^Bejaardenhuis voor
honden in Wassenaar
I De Gansoordbrug: belangrijk punt op Ommegangsdag
KLEIDEN/REGIO £eidM<Sowuvnt woensdag 4 iulii984 pagina s
Ambtswoning Commissaris
der Koningin is te koop
16 weken voorwaardelijk
voor vervalsen cheques
12 maanden voor overval
Alphens benzinestation
Parkschool wordt noodschool
NIEUWE COMMANDANT
BRANDWEER WASSENAAR
jINA—_BMIMMMMm—m—m—MImiMMMM
WASSENAAR De ambts
woning van de Commissaris
der Koningin in Zuid-Holland,
aan de Groen van Prinsterer-
laan in Wassenaar, wordt
hoogstwaarschijnlijk verkocht.
De woning, waar tot voor kort
oud-commissaris mr. M. Vro
lijk woonde, wordt door de
Dienst der Domeinen van de
hand gedaan. De huidige Com
missaris der Koningin, mr. S.
Patijn, heeft laten weten in
zijn huidige woning in Voor
burg te willen blijven wonen.
Hoe de verkoop zal gebeuren,
bij openbare inschrijving, via
een makelaar of onderhands,
is nu nog niet bekend. Ook
kan het nog zijn dat tussentijds
een andere gegadigde in over
heidsdienst voor het pand
wordt gevonden. De ambtswo
ning werd voor het eerst ge
bruikt door mr. J. Klaasesz,
die van 1956 tot 1972 Commis
saris der Koningin was. De
woning staat nu leeg.
ALPHEN/DEN HAAG De Haagse rechtbank heeft een 27-
jarige Alphense veroordeeld tot 16 weken voorwaardelijke ge
vangenisstraf met een proeftijd van twee jaar wegens het op
grote schaal vervalsen van betaalkaarten. De officier van justitie
eiste twee weken geleden een gevangenisstraf van zestien we
ken waarvan vier voorwaardelijk tegen de vrouw die aan het
vervalsen was geslagen omdat zij en haar man financieel aan de
grond zaten. In totaal verzilverde zij voor ruim 13.000 gulden
cheques in Leiden, Voorschoten, Hazerswoude en in haar woon
plaats. Haar man stal de betaalkaarten. De rechtbank heeft haar
verder veroordeeld tot een boete van 4000 gulden.
DEN HAAG/ALPHEN Een 19-jarige en een 17-jarige Alphe-
naar die in maart van dit jaar een pompbediende in hun woon
plaats beroofden, zijn door de Haagse rechtbank veroordeeld een
jaar gevangenis. Van die straf zijn drie maanden voorwaardelijk
en geldt een proeftijd van twee jaar. De twee overvielen de
pompbediende aan de Europasingel om aan geld te komen voor
„mooie kleren". De opbrengst, 550 gulden, viel echter tegen zo
dat het bedrag in benzine en snoep werd omgezet. Bij de overval
werd een imitatiepistool gebruikt. Tegen de pompbediende werd
verder geen geweld gebruikt. De officier van justitie eiste twee
weken geleden een gevangenisstraf van 15 maanden tegen de
twee jeupdice Alphenaren.
nam voor 340 aan om de bo
venbouw van de Singelbrug
te verwijderen en op deze
brug weer op te bouwen. Op
30 november van dat jaar was
de Gansoordbrug daardoor
omgetoverd in een dubbele
ophaalbrug. Merkwaardig is
dat de metselaar nadrukkelijk
werd verboden om jongens
aan dat werk te laten meehel
pen: alle arbeiders moesten
volwasen mannen zijn. Dit
soort bepalingen vindt men
niet vaak: over kinderarbeid
lag het stadsbestuur niet wak
ker, maar mogelijk vond men
het werk aan deze brug zo ge
vaarlijk dat die eis werd ge
steld.
Onderhoud
Een ophaalbrug vergt veel
onderhoud en daarom kwam
er in later jaren een voortdu
rende stroom van berichten
over allerlei werkzaamheden.
