Vakantie met
'n traan aan
n
en
kust]
Waarheen?
Kunnen strandgenoegens in België een alternatief
bieden aan landgenoten, die zich geen vliegreis
naar exotische gewesten (meer) kunnen veroorlo
ven of gewoon zuinig aan willen doen met hun
benzine? Velen tobben met de vraag of zij zich
niet doodgewoon thuis zullen voelen in dit nabije
buitenland, waar een boulevard zeedijk wordt ge
noemd en de depressies even talrijk zijn als bij ons.
Zonder wuivende palmen aan de vloedlijn zal het
nog wel lukken, maar is het wel zo leuk een pen
sion te betrekken aan de Kustlaan of je tent op
slaan aan de Vlinderweg? Wie hier in zijn eigen
taal een portie mosselen met frites bestelt wordt
prompt bediend, terwijl het toch zijn bekoring kan
hebben niet te worden verstaan en jachtig te bla
deren in de „Hoe zeg ik het in het Italiaans-
/Spaans/Grieks" boekjes voor vakantiegangers.
vrolijke
parasols en
badcabinea,
deftigheid
niet ontzegd
kan worden,
Belgische
voor koning
Nieuwpoort,
waar hij hoog
te paard zit
gedenk
teken, dat
bewijst aan
gesneuvelde
Toch heeft België voor iemand die
in de vakantie opwindende avontu
ren wil beleven verschillende ijzers
in het vuur. Intussen verkeert de
Belgische kust in een hevige twee
strijd. Elk van de ongeveer twintig
badplaatsen doet pogingen zich
daaraan te ontworstelen. Terwijl de
een zich aanbevolen houdt voor ge
zinnen met een wat smallere beurs
laat de ander zich vól welbehagen
een mondain en snobistisch oord
noemen, waar nog iets leeft van de
noblesse uit vroeger jaren. Knok-
ke-Heist bijvoorbeeld lost het pro
bleem op met vier badzones, die al
lemaal hun eigen standing hebben.
Dertigduizend inwoners blikken er
's winters versuft terug op een zo
merseizoen met 250.000 gasten en
drie miljoen overnachtingen. Cij
fers om gek van te worden voor ie
mand die een stil en gerust leven
wil leiden, maar de heer Em. De-
sutter, schepen voor het toerisme
en parlementslid, is er best tegen
opgewassen. „Er wonen ten andere
veertienhonderd van uw landgeno-
ten permanent in onze stad", voegt
hij er fijntjes aan toe, „dus moet het
er wel goed toeven zijn".
Knokke-Heist is een van de drie
gemeenten in Vlaanderen met een
mild fiscaal klimaat, omdat er geen
„persoonsbelasting" wordt gehe
ven, een aanslag die elders mini
maal zes procent van het inkomen
bedraagt en kan oplopen tot veer
tien. Nu de francs maar vijf en een
halve cent per stuk kosten kunnen
ook Nederlandse badgasten hier re
latief goedkoop profiteren van alles
wat zon, zand en zee te bieden heb
ben.
Een kuststrook van nog geen ze
ventig kilometer omvat zowel het
Albertstrand met de duurste nacht
clubs als dozijnen walmende frites
tenten. Het Zout mag zich nog al
tijd beroemen op een distinctie zon
der weerga, dank zij de witte villa
wijk, waarin de huizen elke twee
jaar gesausd moeten worden. De
doorgaans schatrijke bewoners
houden zich keurig aan dit bevel,
zodat hun landhuizen overal het
vele groen verlevendigen met de
kleur der onschuld.
W inkeltoerisme
Ook in België dient men soms aan
voorschriften te gehoorzamen, zij
het dat zij vaak pas worden uitge
vaardigd als het te laat is. Maar nog
altijd is het een land van ongeken
de mogelijkheden. Het winkeltoe-
risme bereikt er hoogtepunten als
bij ons alle deuren allang op slot
zitten. Of het nu zaterdag is of zon
dag, bijna overal aan de kust rinke
len de kassa's gewoon door. Week-
endgasten komen soms speciaal
naar Knokke om zich te verbazen
over de uitzinnige weelde van het
assortiment aan de Lippenslaan en
de Dumortierlaan, waar zelfs de
grote modekoningen uit Parijs hun
„bijhuizen" hebben. Wat er te koop
is aan juwelen zowel als delicates
sen, fruit, enzovoort, uit alle we
relddelen, grenst aan het ongelofe
lijke.
