Amsterdam literair in kaart gebracht boeken
Jordaanoproer
na halve eeuw in
objectief verslag
overtuigend debuut van Mare Schabracq
jerk Das
lijft altijd
ij ons
HET LAND DER
LETTEREN
AMSTERDAM
Overdaad aan informatie maakt nieuw
woordenboek moeilijk toegankelijk
Willem van Oranje stijlvol herdacht
mee op
vakantie
OEKEN
1TM
QeidóaQowiant
VRIJDAG 6 JULI 1984 PAGINA 9
inkmL
ruk ur'i
Jitgever
lerdenkt
lavank
iet trofee
1 kritj
Jrogr^ meest SeIezen Neder-
v in f^se detectiveschrijver
zonder twijfel Hans
|n der Kallen, die on-
verluir de schuilnaam Ha-
jnk talloze spannende
f in 'lonturen schreef. Dit
he,r viert uitgever Bruna
tachtigste geboorte-
Twintig jaar geleden
Havank gestorven.
het1J jn werk werd voortge
ver cioor Pieter Terpstra.
2nsiofn ziJn hand verschijnt
j^er eok nog dit jaar) de vijf-
e kra|ste roman met in de
y|ofdrol de Schaduw die
lor Havank zo populair
srd gemaakt,
de
overLor gruna aanleiding
Veld6 a^e Nederlandstalige
S E^rÜvers uit te nodigen
^e te dingen naar de
ten. Tvank-trofee, die wordt
M^gereikt aan de au-
eid ^r(s) van de beste cri-
itaar P-roman en de beste
ime-verhalen van 1984.
e inzender van de beste
et 'n|man ontvangt de Ha-
^r^nk-trofee, een bronzen
0l!eldje van Charles C.M.
irlier, alias de Schaduw
i een bedrag van
5000,- als voorschot op
It honorarium voor zijn
man die in 1985 zal
net Jrschijnen. De inzen-
m'jrs van de beste verha-
oeve1 ontvangen een ver-
3/jenFinde versie van de
rt avank-trofee en een
ook 'ddprijs van /500,-. De
'rhalen worden gepu-
frêceerd in het Crime
,ganiarhoek 1985. Iedere
schrij-
(tr kan meedoen: be-
t „Soeps en amateur. De
overhalen moeten tussen
toegt 5.000 en 20.000 woor-
emaitn omvatten, de roman
et E>ag 60.000 tot 80.000
)at ^oorden lang zijn. Alle
-"^zendingen worden be-
co%deeld door een vak-
indige jury bestaande
mJt Fred Braeckman die
iriller-specialist is bij de
^lgische omroep, Rinus
^erdinandusse (schrijver
en lfn detectives en hoofd-
;7c/eldacteur van Vrij Ne-
0(?rland), Joost C.
•h -'ooemsma van uitgeverij
oorrruna en Margreet Hirs
ichae voor die uitgeverij
e „6t Crime Jaarboek sa-
ar tqenstelt.
in he manuscripten moeten
en q,or 15 oktober bij de
Haujtgever in Utrecht bin-
rke*n zijn.
deze titel is bij uitgeve-
.emniscaat een prenten-
verschenen, dat voor de
itjes als voorleesboek kan
istdoen en dat grotere kin-
in zelf kunnen lezen,
boek gaat over Derk Das,
oude, bij de andere dieren
r geliefde figuur. Op zekere
komt Derk niet meer uit
huisje in het bos: hij is
d. De oude das had het zelf
F ien aankomen en vond het
erg om dood te gaan, maar
andere dieren vinden het
schrikkelijk dat hij er niet
ïr is. Ze missen hem
EK rm. Toch blijkt, dat Derk
ES echt helemaal verdwenen
De dieren hebben allemaal
iets van Derk geleerd.
ardat ze elkaar al die vrolij-'
herinneringen vertellen
het verdriet bij de dieren
Dit sfeervolle, mooie en
said niet sombere prenten-
Gïk laat zien hoe goede her-
eringen aan een persoon
n cis doodgegaan het verdriet
verzachten.
LEO HENNY
»n Varley: Derk Das
t altijd bij ons; uitgeve-
Lemniscaat; vertaling:
Niskos; gebonden, 25
Izijden; prijs: 19,50.
