TAFEL kerk wereld Buitenlandse werknemers gelijk behandelen als autochtonen schrijve. la £eidóe(3oma/tf 1 Hervormd en gereformeerd protest tegen IKON op Hilversum 5 PAUS IN ZWITSERLAND: KORTE METTEN füïïTI Herwonnen levenskracht" heeft haar doel bereikt CeicbcSotnatr Geen consequenties ACHTERGROND Qowumt MAANDAG 18 JUNI 1984 PAGI] Hogere bijdragen F ranse katholieken De bijdragen van de Franse katholieken aan hun kerk zijn in 1983 met 14,4 ge stegen, flink meer dan het inflatie-per centage dat vorig jaar 10,5 bedroeg. In 1982 bedroeg de stijging van de ker kelijke inkomsten nog slechts 4,2 pro cent. Eind van dat jaar besloten de Fran se bisschoppen dan ook een actie Kerk balans te houden, die werd gevoerd met advertenties in grote dagbladen en tijd schriften, alsmede met aanplakbiljetten. De slagzin luidde :„Uw kerkelijke bijdra ge maakt het priesters mogelijk te le ven". Met een maandinkomen van ge middeld 768 gulden bereikt het salaris van een Franse priester nog niet het mi nimumloon in dat land. Eerste resultaten Kerkbalans lager Als gevolg van het onverwachte overschot van 1.8 miljoen gulden over 1983, dat zoals gemeld de kas „Algemeen Kerkenwerk" van de her vormde kerk vertoont, zullen volgens mr. H. Wagenvoort, voorzitter van de Generale Finan ciële Raad de 882 hervormde gemeenten een restitutie krijgen van zestig cent per lidmaat- /dooplid. Aanvankelijk had de GFR over 1983 een tekort geraamd van 500.000 gulden. Mr. Wagenvoort liet voorts blijken, dat de eer ste resultaten van de actie Kerkbalans tegen vallen. Ze tonen aan dat de plaatselijke ge meenten het financieel steeds moeilijker krij gen. Bij 35 procent is er sprake van een daling van het toegezegde bedrag en bij 15 procent waren de toezeggingen ongeveer gelijk aan die van vorig jaar. Wagenvoort noemde een gemid delde stijging van toegezegde bedragen van 0,72 procent. De hervormde en gerefor meerde kerken gaan bij mi nister Brinkman (Cultuur) protesteren tegen diens voornemen de IKON een plaats te geven op Hilver sum 5. Om de radiozenders overzichtelijker te maken, hebben de omroepen een plan ontwikkeld voor een zender radio 5, bestemd voor doelgroepen, minder heden en bijzondere zend gemachtigden. Minister Brinkman maakte vorge week bekend, dat hij de bijzondere zendgemach tigden, zoals de IKON, met ingang van 1 oktober 1984 een plaats wil geven op ra dio 5. In een toelichting op het voornemen van de minister schrijft het moderamen van de hervormde kerk, dat bij uitvoering van het plan de kerken een functie krijgen die haaks staat op wat zij zelf als een wezenlijke taak ervaren. Zij werken im- mers niet voor bepaalde doelgroepen, maar richten zich op heel de gemeen schap. Volgens IKON-ra- diodirecteur P. de Ronden zal de verhuizing van de IKON naar Hilversum 5, een zender die slechts vijf uur per dag uitzendt, ook de doodsteek betekenen voor de Wilde Ganzen en het radiopastoraat van ds. A. Klamer. Paus Johannes Paulus II heeft zaterdag bij de Zwitsers aangedrongen op een betere behande ling van de buitenlandse werknemers. Aan de boorden van het meer van Luzern had hij een ontmoeting met vijftien duizend juichende bui tenlandse arbeiders en vluchtelingen. In een geregeld door applaus onderbroken rede verklaarde Johannes Paulus II, dat de Zwitsers al iets hebben ge daan voor de verbetering van de rechten van de immigran ten, maar nog niet genoeg. De immigranten moeten vol gens hem worden behandeld als gelijken met dezelfde so ciale rechten als de autochto ne bevolking. „Iedereen moet zich bewust zijn van het feit dat diegenen die naar dit land zijn gekomen, menselij