Hebben jullie nog echte
gekkenmeteen ruig verhaal
Amateur weerstaat specialist
CcidócOowuvnt
TWINTIG JAAR VOORLICHTING OVER GEESTELIJKE GEZONDHEID
BINNENLAND/BUITENLAND
DINSDAG S JUNI 1984 PAGINA
Deetman wil VUT in
onderwijs op 59 jaar houden
LUXEMBURG Minister Deetman
(Onderwijs), overweegt ook dit jaar
onderwijskrachten van 59 jaar en
ouder een vervroegde VUT-regeling
aan te bieden. Dat heeft hij gisteren
in Luxemburg meegedeeld, waar hij.
een bijeenkomst van de ministers
van onderwijs van de EG bijwoonde.
Deetman wil echter eerst met de:
vakbonden praten over de regeling,
die dit jaar voor het eerst is toege
past. Verder kondigde de bewinds
man een uitbreiding aan van de
„taakverlichtende maatregelen"
voor onderwijskrachten van 56 jaar
en ouder. Dat alles paste in de dis
cussie van de onderwijsministers
van de EG over de teruglopende
werkgelegenheid in het Europees on
derwijs.
Weduwe VS-afgevaardigde
eist 105 miljoen dollar
WASHINGTON De weduwe van Larry
McDonald, het lid van het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden dat vorig jaar om
het leven kwam toen Russische jagers een
Zuidkoreaanse Boeing 747 neerschoten,
heeft bij een federale rechtbank in Was
hington een eis tot schadevergoeding van
105 miljoen dollar ingediend. Mevrouw Mc
Donald eist zeventien miljoen dollar van de
Zuidkoreaanse luchtvaartmaatschappij
KAL, zeven miljoen van de Amerikaanse
regering, zevenentwintig miljoen van de
Boeing-fabrieken, zevenentwintig miljoen
van het bedrijf Litton Industries (dat de na-
vigatie-instrumenten van de 747 heeft ver
vaardigd) en zevenentwintig miljoen van
het bedrijf Jeppesen Sanderson Inc. (dat de
navigatiekaarten leverde). Bij de rechtbank
in Washington zijn tot dusver 90 eisen tot
schadevergoeding ingediend.
Erfgroothertog
Luxemburg voor
tweede keer vader
LUXEMBURG
Prinses Maria Teresa,
echtgenote van erf
groothertog Henri van
Luxemburg, heeft zon
dag het leven geschon-
rijksvoorlichtingsdienst
in Luxemburg-stad
deelde gisteren mee dat
het prinsje de naam
Felix krijgt. Prins Fe
lix is het tweede kind
van erfgroothertog
Henri en zijn (van oor
sprong Cubaanse)
Hallo
Een delegatie van
i het parlement van
i India bracht
gisteren een
bezoek aan de
Tweede Kamer.
Kamervoorzitter
Dolman (links) liet
zijn gasten horen
en zien, dat hij
ook vanachter
zijn zetel kan
bellen met wie hij
wil.
Vierdaagse: deelname
CP-jongeren uitgesloten
NIJMEGEN Deelneming aan de Vierdaags
in Nijmegen van de Jonge Geuzen, de jongj
renorganisatie van de Centrumpartij, is uitgL
sloten. De Vierdaagse-reglementen verbied;
deelneming van politieke partijen en organit I
ties van welke kleur dan ook. Dat heeft Vit
daagse-marsleider A. van Dongen van de g 1
teravond gezegd. Hij reageerde daarmee op
oproep van de Centrumpartij gisteravond opi
aan jeugdleden om op 17,18,19 en 20 juli i
Jonge Geuzen deel te nemen aan de Vierdaag
in Nijmegen. Ook indien de Centrumpartij-jcH
geren zich individueel voor de wandeltod-j
zouden inschrijven, zullen zij onmiddellijk wf'
den weggestuurd zodra blijkt dat zij hun p®*
tieke denkbeelden via pamfletten, spandoek)1
of opschriften op shirts trachten uit te dragr'
aldus Van Dongen.