NIEUWE LETTERKUNDIGE TOPOGRAFIE IN DE SERIE „HET LAND DER LETTEREN"
Vorig jaar verschenen twee
aardrijkskundige literaire gid
sen, bij Querido een „Letter
kundige reisgids door Neder
land" en bij Meulenhoff „Het
land der letteren". Boeken die
een succes bleken te zijn. Dat
gaf uitgeverij Meulenhoff aan
leiding door te gaan met een
serie „Het land der letteren",
nu in delen, die elk gewijd zijn
aan een zekere plek in het
land. Van de drie aangekon
digde boeken ligt het eerste in
de boekhandel: „Amsterdam,
door schrijvers en dichters in
kaart gebracht".
Tilly Hermans, Lodewijk van
Zonneveld en Adriaan van Dis
hebben een groot aantal tek
sten van voornamelijk nogal
bekende schrijvers bijeenge
bracht, die het over Amster
dam hebben. Menko ten Cate
leverde daar een aantal fraaie
foto's bij. Het is een mooi boek,
waarin de ongeveer zeventig
deelnemende auteurs heel wat
aardigs en informatiefs over
de stad, die hun in velerlei op
zicht inspireerde, schrijven.
Carmiggelt hoort daar natuur
lijk bij, met een Amsterdams
kroegenverhaal, zoals Piet
Grijs verslag doet van een
kroegentocht. Willem Frede-
rik Hermans komt aan het
woord, maar ook Jan de Har-
tog, die herinneringen ophaalt
aan zijn Amsterdamse ervarin
gen, vooral rond het Leidse-
plein.
Maarten 't Hart wordt losgela
ten op de Wallen: hij heeft
daar een jaar of twee gewoond
en vermeldt met jongensachti
ge grootspraak het een en an
der over het bedrijf achter de
rood verlichte ramen, waarbij
hij het niet kan nalaten nog
even kinderachtig na te trap
pen naar Hanneke Groente
man, met wie hij ooit in debat
gewikkeld was in een tv-pro-
gramma van Sonja, dat toen
vanuit het hartje van die stad
werd uitgezonden. Boudewijn
Büch levert een ABC van Am
sterdam, soms wel leuk, soms
flauw: bij de F gaat het over
de Fiets: „De fiets is het enige
vervoermiddel in Amsterdam
waar elke burger tenminste
één gestolen exemplaar van
bezit Fietsen worden in
Amsterdam beter vastgezet
dan boeven. Toch worden er
meer fietsen gestolen dan dat
er boeven uit de Bijlmerbajes
vluchten".
Ook oudere schrijvers krijgen
hun plek in dit album. Brede-
ro's „Liedeken" heeft een
plaats gekregen: ,,'s Nachts
rusten meest de dieren
Niet expliciet Amsterdams,
maar daar staat gelukkig een
bladzij verder een fragment
uit het beroemde Bredero-ge-
dicht van Marsman, waarin de
verstréngeling van Bredero's
leven met de hoofdstad een
hoofdrol speelt: „Breero is
moe: hij heeft de hele dag door
Amsterdam gelopen
Dit literaire prentenboek is
een staalkaart van veel Am
sterdams leven. Met Mulisch
en Cremer komt een en ander
uit een recent verleden aan
bod: Leidsepleinjeugd en Ro
bert Jasper Grootveld, het be
gin van Provo en de scher
mutselingen van de jaren zes
tig. Aan Heere Heeresma is
het wel toevertrouwd een
beeld van de Bijlmermeer te
geven, zoals ook het Joodse
verleden en de herinneringen
daaraan in stukken van Marga
Minco, Meyer Sluyser en Mary
Dorna een terecht plaats krij
gen in dit album. Multatuli
komt nog aan het woord met
zijn Amsterdamse knulletje
Woutertje Pieterse; de over
kant van het IJ, de Jordaan,
de Pijp, al die wijken zijn in de
Nederlandse literatuur door
allerlei schrijvers beschreven
of bezongen, zoals we hier
weer zien. Amsterdam is na
tuurlijk een stad, waar veel li
teratuur plaatsvindt, waar veel
schrijvers bijeen zijn en schrij
ven over dat vele wat zich
daar steeds weer afspeelt. Het
moet een genot zijn zo'n boek
als dit samen te stellen, met
een zo rijk onderwerp en (wat
de illustraties betreft), in een
zo fotogeniek geheel. Meulen
hoff kondigt twee volgende
delen aan, die zullen verschij
nen in het najaar: 's-Graven-
hage en Leiden. Delen over
het Zuiden des Lands en het
Noorden des Lands zijn ge
pland.
