herdenkt
op grootse wijze
I
voor laatste ronde in race tussen Mondale en Hart
Londen in hoogste staat van alarm
tijdens bezoek president Reagan
£etdac6otvumt
Nederland onverkort achter
toetreding Spanje tot EG
„Oorlogsmisdadiger" in
Sovjet-Unie terechtgesteld
VS bereid tot
overleg
met Moskou
over
niet-aanvals-
verdrag
Ook in Italië
plannen voor
35-urige
werkweek
Tsjernenko praat „openhartig" met Ceaucescu
ITENLAND
DINSDAG S JUNI 1984 PAGINA 11
trijd rond
louden Tempel
ïurt voort
lEUW DELHI In Amritsar in de In-
bse deelstaat Poenjab duurt de strijd tus-
h militante sikhs, die zich hebben ver
danst in de Gouden Tempel, en Indiase
Setroepen, die de tempel hebben omsin-
|d, onverminderd voort. Gisteren en
hmorgen zouden bij schietpartijen over
[weer zeker 36 sikhs om het leven zijn
komen. Verwacht wordt dat het Indiase
jer de tempel zal bestormen, als de sikhs
niet overgeven. In Poenjab is een uit-
nsverbod afgekondigd, er is perscen-
,r ingesteld en buitenlandse iournalis-
is gezegd hun koffers te pakken en te
trekken.
Premier Lubbers in gesprek met de
MADRID Nederland steunt Spanje on
verkort in de wens van dat land om toe te
treden tot de Europese Gemeenschap. Dat
hebben premier Lubbers en minister van
den Broek de Spaanse premier Gonzalez
duidelijk voorgehouden tijdens een officieel
bezoek.
De Nederlandse regering vindt dat de on
derhandelingen van Spanje met de Europe
se gemeenschap zonder verdere vertraging
moeten worden afgerond. Evenals de
Spaanse regering denkt men dat de toetre
dingsdatum van 1 januari 1986 haalbaar
premier Gonzalez, moet zijn. In een vraaggesprek met het
Spaanse blad El Pais sprak Lubbers zich
ook uit voor nauwe samenwerking tussen
de Benelux-landen en Italië en Spanje in de
Europese Gemeenschap als tegenwicht voor
de driehoek Parijs-Londen-Bonn.
Premier Gonzalez verklaarde in een vraag
gesprek met de NCRV dat Spanje niet zal
deelnemen aan de militaire structuur van
de NAVO, maar hij vindt wel dat zijn land
verantwoordelijkheid moet dragen voor de
collectieve veiligheid. Gonzalez vindt ver
der dat zijn regering de verkiezingsbelofte
tot het houden van een referendum over
voortzetting van het in 1982 aangegane lid
maatschap moet nakomen.
BRUSSEL Yermak Lukianoff, een 71-jarige tot Belg ge
naturaliseerde Rus die zich in de Tweede Wereldoorlog
aan oorlogsmisdaden schuldig zou hebben gemaakt, is vori
ge maand in de Sovjet-Unie terechtgesteld.
Lukianoff kwam na de Tweede Wereldoorlog als vluchte
ling naar België en verwierf er de Belgische nationaliteit.
Toen hij vijftien jaar geleden een reis naar zijn geboorte
land maakte, werd hij opgepakt wegens „oorlogsmisda
den". Zijn familieleden in België hebben de beschuldigin
gen altijd ontkend.
Na een lange periode van verplicht verblijf in een psychia
trische inrichting en van gevangenschap, werd Lukianoff
op een proces wegens oorlogsmisdaden en collaboratie met
de nazi's ter dood veroordeeld. Het Belgische ministerie
van buitenlandse zaken heeft krachtig tegen de terechtstel
ling geprotesteerd.
onze correspondent Bob
od van Huët)
Precies veertig
ar na de landing van de
0 tallieerden wacht de
1 fanse kuststreek Nor
mandië de komende da-
ojn een nieuwe invasie.
m lar schatting 35.000 geal-
-• erde veteranen keren tussen
en 11 juni terug naar de
önerikaanse en Britse lan^-
jigssectoren ter nagedachte-
o i van hun 210.000 kamera-
op, die in de aanloop naar de
°vrijding van Europa in Nor-
o indië sneuvelden of gewond
Zij zullen worden
door zo'n 200.000
oewone" toeristen, die de
°le herdenkingsceremonies
meemaken. De belang-
tiling voor deze veertigste
van D-Day is zo
dat sommige hotels in de
frieek al sinds een jaar zijn
Igeboekt.