De Stichting Pandora werd 4 juni 1964 opgericht door
de in Amerika wonende Nederlandse multimiljonair
Van Ameringen. Hij stelde een aanzienlijk deel van
zijn vermogen ter beschikking om „vooroordelen,
angst en onwetendheid" ten aanzien van psychiatrische
patiënten te doorbreken. Met die doelstelling was de
- Stichting Pandora de eerste jaren van zijn bestaan
uniek in de wereld.
f! Aanvankelijk richtte „Pandora" zich op de verbetering
van het beeld dat over patiënten bestaat en het
'wegnemen van de angst van de „buitenstaanders" voor
inrichtingen. Maar gaandeweg ging de stichting steeds
kritischer standpunten innemen ten aanzien van de
geestelijke gezondheidszorg.
Voorlichting vormt ook nu nog een belangrijke
activiteit van de stichting. Maar daarnaast behartigt ze
ook belangen van (ex)psychiatrische patiënten. Niet in
de laatste plaats door middel van informatie-avonden
die (ex)patiënten zelf verzorgen.
Via voorlichting op scholen, in wijkcentra en
4 buurthuizen en dergelijke bereikt de stichting jaarlijks
zo'n 6000 mensen. Wie informatiemateriaal, lezingen of
videofilms bij de Stichting wil aanvragen kan zich
wenden tot:
Stichting Pandora
2e Constantijn Huygensstraat 77
1054 CS Amsterdam, telefoon: 020 - 127552
AMSTERDAM „Het ge
beurt nog steeds dat we opge
beld worden door één of ande
re televisie-omroep met de
vraag: „We willen wat aan
psychiatrie doen. Hebben jullie
een paar echte gekken met
een ruig verhaal en een psy
chiater die daar dan wat over
kan verklaren Aan zulke
verzoeken werken wij natuur
lijk niet mee".
Egbert van der Poel, directeur
van de Stichting Pandora is er
een beetje moedeloos van. Pre
cies twintig jaar houdt de
stichting zich nu bezig met
voorlichting over psychiatrie
teneinde vooroordelen over
(ex)patiënten en psychiatri
sche inrichtingen in de
volksmond nog altijd gekken
huizen weg te nemen. Maar
of het veel heeft uitgehaald
„Dat is moeilijk te beoorde
len", meent Van der Poel.
„Ex-psychiatrische patiënten
die een rijbewijs willen aan
vragen moeten nog steeds door
een psychiater gekeurd wor
den. Nog altijd worden ex-pa-
tiënten geweigerd bij verzeke
ringsmaatschappijen. Om over
het vinden van een baan en
huisvesting maar niet te pra
ten. En in de media worden
patiënten al te vaak afgeschil
derd als volkomen onbegrijpe
lijk, ongeneeslijk, chaotisch en
zelfs gevaarlijk. Terwijl dat
voor maar heel weinigen op
gaat".
Vooroordelen mogen nog
steeds volop bestaan („Het
voordeel van een vooroordeel
is dat je je verstand niet hoeft
te gebruiken", zo meldt een af
fiche van de stichting), toch
komen er uit de samenleving
ook signalen die op een gunsti
ge verandering wijzen. Van
der Poel, optimistisch: „De
psychiatrie is wellicht meer
dan ooit tevoren in beweging.
Veel staat ter discussie en ook
de politiek begint zich einde
lijk voor dit onderwerp te in
teresseren".
Ambulante hulp
Om één en ander treffend te
illustreren schudt de directeur
uit zijn mouw:
Oude psychiatrische afdelin
gen in stadscentra worden ge
sloopt en vervangen door mo
derne alternatieven zoals dien
stencentra, „beschermde
woonvormen" en ambulante
hulp.
De grote psychiatrische in
richtingen, zoals Santpoort
(1100 patiënten, van wie de
helft langer dan 5 jaar), staan
bloot aan heftige kritiek, niet
in de laatste plaats vanwege
het gebruik van isolatiecellen.
Patiënorganisaties zoals de
Cliëntenbond, de Landelijke
Stichting Patiëntenbond en de
Landelijke Stichting Patiënten
Vertrouwenspersonen hebben
een tegenbeweging in de psy
chiatrie gevormd, die onder
meer vraagtekens zet bij
dwangmatige en betuttelende
behandelingsmethoden.