JAN VERSTAPPEN
„Het land der letteren - een
serie topografische bloemle
zingen uit de Nederlandse li
teratuur". „Amsterdam,
door schrijvers en dichters
in kaart gebracht. Fotogra
fie Menko ten Cate. Uitgave
Meulenhoff. Prijs ƒ29,50.
Door schrijvers
en dichters in kaart
hnirhf
In de gebruiksaanwijzing van
het nieuwe Van Dale Groot
Woordenboek Engels-Neder
lands staat dat het „Neder-
landstaligen wil helpen bij het
begrijpen en/of vertalen van
modern Engels." Vanuit een
vertalersoogpunt bekeken
heeft de Van Dale dat doel in
derdaad bereikt.
Het woordenboek is vooral op
het terrein van de hedendaag
se woordenschat een grote
aanwinst. Surrogate mother,
acid rain, computerese zijn
maar enkele voorbeelden van
de vele moderne woorden en
samenstellingen die erin zijn
opgenomen. Toch kan je stel
len dat elk woordenboek al
weer verouderd is op het mo
ment dat het uitkomt. Dat is
niet te wijten aan de samen
stellers van het woordenboek,
maar aan het feit dat elke taal,
en misschien het Engels wel in
het bijzonder, aan een voort
durend proces van verande
ringen blootstaat. Daarom zijn
woorden zoals hacker (een
computer-systeem inbreker)
en womb-leasing (het zgn
baarmoeder-verhuren) nog
niet in de van Dale te vinden.
Met het geven van frequentie-
symbolen (lopend van f4
zeer vaak voorkomend tot
f 1 minder frequent) aan een
aantal Engelse woorden heb
ben de samenstellers iets
nieuws geïntroduceerd Toch
is het de vraag of het wel tot
de functie van een Engels/Ne
derlands woordenboek behoort
om de gebruiker te laten we
ten dat het woord indulge het
symbool f3 heeft. Dat betekent
volgens de handleiding dan
dat indulge een frequent
woord is, minder frequent dan
f4 maar toch nog erg gebruike
lijk. Dit alles onder het motto
een taalbeheersing te verwer
ven „die heel dicht die van de
Engelse moedertaalspreker be
nadert".
De uitgevers van het nieuwe
woordenboek hebben even
eens gemeend een beknopte,
maar zeer moeilijk te lezen
grammatica op te moeten ne
men. Het vermoeden bestaat
dat zowel handleidingen als
extra grammaticale informatie
achteraf soms vluchtig en zel
den helemaal worden doorge
nomen een enkele liefheb
ber daargelaten zodat een
hoop goed bedoelde en vaak
ook zeer nuttige informatie
absoluut niet overkomt.
In Engeland krijgen sommige
schoolkinderen les in het om
gaan met dergelijke informa
tie. Een van de daar uitgege
ven woordenboeken geeft ook
een hulpboekje bij het woor
denboek uit, waarmee de ge
bruiker leert hoe men het
woordenboek zo goed mogelijk
kan gebruiken. Zelfs oefenin
gen worden bijgeleverd. Het
zou de toegankelijkheid zeer
ten goede zijn gekomen als iets
dergelijks ook bij dit woorden
boek was gebeurd. Van Dale
levert slechts een boekenleg
ger, waarop de gebruikte sym
bolen beknopt uitgelegd staan.
Alle extraatjes die dit lijvige
(en zware) woordenboek heeft
maken het niet echt makkelijk
bruikbaar voor een „ruimer
publiek" zoals gesteld wordt in
de handleiding. De boekenle
zer die even snel een woord
vertaald wil hebben zal mis
schien meer gebaat zijn bij een
minder uitgebreid (en goedko
per) pocketwoordenboek. Voor
vertalers is deze Van Dale
echter een uitstekende aan
winst.
