Ilan voor casino
Huis ter Duin
Koepoortsbrug: bracht koemelkers en osseweyers naar het land
RENTE 53/4%
^EN/REGIO£eidoe(2ou/umt woensdag 27 iunii984 pagina 5
NOORDWIJK GAAT
PLEITEN VOOR
MEER WONINGBOUW
Taakverdelingsoperatie farmacie een feit
ts
B en W willen in vier jaar 7,5 ton bezuinigen
NOORDWIJK Tot 1990 heeft Noordwijk 668 woningen extra
nodig, gemiddeld per jaar dus bijna 70 woningen. Achter die
stelling heeft de gemeenteraad zich gisteravond geschaard. Uit
de bevolkingsprognose en het woningbehoefte-onderzoek is ge
bleken dat dit het meest reële uitgangspunt is gezien de aanwas
van de bevolking en de woningnood. Wethouder C. van Duijn
kreeg van de gemeenteraad dan ook min of meer de opdracht
bij de provincie te gaan pleiten voor meer bouwmogelijkheden
voor de gemeente. Alleen de PvdA pleitte bij monde van me
vrouw Voorham voor nog hogere cijfers. Volgens haar moet
men niet uitgaan van een gemiddeld vestigingsoverschot (er ko
men meer personen in Noordwijk wonen dan er uit de gemeente
vertrekken) van 100 per jaar, maar van 150 omdat de laatste
twee jaren het cijfer steeds 172 bedroeg.
CDA-woordvoerder J. Willms schaarde zich achter het college.
Dat was niet het geval met de VVD-fractie. Woordvoerder J.
Smit stelde net als tijdens de commissievergaderingen dat moet
worden uitgegaan van reële cijfers. Met name de prognose voor
jongerenhuisvesting zou te hoog zijn als gevolg van het feit dat
het personeel van de Van den Berghstichting en Sancta Maria is
meegerekend. „Die wonen vaak niet langer dan drie jaar hier en
komen dus volgens de normen niet in aanmerking voor woon
ruimte (5 jaar economische binding is voorwaarde). Hierdoor
kan de hoeveelheid benodigde grond voor woningen omlaag.
Dat is ten gunste van de dure en schaarse bollengrond en dus
van de toeristen die de bolbloemen komen bekijken". Wethou
der J. Bedijn antwoordde: „Die eis van 5 jaar is ontstaan tijdens
schaarste. Dat moet je niet tot wet verheffen. Er is behoefte aan
huisvesting".
Een heel ander onderwep was een nota die een aanzet moet ge
ven tot bezuinigingen in de periode 1985-1988. In de meeijaren-
begroting ontstaat over die periode een tekort van ruim 600.000
gulden en samen met nog wat extra zaken, heeft het college zich
tot taak gesteld bijna 750.000 gulden te bezuinigen. De grootste
inleveraars zijn volgens de eerste aanzet de sectoren cultuur/re-
creatie (284.500), nutsbedrijven (146.000), algemeen bestuur
(106.500) en openbare werken (100.000). De posten politie
(10.000), economische zaken (18.000) en personeel (30.000) hoe
ven het minst te offeren. Veel wil het college zien te besparen
door maatregelen van efficiency, privatisering (gemeentelijke
complexen overdragen aan particulieren) en toepassing van het
profijtbeginsel (de gebruiker betaalt). Wat betreft privatisering
heeft het college deze maand al veel stof doen opwaaien met be
trekking tot de sportvelden die de verenigingen zelf zouden
moeten gaan onderhouden. Overigens is dat voorstel voorlopig
teruggetrokken. Met betrekking tot het profijtbeginsel wordt bij
voorbeeld gedacht aan hogere parkeertarieven. CDA-woord
voerder R.P. Dessing pleitte ervoor eventuele meevallers te be
nutten om de afvalstoffenheffing niet te hoeven verhogen, de
VVD ziet de uitwerking van de plannen met belangstelling tege
moet en hetzelfde gold voor PPR/PSP en D'66. Alleen de PvdA
stelde slechts de helft van het tekort, 300.000 gulden te willen
bezuinigen. „Mocht meer nodig zijn, dan kunnen we daar altijd
nog over praten", aldus mevrouw Voorham. Als suggesties om
de tekorten op te heffen gaf zij het voorstel toeristenbelasting in
te voeren, de VVV's in de streek kantoren te laten delen en
meer strand voor exploitatie, vooral naar het noorden toe, te
verpachten.
