I
4 alkenburg wil
weer zijn ware
f ezicht tonen
Vakantie is méér dan reizen en slapen
mderd jaar
ZATERDAG 30 JUNI 1984
mKENBURG „Zo me-
Sfjen immers die met de be-
S %te Tjilatjapse-koorts hier
m, genas in enkele we-
1—*', noteerde de gezond-
!|Ésofficier en Indië-ganger
JTPiet aan het eind van de
Jgpe eeuw. „Verschillende
'^rs aan luchtpijpkatharren,
iiademigheid en astma von-
spoedig verlichting. Ken-
jtsend is het feit, dat hier
akwijls personen gevonden
den die elders na tien mi
jn wandelen reeds rusten
wten en na enkele dagen
ttevens alhier vrij steile
ungen zonder moeite kun-
beklimmen. Gelegen als
|is in een dal, beschut te-
i de op onze breedte heer-
de winden, heeft men er
renboven weinig last van
jnist de vijand van de
bikken die het grootste ge-
lte van het jaar in Neder-
pleegt te hangen".
irover sprak deze J. F. Piet?
T het Zwitserse kuuroord Da
ft bekend bij de ongetelde Neder-
lers die de hongerwinter met
'irculose uit waren gekomen en
-te Alpen weer op krachten wer-
i gebracht? Integendeel. De bra-
iman was niet eens over de
is. want zijn trompet zong de
H|yan Valkenburg. „Dwaalt gij
H- over de bergen", schreef onge
il* gelijktijdig een andere chroni-
|Hur, J. Graandijk, in zijn Wande
len door Nederland, „en klopt
Mffan de eenzame boerenhoeven,
selt gij een woord met de arbei-
op de akker, .het kan u gebeu-
dat uw Hollands evenmin
*dt verstaan als dat gij een letter
rijpt van de taal die gij hoort".
snippertje buitenlands binnen-
,niid kortom. Zouden er Nederlan-
sts bestaan die nooit zijn kasteel-
de enige op een natuurlij-
hoogte gebouwde burcht aan
ei^ï zijde van de blanke top der
minen beklommen hebben? Het
"zeiopen jaar weer 1,2 miljoen
^e!ernachtingen, aangevuld met
p'sschien wel 2 miljoen dagjesmen-
r°i. Een toeristische magneet die
u?t ophoudt te trekken. Valken-
°erg, dat is zonder paspoort of
aefeemde valuta over de grens zijn
na het keurslijf van de calvinisti-
nie snit kunnen verwisselen voor
^tergondische frivoliteit zonder de
r^npslomp van reis- en krediet-
steven. Evenwel: niet de heilrijke
eiglucht van J. F. Piet snuiven al
an- bezoekers op; eerder de frites-
,elm. Niet de vreemde taal uit
\zame boerenhoeven van wan
dlaar Graandijk wordt vernomen,
•ar de discogalm. Valkenburg,
»r hoeveel hedendaagse Neder-
eders zal de naam synoniem zijn
I de plaats waar men de wilde
/aten kwijt kon raken en de zo-
mTzotheid bot kon vieren tot de
JnJ>enstok erop volgde?
^it Valkenburg met zijn aan het
n%oen gebonden tierigheid maakt
r Vereniging Het Geuldal zich op
het honderdjarig bestaan te vie-
fj;L De oudste VVV van Neder-
111(d, jazeker. Het feit en de lokatie
^teden zo memorabel geacht, dat
^tkenburg als jongste aanwinst is
?tJjevoegd aan de populaire boe
tien tot vijftien minuten uit het centrum vind je naar alle kanten rust.
misschien heb ik wel een
verkeerde voortlelllng ven io'n monorail
kenserie „Kijk op" van uitgeversgi
gant Elsevier. Een hoge uitzonde
ring. Regel is dat slechts steden met
meer dan 100.000 inwoners die eer
krijgen toebedeeld en Valkenburg
telt er krap 17.500. 's Winters ten
minste. Het zijn de zomerse drom
men, de miljoenen met het knoesti
ge wandelstokje vol tinnen herte
koppen en het gifgroene alpen
hoedje, die de plaats van Valken
burg in de boekenreeks rechtvaar
digen. 's Zomers blaast Valkenburg
zich als de kikker uit het sprookje
op tot een grote stad en dreigt
daaraan soms te barsten, zoals rel
len in het recente verleden hebbeh
bewezen.