IRENE KOPPENAAL
Van Dale Groot Woorden
boek Engels-Nederlands.
Uitgave Van Dale Lexico
grafie Utrecht/Antwerpen.
1594 pagina's. Prijs 120.-.
Vijftig jaar geleden - woensdag
4 juli 1934 - begon in de Am
sterdamse Jordaan een oproer
tegen de door de regering-Co-
lijn per 1 juli ingevoerde ver
laging van de werklozensteun.
Van nog geen tientje per week
ging toen nog eens één tot an
derhalve gulden af.
Het begrijpelijk verzet tegen
deze aanslag op het minimaal
bestaan van honderdduizen
den gezinnen bleef geenszins
tot de Jordaan beperkt. Ook in
de Indische, de Kinker- en
Dapper-, de Transvaal-, de
Bloemen- en de Spaarndam-
mer buurt begonnen de relle
tjes, zo ook in Rotterdam, En
schede, Utrecht, Groningen en
elders. Een week later was
overal met harde hand de zo
geheten openbare orde her
steld.
Op dezelfde dag dat de be
faamde witte lijkstoet prins
Hendrik naar zijn laatste rust
plaats in Delft bracht, werden
de doden van het oproer be
graven en de eerste vonnissen
tegen arrestanten geveld: een
half jaar gevangenis voor het
werpen van stenen naar de
politie. Er waren zes doden ge
vallen, één in Rotterdam, vijf
in Amsterdam, waarvan drie
in de Jordaan. De politie had
krachtens toenmalige vanzelf
sprekendheid met scherp op
weerspannige burgers gescho
ten evenals het tegen de op
stand ingezette leger, dat ook
twee van de destijds drie Ne
derlandse pantserwagens in de
strijd had gebracht, de Bison
en de Wisent.
Wolf Kielich heeft aan het
historisch gebeuren een docu
mentair boek gewijd dat zich
op de Jordaan concentreert.
Omdat dit ongetwijfeld het
kleurrijkste strijdtoneel was,
met een eigen traditie van op
standigheid tegen het officieel
gezag, zoals het Paling-oproer
van 1886, dat 26 doden kostte.
De Jordaan was lang „een
wijk apart". Westelijk van de
Prinsengracht leefden in 1890
- voor het grootste deel in
krotten - 83.000 mensen sa
mengepakt. In 1930 waren het
er nog altijd 63.000 (tegen
woordig nog maar 13.000). Het
was geen wonder dat de helft
er rood stemde, hoewel de
buurt tegelijk - mogelijk de
andere helft - sterk oranjege
zind heette.
Toch behoort de herinnering
zich vandaag niet met typische
Jordaan-aspecten bezig te hou
den: het oproer was geen wijk-
folklore maar een wanhoops
daad uit bittere nood. En uit
zichtsloos. Er is in vijftig jaar
veel veranderd maar helaas
ook veel actueel gebleven of
weer geworden: de situatie
van minimum-inkomens op en
onder de armoedegrens. De
straatgevechten var* 1934 los
ten overigens niets op. Kielich
documenteert de partijen. Het
communistische dagblad „De
Tribune" riep de massa op tot
actieve deelname aan de strijd,
de werkenden solidair met de
werklozen. Menigeen zag de
dageraad van een revolutie
gloren, de overheid reageerde
onverbiddelijk. De SDAP
hield bij een warm hart het
hoofd koel en noemde in „Het
Volk" de communistische agi
tatie „onverantwoordelijk en
doelloos". De politieke reke
ning werd vereffend bij de
Statenverkiezingen van 1935,
die de communisten in de Jor
daan bijna een viervoud méér
aan stemmen opleverde, ter
wijl de socialisten er teruglie
pen van bijna 36 tot ruim 21
procent.
Onverbrekelijk verbonden
met het toenmalige tijdsbeeld
was minister-president Colijn,
die bij Kielich objectief aan
zijn trekken komt, waarbij hij
een opvallend citaat uit „Het
Volk" van 22 juni 1939 heeft
opgediept. Colijn werd toen 70
en het socialistische dagblad
gaf een weliswaar genuanceer
de maar ook duidelijke waar
dering voor deze „uitzonderlij
ke verschijning", niet als de
sterke maar „als een goedhar
tig man, begaafd redenaar, een
staatsman van formaat". En zo
kende ook dit stuk historie
haar eigen paradoxen.