ke wezens zijn", zo zei hij. Het grootste deel van de re devoering was in het Ita liaans en het Spaans, maar de paus sprak ook enige woor den in het Pools, Portugees, Kroatisch, Sloweens, Hon gaars, Tsjechisch, Slowaaks, Vietnamees, Lets, Oekraïens en Engels. De stemming was feestelijk en vele immigran- Met een zegenend gebaar, tevens afscheidsgroet, verliet paus Johannes Paulus II gisteren op het vliegveld van Sion Zwitser land na zijn zes dagen durend bezoek ten waren gekleed in de kle derdracht van hun land. Ook werden er volksdansen uitge voerd en volksliedjes ten ge hore gebracht. Er verblijven «in Zwitserland ongeveer een miljoen buiten landers op een totale bevol king van 6,3 miljoen. Onder de buitenlanders bevinden zich veertigduizend vluchte lingen, die onder meer af komstig zijn uit Indochina en het geboorteland van de paus: Polen. Meer de meeste buitenlanders zijn Spanjaar den en Italianen, die hun geld verdienen in restau rants, hotels, de bouw en op stations zonder al te veel vakbondsbescherming. Veel behoudende Zwitsers zien de aanwezigheid van zoveel im migranten met lede ogen aan. De paus riep hen op tot racia le en culturele verdraag zaamheid. Gisteren op de laatste dag van zijn pastorale bezoek aan Zwitserland heeft de paus in Sitten negen diakens tot priester gewijd. De geschors te aartsbisschop, mgr. Marcel Lefèbvre, wiens traditionalis tische beweging in het nabij gelegen Econe zijn hoofdzetel heeft, bevond zich niet onder de vijfenveertigduizend gelo vigen, die de eucharistievie ring in Wallis bijwoonden. Wel had hij de apostolisch nuntius in Zwitserland ge vraagd te bemiddelen, maar de prefect van de Vaticaanse congregatie voor de geeste lijkheid, kardinaal Silvio Oddi, vond het pastorale be zoek van de paus geen ge schikte gelegenheid voor een ontmoeting tussen de paus en Lefèbvre. Wel heeft kardi naal Oddi zijn medewerking voor een ontmoeting „onder de gunstigst mogelijke om standigheden" toegezegd. Voordat de paus gistermid dag afscheid nam van Zwit serland bracht hij een bezoek aan de bisschopskerk van Sitten (Sion), het in de vierde eeuw gestichte en daarmee oudse bisdom van het land. Op de luchthaven noemde hij Zwitserland een goed voor beeld van het samengaan en op elkaar inwerken van ver scheidene culturen en over tuigingen, in respect voor el kaar en in volle democratie. De hervormde synode heeft prof. dr. W. E. Verdonk be noemd tot kerkelijk hoogle raar in de christelijke ethiek aan de universiteit van Utrecht. Hij is de opvolger van prof. H. J. de Knijff. Prof. Verdonk was achter eenvolgens predikant in Ok- kenbroek, Workum en Oegstgeest en docent christe lijke ethiek en apostolaat aan de universiteit van Leiden. Momenteel is hij kerkelijk hoogleraar aan de universi teit van Amsterdam. •Om beter te kunnen reage ren op inbreuken op de rech ten van de mens door Afri kaanse regeringen, heeft de Panafrikaanse Conferentie van Kerken besloten een commissie voor de rechten van de mens in te stellen. De anglicaanse bisschop Henry Okullu uit Kenya is tot voor zitter gekozen. In de commis sie zullen vertegenwoordi gers van kerken uit het hele Afrikaanse continent gaan samenwerken. Theoloog Maxime Rafransoa uit Mada gascar is eenstemming her kozen tot secretaris-generaal van de Panafrikaanse ker- kenconferentie, die haar hoofdzetel heeft in Nairobi, Kenya. Tot deze conferentie behoren 110 kerken en vijf tien christelijke raden. Dr. H. Vreekamp, her vormd predikant te Epe, is benoemd tot studiesecretaris van de Raad voor de Verhou ding van Kerk en Israël. Zijn benoeming voorziet in de va cature die is ontstaan