Behalve net als honderd iaar ge
leden de glans van fakkelop
tochten door de ondergrondse mer
gelgroeven werpt het komende
eeuwfeest echter ook schaduwen
vooruit. Want het gaat niet onver
deeld goed met deze meest Bour
gondische van onze vakantieker-
missen. De beurs van de doorsnee-
toerist is flink minder gespekt dan
enkele jaren geleden. Daarom groe
ven zich zorgenrimpels in de voor
hoofden van het plaatselijke onder-
nemersdom. Bedenk even dat er,
verdeeld over 236 bedrijven, 5.332
hotel- en 2.265 pensionbedden zijn,
7.500 ligplaatsen op campings, 79
bars, 18 dancings of discotheken en
een veelvoud aan restaurants. Die
moeten allemaal volen allemaal
in de luttele maanden waarin Ne
derland de vakantieteugel viert.
Het baart zorgen. Hier en daar
staan al hotels of pensions te koop.
De rek is eruit en het elastiek
springt terug.
Geheim
Om het dreigende laagtij een halt
toe te roepen, circuleert er binnen
gemeentelijke instanties een ambi
tieus „Toeristisch Recreatief Over
all Plan", dat Valkenburg weer op
moet stoten in de vaart van het va
kantievolk. De inhoud van dit
TROP is nog zo geheim dat zelfs
Marijke Boesten, sinds een jaar di
recteur van de VVV „Het Geul-
dal", volhoudt van de prins geen
kwaad te weten. En deze uitdruk
king staat hier niet voor niets. On
danks zijn geheime karakter dreigt
het stuk binnen Valkenburg op de
drempel van zijn jubileumviering
een fikse controverse aan te blazen.
Want wat zou er in het TROP wor
den aanbevolen? De bouw van een
heuse monorail om de verschillen
de toeristische attracties van Val
kenburg en omgeving met elkaar
te verbinden, beweren boze tongen.
Marijke Boesten kan zich nog zo
vakbekwaam van de domme hou
den, dit bange gerucht ontkent ze
niet. Ze zegt slechts met haar flu
welen Limburgse tongval en met
een glimlach die rechtstreeks van
de Mona Lisa lijkt geleend: „Ik
houd er niet van een mening uit te
spreken over iets, waarvan ik niet
weet hoe het er concreet uit gaat
zien. Misschien heb ik wel een ver
keerde voorstelling van zo'n mono
rail".
Een gruwel
Anderen zien de zwevende trein
echter al wel voor hun geestesoog.
En sommigen zien dan een gruwel.
Hun argumenten laten zich als
volgt samenvatten, met ongetwij
feld het applaus van heel milieu-
minnend Nederland op de achter
grond. „De natuur n het romanti
sche aanzicht vormen het basiska
pitaal van Valkenburg. Daar kun je
niet zomaar de streep van een mo
norail door zetten. Het mag hier
niet helemaal kermisachtig wor
den. Zo'n rail legt de nadruk op
Valkenburg als passieve lolplaats.
We zouden juist moeten inspelen
op veranderde behoeften. De men
sen willen tegenwoordig sportief
bezig zijn tijdens hun vakantie".
Taal die gezondheidsofficier Piet
en wandelaar Graandijk een eeuw
geleden uit het hart gegrepen zou
zijn.
Burgemeester P. Gilissen van zijn
kant lijkt het oor te luisteren ge
legd te hebben bij nieuwlichters
onder de planologen, als daar zijn
een Han Lörzing die in zijn boek
„De angst voor het nieuwe land
schap" van leer trekt tegen tuinka
bouterachtige behoudzucht en de
stelling propageert: „Landschappen
zijn altijd aan veranderingen on
derhevig geweest. In het verleden
hebben die veranderingen situaties
opgeleverd waar we op het ogen
blik lang niet ontevreden mee zijn.
Eeuwenlang is men erin geslaagd
nieuwe ontwikkelingen in te pas
sen in de grote landschappelijke
lijn. Er is geen reden te bedenken
waarom dit recept in onze tijd niet
meer op zou gaan. Wie, zoals ooit in
het begin van deze eeuw, de
schoonheid van de techniek en de
machine weet te ontdekken, gaat
misschien anders tegen nieuwe
ontwikkelingen in het landschap
aankijken".