De Stichting Pandora werkt
steeds vaker met hulp van
mondige (ex)patiënten die zich
niet langer generen en op
scholen, dienstencentra, wijk
raden en dergelijke voorlich
ting geven over de geestelijke
gezondheidszorg en hun eigen
ervaringen daarmee.
Video
Om deze (ex)patiënten bij hun
voorlichtingswerk te onder
steunen heeft de stichting al
verschillende videofilms ge
produceerd, die aspecten van
de geestelijke gezondheidszorg
in beeld brengen. Onlangs is
daar aan toegevoegd de film:
„De Binnenkant", die de meer
politieke kanten van de gees
telijke gezondheidszorg be
licht. „De Binnenkant" werd
gemaakt ter gelegenheid van
het twintigjarig jubileum van
Pandora en beleefde gisteren
in het Amsterdamse Paradiso
zijn première.
In de film komen behalve
hulpverleners ook (ex)psychia-
trische patiënten aan het
woord. Soms moest daarbij de
privacy van de patiënt be
schermd worden door tegen-
lichtopnames of „filmen op de
rug". Een enkele patiënt laat
zich „en face" filmen. „Want",
zo verklaart Van der Poel, „er
voor uitkomen dat je een psy
chiatrisch verleden hebt bete
kent nog steeds dat je veel el
lende over jezelf afroept".
„De Binnenkant" geeft op
deze wijze een goed beeld van
de emancipatie van (ex)patiën-
ten. Sommige patiënten dur
ven ronduit over hun „gekte"
te praten één van de pa
tiënten: „In mijn hoofd zitten
geen hersenen maar een groot
Ragas
angstig kloppend hart". Ande
ren vrezen het vernietigende
oordeel van een groot publiek
dat wellicht weinig waarde
ring of begrip kan opbrengen
en blijven liever anoniem.
„Chronische" psychiatrische
patiënten in de inrichting te
Santpoort praten over hun
angst in de maatschappij terug
te keren, de bewoners van een
nieuw „beschermd wonen"-
project in Rotterdam vertellen
over de specifieke moeilijkhe
den en mogelijkheden van
hun woonsituatie. Verder
geeft „De Binnenkant" een re
delijk inzicht in het voor velen
nog onderzichtige en met mys
terie doorweven spookwoud
van psychiatrische voorzienin
gen in ons land.
„Er is geen duidelijke rode
draad in de film", benadrukt
de directeur van Pandora. „De
film is geen pleidooi voor
kleinschalige dan wel groot
schalige opvang. Uiteindelijk
zullen buurtbewoners, patiën
ten en ex-patiënten en de
hulpverleners zelf moeten
gaan uitmaken welke kant ze
met de psychiatrische zorg uit-
willen".
PAUL KOOPMAN
Jose Clemens. Nieuw
Noordwljk Connie Schi
81) FIORETTICOLLEGE, L
0 Llsse: Roderick Beljersber-
le Bon. Roelof Borst. Arlen v.d.
adboud Brulnsma.
s Grimbergen. Jos Grimbergen,
9en^Dawd
Cecile Ba-
eke v. Oos-
|a v. Schle,
aun. Robbert Broekhof.
Ibert Cozijn. Francis v.d.
Dillen, Esther v. Dom-
Duyvenbode. Esther v.
a Grlekspoor.
Egon Hogenboom.
■Ld. Veen.^ Hillegom
Vennep: Sonja v
Dijk, S|aak
ergen. jos Grlmbr
Sandra Guldemond, Erica ten Hagen.
Helkens, Karin v.d. Helm, Anne Hey. G
Hoogkamer, Marlelle Hl|mans, Wim Koning,
tans v.d Raadt, Christa Schipper.
Mirjam Bovepga.
igela Duineveld. Tan
nesma. Robert Kloos, Marja k
genboom, Andre Hogervorst. Monique Hui-
Kamp. Angelle Kapteln. Mark Kaptein, Arjen
Langeveld, Sjirk-Jan
Mey, Yolande Mooye-
Kino, cier weien. uabat v.d. Oever, Stefan
Rulgrok. Inge Rutgrink, Dorlen v. Rijn, Ma-
non Schaperkotter. Ellen de Smeth, Brigitte
Spelthuls. Jan Stapersma. Vanja Treffers.