na de benoeming van dr. S. Ger- ssen begin 1982 tot rector van het theologisch seminarium van de Nederlandse Her vormde Kerk in Doorn. Vreekamp (40) promoveerde in 1982 op een proefschrift, getiteld „De vreze des He ren". Hij voelt zich verwant met de traditie van de Gere formeerde Bond in de Neder landse Hervormde Kerk. Vreekamps benoeming was zeer verrassend. Hij stond niet op de voordracht van de Raad voor de Verhouding van Kerk en Israël, maar werd er na een schriftelijke stemming in de synode aan toegevoegd. De dertiende familiedag van de Evangelische Om roep, zaterdag in de Utrecht se Jaarbeurs, heeft 21.000 be zoekers getrokken. Voor de vierduizend kinderen die op de landdag aanwezig waren, was er een apart programma, terwijl de ouders luisterden naar lezingen over het huwe lijk en gezin. De Evangeli sche Omroep is van plan in het najaar een nieuwe serie televisieprogramma's te brengen over huwelijk, gezin en opvoeding in de jaren tachtig. In de programma's zal worden geluisterd naar ervaringen van ouders en op voeders. In de afgelopen maanden heeft de EO een ac tie voor hulpverlening aan door droogte getroffen gebie den in Brazilië gehouden. Za terdag werd de opbrengst medegedeeld: ruim drie mil joen gulden. Karbonade met postelein en aardappelen vanillevla met bitterkoekjes Voor twee personen is no dig: 2 kleine schouderkar bonaden, 30 g boter, knof look, rozemarijn, salie, zout, peper; 600 g postelein, 1 ui, 5 g boter, 1 tomaat, zout, pe per, paprikapoeder; 0,5 1 kg aardappelen; 0,5 liter melk, 1 ei, 30 g sui ker, 15 g maizena, 1 pakje vanillesuiker, 4 bitterkoek jes (2 lepels rum). Laat de boter warm worden, bak er de karbonaden in bruin, leg het deksel schuin op de pan en voeg zoveel lauw water toe, dat het erge bruisen vermindert. Leg een hele knoflookteen met wat rozemarijn en salie naast het vlees en strooi er zout en pe per over. Stoof de karbona den een uur. Zeef de jus. Snijd de gewassen en uitge lekte postelein wat kleiner, zet hem op met aanhangend water en kook hem in ten hoogste tien minuten gaar. Fruit dunne snippers ui op een kleine pit lichtbruin en gaar, voeg de ontvelde en kleingesneden tomaat toe en ook zout, peper en paprika poeder. Smoor dit mengsel nog een paar minuten en schep er dan de uitgelekte postelein door. Maak de groenten op smaak af met zout, peper en paprikapoe der. Zet de helft van de melk op. Roer ei en suiker schuimig, voeg de maizena en zoveel koude melk toe, dat het een dun papje wordt. Schenk wat hete melk of rum op de bit terkoekjes. Verdun het papje al roerende met wat hete melk, schenk het in de pan en laat de vla even koken. Voeg van het vuur vanille suiker en de rest van de kou de melk toe en laat de vla af koelen. Snijd de bitterkoek jes in vieren en bedek ze met de vla. JEANNE VERENIGING HEFT ZICHZELF NA 71 JAAR FEESTELIJK OP EPE (GLD) Linksbo ven op de vlag stond het aloude symbool van het R.-K. Werkliedenver bond, later de KAB: een tandwiel met kruis en hamer. (Destijds als gelo vig antwoord op hamer en sikkel). De vlag hing vrijdagmiddag in een ho tel in het Gelderse Epe, achter de bestuurstafel van de vereniging „Her wonnen Levenskracht" die deze vijftiende juni 1984 door voorzitter H. van Eekert, algemeen se cretaris van de FNV, na een bestaan van exact 71 jaar „feestelijk werd op geheven". Want deze uit de r.