Algehele vernieuwing van
het houtwerk vond plaats in
1793 door Pieter Blommen-
daal en in 1817 vernieuwde
Gerrit Plomp de vallen. Op 9
juli 1822 nam Adrianus van
Dijk uit Leiderdorp aan om
de vier poortstijlen te ver
nieuwen; diens werk hield tot
1869 stand. Toen was een an
dere rage in opkomst: het ver
nieuwen van alle houten on
derdelen in gietijzer (of waar
nodig in smeedijzer). Ook de
Gansoordbrug werd het
slachtoffer hiervan. Wel was
het een voordeel dat de dub
bele ophaalbrug kon worden
vervangen door een enkele,
zodat het ophalen gemakkelij
ker ging. Op 25 januari 1869
vond de aanbesteding plaats
en J.W. Bertrand Zn. was
voor 2868.- de gelukkige.
Of dit hartzeer bezorgd heeft
aan Dominicus Antonius
Schretlen, de eigenaar van de
ijzergieterij aan de Maresingel
en „hofleverancier" van giet
ijzer in Leiden, laat zich niet
raden, maar men zou kunnen
veronderstellen dat hij, die ja
renlang had gewoond in het
pand op de hoek van de Wa-
tersteeg en Nieuwe Rijn dat
nu vrijwel gereed is na een
ingrijpende restauratie, er
toch wel op heeft gehoopt die
renovatie te mogen uitvoeren.
Met een inschrijving van
3800.-, dus bijna duizend
gulden hoger dan Bertrand,
kwam hij natuurlijk niet al te
best voor de dag. Overigens is
het best mogelijk dat het
meeste gietijzer toch door zijn
fabriek is geleverd: de aanne
mers van bouwwerken had
den elkaar vaak nodig, al
bleek dat misschien niet uit
een fraai naamplaatje op het
afgeleverde gietwerk.
De Grofsmederij had tot 1889
geen eigen gieterij, zodat men,
als men liever geen zaken
met Schretlen deed, naar de
fieterijen van de wed. A.
terkman Zn. (sedert 1866
De Prins van Oranje) of van
L.I. Enthoven in Den Haag
moest. Wie het gietwerk ook
heeft geleverd, kwaliteit was
het wel: tot 1960 heeft het pri
ma gefunctioneerd, dus bijna
een eeuw lang. Wel vergden
enkele andere onderdelen in
de tussentijd vervanging; zo
werd op 24 juni 1889 aan P.L.
Neüteboom voor ƒ950.- (of
onder enige voorwaarden
voor 738.-) aanbesteed het
vernieuwen van het metsel
werk van het landhoofd tegen
de Hooigracht. Een kleine in
greep, het vernieuwen van
een onderdeel van het val,
werd door de Gemeenteraad
goedgekeurd op 11 juli 1895,
waartoe een voorlopig krediet
werd verleend. In de twinti
ger jaren van deze eeuw be
gon de behoefte aan een bre
dere en sterkere brug zich
meer te openbaren.
Grootschalig
Toch bleef alles bij het oude
tot in de vijftiger jaren groot
se plannen voor grootschalige
verkeersdoorbraken werden
ontworpen. Een eerste stap in
dit proces was de vernieu
wing van deze brug. In mei
1959 werden de tekeningen
aan de belangstellenden ge
toond: de breedte van het
brugdek werd negen meter
met twee trottoirs van 2.45
meter. Eerst was de doorvaar-
thoogte op 1.90 meter gesteld,
maar omdat er 15.000.- mee
kon worden bespaard, werd
deze uiteindelijk bepaald op
1.50 meter. De aannemer, de
betonfabriek Wernink, heeft
de uit de oude brug gekomen
gedenkstenen weer in de
nieuwe aangebracht. Deze ste
nen stellen een gans voor, het
symbool van de stadswijk
Gansoorde, en een korf.
Die korf herinnert aan de
naam van de buurt: de Kaars-
korf, later gesplitst in oost-,
midden- en west-Kaarskorf.