JAN ONSTENK
„Jordaners op de barricaden.
Het oproer van 1934" door
Wolf Kielich. 176 blz. met
vele illustraties. Uitgeverij
De Walburg Pers, Zutphen.
Tot 1 september 29.50, daar
na ƒ36,-.
De vierhonderdste sterfdag
van Willem van Oranje, die
volgende week met een grote
bijeenkomst in de Nieuwe
Kerk in Delft wordt herdacht,
heeft aanleiding gegeven tot
een stroom publicaties. De
jongste ervan is tevens de
kostbaarste: een bibliofiele uit
gave onder de titel „Oranje en
Nederland 1584-1984".
In een zeer beperkte oplage
slechts 225 gesigneerde en ge
nummerde exemplaren, waar
van er niet meer dan 75 zijn
bestemd voor verkoop via de
boekhandel geeft het boekje
op 32 pagina's- twee teksten:
die van het Wilhelmus van
Nassouwe en van de inaugure
le rede waarmee koningin Be
atrix in 1980 haar ambt aan
vaardde. De tekst van het Wil
helmus volgt de nieuwe trans
criptie die door dr. Ad den
Besten van dit geuzenlied uit
Valerius' Gedenkklank is ver
zorgd. De dichter Ad den Bes
ten is vorig jaar op de nationa
le hymne gepromoveerd en
heeft bij die gelegenheid de
tekst van het Wilhelmus voor
hedendaags gebruik aangepast.
Met Wilhelmus en ambtsaan
vaardingstekst overspant de
uitgave het tijdvak van vier
eeuwen dat sinds de dood van
Willem de Zwijger verstreken
is. Hiermee valt ook de perio
de samen waarin ons land van
een bezitting van de Spaanse
kroon tot een onafhankelijke
staat werd en van een aantal
samenwerkende republikeinse
provincies uitgroeide tot de
huidige constitutionele monar
chie.
Pieter Wetselaar heeft de tek
sten in fraai gekalligrafeerde
letters uitgevoerd. Wetselaar
tekende voor de uitgave ook
twee portretten, van Willem
van Oranje en van Beatrix, en
een monogram van de letters
W en B. De Walburg Pers ver
zorgde de uitgave op de stijl
volle wijze.
In de reeks biografieën van
Willem van Oranje vallen er
twee op door kwaliteit. Op de
eerste plaats die van J.G. Kik
kert, die een zeer genuanceerd
oordeel over de man geeft die
pas na zijn dood zou uitgroeien
tot de vader des vaderlands
die nu geëerd wordt. De be
wondering die Willem thans
trouwens ook bij Kikkert
ondervindt ontbrak tijdens
zijn leven vrijwel geheel. De
auteur is erin geslaagd een
man te schetsen die door zijn
opstelling niet tot die partij be
hoord heeft die hem eeuwen
lang als aanvoerder heeft in
gepalmd en die zeker niet de
vijand is geweest van de ande
re partij die zijn nagedachtenis
vaak zo heeft verguisd. Kik
kert, die als een van de weini
ge Oranje-auteurs een naamre
gister opneemt, maakt t.a.v. de
dood van Baltazar Gerards een
opmerkelijk foutje: hij laat de
jonge Fransman door paarden
vierendelen.
Een voortreffelijke uitgave is
voorts het boek „Willem van
Oranje, een strijd voor vrijheid
en verdraagzaamheid" van de
historici Van Deursen en De
Schepper. Om de kwaliteit
van de teksten, de leesbaar
heid voor een groot publiek,
het illustratiemateriaal waar
aan tal van musea hebben
meegewerkt, is het boek voor
gesteld als het nationaal her
denkingsboek en dit niet ten
onrechte. Het bevat zeer veel
achtergrondmateriaal over de
roerige tijd waarin Willem
leefde over zijn strijd om de
vrijheid van de staten en voor
verdraagzaamheid in een tijd
waarin godsdienstvrijheid niet
mogelijk was. Om beide kwali
teiten en om het uiteindelijk
succes dat in die strijd werd
bereikt, heeft hij de naam „va
der des vaderlands" verdiend.