bont maakte het echter wel
ene J. van der Myeningh, die
op 8 september 1604 zelfs
compleet amok maakte. In
een schriftelijke verklaring
voor zijn gedrag meldde hij
dat hij door zijn kameraden
was uitgescholden voor
„craeyer, seven stuvers-man,
schelm en rabbaut", en dat hij
niet waardig was in een
schutterij te zijn. Hij verklaar
de meerdere malen van plan
te zijn geweest de eerste de
beste die nog een woord tegen
hem zou zeggen „een pon-
gaert in 't hardt te stooten",
dus een dolk in zijn borst te
steken. Gelukkig liep de boel
zonder bloedvergieten af,
maar dit soort zaken kwam
wel vaker voor.
De brug werd in 1610 door
stadstimmerman Jan Ottensz.
van Seyst gedeeltelijk ver
nieuwd en ook in 1643 werd
er aan gewerkt. Door de bouw
van de Koepoort in 1671-1672
op de oude fundering van de
oude vervallen Koepoort was
uiteraard enige aanpassing
nodig; deze was juist klaar
voor het Rampjaar met zijn
dreiging van een beleg door
de Fransen in alle hevigheid
losbarstte. Timmerman Huy-
bert van Duyvenvlucht kon
meteen een stel extra deuren
in de door hem gebouwde
poort aanbrengen. Een vol
gend bericht over de brug da
teert uit 1751, toen Jillis Teu-
lings en Jacobus Snaarenberg
voor 124 het gedeelte tegen
de Koepoort vernieuwden. Op
22 augustus 1761 nam Jan van
Noort voor ƒ92 aan de andere
helft te vervangen naar de
bewaard gebleven plannen
van Jan van Warendorp.
Gedempt
De jaren erna waren zeer rus
tig. De brug kreeg alleen in
1857 nog een grote beurt toen
Pieter Samwel voor 667 het
onder- en bovendek ver
nieuwde en de hele brug
schilderde. Maar toen kwam
het jaar 1864. Niet alleen
werd toen de Koepoortsgracht
gedempt en de Koepoort op 21
april voor ƒ5600 aan J. Bou-
dri voor sloop verkocht, maar
ook de brug moest aan de
nieuwe situatie worden aan
gepast. Op 2 mei werd voor
6949 aan C. van der Zaal en
Guldemond te Hillegom aan
besteed om binnen vijf maan
den een prachtige gietijzeren
brug met twee doorvaartope-
ningeh van ieder zes meter
breedte te leveren. Vooral de
leuningen waren zeer bijzon
der om te zien. Voor die tijd
was het een knappe brug met
zijn breedte van 6,5 meter.
Dat dat in de loop der jaren
steeds benauwender werd,
was met het toenemende ver
keer niet te vermijden.
Na de oorlog was de situatie
onhoudbaar geworden en
daarom volgde in 1956 de
aanbesteding van een brug
van maar liefst 19,5 meter.
Aannemer Zitman kon hier
aan zijn hart ophalen en hij
heeft een goed stuk eigentijds
werk geleverd. Bij de feeste
lijke openstelling op 24 april
1957 kon ontwerper ir. H. Bo
ter eveneens met tevreden
heid terugzien; de oplevering
was vrijwel op tijd geschied.