-k. vakbeweging ontstane vereniging, op gericht ter bestrijding van tuberculose, heeft haar doel bereikt. De tu berculose als volksziekte is uitgeroeid. In het oprichtingsjaar van de vereniging tierde de tbc wel ig. In 1915 maakte de ziekte per tienduizend lijders 4500 doden. In 1925 was dit ge daald tot tweeduizend per tienduizend, in 1935 tot dui dend per tienduizend en in 1955 tot twintig a dertig per tienduizend patiënten. De vakbeweging, al bestond dat woord in die tijd nog niet, kwam tot het besef dat de oorzaken van deze volksziek te bestreden dienden te wor den. Want fabrieken en werkplaatsen waren door hun inrichting en door de onhygiënische toestanden, bronnen van besmetting. Daarom werd op 15 juni 1913 door het R.-K. Vakbureau een fonds ter bestrijding van tuberculose opgericht, dat nauwelijks twee weken later de naam „Herwonnen Le venskracht" kreeg. Geld? Nauwelijks. De eerste bijdra ge, ter grootte van 63 en een halve cent, kwam binnen van de Nederlandse R.-K. ta- baksbewerkersbond, een ver re voorganger van de Voe- dingsbind FNV. Die bijdrage, inclusief de halve cent, werd overigens vrijdag weer aan de voedingsbond teruggeven, die ze op haar beurt weer schonk aan de Stichting Her stellingsoorden van de FNV, waarin Herwonnen Levens kracht is opgegaan. lie pe Van ae leden van de rooms- katholieke vakbonden vroeg de vereniging een bijdrage van een halve cent per week. Dat maakte bij twintigdui zend leden een bijdrage van vijf mille per jaar. Daarnaast werden ook vrijwillge bijdra gen gevraagd. En die hebben in de loop van de geschiede nis van Herwonnen Levens kracht een hoge vlucht geno men. Vanaf de eerste dag, tot aan de stopzeting van de in zamelingsacties op 1 januari drie jaar geleden, werd door de plaatselijke comité's uit contributies, giften, collecten, het „Goede-Week-Offer" voorloper van de Vastenactie een enorme som gelds bij eengebracht, waarvan op het moment van opheffing nog een half miljoen in kas was. Maar de mannen van het eerste uur hadden het moei lijk: Zo werd op de oprich tingsbijeenkomst besloten be drijfsafval te gaan verzame len. Suggesties in die rich ting: Het papier bij de typo grafen, krullen .bij de tim merlieden, stofsnippers bij de kleermnakers, oud koper en bakvuilnis bij de diamantbe werkers, wol ruw en scheer- vlokken bij de textielarbei ders en stofgoud bij de edels meden. Het bracht minder op dan men verwachtte Gods onmisbaren zegen De pioniers hadden ook idea len. Uit een artikel in de „R.K. Vakbeweging" uit die dagen: „Dank zij een minister Talma die ons een nieuwe en betere arbeidswet schonk met een meer uitgebreide arbeidsin spectie waardoor lange werk tijden in slecht geventileerde fabrieken en werkplaatsen in beteren toestand werden her schapen; dank zij de vermin dering van het drankmis bruik; dank zij de strijd tegen de huisindustrie; dank zij de invloed der vakbeweging met als gevolg grootere koop kracht der werklieden - zal de tuberculose met Gods on misbaren zegen, eens over wonnen worden. Waar de wétenschap ons zegt: er is genezing mogelijk, daar moet de naastenliefde te hulp komen om wat niet aan één man mogelijk is, door ge zamenlijke krachten en wel door ons fonds „Herwonnen Levenskracht". Op 15 juni 1913 werd dan de boom ge plant onder welks schaduw de lijdende kameraad rust en herstel zal kunnen vinden. De christelijke naastenliefde die de R.