In deze filosofie past de verzuch
ting van burgemeester Gilissen dat
de vraag gewettigd is of men in het
verleden niet al te snel nee heeft
gezegd tegen nieuwe plannen. Hij
hangt de visie aan dat men zich de
luxe van al te vergaand natuurbe
houd niet meer kan permitteren nu
veel ondernemers worstelen om
het hoofd boven water te houden.
Dus is hij voorstander van de mo
norail, die op zichzelf al een attrac
tie vormt, die van Valkenburg een
samenhangend geheel maakt, die
dagjesmensen in staat stelt veel
meer bezienswaardigheden of eve
nementen te bezoeken en die een
intensiever verkeer mogelijk
maakt tussen de verschillende cam
pings en de horeca-etablissementen
in het centrum.
Marijke Boesten (na zes jaar erva
ring te hebben opgedaan bij de
Provinciale VVV Zuid-Holland te
ruggekeerd in de boezem van haar
Limburgse geboorteland) blijkt
eveneens de mening toegedaan dat
het milieu een stootje kan verdra
gen. „Ik houd verschrikkelijk veel
van het Limburgse landschap. Na
tuurlijk moeten we er zuinig op
zijn. Maar als je goed overweegt
wat je doet, kun je best iets invoe
gen in de natuur". Ze verwijst ter
loops naar het Geulpark, een recre
atieproject dat de milieu-lobby
(spreekt het woord met een zuinig
mondje uit) tegen heeft weten te
houden. „Alles wat er nu ligt, is
een kale plas waar alleen vissers
komen. Ik ben ervan overtuigd dat
de natuur minder zou zijn verpest
wanneer de plas een beetje leuk
was aangekleed".
Proeftuin
Zo is Valkenburg een arena van te
gengestelde belangen geworden.
Een proeftuin misschien ook, want
overal elders in toeristisch Neder
land doemen gelijksoortige proble
men op. Marijke Boesten: „De ho-
tellerie heeft zich niet tijdig gerea
liseerd welke wensen er leefden bij
de consument. Ik denk bijvoor
beeld aan de sanitaire voorzienin
gen. Twee, drie jaar geleden is men
begonnen daarin grootscheepse
veranderingen aan te brengen. Ge
lijktijdig met de modernisering
werden de brandpreventieve maat
regelen enorm verzwaard. Valken
burg liep ermee voorop, maar het
eiste allemaal geweldige investerin
gen. En juist op dat moment ging
het toerisme stagneren. Daarom
zullen we moeten proberen toevoe
gingen te vinden aan ons produkt.
Toevoegingen, die het seizoen ver
lengen. De capaciteit is er. Waarom
zouden we die niet benutten? Ik
herhaal dat ik de bescherming van
natuur en landschap erg belangrijk
vind. Maar er mag geen status quo
komen. Stilstand kan in geen enke
le industrie, dus ook niet in de toe
ristenindustrie. Je moet meegaan
met je tijd. Anders ben ik bang dat
ze straks een hek om Valkenburg
heen willen zetten".
Oneens is Marijke Boesten het met
de kreet dat Valkenburg een nieuw
vakantiegezicht zoekt. „Zo liggen
de zaken niet helemaal, denk ik. Ik
geloof dat het juister zou zijn te
stellen dat we ons ware gezicht
weer eens moeten laten zien. De
laatste jaren is te eenzijdig de na
druk gelegd op bepaalde produkt-
elementen. Het flaneren, de terras
jes, de gezelligheid. Goed, die mo
gen er zijn. Het fritestoerisme, het
discotoerisme, allemaal prima.
Maar welke andere plaats in Ne
derland kan bogen op twee restau
rants met sterren in de Michelin-
gids? En wat de drukte betreft: tien
tot vijftien minuten uit het cen
trum vind je naar alle kanten volop
rust en wandelmogelijkheden. Dat
moet ook weer nadruk krijgen".