De gebuurten zagen toe op
een goede nakoming van de
buurplichten en zorgden voor
gezelligheid als een keer per
jaar al het in het afgelopen
jaar opgepotte geld in een
„hof" aan lekker eten en
drinken voor alle bewoners
besteed werd. Dit is dus het
ware „potverteren". De „ge
buurten" droegen allerlei
vaak zotte namen; waarom
deze buurt genoemd is naar
een korf waarin kaarsen be
waard werden, valt zelfs niet
te raden. In ieder geval blijft
die steen ons tot in lengte van
dagen aan die vrolijke „buurt-
hoven" herinneren, zoals de
gans de brug alle eer zal blij
ven aandoen.
VOORSCHOTEN Hoewel
de gemeente vorige week
een bedrag van 50.000,- be
schikbaar stelde als voorbe
reidingskrediet voor de om
vorming van de openbare
Parkschool tot uitbreiding
van het gemeentehuis zal het
plan nog enige tijd uitgesteld
moeten worden. Met ingang
van het nieuwe schooljaar
wordt de Parkschool nood
school voor de r.k. Willi-
brordschool uit de wijk
Boschgeest.
Het schoolgebouw van de
Willibrord krijgt een grondi
ge verbouwing in verband
met de samenvoeging van la
gere en kleuterschool tot ba
sisschool. Verwacht wordt
dat deze verbouwing onge
veer een half jaar zal duren.
De plannen om van de Park
school gemeentehuis te ma
ken, worden hierdoor niet te
zeer vertraagd. Allereerst
dient gewacht te worden op
de goedkeuring van gedepu
teerde staten van Zuid Hol
land en ook het contract met
Albert Heyn voor de huur
van de kantoorflats boven de
supermarkt kan niet spoedig
opgezegd worden. Het plan is
thans om volgend jaar de
Parkschool toch gereed te
hebben voor enige afdelin
gen, die thans gehuisvest zijn
in een etage van de flat bo
ven de supermarkt. Gedacht
wordt dat over drie tot vier
jaar de hele kantoorflat afge
stoten kan worden.
WASSENAAR De heer R. Post wordt de nieuwe comman
dant van de Wassenaarse brandweer. De heer Post was tot nu
toe plaatsvervangend commandant. Hij volgt commandant J.A-
Jansen op, die enkele maanden geleden afscheid nam. De heer
Post komt aan het hoofd te staan van een korps dat de laatste
tijd aan sterke veranderingen onderhevig is. Zo is het aantal be
roepskrachten sterk verminderd en bestaat het korps nu voor
namelijk uit vrijwilligers.
n WASSENAAR „Je hebt
^geen idee hoe de schei-
°itlJ ding van een huisdier kan
lere inwerken op mensen. Dat
m t zie je vooral bij ouderen,
Het is toch verschrikke-
zett lijk triest als iemand, al-
leen om in een verzor-
gingstehuis of bejaarden-
flat te komen, afscheid
>rps moet nemen van zijn huis
der dier. Dat doet enorm
vo° zeer".
Jaap Boersma, directeur van
het dierenpension annex -asiel
Dierenzorg in Wassenaar,
heeft gedurende de negen jaar
dat hij zich bezig houdt met de
opvang van huisdieren, genoeg
schrijnende gevallen meege
maakt om te weten waarover
hij praat. Hij kent een bejaarde
die er zeven jaar over heeft
gedaan om geestelijk over het
verlies van zijn trouwe vier
voeter heen te komen. Een
verlies dat niet nodig was ge-
weest als het in bejaardente-
huizen geldende verbod voor
het houden van huisdieren
wat minder streng zou worden
-oli toeSePast
Boersma kwam, naar aanlei-
ding van radio-uitzendingen
|ej over huisdieren waaraan hij
meewerkte, op het idee iets te
doen voor de bejaarden die op
deze wijze hun huisdieren
kwijt raken. Boersma: „Ik heb
voor die uitzendingen zelf be
jaardentehuizen bezocht en
kwam mensen tegen die het er
enorm moeilijk mee hadden
dat ze hun hond moesten af
staan. Ik heb daarna een paar
jaar zitten filosoferen over de
vraag hoe je dat nou kon voor
komen en kwam toen op het
idee van een soort „bejaarden
tehuis" voor honden, waar ze
bezocht kunnen worden door
hun bazen. Dat idee is nu ont
wikkeld tot een pasklaar plan,
dat we binnenkort hopen uit
te voeren", aldus Boersma.