Hun schepping heeft na bijna
dertig jaar nog geen krimp
gegeven, al is natuurlijk wel
het nodige onderhoud uitge
voerd. Aan de Koepoort her
innert nog slechts-een kope
ren windvaan op het pand
Zoeterwoudsesingel 4. Dit is
de enige echte; de inmiddels
verdwenen windvaan op het
hoekpand Herenstraat-Zoe-
terwoudsesingel bleek een la
ter aangebrachte windvaan te
zijn. Die op Zoeterwoudsesin
gel 4 werd overigens pas in
1949 door de goede zorgen
van de Vereniging Oud-Lei
den weer geplaatst.
r„TWIJK - Er zijn
jein om een klein ca-
tui openen in Grand
erAHuis ter Duin in
pvijk. Gedacht
aan twee roulette-
en twee black jack-
in een deel van de
lbovenzaal aan de
r van het nieuwe
erdiigedeelte. Die plan
tin Duinholding b.v.,
£%>lle dochter van
inder Nederland
r b.v. heeft de ge-
-£ hierover al ge-
6e Stichting Casino-
jt [zal uiteindelijk be-
Bk of in Noordwijk
Rsino mag komen.
Beester mr. J.M. Bonni-
ke van Noordwijk verklaarde
gisteravond dat nog niet met
de gemeente is overlegd over
het plan. Twaalf jaar geleden,
toen de vestiging van dit soort
speelzalen nog open was, is het
idee voor een casino-vestiging
in de badplaats wel eens be
sproken in de gemeenteraad.
Men stemde toen tegen omdat
men extra onrust vreesde in
het toch al drukke uitgaans
centrum. Nu stelt hij dat het
idee dat Noordwijk toestem
ming zou krijgen een casino te
openen, belachelijk lijkt, voor
al omdat Noordwijk tussen de
casino-plaatsen Zandvoort en
Scheveningen in ligt. „Wij
kunnen het hier dus wel ver
geten, maar persoonlijk ben ik
geen tegenstander van het
idee".
De inrichting en aankleding
van de grote bovenzaal van
- Saldo dagelijks opvraagbaar
- Tot f 3000,- per maand vrij
opneembaar.
- Zelfs contant aan de balie.
- Daarboven 1% retourrente.
NUTSSPAARBANK
DE DICHT BIJ HUISBANK.
leidse spaarbank s
Bruggen, we maken er allemaal
.gebruik van. Zeker in een water
rijke stad als Leiden zijn het on
misbare schakels in het wegen
net. Veel aandacht is er nooit aan
de Leidse bruggen besteed. De
stilte rond de Leidse bruggen is
met de presentatie van Bruggen-
boek (waarvan de herdruk mo
menteel te koop is) al gedeelte
lijk 'verstoord'. Het Gemeentear
chief aan de Boisotkade hoopt dit
jaar de tentoonstelling „De Leid
se bruggen" te houden. Als inlei
ding op deze expositie verschijnt
in deze krant een serie artikelen
over Leidse bruggen. Het zijn
geen technische verhandelingen,
maar historische verhalen waar
in een Leidse brug als leidraad
dient. De gegevens zijn verza
meld door een werkgroep van
historisch geïnteresseerden, die
veel van de geschiedenis van de
Leidse bruggen heeft uitgezocht.
Samensteller is de begeleider van
de werkgroep, de heer P. J. M. de
Baar van het Gemeentearchief.
Kees van Herpen tekent voor de
eindredactie. De reprodukties
zijn van fotograaf Wim van
Noort. Vandaag verschijnt het
achtendertigste artikel in deze se
rie.
De aldus vernieuwde brug
hield het uit tot 1789, toen
binnen vier weken, te reke
nen vanaf de eerste maandag
in maart, de brug volledig
vervangen moest worden.
Gerrit Plomp nam dit karwei
voor zijn rekening. Hij ver
nieuwde in 1802 ook het over
dek (de slijtlaag van het weg
dek) en verving de oostelijke
vleugel en een stuk leuning.
Volgens de berichten moet de
brug ook in 1818 zijn gereno
veerd, maar daar is niet veel
schriftelijke neerslag van ge
vonden. Op 29 juni van dat
jaar rapporteerde de Commis
sie van Fabricage aan Burge-
meesteren dat de brug werd
vernieuwd, maar niet vast
kon worden gemaakt omdat
er nog wel eens een turfschip
voor het R.K. Weeshuis aan
de St. Jacobsgracht (die toen
nog in open verbinding stond
met de Zoeterwoudse Singel)
moest kunnen passeren. Er
was echter een klap- of draai
brug aangebracht, waardoor
de poort, balans en val niet
meer nodig waren. Dit scheel
de sterk in de kosten.
