RIJN: 9.30 u. Hoog mis, 11.15 u. Euch.viering. DEP. RIJNSBURG: 10.30 u. Hoogmis. (BUITEN)KAAG/ABBENES: 8 u.. 10 u. LANGERAAR: 9.30 u. en 11.30 u. LEIDERDORP (H. Menswording): 9 u., 10.30 u., 12 u. LEIMUIDEN: 9.30 u. Hoogmis, 11.15 LISSE: Agathakerk: 10 u. Hoogmis. 11.30 u. Dep. Poelpolder: 9 u. en 11.30 u.; Mariakerk: 8.30 u., 10 u. Hoogmis, 11.45 u.; H.H. Engelbe- waaiders (Beekbrug): 9 u. Hoogmis. 10.30 u. NIEUWKOOP: 9 u. en 10.45 u. NIEUWVEEN: 9 u. en 11 u.Avondmis. NIEUW VENNEP: 10 u. Hoogmis. NOORDEN: 9 u., 10.30 u. Hoogmis. NOORDWIJK-BINNEN: 8 u., 10 u. Hoogmis. 11.30 u. NOORDWIJK AAN ZEE: 9.30 u.. 11 u. NOORDWIJKERHOUT: St. Victor: 9.30 u. Hoogmis. 11 u. Euch.viering met zang; St. Jozef: 9 u en 10.30 u. OEGSTGEEST: St. Willibrord: 9 u. en 10.30 u. OUD ADE: 8.30 u. en 10.30 u. OUDE WETERING: 9.30 u. Hoogmis. 11.30 u. ROELOFARENDSVEEN: Mariapre- sentatie: 9 u. Hoogmis, 11 u. H. Mis, id. Petrusbanden: 9.30 u. Hoogmis, 11.30 u. RIJPWETERING: 9 u. Hoogmis, 10.30 u. H. Mis met zang. SASSENHEIM: 9.30 u. Hoogmis, 11 u. STOMPWIJK: 9.30 u. Hoogmis. 11 u. Stille Mis. VOORHOUT: 10.30 u. en 11.45 u. VOORSCHOTEN: St. Laurentius: 11.30 u.; id. Moeder Gods: 10 u. WARMOND: 8.30 u., 10 u. Hoogmis, 11.30 u. WOUBRUGGE: 10 u. ZEVENHOVEN: 9 u. en 10.45 u. ZOETERWOUDE-RIJNDIJK (Meer burgparochie): 9.30 u. Hoogmis (met koren), 11 u. met zang. ZOETERWOUDE: St. Jan: 9.30 u. Hoogmis. ld. Chr. Dienaarkerk: 10 u. Hvondmis. DE ZILK (NOORDWIJKERHOUT): H. Hartkerk: 10 u. Hoogmis, 11.30 u. STAD LEIDEN Herv. Gemeente: Hooglandse kerk: 10.00 u. ds. H. Bos- man-Huizinga, 11.45 u. Oec. Studen- tendienst. Marekerk: 10 en 17 u. ds. A. J. de Jong. Maranathakerk: 10 u. ds. J. Brederveld. Regenboog: 9.30 u. ds. H. Hortensius, 11.15 u. ds. H. Hortensius pastoor J. A. A. v. Well. Bethlehemkerk: 10 u. ds. H. van "t Hof. Bevrijdingskerk: 10 u. ds. L. C. Rietveld. Vredeskerk: 10 u. ds. K. Bouhuys. Eglise Wallone: 10.30 u. pasteur D. Ribs. Acad. Ziekenhuis: 10.15 u. ds. J. Bovenberg. Diacones- senhuis: 10.30 u. ds. H. B..van 't Hof. Jeugdkapeldiensten: Vredeskerk: 10 u. Bevrijd.kerk: 10.30 u. Stevenshof: 10 u. Geref. kerken en andere kerken Stad Leiden: Vredeskerk: 10 u. ds. K. Bou huys. Petrakerk: 10 u. ds. v.d. Zwaan. Oude Vest: 10 u. ds. v.d. Velden. Ma ranathakerk: 10 u. ds. J. Brederveld, Soest. Bevrijdingskerk: 10 en 17 u. ds. L. C. Rietveld. Bejaardenhuis Groenhoven: 10 u. ds. Verdoorn. Merenwijk aula Valkenpad: 9.30 en 11 u. Eucharistie/Avondmaal. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17 u. drs. G. C. den Hertog. Geref. Kerk Vrijg.: 11 u. ds. Mulders, 15 u. ds. C. de Putter. Doopsgez./Rem. Kerk: 10 u. ds. B. A. Koek. Bapt. gem.: 10 u. ds. G. Bos veld. Ev. Luth. Kerk: 10.15 u. ds. Mostert. Nieuw Apost. Kerk: diensten 9.30 en 16 u. Ev. Chr. Gemeenschap: 10 u. Evang. Dikkes. Leger des Heils: 10 en 19.30 u. samenkomsten. Ze vende-Dag-Adventisten: zat. 9.45 u. Bijbelstudie, 10.45 Eredienst. Evang. Centrum Zijlsingel 2a: 10 u. dhr. Zijl stra. Zendingsgroep „Jeruel": samen komst 17 u. Pinkstergemeente OUde Vest 13: 10 u. dhr. N. Hoogenraad. AARLANDERVEEN Herv. Gemeen te: 10 u. ds. G. van Driel, 19 u. ds. E. M. Pannekoek, Leiden. Geref. Kerk: 10 u. ds. P. Wilschut. 18.30 u. ds. G. den Heeten. Hoofddorp. Chr. Geref. Kerk: 9.30 u. Dienst des Woords. TER AAR Herv. Gem.: 9.30 u. Eerw. Hr. N. Stam, Nieuwkoop, 18.30 u. ds. E. S. Klein Kranenburg. Geref. Kerk: 9.30 en 18.30 u. drs. J. Broer (H.A.). ABBENES Herv. Gem.: 9.30 u. dhr. J. W. Hoffenaar, Voorhout. ALPHEN A/D RIJN Herv. Gem.: Opstandingskerk: 9.30 u. ds. J. J. v.d. Heiden, 18.30 u. ds. R. H. M. de Jon ge. Adventskerk: 9.30 u. ds. R. H. M. de Jonge, 18.30 u. ds. J. J. v.d. Hei den in Maranatha K. Kruiskerk: 9.30 u. drs. A. Spaan, Scheveningen. Geref. Kerk: Maranathakerk: 9.30 en 18.30 u. Dienst ües Woords. Salvato- rikerk: 9.30 en 18.30 u. Dienst des Woords. Baptistengemeente: 10 u. ds. H. G. Koekoek; 18.30 u. Zend. Sj. Verkerk. Leger des Heils: 10 en 19.30 u. sa menkomsten. Volle Evangelie Ge meente: 10 u. dhr. P. Waljaard. Goede Herder: 10 u. ds. J. Verheul, 18.30 u. ds. F. Moll. De Bron: 9.30 u. ds. W. A. Vlasblom. 10.15 u ds. F. Moll. 18.30 u. ds. G. Mulder. Ashram- college: 10 u. ds. G. Mulder. Drie- hoorne: R.K. dienst. Albanianae: ALPHEN-NOORD (Herv. Gem.): Sionskerk: 9.30 u. ds. A. J. Timmer, Lunteren, 18.30 u. kand. v. HuJ, Amersf. Oudhoornseweg: 10 u. ds. Oort. BODEGRAVEN (Herv. Gemeente): Dorpskerk: 9.30 u. ds. R. J. v.d. Hoef, 18.30 u. ds. J. H. Cirkel, Wouden berg. Salvatorkerk: 9.30 u. ds. J. Richter, 18.30 u. kand. P. Nagel, Bo degraven. Bethlehemkerk: 9.30 u. ds. J. de Vreugd, 18.30 u. ds. J. Richter. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. D. H. Elder- man, 18.30 u. ds. T. H. Attema (ont moet.d.). BOSKOOP (Herv. Gemeente): Dorpskerk: 9.30 u. dr. J. Haitsma, 18.30 u. ds. J. Cziria, Rijnsburg. De Stek (Herv./Geref.): 9.30 u. ds. E. de Vries, Scheveningen. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. F. v.d. Bos, Gouda, 17 u. ds. J. Cziria. Rijnsburg. Chr. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. H. W. Eerland, Put ten, 16 u. ds. P. den Hartog (Veenen- daal). HAZERSWOUDE Herv. Gem.: 9.30 en 18.30 u. ds. Z. de Graaf. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. P. Wilschut, Alphen, 17 u. ds. K. Welbedacht. HOOGMADE Herv. Gem.: 10 u. ds. H. L. Boonstra. DE KAAG Herv. Gem.: 9.30 u. Dienst des Woords. KATWIJK a/d RIJN (Herv. Gem.): Dorpskerk: 9.30 u. ds. M. J. Aarents, 18 u. ds. L. Boer. Ontmoetingskerk: 10 u. ds. L. Boer, 18.30 u. Jeugd dienst. KATWIJK AAN ZEE (Herv. Gemeen te): Nieuwe Kerk: 10 u. kand. A. den Besten. 18 u. ds. W. A. B. Hagen, Zwolle. Oude Kerk: 8.30 ds. C. B. Schuurman, 10 u. ds. C. B. Schuur man, 18 u. ds. J. Vroegindewey. Ich- tuskerk: 10 u. ds. W. A. B. Hagen, 17 u. kand. A. den Besten. Pniëlkerk: 9.30 u. ds. H. Visser, 18 u. ds. C. B. Schuurman. Bestevaer Mavo: 10 u. ds. D. Driebergen. Overduinkapel: 14.15 u. ds. Baas. Geref. Kerk: Open Hóf: 9.30 u. ds. P. v.d. Horst. 18.30 u. ds. P. C. Koster. Triumphator: 9.30 u. ds. M. v.d. Werff, Voorhout, 17 u. ds. P. v.d. Horst. Vredeskerk: 9.30 u. ds. P. C. Koster, 17 u. ds. W. Baas, Sassen- heim. Chr. Geref. Kerk: 10 en 17 u. ds. Slagboom. KOUDEKERK a/d RIJN Herv. Gem.: 10 u. ds. W. Sijbrandij, Den Haag. 19 u. ds. H. van Niel, gez.d. G K Geref Kerk: 10 u. ds. H. Bade, 19 u. ds. H. Bade (gem.dienst Herv. Kerk). LEIDERDORP (Herv./Geref. diensten): Dorpskerk: 10 u. ds. A. W. J A. Knorth (H,D.). 18.30 u. ds. H. Wes tera-Franke. Hoofdstraat: 10 u. ds, G. Stegeman. Schepplngskerk: 9 en 10.30 u. ds. J. J. van den Bom. LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 u. ds. P. Schalk. Geref. Kerk: 9.30 u. dtjr, P. Koenes, A'dam, 19 u. ds. A. J. Krol, Gorinchem. LISSE (Herv. Gem.): Dorpskerk: 10.30 u. en 19 u. ds. B. C. de Gelder. Pauluskerk: 9 u. ds. B. C. de Gelder. Geref. Kerk: 10 u. ds. E. Boswijk, 19 u. drs. H. I. G. Jaspers Focks. Chr. Geref. Kerk: 10 en 19 u. ds. J. van Dijken. Geref. Gem.: 10 en 16 u. Leesdienst. Geref. Kerk Vrijg. (Princ.str.): 8.45 u. ds. C. den Putter, 16.30 u. Leesdienst. Ned. Geref. Kerk (Salvatori): 10 en 17 u. Dienst des Woords. NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 u. ds. E. M. Pannekoek, Leiden, 18.30 u. dhr. P. Taselaar. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. R. J. A. Hanenburg, Voorburg, geen avonddienst. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 18.30 u. Dienst des Woords. NIEUWVEEN (Herv. Gem.): 9.30 u. ds. H. O. Molenaar, 18.30 u. ds. E. F. Teygeler. NIEUW-VENNEP Herv. Gem.: 9.30 u. ds. M. Bergsma, 19 u. ds. L. Ro- meijn. Rijnsburg. Geref. Kerk: 9.30 en 18.30 u. ds. N. G. Rang (H.A.). Chr. Geref. KerIC 9.30 Dienst des Woords, 15 u. kand. Ir. J. Slagboom. NOORDWIJK (Herv. Gemeente): Grote Kerk: 10 u. ds. P. Nap, Woer den. 19 u. ds. J. E. van Veen, Wasse naar. Kerk aan Zee: 10 u. ds. J. Ge braad. De Rank: 10 u. dhr. K. J. Vis ser, 20 u. Duitse dienst Pfr. Kurt Za- bel. Katwijk. Grote Kerk: 17 u. dhr. K. J. Visser. Geref. Kerk: Hoofdstraat (Buurtkerk): 10 u. ds. J. J. Kuiper, 19 u. ds. R. E. v.d. Wal (G.D.). Vinkenlaan: 9.30 u. drs. P. Wamelink. Stichtingskerk: 11 u. ds. L. J. Wolthuis, Heemstede. Sole Mio: 9 u. ds. J. J. Kuiper. NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem.: 9 u. ds. N. Korenhof, gem. diehst. OEGSTGEEST (Herv./Geref. dien sten): Mauritslaan: geen dienst. Groene Kerkje: 10 u. ds. J. Th. Heemskerk. Pauluskerk: 10 u. ds. K. Vegter (H.A.). Gem.centrum: 10.30 u. mevr. ds. G. M. Winkel-Rost, 19 u. ds. J. J. Kooman. Endegeest: 10 u. Pater J. W. M. Boshouwers. Acad. Ziekenhuis: 10.15 u. ds. J. Boven berg. Diaconessehuis: 10.30 u. ds. H. B. van 't Hof. Van Wyckersloot: 16 u. ds. S. Oegema. Ned. Geref. Kerk: 8.45 en 16 u. ds. G. de Lange (H.A.). OUDE WETERING Herv. Gem.: 9.30 u. ds. J. de Korte. Geref. Kerk: 9.30 u. drs. H. Jaspers Focks, 18.30 u. ds. E. Boswijk, Lisse. Remonstrantse Gem.: 10 u. ds. G. Ch. Duinker. RIJNSATERWOUDE Herv. Gem.: 9.30 u. en 19 u. Dienst des Woords. RIJNSBURG (Herv. Gemeente): Grote Kerk: 9.30 u. ds. v. Niel, 17 u. ds. Smalling. Bethelkerk: 9.30 u. ds. Smalling. Geref. Kerk: Petrakerk: 10.30 u. ds. Joh. Ribberink, Neede, bevestiging ds. P. J. Ribberink. Immanuelkerk: 9 en 10.30 u. ds. Cziria, 17 u. ds. Baay- en, 19 u. ds. P. J. Ribberink, intrede). Maranathakerk: 9 u. ds. Snel, 17 u. ds. Cziria. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17 u. ds. W. van Sorge. SASSENHEIM Herv. Gem.: 9.30 u. ds. Germans. 19 u. ds. Germans. Geref. Kerk: 9.30 u. en 19 u. ds. C. J. de Jong. Chr. Geref. Kerk: 10 en 17 u. ds. J. M. Aarnoudse. Ned. Prot. Bond Sas- senheim/Lisse: 10.30 u. ds. J. C. Beekhuis. Haarlem. VALKENBURG Z.-H. Herv. Gem.: 10 u. ds. S. Oegema. 18.30 u. ds. C. Vermeulen. Geref Kerk.: 9.30 u. ds. C. Vermeu len, 18.30 u. ds. P. v.d. Horst, Kat- VOORHOUT (Herv. Gem.): 10 u. ds. C. J. de Jong. VOORSCHOTEN Herv. Gem. Dorp: 10 u. ds. Kramer, Leiden. 19 u. ds. J. D. A. de Zwart. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. De Zwart, 19 u. ds. De Zwart (Herv. Kerk). „Ont moeting" (Herv./Geref.): 9.30 u, prof. Berkhof. WARMOND (Herv. Gem.): 10 u. ds. J. WASSENAAR Herv, Gem.: Dorps kerk: 10 u. en 16.30 u. Dienst des Woords. Kievitskerk: 10 u. Dienst des Woords. Dorps-Centrum: 9.30 u. Dienst des Woords. Shalom (Jeugd- kerk vanaf 12 jr.):Messiaskerk: 10 u. Dienst des Woords. Geref. Kerk: Bloemcampkerk: 10 u. dr. G. C. v.d. Kamp. Zijllaan 4: 10 u. mw. ds. T. H. Attema-Roosjen, 19 u. ds. C. v.d. Woude. Ned. Prot. Bond: 10.30 u. ds. E. Westra, Den Haag- /Voorburg. WOUBRUGGE Herv. Gem.: 9.30 u. ds. W. J. J. Koelewijn, 18.30 u. ds. W. v.d. Kamp. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. M. G. Veen- stra, Leiden; 18.30 u. ds. W. v.d. Meulen, Leidschendam. Ned. Prot. Bond: ZEVENHOVEN Herv. Gem.: 9.30 u. Dienst des Woords. Geref. Kerk: 9.30 u. en 19 u. dr. Fern- ZWAMMERDAM Herv. Gem.: 9.30 u. kand. A. Vuist (in Geref. Kerk), Noordwijkerhout, 18.30 u. ds. W. A. Vlasblom. Geref. Kerk: 9.30 u kand. A. Vuyst, gem. dienst, 18.30 u. drs. J. Mondeel. dienstverlening ARTSEN Leiden: Groep 1: Mas tenbroek. Tan, Van Tol, Zwijnenburg, Meyer, R. van Leeuwen. Verhage. Groeneveld en Kloprogge: za. dr. Van Tol. tel. 142427, zo. dr. Erp, tel. 216777. Groep 2: Pieterse, Van Gent. Taytelbaum, Van Luyk, Klaas- sen, Rus, Kruis en Lahr: za. dr. Tay telbaum, tel. 120266, zo. dr. Rus, tel. 132500. Groep 3: Pleiter, J. van Leeuwen, Smit. W. de Bruijne, J. de Bruijne, Stolk, Engel en Fogelberg: za. dr. Fogelberg, tel. 132877, zo. dr. Smit, tel. 130177. Groep 4: Van Wingerden, Van Rijn, Bènit, Nieuwen- huis, Roos, Boer, Van de Waard en Arnou: za. dr. Benit, tel. 720404, zo. dr. Nieuwenhuis, tel. 768919. Groep 5: Schaefer, Jasperse, Crul, Kooy- man. De Jong, Prince, Reinders, Hammerstein en Kortmann: za. dr. Reinders, tel. 760947, zo. dr. Prince, tel. 761754. Oegstgeest: vanaf za. 10 uur: dr. De Haan, tel. 170605. Leiderdorp: za. dr. Landsmeer, tel. 413913, zo. dr. Kemme, tel. 893139. Spreekuur van 12.30 tot 13.00. Voorschoten: za. dr. Koopmans, zq. dr. Tromp. Warmond - Voorhout: dr. de Gijzel, tel. 10834. Noordwijk: Groepspraktijk tel. 19300. Noord wijkerhout - Lisse: Antwoordappa raat eigen huisarts Katwijk aan Zee: dr. Schonenberg, tel. 12336. Katwijk - Rijnsburg - Valkenburg: dr. Hueting, tel. 12102. Sassen- heim: dr. Schmidt, tel. 11253. Alke made Rijnsaterwoude Leimuiden: dr. Stoffels, tel. 01713-2329. Al phen: Voor de praktijken van Stehou- wer, Van Gemeren. Plag. Visser, Var- kevisser. Van Engelen, Smid. en Zi- kel: za. dr. Van Gemerén, zo. dr. Var- kevisser. Voor