-K. Vakorganisatie voor dit doel vruchtbaar maakt, zal voor het fonds zijn een leven- en blijdschap brengende zon die het licht der genezing aan onze kame raden verkondigt". Hele patroon In het ooven geciteerde arti kel ligt eigenlijk het hele pa troon van werken van „Her wonnen Levenskracht", in al die eenenzeventig jaren op gesloten: een organisatie voor en door arbeiders, om te ko men tot sociale verzekering en verbetering van onmense lijke werk- en leefomstandig heden. Het was een vertrou wen in solidariteit, kame raadschap en naastenliefde. Het was het bouwen en ko pen van instituten om daarna patiënten op te kunnen ne men, het was het geld inza melen, het was aantrekken van wetenschappers om de patiënten te genezen. De naam die onverbrekelijk ver bonden zal blijven met „Her wonnen Levenskracht" is die van wetenschapper dr. W. Bronkhorst, die als longarts ruim dertig jaar in het door „Herwonnen Levenskracht" gestichte sanatorium „Berg en Bosch" in Bilthoven (nu algemeen ziekenhuis) met zijn talenten heeft gewoe kerd om de gevreesde volks ziekte te bestrijden. Mede door zijn toedoen daalde het aantal verpleegdagen van 193.500 (met 530 zieken) in 1958 tot 11.300 in 1970, met slechts 31 patiënten. Eind 1971 ging de sanatoriumafde ling dicht. Herstellingsoorden In 1948 startte „Herwonnen Levenskracht" met het zoge heten „herstellingsoord- werk". De vereniging kocht toen villa „Sonnehaert" in Austerlitz, om daar moeders van (grote) gezinnen, een tijdje op adem te laten ko men. Veel van deze moeders waren mede door de oorlog geestelijk en lichamelijk uit hun evenwicht geraakt. (Pre ventief werk tegen tb!). In 1958 werd een grote villa in Bosch en Duin gekocht, de „Ariënshof", vernoemd naar de grote voorman van de ka tholieke arbeidersbeweging. In de kring van de KAB was gebleken dat tal van leden Ome Jan van Zutfen, de promotor van het „socialistische" sa natorium Zonnestraal in Hilversum, was een van de eregasten op het veertigjarig jubileum van „Herwonnen Levenskracht" In 1953. Op de foto drukt hij de hand van de geestelijk advlssur van het R.-K. Werkliedenverbond, kannunnik van Schaik. vooral door omstandigheden op het werk (opvoering van produktiviteit, beloningssys temen, maar ook door onge zonde en gevaarlijke werk omgeving) het niet meer aan konden. Ook voor hen gold en geldt het huis bestaat nog steeds dat een aantal weken er eens helemaal „uit" te zijn, heilzaam werkt op li chaam en geest. De 45 bed den in Sonnehaert en de 25 in Ariënshof zijn permanent bezet Na tal van zware besprekin gen, heeft ook voor „Her wonnen Levenskracht" de verzuiling halt gehouden. Na de integratie van het NKV in de FNV verhuisde de vereni ging mee naar het gebouw aan PLein '40-'45 in Amster dam. De herstellingsoorden werden intussen gefinancierd uit de sociale premies, als ge volg van de aaw. „Herwon nen Levenskracht" raakte overbodig. Maar een 71-jarige die besluit zelf aan zijn ze genrijke werk een eind te maken, omdat hij zichzelf overbodig gemaakt heeft, heeft niet voor niets bestaan. LEO VAN DER MEEL HOE riskant het is na verkiezingen conclusies te trekker grond van prognoses is gisteravond nog eens duidelij worden toen de definitieve uitslag van de Europese vj zingen in ons land bekend werd. De uiteindelijke zetel^ ling voor het Europese Parlement wijkt weliswaar niet L; weldig sterk af van de berekeningen van donderdag) i (de PvdA één zetel méér dan het er aanvankelijk naar en het CDA één minder, terwijl de overige partijen hei tal zetels krijgen dat hun was toegerekend), het zal veld^ teravond toch verrast hebben dat de PvdA met ruime"" sprong op het CDA als de grootste partij van ons land verkiezingen tevoorschijn is gekomen. Vergeleken m laatst gehouden verkiezingen (die van 1982) zouden de ringspartijen CDA en VVD zelfs niet meer kunnen bog. een meerderheid in de Tweede Kamer. VVD-leider N| heeft echter het grootste gelijk van de wereld als hij ste[ deze verkiezingsuitslag geen enkele consequentie maj ben voor de regeringscoalitie. Het percentage kiezers deze Europese verkiezingen zijn stem heeft uitgebracl aan