Het ware gezicht van Valkenburg
wil Marijke Boesten, nu ze als
nieuwste directeur bij de oudste
VVV is ingewerkt, gaan verkopen
En ze wil het ware gezicht wat
aangevuld zien. Of dat nou met een
monorail moet? Weer die Mona-Li-
saglimlach. Wel schiet haar op de
valreep van het gesprek een echte
hartewens te binnen. „Wanneer de
Olympische Spelen naar Nederland
komen, laat het wielergebeuren
dan aan Valkenburg gegund wor
den. Want Valkenburg is toch de
wielerplaats van Nederland bij uit
stek". Ter adstructie gaat men met
ingang van dit jaar een 'speciaal ar
rangement voor geoefende wiel
renners aanbieden. Bij het pro
gramma zijn pittige tochtjes van 60,
80 en 100 kilometer verzonnen, ge
stoffeerd met de nodige heuvels.
Maar wat blijkt? In het parcours
zijn ze de Cauberg vergeten. De
Alpe d'Huez van de Lage Landen
ontbreekt. Aan wielrennende toe
risten althans heeft Valkenburg
zijn ware gezicht onthouden.
PIET SNOEREN
3
I
<*ns per maand brengen wij
vervolgverhaal van de
Aderwaardigheden van de
-l|nilie De Groot. Uit het
ten gegrepen; het leven van
?jn modaal gezin, met alle lief
ij leed, vooral financieel. Wat
gunnen zij, uitgaande van hun
ijiidige inkomen, in de
volgende maand doen. En:
at moeten zij laten.
?|fet Nationaal Instituut voor
jdgetvoorlichting (Nibud)
jflpt hen (en u) daarbij,
pe de familie De Groot
ipder Bert, moeder Betty en
kinderen Henk en Tineke)
t het inkomen uitkomen,
hoe de eventuele klappen
ïf)rden opgevangen, daarover
n de verhalen in deze
Het verblijf buitenslands beheerst
momenteel de gedachten van de
vier leden van de familie De Groot
(en van talloze anderen in den lan
de). Ze kunnen haast niet wachten
voor het zo ver is. Er moeten voor
de reis aanvangt (naar Joegoslavië)
nog tal van dingen worden gedaan,
en tal van zaken worden gekocht.
Maar voor het zo ver is, moet moe
der Betty eerst even de zaken op
een financieel rijtje zetten.
Ze had gepland eind juni een fors
bedrag over te houden. Maar toen
kwam zoon Henk met de medede
ling dat zijn fiets was gestolen, zo
dat er een nieuw rijwiel moest wor
den aangeschaft. Dat was een hap
van 145,- uit het budget. Daarbij
kwam nog dat Henk zijn einddiplo
ma had gehaald, en dat pa en ma
hadden besloten hem, in plaats van
een feestje, 150,- „cash" in han
den te geven, waarvoor hij ze)f het
festijn voor zijn klasgenoten maar
moest bekostigen. „Eigenlijk niet
zo'n gek idee van jou", zei vader
Bert tegen moeder Betty, „als je
weet wat ónze verjaardagen kosten.
Dan zijn we wel een paar gulden
meer kwijt
In hun ouderlijke goedheid hebben
pa en ma De Groot ook nog beslo
ten niet meer te praten over de
kosten van de nieuwe (tweede
hands) fiets van zoon. Henk. Maar
dat legt toch weer een extra belas
ting op het huishoudbudget. Edoch,
niet getreurd: in juli komt de kin
derbijslag weer.
Betty schrijft even op:
Gepland overschot juni 1225,30
fiets voor Henk 145,- -
1080,30
gaat nog af voor feestje 150,- -
Blijft over 930,30
Maar, zegt moeder Betty, in juli
komt de kinderbijslag weer, en dat
opent allerlei perspectieven. Want
dan krijgen we in juli binnen:
Salarisws 2300,- -
kinderbijslag 875,- -
totaal 3175,
Bij de verhulde juichkreet omtrent
het riante inkomen in de maand
juli, fronst vader Bert toch even de
wenkbrauwen. „We zijn helemaal
vergeten dat Henk deze maand
achttien wordt, dat hij zijn beurs
krijgt en dat hij bij de komende
kinderbijslag dus uit de boot valt.