Met één winkel per vijftien inwo
ners steekt Knokke het toch ook
rijk gesorteerde Oostende naar de
kroon. Alles is mogelijk in dit wa
terwonderland, dat zelfs voor een
inwoner van Pieterburen in het ui
terste noorden van ons land op één
dag per snorfiets bereikbaar is. Hoe
ze er ook komen, steeds meer Ne
derlanders krijgen er de smaak van
te pakken. Er is voor hen uitgere
kend, dat de strandvlakte maxi
maal 1800 hectare omvat en op zijn
minst 260 tijdens de uiterste stan
den op de getijdetafel. Het komt er
op neer, dat er voldoende zand ligt
om deze kust een van de mooiste
De Belgische kust, verrassend an
ders zowel tijdens een dagbezoek
als voor een langer verblijf, heeft
voor de zomer van 1984 een lange
agenda van manifestaties, tentoon
stellingen, enzovoort. Een bezoek
waard zijn:
De tentoonstelling „Albert en
Elisabeth"; foto's en notities uit de
koninklijke agenda, uit de periode
1914-1918, toen dit paar aan de kust
verbleef. Een klein maar onthul
lend exposé in het raadhuis van De
Panne tot 29 juli. Daarna te zien in
Ieperen.
Wereldkartoenale in de „Hu
morhal" Laguna Beach te Duinber
gen bij Knokke. De nadruk valt dit
jaar op Japan met 23 deelnemers
en 105 inzendingen. Totaal 1000
cartoons, enzovoort, uit Oost en
West, veel politieke prenten. Tot 9
september.
Brugge, zelf al één grote open
luchttentoonstelling, exposeert tot
30 september portretten, enzovoort,
van de Brugse schilder Pieter
Pourbus in het Memlingmuseum.
De uit Gouda afkomstige schilder
portretteerde tot aan zijn dood in
1584 tal van burgers uit Brugge.
Veurne: de beroemde boetpro
cessie trekt dit jaar uit op de laatste
zondag van juli, de 29e dus, om
15.30 uur. Wie aan de penitentie
wil deelnemen door gebukt te gaan
onder een houten kruis van 25 kg
(dat van de Christusfiguur is dub
bel zo zwaar) kan zich wenden tot
Z.E.H. directeur van de Sodaliteit,
P. Benoitlaan 36, Veurne. De
Dienst voor Toerisme reserveert
zitplaatsen, ook op tribunes.
Delvaux, de 86-jarige surrealist
staat op het toppunt van zijn roem.
Het groene dorpje St. Idesbald
(Koksijde) toont zijn werken in het
Paul-Delvauxmuseum, Kabouter-
weg 42. Het wordt beheerd door
zijn neef. In dit rijk der dromen
kan men dagelijks terecht van
10.30 tot 17.30 uur. Een onvergete
lijke ervaring. Wie Delvaux beter
wil leren kennen moet ook naar
Veurne, waar hij woont (als ere
burger) en op het punt staat een
nieuw huis te betrekken. In het
raadhuis aldaar, in de casino's en
op tal van andere plaatsen hangen
schilderijen van deze nestor onder
de surrealisten.
Oostende: het als museum inge
richte huis van een andere beroem
de schilder, James Ensor, en diens
graf kunnen in deze stad bezichtigd
worden. Veel bezienswaardige ker
ken, zee-aquarium, schilderachtige
vissershaven.
Jabbeke: voor geïnteresseerden
in de schilderkunst als contrast een
reisje naar deze plaats, waar de
grote Vlaamse expressionist Per-
meke heeft gewoond en gewerkt.
Zijn huis is als museum ingericht.
