Van Gogh-expositie met 183 tekeningen uniek Joop Brons overtuigt nu. Sprankelende musical van regisseur George Abbott VAKANTIE? VAN MONOTONE TEKENLUNEN NAAR DRIFTIGE VERFTOETSEN UW REISVERZEKERING LIGT BIJ ONS KLAAR. Lrnekse koorkun wint het van Haaf* KUNST £eidócSomcmt ZATERDAG 30 JUNI 1984 PAG^ Ernstige klachten opvolging Enkelaar HILVERSUM In de ondernemingsraad van de NOS heerst wrevel tegen het bestuur, dat nog geen stappen heeft ondernomen voor de opvolging van NOS-tv-hoofd Carel Enkelaar, die komend jaar met pensioen gaat. Er wordt in dit verband gesproken over een „ernstige vorm van nonchalance". Speciaal de programmamakers wachten met smart op voorstellen in deze richting van het bestuur. Zij willen we ten waar zij op korte termijn aan toe zijn. Zij zouden snel geïnformeerd willen worden over de opvolgingsprocedure. NOS-commissaris programmazaken Kees Spaan deelt deze zorg. Ook hij vindt dat er te traag wordt geopereerd. Deze zorgen worden vooral ingegeven door het feit, dat nu al het tv-programmabeleid moet worden bepaald voor de toe komstige periode, wanneer Enkelaar al zal zijn vertrok ken. Ook de vorming van een Europees tv-programma staat hierbij op het spel. Freek de Jonge weigert Albert van Dalsumprijs AMSTERDAM - Cabaretier Freek de Jonge heeft de Albert van Dalsumprijs 1982/1983 van 7.000 gulden, die de Stichting Amsterdams Fonds voor de Kunst hem had toegekend, ge weigerd. De stichting, die De Jonge bekroonde voor zijn uitzonderlijke prestaties met de Mythe, „waar mee hij de grenzen tussen toneel en cabaret heeft weten te slechten", zag de bui kennelijk bij de toekenning al hangen. In het jury-rap port staat namelijk dat de stichting de antipa thie van De Jonge tegenover prijzen kent. Men wilde hem de prijs toch toekennen. Freek de Jonge was zelf niet voor commentaar bereik baar. Eerder liet hij weten, dat „dergelijke prij zen altijd terecht komen bij mensen, die deze niet nodig hebben". Remco Campert schrijft boekenweekgeschenk '85 AMSTERDAM Remco Campert zal het boekenweekgeschenk voor 1985 schrijven. Hij heeft de opdracht van de Collectie ve Propaganda van het Nederlandse Boek (CBNB) aanvaard, aldus heeft een CBNP-woordvoerster gisteren meege deeld. Zij wilde verder geen bijzonder heden geven over de aard van het boek, dit op verzoek van de schrijver zelf. De Boekenweek begint volgend jaar op 20 maart. Er zal dan evenals dit jaar weer een Boekenbal plaats vinden in Carré. Over het programma van dit evene ment konden evenmin al bijzonderhe den worden meegedeeld. OTTERLO Tot 2 sep tember kan in het Rijks museum Krölier-Müller op de Hoge Veluwe voor de eerste maal de comple te Van Gogh-collectie worden bezichtigd. Het gaat om 278 werken, die mevrouw Krölier-Müller in twintig jaar tijds verza melde en waarvan de eer ste drie schilderijen in de jaren 1908-1909 door haar werden aangekocht. De werken van Van Gogh vormen de kern van haar fameuze collectie moder ne schilderijen. Naast 92 schilderen ijevat de Van Gogh-collectie 183 teke ningen en drie prenten. Met name de expositie van de complete serie tekeningen maakt deze tentoonstelling uniek: door hun grote gevoe ligheid voor licht zijn de teke ningen slechts bij hoge uitzon dering te zien en het valt om die reden niet te verwachten dat dat in deze eeuw en op deze schaal nog eens gebeurt. Geen wonder dat de expositie Van Gogh-kenners en liefheb bers uit de hele werld naar Ot- terlo lokt en dat in de progno ses voor het totale bezoekers aantal gedacht wordt aan de recordbelangstelling voor de tentoonstelling van De Stijl, vorig jaar. In de periode 1908-1928 groei de de