Berlijns Filharmonisch orkest wil Herbert von Kara jan kwijt GROUPE EMILE DUBOIS VERRE VAN COMPLEET Bob Dylan nog altijd gedreven protestzanger Marathon van recente Nederlandse muziek MUSEUMWERELD BEZORGD OVER PLAN BRINKMAN dagpuzzel KUNST QeidóaQowumt DINSDAG 5 JUNI 1984 PAGINA I Manuscripten van Onveil ontdekt LONDEN In de archieven van de BBC is een groot aantal manu scripten van radio-uitzendingen en brieven gevonden van George Orwell, onder meer auteur van ..1984". Het werk is ontdekt door Orwell-kenner William J. West die ook meer dan 60 documenten met toespraken vond die Orwell voor de Indische dienst van de BBC hield. De documenten zou den „een levendig beeld schetsen van Orwells leven en de periode in Londen gedurende de Tweede Wereldoorlog. Orwell, wiens wer kelijke naam Eric Blair was, over leed in 1950 aan tuberculose. Boekenverkoop daalde sterk AMSTERDAM In 1983 is voor vijftig miljoen gulden minder aan boeken verkocht dan het jaar daarvoor. De to tale waarde van de verkopen bedroeg 1,85 miljard gulden. Met deze ontwikkeling heeft zich een tendens die in 1982 begon voortgezet. In het jaarverslag over 1983 van de Ko ninklijke Nederlandse Uitgeversbond (KNUB) tonen de uitgevers zich bijzonder verontrust over deze cijfers. De rendementen van de uitgevers kunnen ernstig in gevaar komen bij de huidige ontwikkeling van teruglopende om zetten en de stijgende kosten die daar tegenover staan. De omzetdaling komt voornamelijk op het conto van de uitge vers van algemene boeken. Die nemen 750 miljoen gulden, ofwel 41 procent van de totale omzet in de branche voor hun rekening. Eén van de oorzaken, zo staat in het jaar verslag, is volgens de KNUB het teruglopend besteedbaar inkomen van de particuliere consument. Ook de budgetten van de zogenoemde institutionele inkopers staan onder druk. Verder is ook het enorme gebruik van de bibliothe ken één van de redenen voor de verslechterende situatie. Bibliotheken met computer-experiment AMSTERDAM Vier ste- delijke en en provinciale bi bliotheken zijn begonnen met een experiment, waar bij informatie kan worden gezocht uit computers in binnen- en buitenland. De Provinciale Bibliotheek Friesland en de Gemeente Bibliotheek van Rotterdam krijgen toegang tot Neder landse informatiebestanden. De Openbare Bibliotheek van Amsterdam en de Zeeuwse bibliotheek te Middelburg kunnen zowel Nederlandse als buitenland se informatiebronnen raad plegen. DEN HAAG De Nederland se Museumvereniging (NMV) heeft vandaag in een brief aan minister Brinkman van WVC bezorgd gereageerd op diens voorstellen om de subsidie structuur van de musea in Ne derland te wijzigen. De vere niging vindt de plannen voor al te veel financieel-bestuur- lijk gericht. De inhoudelijke facetten van het museumbe leid en de gevolgen voor de in dividuele musea zijn volstrekt onduidelijk, aldus de NMV. Minister Brinkman wil vanaf volgend jaar de zogenaamde koppelsubsidies, waarbij direct financiële steun aan door ge meenten of particulieren geëx ploiteerde musea wordt ver leend, beëindigen. Daarvoor in de plaats zou WVC geld willen storten in een fonds dat door de provincies wordt beheerd en verdeeld. Het voorstel geldt niet voor rijksmusea en zes musea die de nieuwe status „museum van nationaal be lang" krijgen. Bovendien wil het Rijk via bestuursovereen- komstewn invloed uitoefenen op het beleid van vier grote gemeentelijke kunstmusea. De NMV vraagt zich af welke musea eigenlijk voor het pre dikaat „van nationaal belang" in aanmerking komen en wil weten wat er met de kleinere rijksmusea gaat gebeuren die niet die titel