PAUL TOBY
Oranje en Nederland 1584-
1984; bibliofiele dltgave in
225 genummerde exempla
ren. Uitg. Walburg Pers, Zut
phen; prijs ƒ150,-; J.G. Kik
kert: „Willem van Oranje",
uitg. Fibula van Dishoeck,
prijs ƒ19,90; prof.dr. A.Th.
van Deursen en prof.dr. H.
de Schepper: „Willem van
Oranje, een strijd voor vrij
heid en verdraagzaamheid",
uitg. Fibula van Dishoeck,
prijs 27,50.
debuut van Mare Scha-
pq is een korte roman
en man van de wereld"),
arin geschetst wordt hoe
i jongeman tussen twee
•uwen heen en weer geslin-
jrdtd wordt. De een is een leef-
medescholiere
de ander is een oude
vrouw, tekenlerares Julia.
Claudia leert hij deze Julia
jinen, de eerste ontmoeting
ft haar eindigt al in bed en
volgende ochtend besluit
hij bij Julia te blijven wonen.
De affaire met Claudia ont
staat pas later, hoewel het ge
voel van verliefd op haar te
zijn reeds langer bij de hoofd
persoon, Stefan, bestaat. Op
den duur wordt het hem dui
delijk dat de twee vrouwen,
die elkaar vrij goed kennen en
bovendien op de hoogte zijni
van de wederzijdse affaires
van hun minnaar, op min of
meer subtiele manier wraak
nemen, macht aan het bevech
ten zijn over elkaar, door hun
Veel meer komt er in „Een
man van de wereld" niet kij
ken. Opmerkelijk is dat er
grote gaten vallen in het ver
haal, als je het wilt nemen,
voor wat het kennelijk moet
zijn: een vrij onverstoord beeld
van het menselijk handelen,
de psychische processen die
daar een rol bij spelen, schuld
en gelukgevoelens, twijfel,
wanhoop, ondergang en over
winning. Het menselijk leven
dus in zijn vele facetten.
Dat leven wordt dan wel zeer
onvolledig weergegeven: als
de gymnasiast Stefan zijn eer
ste nacht met Julia heeft door
gebracht en besluit bij haar te
blijven, is een kort bezoek aan
zijn ouders genoeg om een ein
de te maken aan zijn kontak
ten met hen, zijn schoolloop
baan, zijn dagelijks leven, zoals
hij dat leidde. Dat verdwijnt
dan metterdaad en volledig.
Hier en daar geeft de auteur
zijn hoofdpersoon dan wel een
of andere dagelijkse bezigheid,
maar die lijkt er nogal met de
haren bijgesleept en in ieder
geval nauwelijks voldoende
voor zo'n jonge man.
Het boek gaat dus feitelijk
over niets: de personen erin
zijn immers niet geloofwaardig
en de emoties die zij beleven
daardoor ook niet. Zo is er te
weinig goeds te melden van
dit debuut: personen en situa
ties worden niet zo getekend,
dat de lezer een overtuigend
beeld krijgt (in wat voor mi
lieu speelt zich dit toch af, is
een van de onopgehelderde
vragen); ontwikkeling van de
gebeurtenissen en spanning is
er in al te geringe mate. Het
enige wat je zou kunnen zeg
gen, is dat het in vlot Neder
lands is geschreven. Jammer
genoeg is dat te weinig.
JAN VERSTAPPEN
Mare Schabracq: „Een man
van de wereld". Uitgeverij
Manteau. Prijs ƒ19,90. Mare Schabracq
Samen met een zak aardappels
en blikken vol groenten be
hoort een stapel spannende
boeken tot de standaard-uit
rusting van de gemiddelde Ne
derlandse vakantieganger. Het
aanbod in dit genre is de laat
ste jaren echter enorm toege
nomen en daarmee ook het
verschil in kwaliteit
Een van de boeken die het va
kantie-leesplezier zeker zullen
verhogen is „De Stille Scha
duw". Het is het vierde in het
Nederlands vertaalde boek
van de Britse schrijver Ted
Allbeury, een ex-spion van de
inlichtingendienst MI6, die
bestsellers over „de oude fir
ma" schrijft.