Het pasklare plan behelst een
nieuw te bouwen onderkomen
voor vijftig honden, waar de
bejaarde eigenaar dagelijks op
bezoek kan komen of zijn dier
voor een wandelingetje kan
ophalen. Met het naastgelegen
motel-restaurant De Bijhorst is
zelfs al afgesproken dat de be
jaarden met hun honden tegen
gereduceerd tarief een kop
koffie met gebak kunnen ha
len. De honden worden dage
lijks veelvuldig gelucht, wor
den bijeengebracht in roedels
en krijgen verder alle aan
dacht die de overige pension
honden ook krijgen. Met dit
verschil, dat pensionhonden
worden geacht het pension
ooit weer te verlaten, terwijl
de honden van bejaarden er
oud mogen worden.
Het idee van Boersma is ook
in het bestuur van Dierenzorg
enthousiast ontvangen. Inmid
dels is voor de verwezenlijking
van het twee ton kostende
plan 125.000 gulden opzijge-
legd. De Bond ter Bescher
ming van honden heeft 50.000
fulden toegezegd. De rest moet
ijeengespaard worden uit de
opbrengst van het pension en
de giften van particulieren.
Het is de bedoeling dat begin
volgend jaar de eerste paal de
grond in gaat.
Boersma heeft inmiddels tal
rijke enthousiaste reacties ge
kregen. „We worden al heel
vaak gebeld door mensen die
belangstelling hebben. Een
van de mensen die belde vond
dat het hartzeer voor zowel
baas als hond erger zou wor
den, omdat er steeds opnieuw
afscheid genomen moest wor
den. Maar de bejaarde moet
die keus zelf maken. Als hij
niet op bezoek komt, weet hij
toch dat de hond goed wordt
verzorgd. Wat de hond betreft:
een hond in roedelvorm heeft
het prima naar zijn zin, is
nooit alleen. Er is bijna geen
hond die dat niet leuk vindt",
aldus Boersma.
De enige belemmering voor
F kun-
avert
te
onder
twee
aarse
Hor
enten
itoon
ur en
Bruggen, we maken er allemaal
gebruik van. Zeker in een water
rijke stad als Leiden zijn het on
misbare schakels in het wegen
net. Veel aandacht is er nooit aan
de Leidse bruggen besteed. De
stilte rond de Leidse bruggen is
met de presentatie van het Brug-
genboek (waarvan de herdruk
momenteel te koop is) al gedeel
telijk 'verstoord'. Het Gemeente
archief aan de Boisotkade hoopt
dit jaar de tentoonstelling „De
Leidse bruggen" te houden. Als
inleiding op deze expositie ver
schijnt in deze krant een serie ar
tikelen over Leidse bruggen. Het
zijn geen technische verhandelin
gen, maar historische verhalen
waarin een Leidse brug als lei
draad dient. De gegevens zijn ver
zameld door een werkgroep van
historisch geïnteresseerden, die
veel van de geschiedenis van de
Leidse bruggen heeft uitgezocht.
Samensteller is de begeleider van
de werkgroep, de heer P. J. M. de
Baar van het Gemeentearchief.