krijgen. De vere niging is verder benieuwd naar het praktisch nut van het afsluiten van bestuursovereen komsten met met grote ge- meentenlijke musea, als deze bijvoorbeeld door forse ge meentelijke bezuinigingen worden getroffen. Herbert von Karajan: bij Berliner Philharmoniker weg met ruzie? WEST-BERLIJN Het filharmonisch orkest van West-Berlijn wil na een bijna 30-jarige verbintenis af van zijn vaste dirigent Herbert von Karajan, ten zij hij alsnog een geldige reden kan opgeven voor het annuleren van een concert dat op 11 juni ge geven had zullen worden in Salzburg. De orkestdi rectie gaf gisteren een verklaring uit waarin werd gezegd dat de diri gent zich in de affaire, zo als ook bij andere gele genheden, had gedragen op een wijze die niet te verenigen was met de plichten van een artistiek leider. De musici doen een beroep op von Karajan om zijn op vattingen over de positie van een artistiek leider - welke functie hij op 13 december 1954 kreeg - te herzien. Hoeveel leden van het orkest achter de verklaring stonden wilde het bestuur niet zeg gen, maar het was „buitenge woon groot" geweest en men was „volgens democratische maatstaven" te werk gegaan. Gekwetst Een woordvoerder van het orkest zei dat de musici door het optreden van Von Kara jan „uitermate gekwetst" wa ren en dat de chef-dirigent „dit onrecht eerst moet goed maken". De pro-Karajan zakelijk lei der van het filharmonisch orkest. Peter Girth, wilde nog geen positie innemen, zolang de verklaring niet aan hem was voorgelegd en hem geen nadere bijzonderheden over de deelname aan de stemming en de stemverhou ding waren gegeven. Von Karajan laat zich zijns in ziens in elk geval niet onder druk zetten. De senator voor cultuur van West-Berlijn, Volker Hasse- mer, had, zoals ook burge meester Eberhard Diepgen, geprobeerd te bemiddelen en het orkest een verklaring als vorenstaande afgeraden. Hassemer heeft volgens een zegsman de indruk dat Kara jan zich in elk geval van de musici wil losmaken, zodat de brief van het orkest gele zen moet worden als een „noodkreet aan Karajan". In het contract dat de diri gent met de Philharmoniker heeft staat een clausule die bepaalt dat Von Karajan na voltooiing van zijn 65e le vensjaar op elk gewenst ogenblik met pensioen kan gaan. Hoogtepunt Wat nu gebeukt is het voorlo pige hoogtepunt in een al bij na twee jaar durende strijd tussen orkest enerzijds en zijn zakelijke en artistieke directeur Girth en Karajan anderzijds, ontbrand door de uitbreiding van de nevenac tiviteit van veel orkestleden en de volgens vele musici „onmogelijke werkwijze" van Girth, wiens ontslag zij onlangs eisten. De ruzie over het engage ment voor een proef van een jaar voor de klarinettiste Sa bine Meyer dreef de zaak op de spits. Het afzeggen van het concert op tweede Pink sterdag door von Karajan en het in de plaats daarvan en gageren van „zijn" Wiener Philharmoniker was voor het Westberlijnse orkest „een niet mis te verstaan affront" en de druppel die de deed overlopen. Jaan-Claude Galotta. Programma: Ulysse. Choreografie: Jean-Claude Galotta. Muziek: Henry Torgue. Theater Carré, Amsterdam, 4 juni. De opening van het bui tenlandse aandeel in de danssectie van het Hol land Festival 1984 in •Theater Carré door de Groupe Emile Dubois uit Grenoble (Frankrijk) bracht niet de verrassing die er in de aankondiging en voorbeschouwingen van mocht worden ver wacht. De in totaal tien dansers en danseressen, onder wie artistiek leider Jean-Claude Galotta, had den een herziene versie van de uit 1981 daterende choreografie Ulysse van Galotta mee naar Amster