Krölier-Müller verzame ling werken van Van Gogh uit tot een van de belangrijkste en indrukwekkendste overzich ten van het oeuvre van de kunstenaar. Mevrouw Krölier- Müller beschouwde de schilde rijen en tekeningen van Van Gogh als één van de hoogte punten in de geschiedenis van de beeldende kunst, het werk van een eenling die zich had Potloodtekening uit 1882, voorstellende Oude man met kind. De tekening werd door een Arnhemse kunsthandelaar herontdekt. De waarde wordt geschat op 150.000 gulden. losgemaakt van de toen heer sende ontwikkelingen in de beeldende kunst en daar ver boven uitsteeg. Zij karakteri seerde hem als „één van de groote geesten onzer moderne kunst, waarop de tijdgeest geen vat had, omdat de eigen persoonlijkheid zich in hem te machtig toonde". De in het Krölier-Müller aan wezige Van Goghs zijn voor een belangrijk deel afkomstig uit twee verzamelingen: de collectie L.C. Enthoven (vei ling Enthoven, bij Fred Mül- ler, Amsterdam, 1920) en de verzameling Hidde Nijland (112 tekeningen en een litho) die in 1928 werd verkocht aan de Krölier-Müller Stichting. De derde grote Van Gogh-ver- zameling was die van Theo van Gogh, later overgegaan naar zoon, dr. ir. V.W. van Gogh. Tenslotte werd de ver zameling ingebracht in de Vincent van Gogh Stichting. Deze nalatenschap vormt mo menteel de collectie van het Rijksmuseum Vincent van Gogh in Amsterdam (250 schilderijen en 524 tekeningen en aquarellen). Op de tocht De complete Van Gogh-collec tie van het Krölier-Müller is uitgezet in de nieuwe vleugel, terwijl de hedendaagse wer ken uit de vaste museumver zameling, zoals van Kelly, Beuys, Armando en Serra, naar het oude gebouw zijn overgebracht, waar ze tijdelijk de plaats van de Van Goghs bezetten. De intimiteit van het oude geouw plaatst de heden daagse kunst in een nieuw en zeker niet nadelig licht. De schilderijen van Van Gogh daarentegen krijgen een ruim te die de ontwikkelingslijn in het oeuvre van de schilder weliswaar binnen het raam van één oogopslag brengt - en dat is een buitengewoon inte ressant en boeiend gegeven - maar tegelijkertijd de indivi duele kwaliteiten van het en kele werk, met zijn plotseling erg lelijke en gedateerde lijst, behoorlijk op de tocht zet. Er heerst in de zalen van de nieuwe vleugel een steriliteit, die in de strakke liniaire uit zetting van de werken niet wordt doorbroken en zq de kans krijgt zijn nadelige weer slag daarop te hebben. Met name Van Goghs laatste schil derijen, waar-de gedreven am bities en energieke gebaren juist binnen de relatief kleine afmetingen zo krachtig tot gel ding komen, moeten het nodi ge aan de ruimte prijsgeven. Daar staat wat tegenover dat, Zelfportret met grijze hoed van Vincent van Gogh. mede in het licht van het tij delijke karakter ervan, iets van de nadelen vergoedt. De geleidelijke maar toch nog snelle ontwikkeling, waarin de aanvankelijke invloeden van Delacroix, Millet en Israëls plaats maken voor die van de Franse impressionisten en neo-impressionisten is hier goed zichtbaar gemaakt. Zijn overgave daaraan is maar ge deeltelijk. Eerder lijken zij Van Gogh het licht en de tech niek aan te reiken voor zijn persoonlijke, eigenzinnige ex pressiviteit en uiteindelijk die korte, driftige toets die zich gedraagt als ijzervijlsel in de nabijheid van een krachtige magneet. Monotonie Maar het zijn niet in de eerste plaats de schilderijen die de Van Gogh-expositie haar unie ke karakter geven. Dat doen de 183 tekeningen, ontstaan in de periode 1880-1885 in achter eenvolgens België, Etten, Den Haag, Drenthe en Nuenen. Verreweg het merendeel van de tekeningen is onderge bracht in de