Cecile Truyens. Robert Vaneman. Monlek
Visser. Marco v.d. Vlugt. Anjon v.d. Voort.
<erssens, Soraya K
Loogman*
Oud-ministen
gehoord over
kosten van
Oosterschelde
DEN HAAG De Kam*
commissie voor de Rijksuitg
ven zal nog deze maand d
oud-bewindslieden horen ov
de kosten van de Oostersch
dewerken. Voor de commis,
dienen de volgende drie ou
ministers van Verkeer en W
terstaat te verschijnen: Wt
terterp (kabinet Den Uy
Tuynman (kabinet Van Agt
en Zeevalking (kabinett
Van Agt 2 en 3). De oud-r
nisters zullen gehoord wordt
op voorstel van het CDA-K
merlid Eversdijk aan de hai
van een rapport dat de Alj
mene Rekenkamer onlar
uitbracht over de kosten
de Oosterscheldewerkt
Eversdijk nam in 1983 het
tiatief de Rekenkamer de k<
ten van de Oosterscheldewè
ken te laten uitzoeken to<
bleek dat die steeds me
liepen.
GAB mag afwijken va
„dode richtlijn"
DEN HAAG Een directe)'
van het Gewestelijks Arbeidt
bureau (GAB) mag voort'ar
ook een ontslagvergunnip
verlenen in een geval dat nlr
„onder de rechter" is. Offici-
zou dat niet zijn toegestap
volgens een uit 1977 datererKj
richtlijn van Sociale Zakfc
maar de Haagse rechtbank b-';
sliste vandaag dat de arbeie-
bureau's zich daar niet me
aan dienen te houden. Volge
rechtbankpresident mr. 1
Wijnholt is die norm e
„dode richtlijn" gebleken
waarvan dan ook mag wordc
afgeweken. Het ministerie vt
sociale zaken had op verzo» S
van de arbeidsbureau-dire]
teuren de richtlijn uit 1977 i
onuitvoerbaar heeft verklaat:
ler, Esther Hoogteijllncj. Be
de Jong. Marcel Kemp. Anna
kes. Roxanne Kloos. Jacquel
Iwan Meijer. Arthur Moree. Rachel O»
goor. Theo v.d. Poel. Yvonne Pljnaker. J
nemiek Reekers. Andre Romljn, Annertv
v. Rooyen. Sclplo v.d. Schoof, Helnv
Trlgt, Ingrid Tromp, Tammo Uitterdi|k. R(
v.d. Valk. Remco Veelenturf. Belinde Vj
hoeven. Mariette Wiegel Tjeerd Wierda. Ij
tra v.d. Zande. Sassenhelm: Petra v. Ste
Lisserbroek: Wilma v. Breugel, Adriaan C
mens. Hans Eveleens
donk. Nancy Boot. M
Frlggen. Hellen Swart
'ennep: Erwln Beerl 1
are Cleophas. Santo
n, Buitenkaag: Ron]1
1
Caroll-
n Zijp. Hillegom: Thecla Angevaa
Geen krant ontvangen Bel
Arthur 18.00 en 19.00 uur. zaterdags
et. Ed- 14.00 en 15.00 uur, teletoonnr.
122248 en uw krant wordt nog
3
SPORT
VALS LES BAINS Het
gebeurde precies als Peter
Winnen had voorspeld. In
de beslissende individuele
tijdrit van de Dauphiné
Libéré moest de machtige
- Bernard Hinault tijd toe
geven op gele-truidrager
-—Martin Ramirez. De ama-
- teur uit Colombia weer
stond de grote specialist.
Hinault moest 22 secon
den goedmaken om de
Dauphiné te winnen, hij
verloor er vijf. De 36e
Dauphiné Libéré bleef op
die manier spotten met
alle wetten uit het wieler-
r' métier.
^7 Nu was Hinault niet op zijn
best. In de bergetappes was de
Breton al enkele keren in el-
o" kaar geklapt. Ramirez is ook
.oc geen amateurtje, zoals ze in
Nederland bekend zijn. Op 26-
jarige leeftijd is hij geen debu
te tant meer. Hij heeft weliswaar
-een amateurlicentie, maar
leeft al jaren als beroepsren
ner. In zijn arme vaderland
behoort hij al jarenlang tot een
du kern van ongeveer dertig
klimmers, die per jaar tussen
de vijftig- en de honderddui-
zend gulden verdienden.