Kees van Herpen tekent voor de
eindredactie. De reprodukties
zijn van fotograaf Wim van
Noort. Vandaag verschijnt het ne
genendertigste artikel in deze se
rie.
men zal wel vrij snel behoefte
hebben gevoeld aan een goede
verbinding tussen deze stads
delen. Daartoe kwam de Gan
soordbrug tot stand. Hij moest
worden onderhouden („was
verhoefslaagd", zoals dat toen
heette) door de bewoners van
de wijk Gansoorde en de be
woners van de Hogewoerd
ten oosten van de Watersteeg
de bewoners van het wes
telijk deel van de Hogewoerd
zullen al genoeg onderhoud
hebben gehad aan de Hoge-
woerdsbrug over het Steen-
schuur en de bewoners van
Swansoorde en achtergelegen
straten waren meer geïnteres
seerd in een goed onderhou
den Karnemelksbrug over de
Nieuwe Rijn.
Om van het steeds terugke
rende volledig vernieuwen
van een houten brug af te
zijn, hebben die onderhouds
plichtigen al vrij vroeg beslo
ten om de Gansoordbrug naar
het voorbeeld van de Visbrug
en Koornbrug in steen uit te
voeren. Het exacte jaar van
die zeer kostbare ingreep we
ten we niet: het zal wel in een
economisch gunstige periode
zijn geweest. In de zestiende
eeuw werd hij enige tijd
„Nieuwe brug" genoemd, zo
dat de renovatie in steen nog
wel niet lang tevoren zal zijn
gerealiseerd.
In de loop der eeuwen vorm
de de brug steeds een belang
rijk punt. Op de Ommegangs
dag, de zondag tussen Hemel
vaartsdag en Pinksteren,
droeg de pastoor van de St.
Pancrasparochie op deze brug
de monstrans met het Heilig
Sacrament over aan zijn colle
ga van de St. Pietersparochie,
die deze weer opborg in de
Pieterskerk; het Sacrament
was dan rondgedragen van de
Pieterskerk naar de Bostel-
brug, door de parochie van
O.L. Vrouw over de Haarlem
merstraat, waar het op de
Hartebrug door de pastoor
van St. Pancras in ontvangst
was genomen. De Ommegang
werd vaak opgesierd door
meetrekkende leden van de
schuttersgilden en nadat door
de Reformatie de priesters
waren verdwenen bleef die
dag een paradedag voor de
schutterij, waarbij de aanwe
zige schutters op hun tocht
door de stad meestal op de
Gansoordbrug een soort loden
penning ontvingen, die later
tegen klinkende munt kon
worden verwisseld. Dit fooitje
werd overigens vaak meteen
weer verwisseld in een hart-
Jaap Boersma, directeur van het dierenpension annex -asiel Dierenzorg in Wassenaar.
bejaarden zou de prijs kunnen
zijn. Hoewel de tarieven nog
niet zijn bepaald staat nu al
vast dat een aantal bejaarden
de dagelijkse verzorgingsprijs
niet kan betalen. Boersma
hoopt hen ter wille te zijn door
een adoptieplan, waarbij ande
ren de in het „tehuis" geplaat
ste dieren financieel adopteren
ten behoeve van de minder
draagkrachtigen. „Een AO-
W'er moet dezelfde mogelijk
heden hebben zijn hond hier
te plaatsen als iemand met een
hoop geld. Voor ons is alleen
belangrijk dat het kostendek
kend is. Het gaat niet om een
winstobject, maar om een
ideëel doel wat weonszelf
hebben gesteld", aldus de di
recteur van Dierenzorg.
Voor informatie over de plaat
sing van honden van bejaar
den in dit „tehuis" kan wor
den gebeld naar telefoonnum
mer 01751-79852. Giften voor
de realisering van het tehuis
moeten worden gestort op gi
ronummer 224260, ten name
van Dierenzorg Wassenaar.
Omdat voor het „bejaardente
huis" voor dieren, nog geen
naam gevonden is, heeft Die
renzorg drie prijzen beschik
baar gesteld voor mensen die
met een goede naam op de
proppen komen. Die namen
kunnen worden gestuurd naar
Dierenzorg, Zijdeweg 56, 2245
BZ Wassenaar.
KOOS VAN WEES
De
Gansoord
brug gezien
vanaf de
Nieuwe Rijn
(foto ca.