UTRECHT De eerste fusie
in het kader van de taakver
delingsoperatie in het weten
schappelijk onderwijs is een
feit. Gisteravond sloten de
universiteiten van Amster
dam, Leiden en Utrecht een
samenwerkingscontract op het
gebied van de farmacie. Met
ingang van het komende stu
diejaar zal de universiteit van
Utrecht als enige instelling in
de Randstad eerstejaars stu
denten farmacie aannemen.
_)e subfaculteit farmacie aan
de Groningse universiteit blijft
ongemoeid en staat buiten
deze fusie, al heeft Groningen
wel instemming betuigd met
de fusie-overeenkomst.
Utrecht en Groningen zullen
in september samen 200 eer
stejaarsstudenten farmacie
verwelkomen. De opleidingen
in Amsterdam en Leiden wor
den geleidelijk opgeheven. In
1988 moeten ze verdwenen
zijn.
Wel blijft aan de faculteit ge
neeskunde in Amsterdam een
Zwaartepunt farmacologie
(leer der geneesmiddelen) ge
vestigd, terwijl in Leiden een
biofarmaceutisch onderzoeks
centrum komt met een boven
bouwopleiding voor 30 studen
ten per jaar.
De fusie-operatie van de drie
subfaculteiten farmacie is in
een half jaar tijd tot stand ge
komen. Verreweg het meeste
betrokken personeel heeft bin
nen de drie betrokken univer
siteiten nieuw werk gevonden.
fineer de rondvaart-
vi van de firma Slin-
•rbanó op zijn tocht door
prachtige Leidse sin-
1 en grachten de Koe-
rtsbrug tussen Doeza-
feit en Herenstraat na-
"1, verzoekt de schipper
a passagiers meestal
ederig) het hoofd te
ien. Afgezien van
Jtuele eerbied voor de
Arische plek die men
ërt, is de reden dat
brug met zijn door-
rthoogte van 1.25 me
de laagste op de hele
|e is. Het is altijd al
lage brug geweest,
Rir bij de grote ver-
n iwing in 1956 gold
hdits het belang van
autoverkeer, dat nu
uWal tegen hoge
Sgen is.
Toepoort met de brug er-
over de Zoeterwoudse
el danken hun ontstaan
de stadsvergroting van
i Toen werd de singel ge
len of uit bestaande sloten
reed en veranderden de
vezige afwateringsslootjes
4chte stadsgrachten als de
racht (thans Korevaar-
It), Oosterlingplaats
ns Garenmarkt), St. Ja-
bracht en Koepoorts-
ycpt (thans Doezastraat).
it verkeer van de binnen-
U naar de Herenweg (de
eijdie eigendom was van de
1NJjachtsheer van Zoeterwou-
>Qpn in onderhoud bij het
lacht wij zouden nu
,ien: gemeente Zoeter-
Hde; in 1896 werd zijn
fa veranderd in Heeren-
öÖt) via de Zoeterwoudse
j naar dat dorp en verder,
geleid door de Nieuw-
over de Nieuwe brug
de oostzijde van die
•rtsgracht en door dp
»rt. Buiten de Koepoort
toen nog overal weilan
en de bijbehorende boer
en stonden in de stad.
it buiten de stad mocht
immers geen gebouwen
de vijand bij een
daarvan geen nut te la-
ihebben.
epeien
Ie middeleeuwse stad Lei
den waren er heel wat men
sen met een beroep als
„bouwman", „koemelker",
„osseweyer" en dergelijke, die
hun beesten in de stad stalden
en ze in het voorjaar en het
najaar, als de koeien 's nachts
nog'wel op stal moeten, twee
keer per dag over de straten
dreven naar of van het wei
land. Er zijn heel wat afbeel
dingen waarop koeien te zien
zijn, die langs de singels ge
dreven worden. Het houden
van koeien in de stad is overi
gens heel lang een normaal
verschijnsel gebleven; zo eiste
de ramp met het kruitschip in
1807 behalve 151 mensenle
vens ook twee koeien, die in
een stal aan de Veldensteeg
(een verbindingssteegje tussen
de Koepoortsgracht en de St.