de praktijken van Boss, Eradus, Van Der Steen, Hetz- berger, Kleinhaneveld en Wijnmaalen: za. dr. Wijnmaalen, zo. dr. Van der Steen. Hazerswoude - Koudekerk: dr. Van Buuren, tel. 01714-2020. Benthuizen - Boskoop: dr. Harder wijk. tel. 01727-2136. Langeraar - Nieuwveen - Ter Aar Woubrugge: dr. Gorissen, tel. 01722-2139 Nieuwkoop - Noorden: dr. Sanders, tel. 01725-1555. TANDARTSEN Leiden Leider dorp Oegstgeest: dr. Monas. tel. 895980, za en zo spreekuur om 13.00 uur. Leidschendam: Voor spoedge vallen tel. 238356. Bollenstreek: dr. Van der Knoop, tel. 02522-11457. APOTHEKEN Leiden - Leiderdorp - Oegstgeest - Voorschoten: Cen traal in Leiden en Apotheek Linnaeus in Oegstgeest. Alphen: Apotheek Stuifzwam. Alkemade: Apotheek Alkemade, Veerstraat, tel. 01713- 9100, open: zat 12-13, 17.30-18 u. zon feestdagen 12.30-13 en 17.30- 18 u. Katwijk: De Jong Apotheek Noordwijkerhout: za aeopend van 9- 13. u. en van 17-18 u. en zo van 12- 13 u. en 17-18 u. Spoedrecepten tel. 3511 of dienstbel. WIJKVERPLEGING Leiden: Inter- kruis, Middelweg 38, tel. 122222. Bol lenstreek: Sassenheim - Warmond - Lisse -Beekbrug: mw. Posthuma, tel. 02522-11463. Noordwijkerhout - Voorhout - De Zilk: mw. Van Meurs, tel. 02522-12122. Hillegom: Opgave via het antwoordapparaat, tel. 02520- 16217. Leidschendam: Leidschen- damse Kruisvereniging, tel. 070- 455300. DIERENARTSEN Leiden: dr. Hel der, tel. 220513, dr. Van der Wouw, tel. 764058 Oegstgeest: dr. Van Duyn tel. 173266. Voorschoten - Leidschendam: dr. Westgeest. tel. 768616. ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI ZEN LEIDEN Ongevallendienst elke dag Academisch Ziekenhuis be halve van dinsdag 13.00 u. tot woens dag 13.00 u. (Diaconessenhuis) en van vrijdag 13.00 u. tot zaterdag 13.00 u. (Elisabeth-ziekenhuis). BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN Diaconessenhuis: Bezoekuur dage lijks van 16.00 tot 17.00 uur en van 18.30 tot 19.30 uur. Kinderafdeling dagelijks van 14.00 tot 20.00. Niet meer dan twee bezoekers per patiënt. Sint Elizabeth-ziekenhuis: Volwas senen dagelijks van 14.00-14.45 u. en van 18.30-19.30 u.; klasse-afdelingen ook 11.15-12.00 u. Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 u. (alleen voor echtgenoten) van 15.00-16.00 u. en van 18.30-19.30 u. Kinderafdeling dag. 15.00-18.30 CCU (hartbewa- king) dag. van 14.00-14.30 u. en van 19.00-19.30 u. Intensieve verpleging: dag. van 14.00-14.30 u. en van 18.30- 19.00 u. Sport-Medisch Adviescen trum: Spreekuur ma. 19.30-20.30 u. in het St. Elisabeth-ziekenhuis. En degeest: Dl. en vr. 13.00-14.30 u.; zo. 11.00-12.00 u. en 14.00-15.00 u.; eer ste klasse: de gehele dag. Acade misch Ziekenhuis: Voor alle patiën ten (behalve kinderen) zijn de be zoekuren als volgt: Dagelijks 14.15- 15.00 u. en 18.30-19.00 u. Avondbe zoekuur afdeling verloskunde: 18.00- 19.00 u. De Praematurenafdeling da gelijks van 14.30-14.45 u. en 18.30- 18.45 u. Bezoek aan ernstige patiën ten: wanneer aan ernstige patiënten doorlopend bezoek wordt toegestaan kan de hoofdverpleegkundige hier voor speciale kaarten verstrekken. De bezoektijden van de kinderkliniek zijn dagelijks 15.00-15.45 u. en 18.30- 19.00 u. De bezoektijden van de kin derafdeling (alleen voor ouders van kinderen kan er een afwijkende tijd afgesproken worden met de hoofd verpleegkundige) zijn dagelijks van 14.15-15.00 u. en van 18.30-19.00. Rijnoordziekenhuis: Dagelijks 14.30- 15.15 u. en 18.30-19.30 u. Extra be zoek hartbewaking: 11.00-11.30 Extra bezoek vaders kraamafdeling: 19.30-20.30 u. Kinderafdeling 15.00- 15.30 u. alleen voor ouders 18.00- 18.30 u. S.O.S.-DIENST Telefonische hulp dienst, tel. 071-125202. Voor allen die in moeilijkheden verkeren of eenzaam zijn. Vertrouwelijk. Dag en nacht be reikbaar. BUREAU VOOR RECHTSHULP Herengracht 50, tel. 123942; spreeku ren ma. en di. 10.00-12.30 u„ wo. 13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30 u. LEIDSE RECHTSWINKEL Juri disch Adviesbureau, Ketelboeters- steeg 10, tel. 130775; Afdeling wo nen en werken: ma. 18.30-20.30, wo. 10.00-12.00. do. 18.30-20.30. Afde ling belastingen: di. 18.30-20.30, wo. 18.30-20.30. Klachtenbureau: di. 18.30-20.30. do. 18.30-20.30. DIERENHULPDIENST Hulpverle ning aan verongelukte honden, kat ten, vogels, e.d. in de gemeenten Lei den, Leiderdorp, Oegstgeest, War mond en Zoeterwoude. Tel. 071- 220021. BURGERRAADSLIEDEN Koren brugsteeg 2. tel. 143171 (kantooru ren). Spreekuren ma., di. en wo. 11 n0-12 00 u dn 18 30-?O 00 u GEZINSVERZORGING Sti»rd gezinsverzorging Lelden. Aandoe hulp voor bejaarden en 'angC.^. zieken en gezinsverzorging, brandtstraat 17, tel. 149441 (mt vr. 9.00-10.00 u. en 13.00-14.0Qm, KINDER- EN JONGERENTELEL Op woensdag- en zaterdagrrT. van 14-18 u. telefoon 071 - 120>n MAATSCHAPPELIJK WERK - sil ciale dienst: di 14.00-15.00 u. Aj m laan 1a. Zuid-West; do. 14.00->ra; u. Herensingel 3, Leiden Noordird< tel. van 09.00-10.30 via 766600, Lejj ling maatschappelijk werk. RAAD VAN ARBEID Hoge RiP 306. Leiden, tel 071-899375. Katldi geopend ma. t/m vr. 9-12 u. 14-jge