1920).
versterking in de befaamde
herberg op het Doelenterrein.
Als stenen brug vergde de
Gansoordbrug niet veel on
derhoud. In een inspectierap
port van 1578 werd hij „tame
lijk goed" genoemd en dat is
hij nog vele jaren gebleven.
Wel werd op 23 augustus 1650
besloten de oostvleugel aan de
kant van de Hooigracht af te
breken en weer op te metse
len, maar dan zodanig dat die
niet meer zo met een hoek
zou uitsteken. In 1664 ontving
Gerrit van Aerdenstoff ruim
elf gulden voor het maken
van een nieuwe huif op de
Gansoordbrugge, maar wat
die huif precies zou moeten
zijn, is niet duidelijk. Tijdens
het woeden van de rage om
alle stenen borstweringen te
vervangen door ijzeren leu
ningen ontkwam ook deze
brug niet aan dat lot: op 10
maart 1667 werd besloten om
ze aan te brengen. De aanbe
steding volgde op 29 juni en
Jacob van Ondertoorn nam
toen voor 168 aan uiterlijk 1
september het werk op te le
veren. In één moeite nam hij
ook het stenen bruggetje over
de Hooigracht mee.
De Hooigracht was op dit
punt tot aan de Nieuwstraat
nog erg nauw. Toen in 1681
de Hooigracht over de volle
lengte werd overwulfd, ont
stond hier een fatsoenlijke
doorgang. Bij die overwulving
verdween niet alleen het ste
nen bruggetje (tussen Nieuwe
Rijn en Gansoorde of zoals
dat al snel werd genoemd: de
Appelmarkt), maar het vorm
de ook de aanleiding om de
Gansoordbrug ingrijpend aan
te pakken. Het middelste gat
werd opengebroken en weer
aangemetseld. hetgeen op 13
september 1681 voor 250 aan
Adriaen Hoecke werd opge
dragen, en Moyses Cornelisz.
Druk snaterend werden
op een regenachtige vrij
dag 6 januari 1961 twee
ganzen over de Gan
soordbrug tussen de Wa
tersteeg en de Hooigracht
geleid. Hun hoeder was
wethouder A.J. Jonge-
leen die daarmee de brug
voor het verkeer open
stelde. Dat er ganzen wa
ren uitgekozen om deze
belangrijke schakel in de
geplande noord-zuid-ver
binding door de binnen
stad in te wijden, is van
zelfsprekend een verwij
zing naar de al eeuwen
oude naam van de brug.
Wel werd deze brug ook
vaak Watersteegbrug ge
noemd, maar Gansoord
brug had toch oudere pa
pieren.
Het eeuwenoude, haast voor
historische pad van de Burcht
langs de noordelijke oever
van de Nieuwe Rijn tot ver op
het Waardeiland stond vroe
ger onder verschillende bena
mingen bekend. Het deel van
de Hartesteeg tot de Hooi
gracht heette Swansoorde en
dat van de Hooigracht tot aan
de Vestestraat Gansoorde. De
reden dat deze gedeelten naar
de zwaan en gans werden ge
noemd, laat zich slechts ra
den. De benaming Gansoord
was langduriger van aard dan
Swansoorde: er werd zelfs een
stadswijk (tussen Hooigracht
en Middelstegracht) naar ge
noemd en ook de Gansoord
brug ontleent er zijn naam
aan, al lag die aan de westzij
de van de toen nog open
Hooigracht, zodat de naam
Swansoordbrug meer terecht
zou zijn geweest.
Burcht
Wanneer het stadsgedeelte
tussen de Burcht en de Veste
straat bij de stad is getrokken,
blijkt niet erg duidelijk uit de
weinige uit die tijd bewaard
gebleven documenten. De
meeste historici houden het
op 1294. De Hogewoerd was al
eerder bebouwd geraakt en
De nauwe
Watersteeg
met in het
verschiet de
Gansoord
brug (foto ca.
1900).