grote expositie zaal van de nieuwe vleugel. Daartoe is een strenge slagor de van zaalbrede expositiepa nelen aangebracht waarop de tekeningen, opnieuw chrono logisch, dicht opeen worden gepresenteerd. Om de tekenin gen tegen het licht te bescher men zijn de bovenlichten zo danig geblindeerd dat de ont vangst ervan op het netvlies tot het minimaal vereiste ni veau is teruggebracht en de al dus gedempte sfeer veel weg heeft van een bezoek aan het nachtdierenverblijf in Artis. Het zal niet anders hebben ge kund, maar de monotonie in de tekeningen van Van Gogh in deze fase van zijn ontwik keling - waarin de werkelijke Van Gogh wel in ideologische maar niet in picturale zin aan wezig is - wordt er nadrukke lijk door onderstreept. Dit deel van de tentoonstelling leent zich eerder voor een uit gesplitste en gedetailleerde be nadering door kenners en on derzoekers dan voor een sa menvattend overzicht. Daar voor is de thematiek van boe ren en boerinnen te eenzijdig en zijn de tekenprestaties, ze ker tot aan zijn Nuenense tijd, mijns inziens te beperkt en te weinig persoonlijk. Niettemin heeft die monotonie ook iets indrukwekkends door de veel heid, de ononderbroken bewe ging, de moeizaam ontluiken de artistieke vrijheid en de bij na verbeten ijver en zelfdisci pline die er de grondslag van GODERT VAN COLMJON LEIDEN Het Pietersker korgel was gisteravond van vele kanten te beluisteren. Joopp Brons, optredend in de serie zomerorgelconcerten van K O, zorgde in samenwer king met de fluitiste Veronica Steinbach voor een aantrekke lijk en gevarieerd programma. Voor de pauze klonk oude mu ziek, uit de 17e en 18e eeuw, erna waren werken uit de I9e en 20e eeuw te horen. Het Magnificat in D van de Franse Barokcomponist Dan- drieu is een soort muziek die de organist wel blijkt te liggen. Veel afwisseling in registratie en genuanceerd spel maakten het luisteren tot een genoegen, hoewel de timing soms nog wel wat fijnzinniger had ge kund. De werken van Dietrich Bux- tehude (16371707) en van Johann Sebastian Bach (1685 1750) die op het programma stonden, vormen veel zwaar dere muziek. Van deze compo nisten klonken resp. Praeludi- um, Fuga en Ciaconna in C en Toccata en Fuga in d. Twee werken van grote allure, ge kenmerkt door brede, mar kante akkoorden, afgewisseld met virtuoze passages in het eerste gedeelte, terwijl de daarop aansluitende fuga's constructief zeer hecht in el kaar zitten. Hoewel Joop Brons bepaald niet onmuzikaal speelde, was zijn spel toch niet steeds voldoende overtuigend. Breedvoerige passages liepen het gevaar om net niet breed genoeg te worden uitgemeten. Bepaalde akkoorden zouden net iets steviger neergezet kunnen worden, oor het spel veel aan overtuigingskracht zou winnen. Na de pauze speelde de orga nist werken van Jean Langlais (geb. 1907) en César Franck (1822 1890). Het is opvallend hoe op dit orgel uit 1643 wer- Wind host in Koudekerk 150 gulden per dag KOUDEKERK AAN DEN RIJN De afdek-deken in het Prins Willem Alexander- bad te Koudekerk kan bij een beetje wind niet worden ge bruikt. Elke dag dat de deken aan de kant ligt, kost de ge meente 150 gulden aan extra energiekosten. De wind slaat bij windkracht vier onder de deken, waardoor deze isolatie niet uitgerold kan worden. Meerdere zwembaden die het zelfde systeem hebben, klagen daarover. De fabrikant wijt het opwaaien van de deken aan het steeds lichtere materi aal dat de gebruikers wensen. Momenteel worden proeven genomen met het verzwaren van de zijkanten. Als dat expe riment slaagt, kan dat ook een oplossing betekenen voor de installatie in het Koudekerkse zwembad. ,ON YOUR TOES" IN