ft name voor duizenden
jierikaanse oud-strijders
dt het de eerste keer dat
de destijds in bloed ge-
inkte stranden Utah- en
ner
Irdt
Omaha Beach weer ziet. Via
de diverse landingscomite's
komen de meesten op uitnodi
ging naar Frankrijk. Volgens
een kolonel betekent dit voor
het grootste deel van hen ook
het laatste bezoek aan Nor
mandië, aangezien de gemid
delde leeftijd van de bevrijders
thans 70 jaar bedraagt. „Een
vijftigste D-Day herdenking is
daarom onwaarschijnlijk", al
dus de kolonel. Het accent bij
de herdenking ligt op een in
ternationale ceremonie mor
gen, op 6 juni, de dag van de
landing, op het strand van het
kustplaatsje St. Martin, beter
bekend als Utah Beach. Tot de
genodigden behoren onder an
dere de Amerikaanse presi
dent Reagan, koningin Eliza
beth van Engeland, de Cana
dese premier Trudeau en ko
ningin Beatrix. Ook staats
hoofden en vertegenwoordi-
fers van België, Noorwegen,
'olen, Tsjechoslowakije, Grie
kenland en Denemarken zul
len door de Franse president
Mitterrand op het historische
strand worden ontvangen.
De aanwezigheid van zoveel
kopstukken heeft ertoe geleid
dat rond Utah Beach en de
plaatsen waar de staatshoof
den afzonderlijk kransen zul
len leggen uiterst strenge vei
ligheidsmaatregelen zijn ge
troffen. Dat betekent dat vete
ranen en toeristen vaak van
een afstand moeten toekijken.
In kringen van oud-G.I.'s
heeft men niet altijd begrip
voor die situatie. „De herden
king is toch in de eerste plaats
voor ons bedoeld?", zo vroeg
een van hen zich af in een
Frans weekblad. Een ander
merkte cynisch op dat de in
vasie zeker zou zijn mislukt als
de Duitsers destijds net zo op
hun hoede waren geweest te
gen mogelijke aanvallen als de
huidige veiligheidsagenten.
Tussen de talloze regimenten,
die naar het 80 kilometer lan
ge front terugkeren is ook de
Nederlandse Prinses Irene
Brigade. Voorafgegaan door
het trompetterkorps van de
cavalerie maken 93 oudge
dienden hun opwachting in
Pont-Audemer (4 juni), Pont
L'Evêque en Bernières-sur-
-Mer (5 juni), Utah Beach (6
juni), en St. Lo (7 juni). De
Prinses Irene Brigade bezoekt
deze plaatsen op uitnodiging
van de Franse bevolking.
Vanaf zondag worden op de
tientallen geallieerde kerkho
ven plechtigheden gehouden.
In de meeste steden en dorpen
in Normandie hebben die dag
ook speciale kerkdiensten
plaats waar de Fransen met
hun buitenlandse gasten geza
menlijk voor de vrede zullen
bidden.
De hele week staan er vervol
gens optochten, taptoes en an
dere militaire manifestaties op
het programma. Zo voert de
vliegclub van het stadje Falai-
se een luchtaanval uit op een
militair konvooi, waarbij er
volgens een van de organisato
ren naar zal worden gestreefd
„het net echt te doen lijken.'"
Vandaag hebben in Duitsland
gelegerde Amerikaanse com
mando's de aanval overge
daan, die de „Rangers" 40 jaar
geleden deden op de rotsen
van Ponte-du-Hoc in de Oma-
ha-sector. Van de 225 man die
destijds met stormladders en
touwen deze loodrechte klip
te
Grafmonument voor een gesneuvelde Amerikaanse militair op Utah Beach, een van de landings
plaatsen van de invasietroepen in Normandië.
aanvielen, waren er aan het
eind van de dag nog slechts 90
in staat de strijd voort te zet
ten. Vandaag zijn ook enige
herdenking op Utah Beach.