Koksijde: een interessant visse
rijmuseum met veel uitstallingen in
de open lucht en een vissersher-
berg. Elke vrijdagavond garnalen
eten en bier drinken. In hetzelfde
dorp het nationaal orgelmuseum,
uniek voor België, met 200 mecha
nische muziekinstrumenten.
Zeebrugge: interessante exposi
tie en een zeer boeiende film over
de nieuwe zeehaven, die.-nu. zo goed
als klaar is, in het grote havenge-
0 Informatie: Het is ook de uitge
verij Elsevier niet ontgaan, dat veel
landgenoten voor hun vakantie
De beroemde garnalenviseert van Ooatduinkerke te paard.
voor badgasten te mogen noemen
in gans Europa.
Ook het meubilair overtreft de ver
wachtingen. Een weergaloze toeris
tische infrastructuur, heeft er een
paradijs van gemaakt voor mensen,
die aan elke gril willen toegeven.
Daar is een hoge prijs voor betaald.
Een tot voor kort volslagen onbe
teugelde bouwdrift heeft al zoveel
platgewalst, dat De Panne en Kok
sijde niet uitgejubeld komen over
alles wat daar gespaard is gebleven
aan „duinpatrimonium" en andere
terreinen, waar de natuur nog vrij
spel heeft. Met zo'n 1500 hectaren
in tótaal is dat wel bekeken. Aan
de andere kant bezit men nog Het
Zwin, een onvolprezen paradijs
voor West- en Zeeuws-Vlaanderen
met een vogelreservaat van inter
nationale allure.
„Het Vissersdorp"
Toch wordt er nog altijd beton ge
stort. Datzelfde De Panne laat rus
tig toe, dat, acht hectaren duinge
bied in bezit wordt genomen door
particulieren, die er dertig villa's
van zo'n vijf miljoen francs per
stuk laten bouwen. Vanuit een con
ciërgewoning bewaken en regisse
ren computers „Het Vissersdorp".
Zodra een eigenaar meldt dat hij
een weekendje komt relaxen, opent
de elektronische huisknecht zijn
ederlanders kijken hun ogen uit
in het bizarre paradijs, waar alle
„zonnekloppers" tezamen 30 mil-
{'oen overnachtingen op hun naam
>rengen, zestig procent van het to
taal in België. Zij treffen er aan de
kust een hele vloot zeilwagens aan.
Ook het reusachtige aantal „auto-
trapfietsen", meestal vierpersoons
en ook wel omschreven als „billen-
cars" is kenmerkend voor de recre
atie aan deze kust.
De welvaart heeft er geleid tot een
ongekende „cultuurschok". De zee
dijken zijn beroemd en berucht ge
worden om hun onafzienbare reek
sen appartementsgebouwen. Zij
vormen een bijna gesloten front en
worden hier en daar zelfs over
schaduwd door wolkenkrabbers,
zoals in Middelkerke en Oostende.
Wat in ons land bijna nergens mo
gelijk is heeft men hier overal in
de aanbieding: kamers met zeezicht
en deuren die rechtstreeks toegang
geven tot boulevards en stranden.
Deze residentiés met hun tiendui
zenden kamers scheiden zee en
land als een slechts af en toe onder
broken muur, door veel Belgen
omschreven als de nieuwe „Atlan-
tikwal".
Veel landgenoten dwalen er rond
als in een spookslot, zodra zij po
gingen doen hier onderdak te krij
gen. Honderden agentschappen en
eigenaren zijn bij de verhuur be
trokken en regelen hun zaakjes
naar eigen inzicht. Het ene huur
contract kan dus aanzienlijk ver
schillen van het andere. Voorbe
zichtiging en een proefbewoning
zijn gewenst, te meer omdat de in
terieurs een eindeloze variatie te
Hier is het allemaal begonnen met
het Belgische koningshuis. Het
monument voor Leopold op de
plaats waar hij in 1831 voet op
Belgische bodem zette.
zien geven. Achter een arduinen
pui met kozijnen van aluminium
kan men een koel sofisticated inte
rieur aantreffen, maar elders ook
kamers, die nog in de jaren dertig
zijn gemeubileerd. De VVV's ver
schaffen wel lijsten met adressen
maar bemoeien zich verder niet
met de transacties. Toch is het de
moeite waard eens te informeren
naar de vaak zeer redelijke prijzen.