dam gebracht. Een abstracte Odyssee, waarin elke analogie met het oor spronkelijke epos van Home rus was vermeden. In een voornamelijk uit lakens, een poort, een strandzitje en een grote kijkdoos opgetrokken, smetteloos wit decor, brachten de eveneens in witte kleding gestoken dansers op muziek van Henry Torgue een aan vankelijk naadloze aaneen schakeling van soli, duetteri en ensembles, die met een royaal gebaar over de dansmat wer den verdeeld. Naast de afwis selen minimalistische en ex pressieve danspatronen speel de een witte, magnetisch voortbewogen bal een ondui delijke rol en ontwikkelde zich een spannende mixture van beweging en stemklan ken. De uiteenlopende bewe gingshandelingen, gelijktijdig door verschillende combinaties uitgevoerd, werden conse quent verstoord en ontregeld door een halfnaakte dwaas, wiens gestuur en mimiek hin derlijk veel weg hadden van de Amerikaanse komiek Jan- go Edwards. Emile Dubois' dwaas kende echter momen ten, waarin hij een tragiko misch gehalte bereikte, dat he laas niet kon worden volge houden. Na circa veertig minuten - Du bois' Ulysse bestrijkt ruim ne gentig minuten - kreeg de cho reografie een inzinking, waar aan geen verbetering mogelijk bleek. Wat zich tot op dat mo ment nog tot de detaillering beperkte, nam nu bezit van het choreografische concept als geheel: een gebrekkig grondplan en een loze, het broze fundament van de kitsch niet schuwende, inhoud. Van meet af aan had dat laat ste de muziek gegolden, die een uitermate onbenullig, qua- si-minimalistisch karakter droeg en waarvan het concept de intelligentie van de eerste de beste discogroep nauwelijks overtrof. Zo ontstond uiteindelijk een indruk van een dansvoorstel ling, die spannende ogenblik ken bood, maar als geheel ver re van compleet en veelvuldig door zwakke en smakeloze elementen werd geteisterd. GODERT VAN COLMJON Eerste concert Bob Dylan en Santa- na: Sportpaleis Ahoy', Rotterdam. Herhaling woensdag 6 juni. Vooral de oudere Dylan-fans zullen blij geweest zijn met het eerste Nederlandse optreden dat Bob Dylan gisteravond gaf in het Sportpaleis Ahoy' in Rotterdam. Het repertoire van de Amerikaanse troubadour bestond namelijk voor een groot deel uit oud materiaal. Begeleid door een groep waar in ex-Rolling Stone Mick Tay lor gitaar speelde, bracht hij nummers zoals „Highway 61 Revisted", „All Along The Watchtower" „Maggie's Farm". „Like A Rolling Sto ne" en andere klassiekers. Het werd vooral een rock roll-show, waarbij hij al direct de stemming erin bracht door zeer gedreven uit de hoek te komen. Gestoken in een grijs pak, met om zijn nek een los hangende witte sjaal en op zijn hoofd een witte hoed. bleek Dylan goed bij stem te zijn. Zijn nasale geluid vulde het Sportpaleis ondersteund door onder meer de bluesy klinken de tonen van het door Ian Ma- cLagan bespeelde orgel en het strakke gitaarspel van Taylor. Vooral tijdens de composities van zijn laatste elpee „Infi dels" kwam het verschil in spel tussen Taylor en Mark Knopfler van Dire Straits dui delijk naar voren. Knopfler, die de gitaarpartijen op de langspeler voor zijn rekening nam, beroert de snaren wat speelser. De geest van Dire Straits waarde overigens rond want in nummers zoals „Man Of Peace" leek het net alsof Dire Straits op het podium stond en drong de vraag zich op wie heeft nu eigenlijk wie beïnvloed. Electrische gitaar Hoewel Dylan het merendeel van de avond gebruik maakte van de electrische gitaar om zichzelf te begeleiden, had hij na het flitsende begin een akoestische set in de show in gebouwd. Heel eenzaam, ter* wijl de rest