LONDEN LONDEN Je geeft hem hooguit 70. Hij loopt kaarsrecht en zijn stem klinkt vast. Zelfs zijn handdruk is ferm. En toch vierde George Abbott op 25 juni zijn 97ste verjaar dag. Bijna iedereen van die leeftijd zit vrijwel doorlopend te knikkebol len. Maar de Amerikaanse show-man George Abbott heeft daar geen last van. Hij is iedere dag in Lon den druk in de weer om er voor te zorgen dat „On Your Toes" (Op Je Tenen) de beste musical van het seizoen blijft. De Londense première van Rodgers' en Harts On Your Toes, was onlangs in Het Pala ce Theatre, eigendom van de Britse componist Andrew Lloyd Webber, die met zijn musicals Cats, Evita en Jesus Christ Superstar multimiljo nair is geworden. Nadien spra ken zelfs de gestrengste recen senten met lof van deze show. Hun gunstige reacties zullen allicht tot gevolg hebben dat „Op Je Tenen" voor de tweede maal een kasstuk wordt. Geor ge Abbott kwam er in 1936 voor het eerst mee naar Lon den. „Ik was toen nog maar 48", grinnikt hij. Met de huidige nostalgische reprise van On Your Toes is men afgelopen jaar in New York op Broadway begonnen. Ook daar was George Abbott dagelijks als regisseur van de partij. Voor je het vraagt, zegt hij zelf al: „Waarom ik nog steeds wil regisseren? Omdat ze het mij gevraagd hebben en Binnenpret Achter de brilleglazen tintelen zijn oogjes van zachte binnen pret. Het is de onverwoestbare George Abbott aan te zien, dat hij van hard werken jong ge bleven is. Vroeger was hij zo wel scenarioschrijver als regis- „En ik speelde ook toneel", vertelt Abbott in een zijkamer van het Palaces Theatre. „In 1913 stond ik voor het eerst op de planken. Het was in New York waar ik in „The Mislea ding Lady" de rol van Babe Merrill vertolkte". Later werkte Abbott mee aan de dialoog van de bekende film „All Quiet on the Wes tern Front". Ook de scenario's van musicals zoals On Your Toes. The Boys from Syracuse, The Pajama Game, Pal Joei, Damn Yankees en Fiorello! werden geschreven met zijn medewerking. Praktisch alle theatervoorstellingen van die shows vonden plaats onder Abbotts regie. Buiten de theaterwereld is George Abbott praktisch onbe kend. Ingewijden vinden hem echter een van de beste „show-dokters" onder de zon. Alle musicals die hij produ ceert, dragen zijn stempel: er zit vaart in, ze zijn heel grap pig en aan actie ontbreekt het niet. Dat is de formule van goede shows. Show-dokter Waarom noemt men George Abbott een „show-dokter"? „Dat is jaren geleden begon nen", antwoordt hij. „Toen Ri chard Rodgers en Lorens Hart in 1935 On Your Toes geschre- Nederlanders in buitenland krijgen kiesrecht DEN HAAG Alle Neder landers die in het buitenland wonen zullen in de toekomst hun stem kunnen uitbrengen b:j verkiezingen voor de Tweede Kamer. Het kabinet heeft gisteren besloten tot een De inwoners van de Neder- ADVERTENTIE dergelijke wijziging van de landse Antillen worden van het kiesrecht uitgezonderd, VROOMS DREESM ANN omdat men daar het kiesrecht voor het Antilliaanse parle ment heeft. Momenteel is het zo dat alleen Nederlanders, die in het buitenland in Neder landse openbare dienst wer ken, kiesrecht voor de Tweede Kamer hebben. Zambiaanse diplomaat met 13 kilo heroïne aangehouden SCHIPHOL Een diplomaat uit de Afrikaanse staat Zambia is afgelopen woensdag op Schiphol aangehouden, we gens smokkel van 13 kilo he roine. Dit heeft de rijkspolitie dienst luchtvaart, die samen met de douane het onderzoek in deze zaak doet, gisteren be vestigd. De man, de 40-jarige J.B.S., tweede secretaris van de Zam biaanse ambassade in Nairobi, was vanuit de Keniase hoofd stad naar Schiphol gereisd. Volgens de