We zullen eerst eens even afwach
ten wat de regering voor ons in
petto heeft, dan kunnen we altijd
nog zien". Maar zoon Henk heeft
vanaf het tijdstip dat hij gaat stude
ren eigen inkomsten, en dus ver
valt de dubbele bijslag voor een in
wonend en studerend kind. De
aanstaande student zal het dus
moeten doen met zijn schamele
beurs plus de enkelvoudige kinder
bijslag. Maar zover is het nog
niet
Dus zet moeder Betty even neer
wat zij voor de komende maand
heeft begroot:
Honderdvijftig gulden „cash" voor Henk vanwege het behaalde einddi
ploma
Allereerst is daar de huur. Norma
liter is die 350,-, maar daar komt
ingevolge de huuraanpassing „zeg
maar rustig verhoging", aldus va
der Bert, zo'n eenentwintig gulden
bij. „Kunnen we daar nou niks aan
doen Daar is wel wat aan te
doen, volgens het Nibud. Want de
huurverhoging is gebaseerd op een
puntenstelsel. Folders erover zijn te
krijgen bij de afdelingen voorlich
ting van de gemeente. En mocht de
huisbaas bijvoorbeeld een extra
wasbak willen plaatsen (waarmee
de huurder het niet eens hoeft te
zijn) dan kan het huis in punten,
dus qua huur stijgen. In dat geval
verdient het aanbeveling het be
drag van de verhoogde huur te
storten op een aparte bankreke
ning, de „gewone huur" over te
maken en het geschil voor te leg
gen aan de Huuradviescommssie.
Het kan wèl even duren voordat
die uitspraak doet
maar even een staatje van uitgaven
maken, dan weten we waar we aan
toe zijn:
Huur ƒ350,-
plus 6 verhoging 21,--
gas, cv, elektra, ƒ315,- -
water 28,70
centrale antenne 14,- -
contributie vakbond 18,50
totaal vaste lasten
(laag ditmaal) ƒ747,20
Gemiddeld huishoudgeld
plus verjaardag zoon Henk 1250,-
totaal 1997,20
resteert voor bestedingen in juli
ƒ3175,- minus ƒ1997,20 is 1177,80.
Daar komt bij het restant van juni,
dus in totaal 2108,10.
Nou, zegt vader Bert, daarvan moet
eerst de reparatie van de auto wor
den betaald. „Ik heb geïnformeerd
bij de garage: het kost me minstens
vijfhonderd gulden. Moet ik wel
uitgeven, want anders komen we
helemaal niet in Joegoslavië". Bet
ty voegt eraan toe dat ze nou wel
een aantal kampeerspullen van
haar vriendinnen kan lenen, maar
dat er toch nog het een en ander
bijgekocht moet worden.
Hoeveel had je daarvoor uitgetrok
ken, vraagt pa. „Zo'n tweehonderd
vijftig gulden", is het antwoord.
„Wel erg veel", repliceert hij.
„Maar vergeet niet dat dat niet het
enige is", zegt Betty weer. „Een
verzekering voor drie weken kost
ten minste 180 gulden, een reis- en
kredietbrief van de ANWB 29 gul
den, lidmaatschap van de ANWB
41 gulden, de kaarten die ik al ge
kocht heb kostten vijftien gulden
en de aanvulling van de reisapo
theek 45 piek. Moet je nog peul
tjes?"
Betty, alert als zij is, heeft diverse
zaken (mede bestemd voor de va
kantie) gekocht in de uitverkoop.
..Ben je daar nou echt zoveel goed
koper mee uit, vraagt haar echtge
noot. „Jawel", is het antwoord, ..die
driehonderd twintig gulden heb ik
echt wel goed besteed. Je moet al
leen kijken wat je waar koopt, en
of je het echt nodig hebt. Jij was
toch ook echt aan een paar nieuwe
broeken toe? En je moet niet iets
kopen omdat het gewoon goedkoop
is. Dat geldt overigens ook voor de
dagelijkse aanschaffingen".
Maar bij die aanschaffingen komt
ook nog het extra verfje voor de
gang en de keuken. „Hard nodig",
vindt Betty, „en dan kan er ook
een nieuw lopertje in de gang van
af". Totaal toch zo'n honderdtwin
tig piek. En als ze daar nog eens
bijschrijft dat dochter Tineke een
nieuw trainingspak en een volley
balkostuum moest hebben (ad
100,-) komt ze al rekenend en
zuchtend tot de conclusie dat er in
totaal zestienhonderd gulden is
verdwenen.
Voor de vakantie in juli resteert
dan nog 508,10
LEO VAN DER MEEL