van de groep Bob Dylan in Ahoy'. (drummer, bassist, gitarist en organist) een kopje koffie kon den gaan drinken, bracht hij het publiek in de zaal in be roering door met vuur num mers zoals „That's Allright Ma (I'm Only Bleeding)" te zin gen. Zijn mondharmonica-spel bezorgde de fans daarbij kip- pevel. Veel gejuich en luide bijval was (terecht) Dylans deel. Zo moet hij in de jaren zestig op straat ook zijn pro testsongs hebben gespeeld. Toen waren het waarschijnlijk wat voorbijgangers, die bleven staan, nu was er een (bijna) volle zaal, die zo goed als aan Dylans lippen hing. Bob was in dat gedeelte van het concert vooral protestzanger. Het ma teriaal bleek daarbij goed ge kozen omdat de songs die hii speelde nu nog net zo actueel zijn als in de tijd dat hij ze schreef. Recente composities Nadat de band terugkeerde, was het tijd om wat recente composities te spelen van on der meer de elpee „Slow Train Coming". Het enige bezwaar van de show is, dat wanneer Dylan met zijn groep speelt, de pauzes tussen de nummers wat lang duren. Dat haalt (onrio- wat er zou worden gespeeld. Maar als de lichten dan weer volop schenen nen klonken, leen maar te gt hebben sinds 1978 wel geduld moeten hebben, maar de show van gisteravond maakte alles goed. Santana Dylan, die een zwak heeft voor goede gitaristen, tourt momenteel met Santana door Europa. De anderhalf uur du rende show, die Carlos Santa na met zijn uitgebreide groep als opwarmertje voor Bob Dy lan speelt, is een feest. Het is een zogenaamde tropische ver assing maar dan inplaats van melkchocolade zijn er een drummer en drie percussionis ten, die voor een aangename lekkernij zorgen. Carlos be dient zijn gitaar heel subtiel, maar gaat er ook op tekeer zo als alleen hardrock-gitaristen dat doen. Het optreden was een mengeling van rock en jazz-rock en was in een heel ritmisch jasje gestoken. Hoe wel de muziek zich uitstekend leent om mensen op te war- dig?) de vaart uit de show. Het koud. Ze lan gekomen en niet van plan eerder iets van zich te laten leek alsof de Meester nog niet horen. Hierdoor werd het niet helemaal gelukkig is opbouw en telkens v de lichten werden gedoofd met de rest van de groep overlegde Geen krant ontvangen Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, zater dags tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoonnr.071-122248 en uw krant wordt nog dezelfde avond nabezorgd. vang; 9. hooistapel; 11. houtpap de papierbereiding; 13. voorzetsel; 14. persoonlijk vnw.; 15. Surinaamse pad; 17. opgeld boven de parikoers; 19. kleine groep van uitgelezenen; 21. innig, liefderijk; 22. kwaadspreker. Verticaal: 1. mohammedaanse boe tende bedelmonnik; 2. grondsoort; 3. olifantssnuit; 4. blaasinstrument; 5. kledingstuk; 6. houten drinkkom; 7. bijdehand; 10. vrouwelijk dier; 12. ge steente; 15. ronde opening In het re genboogvlies; 16. biersoort; 17. on heilaanbrengende godin; 18. roofdier; :sii|9 '61 :°|6b zi :ed|d si ;06 io él :d|nd u :>)ooj 6 :ueiuoj 3j1 :t|ei|nob| i :|mjuozu©h AMSTERDAM Het Hol land Festival wil proberen elk jaar een gala van Neder? landse muziek te organiseren waarbij een overzicht wordt gegeven van representatieve resultaten van de scheppende toonkunst in ons land gedu rende de afgelopen drie jaar. Morgenavond heeft het eer ste gala plaats op liefst drie podia in het Amsterdamse Concertgebouw. Doordat van 20.45 uur tot 22.58 uur het hele gebeuren rechtstreeks door de VPRO-televisie over Hilversum I wordt uitgezon den, zal men er ook elders di rect getuige van kunnen zijn, waarbij de kijkers-luisteraars worden geïnformeerd door