ANWB-hulp voor toerist
in geestelijke nood
(i vakantie cadeau om de
ie Opel Rekord le vieren.
Het Motorhuis B.V.
Ccldócgotufmt
IN BUITENLANDSE ZIEKENHUIZEN VAN VERWENNERIJ GEEN SPRAKE
hebben velen opmerkelijke extra acces-
ansoïres. Bovendien hebben wij enkele buiten-
riekansjes in prijs voor u: direktiewagens met
i Ernaar heel weinig kilomeiers op de klok, die
iptweggaan tegen verrassende prijzen.
Trouwens, u heeft al een Opel Rekord
2000S in 4-deurs uitvoering voor f 27.851,- in
clusief BTW. af fabriek.
29Reiswlnkelsln
het land.
Niet alleen voor studen
ten. Goedkope vluchten
naar waar ook ter wereld, bussen,
boten en treinen, stedentrips, expedi
ties, Nederland sportief,etc.
Hoge inmilwaarde verzekerd.
Ondanks deze unie
ke aktie, handhaven
wij onze hoge inruil-
prijzen. u kunt elk
merk bij ons inruilen.
Als u plannen
heeft voor een nieu
we Opel Rekord en
wilt profiteren van
ons vakantie-aanbod, kom dan nu met uw
VW, Citroën, Opel, Ford, Datsun, Peugeot,
Renault, Talbot, Tbyota, Mitsubishi of ander
bekend merk.
U krijgt er een uitstekende prijs voor bij
aankoop van 'n nieuwe Opel Rekord uit
voorraad.
Pak deze unieke kans en ga gratis op vakantie!
NA
VIJFTIG
JAAR
HEEFT M'N
TROUWE
SPIJKER
HET DAN
EINDELIJK
OPGEGEVEN.
MORGEN
MAAR
'NS IN
DEIfMNT
tfdJKEN.
DINSDAG 3 JULI 1984 PAGINA 9
tERSFOORT Natje,
*>gje, zonnetje wat
een mens in zijn va-
ïtie nog meer? Als alle
•wachtingen uitkomen,
it de pret geen gren-
i, maar de praktijk
rt anders. Of het weer
ilecht, of de muskieten
in tekeer, of de plek
igt niet, of... vul het
Ije zelf maar in. Er
ift niet zo heel veel te
>euren of de vakantie
anceert op een wanke-
basis. Komt daar nog
l ongeluk bij, zodat de
t moet worden ver-
ld voor het ziekenhuis,
kan de paniek hard
slaan. Het slachtoffer
ïft nog maar één ge-
dite: „Ik wil hier weg".
chirurg KJ.J. Waldeck,
rkzaam in het Haagse Rode
uisziekenhuis, heeft daar
[rip voor. Zijn stelling is dat
risten in geestelijke nood
i zo of soms erger ge-
pdicapt kunnen zijn als va-
ptiegangers, die een zware
ipwonding hebben opgelopen
;daarom vlug terug moeten,
j heeft er kortgeleden zijn
tefschrift aan gewijd, zoals
destijds gemeld hebben,
t de cijfers blijkt dat meer
i de helft van de patiënten
de ANWB hadden kunnen
chakelen, zelf in staat zijn
veest hun boontjes te dop-
n. Is hun ellende tegen de
itergrond van miljoenen ge-
•tende toeristen groot ge-
eg om de hulpverlening met
el geld en energie nog ver-
r uit te bouwen? Waldeck:
ok hulpverlening is een
)dukt Ik meen dat je er
ortdurend alles aan moet
en om de kwaliteit daarvan
hoog mogelijk op te voeren.
ik ben een perfectionist
'x is geen standaardmaat
k geval dat zich aandient
Det apart worden beoor-
eld. Voorbeeld: als een toe-
ït in pakweg Griekenland
ior een ongeluk in het zie-
jnhuis belandt kan hij een
eks onaangename ervarin-
_jn meemaken. De strikt me-
sche behandeling is in de
fees te gevallen wel goed.
het om gaat is de alge-
|ene verzorging. Om maar
te noemen: als Jan Toerist
de wc moet, moet hij dat
kunnen maken. Dat
soms niet Waar de com-
stokt, ligt de isolatie
le loer. Daar gaat het om".