rijkspolitiewoord voerder was zijn aanhouding in de aankomsthal door de douane „een zuivere toevals treffer". De heroïne was ver borgen in de dubbele bodems van de twee koffers van de di plomaat. ven en gecomponeerd hadden, beseften zij heel gauw, dat het een musical w;as die niet van de grond zou komen. Daarom raadpleegden ze mij. Ik ver klaarde mij bereid het scenario te bewerken, maar voelde er niets voor om in de winter ook de regie van de show op mij te nemen. Ik bracht namelijk elke winter in Palm Strings door, om er golf te kunnen spelen". Rodgers en Hart engageerden een andere regisseur, die een nieuwe show in Boston voor het voetlicht brachten. Maar het pakte falikant uit, met het gevolg dat Rodgers en Hart opnieuw een beroep op George Abbott deden. Hij nam het sce nario zoals hij het bewerkt had en trok met On Your Toes naar Broadway. Daar werd het een kasstuk. George Abbott is de enige die uit die merkwaardige tijd overblijft. Van hem wordt ver teld, dat hij de eerste was om in zogeheten muzikale kome dies echte humor te verwer ken. On Your Toes zit vol bui tengewoon grappige situaties. De hoofdpersoon van het ver haal is een Amerikaanse jazz- anger, die wil optreden met een Russisch ballet. On Your Toes bracht in 1936 voor het eerste ballet op Broadway. Hoewel George Abbott de nieuwste uitgave van zijn show handig heeft aangepast aan onze tijd, blijft het voor velen een erg nostalgische be levenis. Net zoals in New York wordt ook in Londen de vrou welijke hoofdrol gespeeld door niemand minder dan de Russi sche primaballerina Natalia Makarova, die veertien jaar geleden tijdens haar verblijf in Londen met het ballet van Ki rov de KGB wist te verschal ken en de Britten om politiek asiel vroeg. Zij woont nu in Amerika. Tegenwoordig wordt Natalia Makarova algemeen als de beste primaballerina van het westen beschouwd. Haar gage schommelt rond de 3.000 pond per optreden. In On Your Toes speelt ze de Russische balleri na Vera Baranova, die drie balletten danst, waarvan het bekende „Slaughter on Tenth Avenue" een hoogtepunt is. Voor romantiek en sentiment zorgen in On Your Toes enke le ouderwetse songs zoals „There's A Small Hotel", „Quiet Night" en „Glad To Be Unhappy". In de Londense „revival" van deze klassieke Amerikaanse musical werd niet minder dan 1,25 miljoen pond geinvesteerd. De produ cer en zijn „engelen" (geld schieters) rekenen er kenne lijk op, dat On Your Toes ja renlang in het Palace Theatre zal blijven. Londen is tegenwoordig een paradijs van oude en nieuwe musicals. Van de zomer lopen er gelijktijdig achttien muzika le shows. Een ervan is West Side Story. Over tien musicals schaamt George Abbott zich dood. „Toen West Side Story nog gelanceerd moest worden, stelde men mij de vraag of ik de regie op mij wilde nemen. Ik weigerde, want ik vond er niets aan. Die show wordt een flop, dacht ik. En zo zie je dan maar weer, dat zelfs een oude rot zoals ik zich daarin kan vergissen". ROGER SIMONS Centrum verweert zich tegen Kunstraadadvies AMSTERDAM Toneelgroep Centrum heeft zich in een uit gebreide brief aan het college van Burgmeester en Wethou ders van de hoofdstad met kracht te weer gesteld tegen het advies van de Amsterdam se Kunstraad dit gezelschap maar te laten verdwijnen. Het advies om de subsidie aan Centrum met ingang van het seizoen 1985/1986 te staken gaf de kunstraad ruim een week geleden aan de Amsterdamse wethouder voor Kunstzaken. Het gezelschap wil een onder houd met het college om een een onderhoud om strekking en gevolgen van het advies te bespreken. De kritiek van de raad aan het adres van dit ge zelschap berust