De nazomer leent zich uitstekend
voor een proefbewoning in het
weekeinde.
Het feit dat maar zo'n dertien pro
cent van de overnachtingen in ho
tels wordt doorgebracht getuigt ook
van een grote ommekeer. In Knok
ke-Heist zijn wel 13.000 apparte
menten en villa's te huur, maar
„La Reserve" is er het enige hotel.
Het aantal campings is sterk toege
nomen.
Deuren open
Schaduwen van de dingen die
voorbij zijn gegaan, verre echo's uit
het Europa van vóór de Eerste We
reldoorlog, beïnvloeden nog zwak
maar onmiskenbaar het toerisme
aan de kust. Een grafelijke villa
met 20 kamers is vertimmerd voor
mensen, die per nacht 2700 tot 4300
francs willen betalen voor eén
tweepersoonskamer met ontbijt. De
creditkaart opent deuren, die vroe
ger gesloten bleven voor wie het
ontbrak aan standing en relaties in
hogere kringen.
Zelfs de koninklijke villa in Oos
tende is toegankelijk voor de nieu
we rijken. Boven een „fitness
ruimte" uit de 19e eeuw met de ge
weldige kuip, waarin één van de
Leopolds afdaalde voor zijn medici
nale baden, is een klein aantal lu
xueuze hotelkamers ingericht. Mul
tinationals houden er hun topcon
ferenties. Zijn het daar nog uitslui
tend hoge functionarissen die
's konings domein hebben vero
verd, een villa nabij Het Zwin,
waar de koninklijke familie dik
wijls verbleef, behoort nu toe aan
gans het volk als doodgewoon café-
restaurant.
Wie nu tot de betere standen be
hoort, luistert in het casino niet
meer naar Enrico Caruso, maar be
taalt 2500 francs voor „De Grote
Nacht Van Het Zoute" met Sacha
Distel en balletgroepen, alsmede
een gastronomisch banket. Het
aantal minigolf-terreinen is echter
een veelvoud geworden van de
glooiende domeinen, waar beter ge
situeerden hun balletjes van hole
naar hole slaan.
Het verleden leeft ook nog voort op
de Wellingtonbaan te Oostende,
waar reeds in 1864 de eerste paar
den draafden en op reservaten,
waar de bourgeoisie zich heeft ver
schanst. Invloedrijke families heb
ben in de vorige eeuw de badplaat
sen tot ontwikkeling gebracht en
daar schatten aan verdiend, alvo
rens de landhonger massaal om
zich heen greep.
Zij behoren nog altijd tot de elite
van de Belgische kust. Maar wie er
het geld voor heeft gaat, net als zij,
in Damme eten-bij Pierre Fontey-
ne. Boven diens restaurant „De
Bruegel" schitteren twee Michelin-
sterren. Het tiengangen-diner
„Ontdekking en Symbool van de
Culinaire Kunst" kost er 2700
francs, exclusief de wijn.
Er worden aanzienlijk meer porties
mosselen-frites verkocht voor 200
tot 250 francs aan de meer „volkse"
stranden, maar zelfs daar zien de
strandcabines met hun mooie na
den en spaakwielen er uit als op
schilderijen van impressionisten uit
vroeger jaren. Jachthavens als die
in Nieuwspoort met 2500 lig
plaatsen straks de grootste van Eu
ropa boezemen de vissers ontzag
in, maar zij laten zich niet verdrij
ven. Deze bevolkingsgroep levert
een onschatbare bijdrage aan het
toerisme, door gewoon de netten
uit te werpen en tradities in stand
te houden.
Duizenden toeristen worden ge
boeid door folkloristische toestan
den waaronder opmerkelijk veel
zeewijdingen, stoeten, de verering
van koninginnen als „Mieke Gar
naal", huldebetuigingen aan de IJs-
landvissers van weleer en krans-
leggingen. De omgekomen en nim
mer teruggevonden vissers spelen
een grote rol in deze ceremonieën.