is vervelend, maar
toch ook nog zoiets als
iedereen kan zich snel
Mensen die van
zijn emotioneel wat
anders. Hoe vaak
niet dat juist in de va-
verborgen problemen
tot uitbarsting komen?
is een verkeerde opmer-
ing genoeg om iemand volko-
len uit balans te drukken,
iet moet dan niet zo moeilijk
jn je in te denken wat er al-
maal kan gebeuren als een
terist in een ziekenhuis te-
_*cht komt en daar volkomen
reemde toestanden aantreft
rvMwu>aiiMYiu«.m vei iuh riaiifwijn. ui net vervuig ook oeaoeio Dij geestelijke nood.
Waar gebeurt dat vaak?
„Met name ut de Zuid(oos-
t)europese landen kwamen de
klachten. In het ene zieken
huis werden verbanden niet
gewisseld of patiënten hele
maal niet gewassen, in het an
dere kreeg een patiënt zelfs
het beddegoed van de buur
man. Familieleden wasten on
der primitieve omstandighe
den zelf de patënt en zorgden
zelf voor schone lakens. In
sommige gevallen werden de
sanitaire voorzieningen onbe
schrijflijk genoemd. In de war
me landen levert ook het eten
nogal eens problemen op, of de
wijze waarop het wordt opge
diend. Het is voorgekomen dat
het met de handen werd opge
schept. Niet zelden moest men
zelf voor eten en drinken zor
gen, ook al was men bedlege
rig. Ook infusen werden niet
gewisseld. Een patiënt formu
leerde zijn verklaring als
volgt: „De artsen leegden de
urineflessen en een badmees
ter dompelde eenmaal in de
week de bedlegerige patiënten
in het bad".
Hoe snel hangt een stress-pa
tiënt aan de lijn?
„Binnen vierentwintig uur. En
het eerste wat hij roept is dit:
„Ik wil zo snel mogelijk te
rug". De paniek-opvangers
van de Alarmcentrale van de
ANWB hebben veel incasse
ringsvermogen in huis, want
de klagers bakken zelden zoe
te broodjes. Ze willen dit en ei
sen dat. En als het antwoord
van de ANWB niet direct in
het straatje van het slachtoffer
past, volgt niet zelden een uit
barsting van woede. Of zij
daarop zijn ingespeeld? Nee,
aan angst, gekoppeld aan
agressie, wen je niet. En heb je
wel een vel van beton gekre
gen, zodat elke dringende
klacht doorkomt als onbedui
dend gepiep, dan ben je niet
meer geschikt voor je taak. Je
komt onder spanning te staan.
Niet erg; daardoor komen hul
pacties snel en efficiënt tot
stand. Zelfs ernstige stress is te
verdragen. Je moet alleen le
ren ermee om te gaan. Die
kunst proberen wij de patiën
ten ook bij te brengen".
Uw verhaal daarover lijkt
nogal tegenstrijdig. Aan de ene
kant wordt een pleidooi ge
houden voor snelle hulpverle
ning aan toeristen in psychi
sche nood, aan de andere kant
worden klagers nog dieper in
hun nood gedrukt als ze te ho
ren krijgen dat ze niet meteen
geholpen kunnen worden.
vondellaan 80,2332 AH Leiden.
Tel.: 071-769313.
„Wij kunnen niet anders. Stel
dat iemand in het ziekenhuis
wordt opgenomen onder ver
denking van een hartinfarct.
Iedere dokter heeft minstens
drie dagen nodig om met ze
kerheid een uitspraak te kun
nen doen. Als er iets aan de
hand is dan bedoel ik een
hartinfarct zonder complica
ties dan moet de patiënt
minstens veertien dagen in het
ziekenhuis blijven, voordat hij
per KLM naar huis kan wor
den gebracht. En dat is heel
vlug. De IATA is veel stren
ger: geen vervoer van zo'n pa
tiënt binnen zes weken. Wij
moeten het slachtoffer dus
twee weken zien zoet te hou
den. Dat is een geweldige op
gave, die het uiterste van je
geduld vraagt. Als een patiënt
door blijft drammen, kan het
wel eens voorkomen dat we
behoorlijk uit de slof schie
ten".