volgens Cen trum op misverstanden en ge brek aan kennis van zaken. Tevens wordt de kunstraad verweten in het advies uit te gaan van oude (voor)oordelen. „Het is kennelijk mode de taak die Toneelgroep Centrum met betrekking tot het Neder landse toneel heeft te bagatel liseren", aldus het bestuur van Centrum in de brief aan B en W. Het bestuur stelt daarbij dat het juist goed gaat met Cen trum en dat er voldoende kracht is en inspiratie is om door te werken en nieuwe plannen te ontwikkelen. ken uit de Romantiek, dX. een geheel andere reg, verlangen dan Barokw toch goed tot hun rech'Y nen komen. J Samen met Veronica jes bach bracht Brons werki D Couperin, C.P.E. Bach e^. ré ten gehore. Fluitspel F geleiding klonken zeer^L anceerd. Night Music, Z de Leeuw, gecomponerol 1966 voor fluitsolo, e.zi< zonder stuk met fraaie |jus di, werd door Veronica?", bach met een prachtiger? beheersing gespeeld. TIJ ANNETTE JAS) /^T f aa si cd ve fil Is '8rMc< He» Peraoneelskoor wan de l( bank van Griekenland zong met „Die Haghe Songher» Grote Kerk, onder leiding vi eelend beider dirigent Thrad vouras en René Verhoed, an Een Atheens mannenkop in 1964 als personeelska®' de Griekse Handelsbank opgezet, brengt momenta tegenbezoek aan NedB voor een bezoek dat„D.er ghe Sanghers,, in 198s Athene brachten. Gi v, zong het met zijn gasthdtr de Haagse Grote KerkM; daag in de Leidse Pieterc en maandag weer in Dene maar dan in de Gotischen Het vrij talrijke publielpu Grote Kerk moest echten' dan een uur wachten ht de in de pers zeer gen Grieken te horen kriRc eerste zongen „Die ar: Sanghers" een vijftal sle en vier Nederlandse lide tige liederen. Het koor i k en daardoor onvernxle: wat log en in de snell^hi sages niet erg soepel en T baar. Aangezien veel ijy zame tempi werd gef kon men daar ook zijn g^- troef uitspelen, hamels- fluwelen klankkleur piano. De zuiverheid f door de hoge stemmen de melodielijn liet nog: wat te wensen over? deed de lange nagalm'f, kerk er het zijne toe o ten in snelle passages f* genloos te vergroten. "L. door speelde de eigen 4J repetitor en orgelstude, van der Plas een bij goed klinkend variat van H.Andriessen en 1| Leids Toonkunst orkes werken van Monniken^ Hellendaal horen, waar tweede beduidend zui klonk dan het eerste. Tegen kwart voor tien 1 eindelijk de Grieken nen. Hun koor is veel kP beschikt ongetwijfeld ovl aantal geschoolde ste| terwijl er zeker ook i. toelatingseisen zullen zf een grote mate van stuj| cipline. Zonder dit alles men niet tot zulke soep( nen, zulke fraai opgeb! kontrasten en een zoq mate van zuiverheid. E^« ciale aantrekkelijkheid^ iet slepende en tegelijk 1/ Slavische karakter vat., zang, dat wij uit de Gij en Russische orthodox^ nen. Terwijl de Nederljj veeier bezig zijn met toofj ren en in de vrolijke rïr de goede sfeer treffen, kj bij de Grieken ook eeir dosis spanning los die ójj ziek pas echt tot leven I), g Maar nogmaals, echten teurs lijken zij mij niet iii zijn. Een bezoek aan dé, sche Zaal aanstaande is zeker aan te raden. j „Van der Lek miskent betekenis van NAVO" a UTRECHT PSP-f voorzitter Van der Spelü dat zijn partijgenoot Vil Lek, die in het Europe/ lement is gekozen als Y\f ker van het Groen-Pro$ Akkoord, afwijkt van f vattingen binnen de PS* de NAVO. Fred van der Spek dei teravond op een partijvd ring een scherpe aan\' zijn partijgenoot Van dd die in het opinieweekb) Groene Amsterdamme* klaarde dat Nederland li binnen de NAVO kanl ren. „Hij miskent de wd ke betekenis van de NA1 instrument van gewd imperialisme", aldus ee| ontwaardigde Van der 3

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 12