Het vissersmuseum in Koksijde
omvat nabij een symbolisch wrak
een erepark vol zerken, met 352
namen van deze ongelukkigen.
Oostduinkerke roept aan alle stran
den uit, dat hier de laatste garna-
lenvissers hoog te paard zitten en
met België in zee gaan. In die t
Reiskompassen zijn daarorrpas
deeltjes aan dit land gewijd;ttw
onder het komt als geroejfa
„De Belgische kust" door t a.
van Remoortere. Een handigchïl
je vol informatie, prijs 1(& k
andere twee beschrijven „Kuèr
den in België" en „De Kei*ili;
Kleurenfoto's, kaartjes, enzqtrii
en een handig plastic hoesje |n,
gen de gebruikswaarde var Sp!
128 pagina 's tellende 7-aüioö^itai
19'
Informatie, documentatie, j
voort, over kust en achterlag ee
te verkrijgen bij het Belgisckk
keersbureau, Leidseplein 5,chc
sterdam. Telefoon 020-251251aal
Irijl
■■■■■■■■■■Be
idu<
ar
vermeldt hun werktijden ten (var
ve van horden „cameraliauté
Waarschijnlijk krijgen deze I m<
gers in hun oliepakken vah 1;
meentewege een subsidie
stopt. Intussen serveren de rr F
rants hun zeebanket in een gifts*
variatie wellicht dan waar oog n
wereld, compleet met schotel hi
„Kabeljauw in zijn hemdje'pok
wel bekend onder de naam pg
tersmuiltje". ]t b
De vissers en hun koningshuiiva;
altijd hecht verbonden gewetver
lief en leed. Een zekere mela^rkr
lie was kenmerkend voor diecht.
houding. Ouderen denken jet
weemoed terug aan de vorsteen
hier hun zomerresidenties hak
en die tal van andere gekroie
hoofden naar deze kust lokteiiirul
der wie zelfs een pootjebadendaro]
ningin Victoria. jchi
In De Panne wordt grond in rk
ve gehouden voor de koninlAn
zomervilla van Boudewijn eri
biola, maar de bouw laat al Bi
jaar op zich wachten. Veel bej<
autochtonen leven nog mehv
schijngestalten van overleden-^
sten en vorstinnen. Zeg mij 4
de koning is, waar is hij geble
Dat., liedje van verlangen is^x
persoonsgebonden. Het ver v2
ook bij dat reusachtige monui
in De Panne waar alles begoL
is toen de eerste koning, Leop^f
dus, hier op 17 juli 1831 voet
land zette.
Bloemen en kaarsen decorereiO
witmarmeren praalgraf van
gade, Louise Marie, in de Petri»—»
Pauluskerk te Oosteinde. VoU
voorbij! Zoals overal in het law
de beeltenis van koningin A
bedekt met een rouwfloers. L
naam is gegeven aan een mus^
kapellen, straten en pleinen, i.
leeft ook echt voort in de hi
van haar volk, als een van de
nige historische personages,
men waarlijk lief had.
Een blik op de villa waar de i
guitige dan tragische prins t
verblijf placht te houden, t.
voor een kortstondige glimf.
Maar dan herinnert men ziel
het Koning-Albertmonumentj
Nieuwpoort weer diens noodld
misstap in het gebergte van dë
dennen, anno 1934.
Hoezeer het kustvolk nog in de
is van dit verdriet van België, ïj
uit het drukke bezoek aan een
toonstelling in De Panne. Daar
in het vijftigste jaar na zijn dooi
kiekjes te zien, waarop Albert
hoofdfiguur is. Ze zijn in het d
gebied gemaakt tussen 1914 en I
door koningin Elisabeth en nu
gegeven voor deze expositie,
men met notities uit het dagi
van de koning. De omvangrijk!
talogus verenigt woord en beel'
een ontroerend document, heri»
rend aan vier zwarte jaren iij
geschiedenis van België.
LEO J. LEEU*