Met opzienbarend presterende
Colombianen in een sensatio
neel verlopende Dauphiné
kreeg de wielersport een nieu-
we dimensie. Geen organisator
kan het zich voortaan nog per-
mitteren wedstrijden met ber
getappes te houden zonder de
Zuidamerikanen uit te nodi
gen. Ze zullen als condors over
Europa uitzwermen. „Denk er
aan, dat Colombia nog wel
dertig coureurs heeft van het
kaliber Ramirez", vertelde we
reldkampioen Greg Lemond,
die voor Post's Australiër Phil
Anderson de afsluitende tijdrit
op zijn naam schreef. „Ik heb
in Colombia gekoerst. Als je
daar gelost wordt, is het niet
door één of twee renners, nee,
door wel dertig".
Voor de start van de afsluiten
de tijdrit kreeg Hinault al de
kriebels. In de ochtendetappe
probeerde hij Ramirez kwijt te
raken. Hinault had het halve
peloton daarvoor in dienst ge
nomen. Als Hinault op de pe
dalen ging staan voor een de
marrage, probeerden Franse
renners uit allerlei ploegen
Ramirez aan de kant te druk
ken. Niettemin kwamen Ra
mirez en Hinault zij-aan-zij
over de eindstreep in Privas,
waar de Belg Guy Nulens in
de sprint tegen zijn mede
vluchters Brun en Bernaudeau
voor het derde dagsucces voor
de ploeg van Post zorgde.
Met zijn eindzege versloeg Ra
mirez ook de Nederlandse
klimmers, van wie Peter Win
nen op de achttiende plaats
met een half uur achterstand
de beste was. Winnen l#lom
voor het eerst dit seizoen naar
grote hoogte. Hij deed niets
anders dan trainen voor de
Ronde van Frankrijk, waarin
voor hem het hoogtepunt van
het seizoen moet liggen. „Ik
sta er heel wat beter voor dan
verleden jaar", stelde Winnen
na alle ontberingen tevreden
vast. „Om in goede vorm voor
de Tour te komen, moet ik
pijn lijden op de Colas. Ik heb
veel pijn gevoeld, dus was het
Olympia's Ronde
Pas op de vijfde dag is Olym
piad Ronde van Nederland
een wedstrijd in de letterlijke
i het woord geworden.
Daarvoor zorgde één man. De
Rus Jevgeni Korolkov ging er
vlak na de start van de vijfde
etappe alleen vandoor. Hon
derd kilometer verderop
strandde zijn vluchtpoging.
Het spel in de negendaagse
koers kwam daarmee eindelijk
op de wagen, zoals het heet in
het wielerjargon. Voor het
eerst ook kwam een renner in
zijn eentje als winnaar over de
eindstreep. John Talen, de
eerstejaars amateur uit de jon
ge maar uiterst succesvolle
ploeg van Piet van der Kruys,
ontsnapte in de straten van
Hulsberg op 174 kilometer van
startplaats Schijndel. De jagen
de volggroep van 49 renners
zag hem niet meer terug. Te
moe om zijn armen in de lucht
te steken, bracht Talen het
aantal overwinningen van zijn
ploeg op drie. Nico Verhoeven
eindigde in het peloton op ne
gentien seconden en bleef lei
der in het algemeen klasse-
^Jelle Nijdam had het gisteren
erg moeilijk. De winnaar van
de proloog, die drie dagen de
oranje leiderstrui droeg, was
vergeten te eten. Geen renner
doet dat ongestraft. Ook een
talent als Nijdam niet. Op de
Limburgse heuvels moest hij
het peloton laten gaan. Zwab
berend op de fiets vervolgde
hij zijn weg. Nog erger verging
het opnieuw Jean-Paul van
Poppet. De winnaar van de
tweede etappe moest door de
tempoversnellingen van Ko
rolkov in de beginkilometers
en door zijn angst voor gladde
wegen lossen en reed in gezel
schap van de Joegoslaaf Pinta-
ric de etappe voor de bezem-
Colombianen in
Belgische dienst
VALS LES BAINS De
Colombianen Francisco
Rodriguez en Pablo Wil-
ches nemen over een
maand als prof in de Bel
gische ploeg van Albert de
Kimpe deel aan de Ronde
van Frankrijk. Assistent-
-ploegleider Luc Landuyt
liet hen aan het einde van
de Dauphiné Libéré een
contract tot het einde van
het seizoen tekenen. Als
voorbereiding op de Tour
nemen zij deel aan de
Ronde van Luxemburg, de
Midi-Libre en de Ronde
van de Aude. In de Tour
worden Rodriguez en Wil-
ches beschermde renners
naast de Waal Claude Cri-
quielion.