Evenals in „De Keerzijde van
het Verraad", het tweede „Ne
derlandse" boek van Allbeury,
lopen in zijn nieuwste werk
twee verhalen door elkaar. In
„De Keerzijde van het Ver
raad" zijn dat de belevenissen
van de beroemde Britse dub
belspion Kim Philby, die in
het begin van de jaren zestig
naar de Sovjet-Unie overliep.
Twintig jaar later wordt ge
tracht hem naar Engeland te
rug te laten keren.
In „De Stille Schaduw" loopt
het levensverhaal van een an
dere beroemde Britse dubbel
spion, George Blake, als een
rode draad door pogingen van
de Britten een overgelopen
Rus in Groot-Brittannië te
houden.
Als Allbeury zou willen, kan
hij tot in lengte van jaren van
dit soort boeken blijven schrij
ven. Geen land is immers zo
rijk aan voor de Sovjet-Unie
werkende dubbelspionnen als
het Verenigd Koninkrijk.
Over „Geen Orchideeën voor
Miss Blanche", het in de na
zomer van 1938 in enkele we
ken geschreven meesterwerk
van de Brit Hadley Chase, is
de loop der jaren veel te doen
geweest. Dat leert het gebrui
kelijke nawoord in de nieuw
ste Nederlandse vertaling van
deze keiharde gangster-roman,
die onlangs in de serie Crime
de la Crime is verschenen.
Van het boek zijn in tientallen
versies waarin de oorspron
kelijke tekst werd verminkt,
herschreven en in sommige
gevallen van een geheel ander
eind voorzien miljoenen
exemplaren verkocht „Geen
Orchideeën voor Miss Blan
che" is het even spannende als
meedogenloze relaas van de
ontvoering van een rijke Ame
rikaanse miljonairsdochter.
Wie dat wil, kan zich in zijn
klapstoeltje voor de tent laten
meeslepen naar het rauwe le
ven in de Amerikaanse onder
wereld in de jaren dertig,
waarvan Chase de sfeer als
weinig anderen heeft laten
herleven.
James Melville's „De Negende
Netsuke" speelt in het misda
digersmilieu in een geheel an
der deel van de wereld, in de
Japanse stad Kobe. Hoofdin
specteur van politie Olani
raakt verwikkeld in een on
verkwikkelijke affaire, die
zich afspeelt in het moderne
Japan, maar met voortdurende
verwijzingen naar het traditie
rijke verleden.
„Moord op Eigen Bodem" is
een bundel Nederlandse mis
daadverhalen van onder ande
ren Joekes, Hellinga sr. en
Van de Wetering. Een samen
raapsel eigenlijk, maar wel
licht toch aardig voor de echte
liefhebbers.
Van een van de schrijvers in
deze bundel is bovendien nog
een eigen boek verschenen.
„Liever Geen Politie", heet de
weinig opzienbarende intro
ductie van een nieuwe Neder
landse detective door Walra
ven. Charlie Allard probeert
op dezelfde manier door Am
sterdam te struinen als be
roemde Amerikaanse private-
eyes dat doen in Los Angeles
of New York. Maar die gave
is, zo moet men constateren,
niet iedereen gegeven.
Voor snelle lezers of mensen
die lang vakantie houden is er
tenslotte ook nog een herdruk
van Papilion, het intussen bij
na klassieke verhaal van Hen
ri Charrière over een onschul
dig veroordeelde, die kans ziet
te ontsnappen van het Duivel
seiland.
JOS TIMMERS
Ted Allbeury: De Stille
Schaduw. Uitgeverij: Else
vier, Amsterdam.
Prijs 17,50. Hadley Chase:
Geen Orchideeën voor Miss
Blanche. Uitgeverij: Arbei
derspers, Amsterdam. Prijs:
ƒ28,50. James Melville: De
Negende Netsuke. Uitgeve
rij: Sijthoff, Amsterdam.
Prijs: 9,90. Moord op eigen
bodem. Uitgeverij: Loeb,
Amsterdam. Prijs: 12,50.
Walraven: Liever Geen Poli
tie. Uitgeverij: Loeb, Am
sterdam. Prijs: 16,50. Henri
Charrière: Papillon. Uitge
verij: Meulenhoff, Amster
dam. Prijs 16,90.