Sieuwert Verster en Ad 's- Gravesande. Een gelijktijdige stereo-uitzending door VPRO-radio via het FM-ka- naal van Hilversum 4 kan de geluidskwaliteit van de tele visie in de huiskamers tot concert-niveau omhoog wor den getrokken wat in ver band met de uitgevoerde mu ziek bepaald niet onbelang rijk is. Tijdens een concert van goed twee uur zonder pauze wordt een zo gevarieerd mogelijk programma aangeboden. Er komt werk aan bod van acht componisten in de leeftijden van bijna 60 tot bijna 30 jaar. De bezettingen lopen sterk uiteen en reiken van vier strijkinstrumenten via een a cappella-koor tot een groot bezet symfonieorkest groot mannenkoor. Première Om te beginnen gaat i mière een serenade twaalf strijkers die Peter Schat componeerde in op dracht van het Cecilia Con sort, dat het stuk natuurlijk ook gaat uitvoeren. Dat de componist in deze muziek zijn ideeën over een conse quente exploratie van de har monie heeft toegepast, zal de gemiddelde luisteraar niet zo veel interesseren. Er moet naar deze serenade gewoon met aandacht worden geluis terd en dan spreekt ze voor zichzelf. Wie achteraf toch geïnteresseerd is in de artis tieke en technische achter gronden, kan grijpen naar het boek 'De toonklok" waarin Schat allerlei teksten over zijn werk heeft opgeno men en dat bij deze gelegen heid het licht heeft gezien. Vervolgens gaat een gedeelte uit een grote politieke canta te voor mannenkoor en in strumenten op teksten van onder anderen Loemoemba, Rosa Luxemburg en Allende. Een collectief van drie com ponisten (Cornelis de Bondt, Jan Rispens en Huub de Vriend) schreef de muziek, uitgaande van uitspraken van politieke leiders die van wege hun overtuiging om het leven werden gebracht. Pier- Tristan Keuris. re Stoll dirigeert in dit werk leden van het Groot Omroep Mannenkoor en verder in strumentale leerlingen van het Koninklijk Conservatori um in Den Haag. Slagwerkers Het derde programmanum mer is van de Haagse compo nist Dick Raaijmakers ert omvat gedeelten uit diens merkwaardige produktie voor vier zogenaamde „slag werkers" met electronische delaytime-apparatuur, tape en luidsprekers. Leden van het Hocetus-ensemble slaan houten planken op de grond of tegen elkaar om aldus alle valpartijen uit de film „Nigh- towls" van Stan Laurel en Oliver Hardy uit 1930 samen te vatten. Uiteraard is het werk van Tristan Keuris, dat vervol gens aan de beurt komt, heel anders. Het wordt uitgevoerd door het Gaudeamus-ensem- ble en is, uiteraard in heden daags idioom, een gewoon klassiek strijkkwartet. Van Ton de Leeuw geeft het Om- roepkamerkoor een inmid dels bekroond gedeelte uit diens trilogie op bijbelse tek sten. Tenslotte is er het nieu we werk van Louis Andries- sen dat in januari j.l. in een enigszins andere versie in San Fransisco ten doop werd gehouden. Het gaat nu onder de titel „De Snelheid" voor het eerst door het Nederlands Blazersensemble onder lei ding van Lucas Vis. Het ver schil met de Amerikaanse versie, die de titel droeg „Ve locity" is dat de componist het in Amerika gebruikte strijkorkest heeft vervangen door een strijkkwintet. Het is niet onmogelijk dat de volgorde van het program ma, zoals die hier is opgege ven, wordt gewijzigd. Dat hoort u uiteraard van de pre sentatoren. JOHN KASANDER Voor een uitgebreide agenda, ook voor de ko-| mende dagen raadplege I men „UIT", de gratis we kelijkse bijlage van deze krant. bioscopen Break dance (al); 18.30. 21.00. 21.15. wo. ook 13.45.*EUROCI- NEMA IV: Night warriors (16); (beh. dl.) 18.45. 21.15. i KINDERVOORSTELLING EUROCINEMA IV: Walt Dis-' ney's festival van bekroonde j tekenfilms (al); wo. 13.45. odds (12); 14.30, 19.00, 21.15. 