Telefonische informatie over Ki*txe bijslag: 8-12 u. t SOCIALE RAADSVROUW SpFie uren sociale raadsvrouw. Binnen— Gerecht 10, wo. 17.00-18.0Chw! Noord: Van Hogendorpstraat 36p"> 10.30-11.30 u.; Kooi: Driftstraat di. 10.30-11.30 u.; Morskw«S|| Buurthuis Morskwartier, Topaasgp* 10.00-11.00 u. wo. 10.00-13.08g Tuinstadwijk: Herengracht 45. HB 10.30-11.30 u. SOCIALE RAADSVROUW V<£l SCHOTEN Spreekuren: ma. 1f3p 20.00 u. wo. en vr. 9.00-10.30 u. I seweg 33, Voorschoten. Tel. 325 SP HULP- EN INFORMATIEDIE Groenesteeg 33. Leiden. Tel. i 134640 of 071-144600. Hulp en i( matie op medisch, juridisch en mi gebied, werk, sociale verzekerini: huurkwestles. Spreekuur: elke s derdag van 20.00-21.00 u. STICHTING VRIJWILLIGERS 0 TRALE Pallasstraat 1, Alphenj,- den Rijn. Tel. 01720-33033. Be< ding en opvang van mensen, dii welke reden dan ook, tijdelijk nodig hebben. Bovendien wordt ii| matie verstrekt over andere mdg^ heden van hulpverlening en i' reikbaarheid daarvan. VRIJWILLIGERS CENTRALE gegracht 246a, Leiden. Tel. 1491 Dagelijks bereikbaar van 9.00-11 u. voor informatie over vrijwillig werk en cursussen of een persooi gesprek. WERKENDE JONGEREN ten- en informatieuur Elke dins£ avond van 17.00 tot 20.00 u. kantoor Koppenhinksteeg 2, Lei® Tel. 071-121139. WERKLOZEN ADVIES CENTRUI Breestraat 19. tel. 122000. Spreel- - ma. en do. 14-16 u. (Gedurendé maand augustus gesloten). LEIDS WERKLOZEN KOMITE derskerkchoorsteeg 15, tel 123!gt l Spreekuur wo. 10.11.30 u. WETENSCHAPSWINKEL Infor3"" tiecentrum voor onderzoek van" Leidse universiteit. Stationsweg tel. 071 - 148333. Geopend: ma. 1 vr. 10.00-16.00 u. FIOM Hulpverlening bij j schap en alleenstaand oudersci Noordeinde 40 b. tel. 144715. i GASTOUDERPROJECT Stichl»- Gastouderproject, Merenwijk q 1 dorhorst 1, tel. 210430 (dag. 13 15.30 u HULP VOOR MOEDER EN KIND Bij niet gewenste zwangerschap, ti foon 071-895724 en 01728-8333. IAZ HUURAANGELEGENHEDEN [A/ Spreekuren huurcommissie. Voor den: Schuttersveld 9 (tel. 071-131?^ van 10.00-12.00 u Spreekuur M c t/m vr. 8.30-10.00 u. Voor Alpioep Opstandingskerk. Prinses Marl|jn straat 69. Spreekuur do. 14-15 3(Wt\ MOEDERS VOOR MOEDERS vrouw zuster E. Janssen-Niemer J. Hofdijck 32. Oegstgeest, tel. Cr1™' 153652. !en HULP AAN BUITENLANDERS nee{ Spreekuur voor Marokkanen, Alpügj, aan den Rijn, Emmalaan 2, tel 01». - 94841. ma. 9-10 u. dl. 14-15 u. [V* den. bureau voor maatschappl0"6 werk. Oude Rijn 44c tel. 071 - 1427ooi en 146049 do en 4 <4 j 09 H

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 2