Bezoek van familie en kennis
sen lijkt in zo'n situatie zeer
belangrijk.
„Enorm. Het vormt vaak een
belangrijke schakel met de
buitenwereld. Vooral als het
verblijf langer gaat duren dan
twee weken het tijdstip
waarop de Alarmcentrale om
hulp wordt verzocht blijkt
versterking van de relatie met
de familie en kennissenkring
zeer noodzakelijk. De bezoek-
mogelijkheden in de buiten
landse ziekenhuizen worden
over het algemeen zeer ge
roemd, maar wel wordt ver
wacht dat de bezoekers de
handen flink uit de mouwen
steken. Vooral in de Zuideuro-
pese landen wordt actieve be
trokkenheid van de familie
verwacht in de verpleging en
verzorging van de patiënt. Het
nare is alleen dat toeristen dat
niet voldoende door hebben,
omdat ze uitgaan van de ver
wennerij in de Nederlandse
ziekenhuizen. En dat geeft
weer aanleiding tot veel ge
mopper".
U hebt al eens beweerd dat wij
in Nederland met de verzor
ging dezelfde kant opgaan.
„Dat is juist. Ik wijs in dit ver
band op de verschuiving van
klinische naar poliklinische
zorg. Daarop wordt allerwege
zeer de nadruk gelegd. Dat be
tekent in feite een verminde
ring van de patiëntenzorg in
het ziekenhuis door hem na de
medische behandeling meteen
naar huis te sturen. Een be
kend voorbeeld is de lies
breuk. Vroeger moest de pa
tiënt minstens voor zeven da
gen het ziekenhuis in. Nu
moet de zorg na de operatie
thuis worden gegeven".
Interessant uit het oogpunt
van kostenbeheersing, maar
het betekent nog geen door
braak in de hulpverlening in
het ziekenhuis. Zal ook daar
„Ik slilit dat helemaal niet uit.
Ik weet dat hier in het Rode
Kruis-ziekenhuis over dat on
derwerp veel is gediscussieerd.
Het is mij niet bekend wat het
standpunt op dit moment is".
„Dat komt wel voor. Ook dat
je achteraf moet constateren
dat het terughalen van het
slachtoffer niet zo nodig was
geweest. Maar in de regel
wordt een juiste beslissing ge
nomen. Zeker is dit: patiënten
die langer dan twee weken in
een buitenlands ziekenhuis
verblijven zonder uitzicht op
een spoedig ontslag, moeten
worden gerepatrieerd. Hoe no
dig het is dat ook verzekeraars
zich anders gaan opstellen,
blijkt wel uit het feit dat
slechts drie procent van de
hulpvragers op grond van me
dische noodzaak naar huis
moet; de rest valt onder het
hoofdstuk stress. Nu gaat het
er maar om of wij Nederlan
ders stress zo bedreigend vin
den dat we ons daartegen via
een goede verzekering willen
afschermen. In dat geval gaat
de premie omhoog. Niets aan
te doen, alles heeft zijn prijs.
Wat we ook doen, laten we in
elk geval de juiste afweging
maken. Dus niet de zaak ver
troebelen met gekreun over de
toch al zo dure gezondheids
zorg. Dat is een heel ander
verhaal. Het is zoiets als appels
met peren vergelijken".
taald moeten worden. Ja, het
komt voor dat mensen zich
niet verzekerd hebben. In die
gevallen komen wij toch te
hulp, maar dan wel onder het
voorbehoud dat vóóraf wordt
betaald. Daarin zijn we kei
hard. Niemand hoeft te probe
ren met citaten uit zijn smoes-
jesboek de betaling naar later
datum te verschuiven. Daar
trappen wij niet in. De ANWB
heeft te veel leergeld betaald.
Het zou ook volstrekt onbillijk
zijn jegens degenen die wel
hun vakantie goed hebben
voorbereid.
Inderdaad, er kunnen zich
dramatische toestanden voor
doen. Soms moet een extra hy
potheek op het huis worden
genomen om de vervoerskos
ten naar huis te kunnen op
brengen. De prijzen zijn be
paald aan de pittige kant. Een
vliegtuig inzetten om een pa
tiënt in Zuid-Frankrijk op te
halen kost vijftienduizend gul
den".