Italië
Dag-Erik Pedersen zag giste
ren zijn aanval in de laatste
kilometers van de zestiende
etappe van de Ronde van Ita
lië beloond met zijn tweede
ritzege, na in de negende etap
pe ook al succesvol te zijn ge
weest. De 25-jarige Noor de
marreerde in de slotfase uit
een kopgroepje, met onder an
deren de Nederlander Johan
van de Velde en had op de
eindstreep precies drie secon
den over op de Italiaan Alfre
do Chinetti. Van de Velde
werd derde. In de sprint van
het achtervolgende peloton,
dat slechts elf seconden ach
terstand had, werd Frits Pi-
rard achtste. In de top van het
algemeen klassement waren
geen verschuivingen.
FV Snoekie uit bekerstrijd
DEN HAAG Het zaalvoet
balteam van FV Snoekie is
gisteravond uitgeschakeld in
de strijd om de districtsbeker
West II. De Haagse ploeg ver
loor in Moordrecht met 3-0
van FC Datarex. In de eerste
helft kwam de thuisclub twee
maal tot scoren, maar na de
hervatting was Snoekie de do
minerende ploeg zonder dat de
gasten tot scoren konden ko
men. Een tegenaanval van Da
tarex bepaalde de eindstand
tenslotte op 3-0. Bij Snoekie
mochten de nieuwelin
Harry van der Laan (ex-Hi
van Es) en John Vroom!
(ex-DZS) nog niet meespele
Sportwereld
Biljarten Stella Artois (1
schede) won in biljartcentr
Die Haghe de eindronde
het driebandentoernooi
KNBB-bekerteams seL
1983/1984 voor Weena (Rot#
dam) en Volmac (Naarden)J
Selectie voor Euro-toerno(
ZEIST De bondscoaches Kees Rijvers en Ger Blok hebl
zeventien spelers geselecteerd voor het Nederlandse elftal,
tijdens het Pinksterweekeinde in Groningen mee zal doen
het Euro-toernooi voor voetballers tot en met negentien jaar.
Oranje-jeugd is in een poule ingedeeld met Tsjecho-Slowak
Fiorentina, Everton, GSV en Groningen. De tweede gri
wordt gevormd door Oost-Duitsland, Roemenië, Aberdeen, A
Sparta en Be Quick. De selectie bestaat uit de volgende spel
Van de Boogaard, Van Duren, Libregts (PSV); Bijl, Lodew
(Heerenveen); Cohen (Willem II); Hesp (Haarlem); Hoekn
(NEC); Krüzen (SC Heracles); Van de Luer (MVV); Van der
(FC Wageningen); Pouls (FC Twente); Rosendaal (De Gn
schap); Schrijvers (NAC); Kanis (SVV); Tuinman (FC Utree
Verbeek (FC VVV).
Tips voor Duindigt
WASSENAAR Twee ren
nen en negen draverijen staan
er morgenmiddag op het pro
gramma van de Wassenaarse
baan Duindigt. De eerste start
is om 14.00 uur. Onze tips voor
deze meeting luiden:
nÏjEVEENPRIJS: Yessie
Yardly en Yla N.
en Signal Raaphorst.
NISPENPRIJS Yna Wielinga,
of Thijssen en Yo Yo.
NULDEPRIJS: Vuno W. Wiet G
Wervelwind.
FAKENHAMPRIJS: Gerrif
Tango en Creetower.
NEEDEPRIJS: Volando Jont
Unio Fortuna en Urosa Maire.
NAARDENPRIJS: Up Road. Val
Dean en Us Rudi.
NULANDPRIJS: Terry Buiter
s Westerhorn en Schiewago