21.15. LIDO III: Silkwood (al); l ment (al); 19.00. 21.0 14.30. TRIANON (Bree-, 125414): Tracy baby (16); 14.30,- 01717-4354); Sophie's choice^ t/m 20.0 di.; (16); 14.00. KINDERVOORSTELLING 101 Dalmatiër8; wo. 14.30. WASSENAAR# ASTRA (Lang straat 32. tel. 01751-13269): Staying alive (al); 20.00. DEN HAAG* BABYLON 1 (naast Centraal Station, tel. 471656):; Against all odds (12); 14.00, 19.00, 21.30. BABYLON 2: 'n Vreemde affaire (al); 14.00, i 19.15. 21.45. BABYLON 3: Bastille (al); 14.00. 19.00, 21.30.) CINEAC 1 (Buitenhof 20. tel. 630637): Tank (al); 14.00, 18 45. 21.30 CINEAC 2: Amityville: De bezetene (16); ma. di. 14.00, 18.45, 21.30. wo. 18.45, 21.30. CINEAC 3: Vacation (al); 14.00. 18.45, 21.30. EUROCI-I NEMA (Leyweg 910, tel. 667066): Scarface (16); 14.00, 20.00. woï niet om 14.00. METROPOLE 1.| (Carnegielaan, tel. 456756): Bre-i akdance (al); 14.00, 18.45, 21.30. METROPOLE 2: Yentf (al); 14.00, 18.45, 21.30. ME TROPOLE 3: Terug naar de hel! (16); 14.00, 18.45, 21.30. ME-I TROPOLE 4: Class (16); 14.00,1 18 45. 21.30.* METROPOLE 5: Sophie's choice (16); 14.00.] 20.30. ODEON 1 (Herengracht 13. tel. 462400): Ciske de rat (al); 13.45, 18.45, 21.30. ODE ON 2: My tutor (16); 13.45, 18.45, 21.30. ODEON 3H Terms of endearment (al);! 13.45, 18.45, 21.30. ODEON 4: Storia di Piera (al); 13.45, 18.45, 21.30. LE PARIS 1 (Ketting straat 12b, tel. 656402): Een I klas vol 9chootkaties (18);, 12.00, 13.30. 15.00. 16.30. 18.00. 19.30, 21.00. LE PARIS) 2: Gulzig naar liefde (18); 12.15, 14.00, 15.45, 17.30, 19.15J 21.00. LE PARIS 3. Love dre-^ ams (18); 12.30, 14.00, 15.30, 17.00, 1830, 20.00, 21.30] PASSAGE (Passage 63, tel. 460977): Breakdance (al); 14.00.| 18.45, 21.30. HAAGS FILM HUIS (Denneweg 56, tel.: 459900): Deze week; De nieuwe! Spaanse cinema. Aanvangstij den o.a. 19.30, 20.00, 21.30] 22.00 uur. KINDERVOORSTEL LINGEN CINEAC 2: Alice in wonder land; wo. 14.00. EUROCINE-1 MA: Billie Turf, haantje de voor- ste;wo. 14.00. „Ontwikkelingshulp wordt schaamteloos steeds commerciëler AMSTERDAM Volge: ruim vijftig organisaties d zich bezig houden met de De de Wereld, wordt de Nede landse ontwikkelingshu „zonder schaamte" steeds ve der gecommercialiseerd. I organisaties stellen dat in ei reactie op de zogenaamde he rijkingsnota van minist Schoo (Ontwikkelingssame werking). De grotere betro! kenheid van het bedrijfslev) zonder duidelijke crit ria verdraagt zich volge deze organisaties niet met beleidsuitgangspunten dat Nederlandse hulp moet bijdr gen aan structurele armoed bestrijding en moet wordi geconcentreerd op de arms landen. De derde wereld-gro pen vinden het wat dit betrt jammer dat Nicaragua en M zambique niet voorkomen i de lijst van programmalandt van minister Schoo. De Twe de Kamer belegt eind volge de week een hoorzitting ov deze nota, waarin de minist een aantal verandering) voorstelt in het Nederland hulpbeleid. Fokker leed ton schade bij Woensdrecht WOENSDRECHT Volge een ruwe schatting heeft de de vliegbasis Woensdrecht f legen vestiging van Fokker 1 dens de blokkade-acties v afgelopen dagen ongeveer e ton schade geleden. Vooral grote toegangspoort en de rastering werden door vern lingen getroffen. Doordat door demonstranten opgewi pen blokkade van verhuist zen aan het slot van de bic kade-actie in brand werd gestoken, is een aantal elekt sche kabels verbrand. Juist de Fokker-vestiging werd tijdens de verder vreedza. verlopen acties door een kl ne groep ernstige ongeregei heden veroorzaakt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 14