vijftig, wijkt daarvoor veel te veel af van het perce dat bij nationale verkiezingen gebruikelijk is (tachtig). ANDERMAAL is bij deze verkiezingen gebleken dat d ropese eenheidsgedachte niet of nauwelijks leeft. Dat niet alleen uit de lage opkomstpercentages (in Engelaiy voorbeeld ging nog niet één op de drie Britten naar de' bus), het blijkt vooral ook uit de uitslagen, waarin in vi alle landen de nationale politieke verhoudingen zich sterk weerspiegelen. Uitgezonderd misschien in Deni ken. Maar daar wist uitgerekend de anti-EG-partij een van de stemmen op haar naam te brengen. E! lï GLOBAAL gerekend hebben de linkse partijen in d«* landen gewonnen ten opzichte van de centrum-rechts^ tijen. Dat heeft echter geen enkele consequentie voor hp ropese Parlement. Dat parlement heeft immers nauv?e iets in de melk te brokkelen. Zelfs kan het zichzelf niet10 daadkracht toekennen om de huidige impassse te dot ken. Daarvoor is het afhankelijk van de nationale rep* gen. Die zouden meer bevoegdheden moeten overdrager' lang dat echter niet gebeurt, zullen de politici moeite hJe de kiezers te overtuigen van het belang van een eendrP1 Europa. f11 Vrij warm DE BILT Het Wordt mor gen zonnig en vrij warm. Daarbij blijft het droog. Het zomerachtige weer van mor gen wordt veroorzaakt door een langgerekt hogedrukge- bied, dat zich uitstrekt van de Azoren over onze omgeving tot in West-Rusland. De ko mende nacht daalt de tempe ratuur tot 12 graden en mor genmiddag loopt de tempera tuur tot 24 graden op. Er zal weinig wind zijn, maar in de middag gaat er aan de kust een matige wind uit zee waai en. Het zal daar dan ook in de middag afkoelen. Het ziet er naar uit dat het ook woensdag zomers weer zal zijn met nog enige verdere stijging van temperatuur. Vanaf donderdag koelt het af en de afkoeling gaat vergezeld van regen- of onweersbuien. Weersvooruitzichten voor de Europese landen, geldig voor dinsdag en woensdag. Zuid-Scandinavie, Denemar ken: Vooral in het westen tijdelijk bewolking met langs de Noor se westkust en in noordwest- Denemarken tijdelijk wat re gen. Overigens vrij zonnig. Middagtemperatuur langs de westkusten 15-18 graden el ders 18-24 graden. Britse eilanden: bewolking met plaatselijk regen. Elders flinke zchi perioden. Middagtempehi van 15 graden in het den in het binnenland, t Noord-Duitsland, Benelui Voornamelijk in het Wal gebied en in de Noord-I kuststreken nu en dani ken velden maar droog, vrij ^>nnig. Middagten tuur van 18 graden lan kusten tot 20 a 25 grad ders. Frankrijk en Zuid-Duits Zonnig. Maar in Zuid-I rijk plaatselijk onweer, dagtemperatuur van r graden meer naar het r tot 30 graden in Zuid-Ff rijk. Vooral in het westen tijdelijk Alpengebied: Flinke zonnige Vooral aan de zuidzijde middaguren enkele stap ken met een kans op e( Middagtemperatuur in len rond 25 graden. Ni den-grens op rond 3500 r hoogte. Spanje, Portugal: Jc Veranderlijk bewolkt. Plr lijk een regen of onweeV Middagtemperatuur meesr sen 22 en 29 graden. Italië, Adriatische kust: Zonnig, in de bergen van° den en Zuid-Italië, s'mi!1 bewolking en een kleine* op een bui. Middagteny tuur meest 23-29 graden.0 Zegge en schrijve vragen wij slechts één nieuwe abonnff" voor een luxe Parker balpen _als nieuwe abonn van de Leidse Courant Postcode/Plaats Betaald wordt per maand (met automatische aischrijving) per kwartaal Bank/gironummer: Stuur een luxe Parker balpen naar: Naam Plaats/Postcode Telefoon -i' Stuur deze bon in open envelop geen postzegel plakken naar: Leidse Courant, Antwoordnummer 998, 1^2500 VD Den Haagv"*°e*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 2