Jacobsgracht) stonden. Het
was tot het begin van deze
eeuw in de binnenstad toch
vaak een beestenboel met
paarden (zowel zware karre-
paarden als ranke rijpaarden),
varkens en kippen. Vooral
kippen liepen in de achter
buurten in zó groten getale
rond op straat, dat men er
haast over struikelde. Blijkens
de talloze afgegeven vergun
ningen om kippen op de
openbare straat te mogen
houden of zelfs kippenrennen
op straat te hebben, zullen
heel wat bewoners 's morgens
door hanengekraai gewekt
zijn.
Het zal duidelijk zijn dat de
poort die de meeste koeien te
verwerken kreeg. Koepoort
werd genoemd. De brug er
voor heet in de oudste bron
nen altijd Koepoortsbrug. Van
1879 tot 1913 was zijn officiële
naam echter Doezabrug. Van
bijzonder groot belang was hij
niet. Dit blijkt overduidelijk
uit de gang van zaken tijdens
het beleg en ontzet: de brug
werd toen domweg wegge
haald en het duurde een paar
jaar voor hij weer op zijn
plaats lag. Boven op de poort
stond sedert 1574 bovendien
een wipmolentje, maar dat
was geen lang leven bescho
ren: bij een zware orkaan in
januari 1576 ging het omver.
Ook de stadsmuur ten oosten
van de poort was niet al te
best, want in de nacht van het
ontzet, dus van 2 op 3 oktober
1574, stortte er een groot stuk
in de singel.
De brug die in 1576 werd ge
legd, was niet erg breed; koei
en en voetgangers konden er
wel over, maar een wagen of
koets niet. Overigens lag er
een eindje verder naar het
oosten nog een bruggetje over
de singel, zodat de textielfa
brikanten hun lakens met een
kruiwagen naar het Raam-
land (waar nu de Prinses Wil-
helminastraat is) konden
brengen en daarvoor de Koe
poort niet hoefden te gebrui
ken. Erg lang heeft die smalle
brug er niet gelëgen. Al in
1592 kwam men tot het in
zicht dat een bredere brug
toch wel handig zou zijn en de
tresorier-extraordinaris (di
recteur van Gemeentewer
ken) mr. Simon Fransz. van
Merwen, die later zelfs nog
hoogleraar zou worden, ont
wierp de plannen. Bij de aan
besteding op 22 juni 1592 (een
van de vroegste aanbestedin
gen waarvan ook het bestek is
overgeleverd) werd het ma
ken ven de brug aangenomen
door twee uit Woerden af
komstige timmerlui, Claes
De Koepoort met brug kort na de bouw van de poort; gravure door C. Hagen, 1675.
De
Koepoorts
brug gezien
vanaf de
Zoeterwoud
sesingel; foto
ca. 1920.
Gerrytsz. Bruyn en Soest Roe-
lofsz. Ondanks dat alle burge
meesters en schepenen bij de
aanbesteding aanwezig waren
(later was dat hoogst onge
bruikelijk en vond men twee
schepenen, meestal de oudste
en jongste, samen de schepen-
meesteren genoemd, wel vol
doende), moesten de aanne
mers voor goede borgen zor
gen, en een dag later kwamen
de aannemers, vergezeld door
nog een timmerman uit
Woerden, met hun borgen
naar het stadhuis om de ver
eiste verklaringen af te leg
gen.
Voorspoedig
Het karwei schijnt voorspoe
dig te zijn verlopen, want op
16 november 1592 gingen Van
Merwen, stadstimmerman
Pieter Anthonisz. en twee
schepenen de brug opnemen,
alle maten controleren en de
kwaliteit beoordelen. Het
werk werd voor goed opgeno
men en geprezen, vooral daar
overal de zwaarte van het
hout eerder meer dan minder
dan voorgeschreven was. De
aannemers kregen dan ook
zonder mankeren hun aan-
neemsom van 1511 gulden.