Wat doet een toerist, die in
moeilijkheden komt, in de re
gel verkeerd?
„Hij heeft de neiging de ellen
de veel zwarter af te schilde
ren dan de realiteit rechtvaar
digt. Met andere woorden: hij
denkt te gauw dat zijn ziel en
zaligheid aan een zijden draad
je hangt op het moment dat hij
de Alarmcentrale inseint.
Daarom is het zo moeilijk om
hem via de telefoon tot een
normaal gesprek te brengen.
Om op uw vraag terug te ko
men: een toerist in problemen
moet leren om een paar keer
per dag tot tien te tellen, zich
periodiek af te vragen of hij
zich niet onredelijk opstelt
Een heleboel mensen gaan he
laas direct door het lint. Eén
tegenslag en „ze zien het niet
meer zitten", zoals dat heet".
Werkt u daar zelf niet aan
mee door het hulpaanbod van
de ANWB nog meer te verfij
nen? Eerst de toerist verwen
nen door hem te doen geloven
dat ook psychisch ongemak
wordt verholpen en tegelijker
tijd verbaasd zijn over het ont
stellende gemak waarmee me
nigeen hulp eist.
bleem bewust. Daarom streeft
de ANWB intensief naar een
goed evenwicht in de service
verlening. Wij willen niemand
in de kou laten staan en te
vens voorkomen dat mensen
verleren zichzelf te helpen.
Daarom moet je telkens op
nieuw afwegen. Kijk, ik heb
met mijn onderzoek alleen
willen aantonen dat tot nog
toe te weinig op het ontrege
lende effect van stress is gelet
Daaraan moet veel meer zorg
worden besteed. Op de vraag
of de gegeven hulp goed ge
noeg is, moet ik ontkennend
antwoorden. Er wordt bijstand
verleend vanuit een gevoels
matige betrokkenheid. Dat
blijkt lang niet altijd voldoen
de. Er zijn toeristen, die na een
ongeluk psychisch zo in de
knoop zitten, dat er deskundi
gen bij moeten komen. Daar
om pleit ik voor een aanvul
lend onderzoek door psycholo
gen. U ziet, er is nog een hoop
te doen".
U bent in uw proefschrift niet
zo geweldig te spreken over de
hulpverlening per ambulance.
Wat is er mis?
„Ik ga er niet diep op in. Doe
ik ook niet in dit gesprek. Dan
gouden we zoveel overhoop
halen dat we aan nog eens an
derhalf uur niet genoeg heb
ben. Ik wil er wel dit van zeg
gen: de ambulance-hulp ver
toont op tal van punten tekor
ten. Zou die dienst goed fucn-
tioneren, dan zouden twaalf
tot twintig procent méér pa
tiënten levend het ziekenhuis
bereiken. Maar ja dan komt
altijd weer dezelfde vraag bo
ven drijven: vinden we met
z'n allen dat zo belangrijk dat
we voor de extra kosten willen
opdraaien. De ambulance-
hulpverlening heeft altijd m'n
aandacht gehad. Ik heb me zo
verdiept in die materie, dat ik
ook kan vertellen hoe het an
ders kan. Maar het is vechten
tegen de bierkaai. Heel triest,
want naar mijn vaste overtui
ging zou het allemaal zoveel
beter kunnen, zonder ver
meerdering van kosten op ter
mijn. Integendeel, de vijfen
dertig miljoen die voor de sa
nering op tafel moeten komen,
worden vele malen terugver
diend, omdat een perfecte am
bulance-hulp resulteert in een
minder intensieve behande
ling van patiënten. Dat drukt
de kosten enorm".
JOS BOUTEN
Hoe is het nu geregeld?
„De reisverzekering dekt de
repatriëringskosten, mits aan
strenge voorwaarden wordt
voldaan. Daarnaast is er ook
nog een internationale reis- en
kredietbrief van de ANWB,
omdat er buiten het vervoer
nog een hoop andere dingen
zijn, die geregeld en dus be-