Daarna werd ook de poort
weer bruikbaar gemaakt, zo
dat er 's nachts altijd een de
tachement schutters de wacht
kon houden. Overigens ver
veelden die schutters zich
weieens bij het eentonige
wachten op de vijand, die
toch niet kwam opdagen. Het
is dan ook niet verwonderlijk
dat er wel eens dingen voor
vielen, die niet hoorden. Heel
Huis ter Dufn aan de zeezijde
is voorlopig even uitgesteld.
Binnen een tot anderhalve
maand zal de gemeente wor
den verzocht toestemming te
geven voor de voorgenomen
exploitatie. De heer G. Noor-
lander verwacht eigenlijk nau
welijks verzet. „Het is een ver
rijking voor Noordwijk en een
stimulans voor het toerisme.
Dat moet de burgemeester die
de portefeuille toerisme be
heert, toch aanspreken".
Volgens de heer Noorlander is
een klein casino geheel op zijn
plaats in Noordwijk. „Het is de
vierde of vijfde plaats in Ne
derland op de ranglijst met
aantal overnachtingen. Dan
moet zoiets toch bespreekbaar
zijn. Zeker gezien het feit dat
hier in Huis ter Duin 70 tot 80
personen aan het werk raken.
We kunnen hier 600 tot 700
gasten herbergen. Vooral bij
Duitse gasten bestaat er be
hoefte aan een dergelijk casi
no."
Kleinschalig
Overigens is het niet de bedoe
ling dat er ook gokkasten in
het „casinootje" komen zoals
wel het geval is in Zandvoort
en Scheveningen. Het casino
zal ook kleinschalig blijven en
Voornamelijk bestemd zijn
voor hotelgasten. Datzelfde is
het géval voor de onlangs geo-
Huis ter Duin vanuit de lucht gezien met onderop het strand.
pende nachtclub Nosferatu on
der het middendeel van Huis
ter Duin. Aanvankelijk was
die ook voor publiek van bui
ten het hotel opengesteld,
maar dat heeft veel problemen
gegeven. Er wordt nu overlegd
over welk toelatingsbeleid ge
voerd zal gaan worden. Er zijn
voor de nachtclub al tal van
artiesten uitgenodigd onder
wie op 28 juni Centerfold met
het ballet Penny de Jager, 12
juli de Star Sisters en Lipstick,
19 juli Joe Bourne, 2 augustus
Pia Beek en 16 augustus Lobo
and his Dancers.
De verbouwing en nieuwbouw
van Huis ter Duin zijn, zoals
directeur A. Eberharten van
het Grand Hotel onlangs ook
al stelde, dertig procent duur
der uitgevallen dan was bere
kend. De totale bouw, apparte
mententorens (waarvan er een
in gebruik is als hotelaccom
modatie omdat de zes hotel-la
gen en elf verdiepingen boven
het zwembad op het midden
gedeelte tussen hotel en appar
temententorens voorlopig niet
worden gerealiseerd wegens
de ingestorte koopmarkt voor
appartementen), de bouw van
het. middengedeelte en het op
knappen van het oude hotel
gedeelte hebben ruim 40 mil
joen gulden gekost. Dat komt
volgens Noorlander vooral
omdat er meer gedaan is dan
was bedoeld. Zo komt er een
nieuwe telefooninstallatie
waarbij het mogelijk is de tel
ler per kamer bij te houden en
volautomatisch de rekening
daarvan te presenteren. Het
tussengedeelte is ongeveer
vier miljoen gulden duurder
uitgevallen en kwam op totaal
tien miljoen, met name door
de luxueuzere uitvoering. Het
opknappen en wit maken van
de gevel van het oude hotel-
deel hebben ruim 1,5 miljoen
gulden gekost. Duinholding
mikt met het vernieuwde
complex vooVal op grote groe
pen, party's en congressen.
„Het hotel is wat prijs betreft
niet uitermate bestemd voor
Jan Modaal of Jan 2x Modaal,
maar het a la carte-restaurant
zit elke avond vol, want de
prijzen zijn heel normaal", al
dus Noorlander. Eind septem
ber wordt Huis ter Duin offi
cieel geopend, sinds april is het
echter al in gebruik.