Wel is er vrijdag 8 juni een bij
eenkomst op het militaire
kerkhof Cambe, nabij Caen.
honderden Amerikaanse en De Duitse ambassadeur in Pa-
Britse parachutisten boven
Sainte-Mère-Eglise afgespron
gen bij wijze van hommage
aan de luchtlandingen op 5 en
6 juni 1944. Morgen staat het
gebeuren rond Utah Beach
centraal. Een dag later begint
in Bayeux een optocht van f"
rijs legt daar dan een krans bij
het monument dat herinnert
aan de 21.610 Duitse soldaten
die in Normandie het leven
lieten. In Frankrijk is enige
opschudding ontstaan over de
uitreiking van de medaille van
de stad Bayeux aan de oud-SS-
militaire voertuigen, waarna -generaal Heinz Harmei, die
nog een taptoe volgt. Een van vorige maand in Normandie
de laatste grote manifestaties
moet de luchtshow boven
Caen worden, waar zaterdag
was. De divisie van Harmei
was in 1944 een van de speer
punten van het Duitse verzet
11 juni ruim 100 opgelapte toe- en later mede-verantwoorde-
stellen over zullen vliegen. lijk voor het mislukken van de
geallieerde luchtlanding bij
Arnhem. Volgens de bestuur-
Duitsers ders van Bayeux heeft men
zich in deze zaak pijnlijk ver
gist. De socialistische partij al-
sers niet aanwezig zijn bij de daar houdt morgen samen met
Zoals bekend zullen de Duit
oud-verzetsstrijders een stille
demonstratie tegen burge
meester Roquet, die de medail
le persoonlijk aan Harmei
heeft uitgereikt. Uit een on
derzoek in de krant „Le Quo-
tidien de Paris" blijkt overi
gens dat 49 procent van de
Fransen de Duitsers goedge
zind is en het op prijs had ge
steld als de Duitse kanselier
Kohl bij de plechtigheden op 6
juni aanwezig was geweest.
Slechts 32 procent van de on
dervraagden was tegen de
Duitse aanwezigheid, terwijl
de rest geen mening had. Om
toch blijk te geven van de op
dit moment bloeiende Frans-
-Duitse vriendschap is be
kendgemaakt dat de Duitse
kanselier eind september van
dit jaar aanwezig zal zijn bij de
herdenking van de slag bij
Verdun, die 70 jaar geleden
plaatsvond.
JEN HAAG Vandaag,
rsdag 5 juni, is een be-
)jigrijk moment in de nu
,i maanden durende uit-
lttingsslag tussen Walter
bndale en Gary Hart, de
jee Democratische presi-
die on-
Tling moeten uitmaken
het bij de verkiezin-
in november zal gaan
temen tegen president
maid Reagan. In vijf
staten worden voorverkie
zingen gehouden. Califor-
nië en New Jersey zijn de
belangrijkste: samen goed
voor 413 van de 486 van
daag te verdienen kies
mannen voor de nationale
conventie.
President Reagan verkeert in
de comfortabele positie, dat hij
al zeker is van de Republi
keinse nominatie en de schijn
werper van de publiciteit op
zich gericht weetfop het mo
ment (herdenking D-Day in
Normandië, gevolgd door de
economische top in Londen)
dat de Democraten hun won
den likken van de voorverkie
zingen.
Een spotprent in de Los Ange
les Times beeldde onlangs
Hart en Mondale als cowboys
uit. Na een traditioneel duel
liggen beiden met kogels door
zeefd op de grond. Een grijn
zende begrafenisondernemer,
Reagan, constateert tevreden:
„Dubbele zelfmoord".
Na vandaag zijn de voorver
kiezingen bij de Democraten
officieel voorbij. Maar of dat
definitief het einde betekent
van de strijd tussen Hart en
Mondale, is nog maar de
vraag. Jesse Jackson lijkt in
dit spel niet meer voor te ko
men.
De kans dat Mondale morgen
meer dan de helft van het ver
eiste aantal kiesmannen op de
nationale conventie achter
zich heeft, is weliswaar groot.
ïachtoffer zeilramp
eborgen
(Je haven van St. George op Bermuda
rd gisteren het stoffelijk overschot
n land gebracht van een van de opva-
iden van het Britse zeilschip „Mar
is", dat zondag ten noorden van Ber-
pa in een plotseling opgestoken.
Irm verging. Eerder waren al negen
irlevenden van de scheepsramp aan
gebracht.
danks intensieve speuracties heeft
n geen spoor gevonden van de acht-
nog vermiste bemanningsleden van
67 jaar oude driemastbark. Onder de
misten zijn de kapitein, zijn vrouw en
baby van vijftien maanden, zeven
Iten en een aantal Amerikaanse ka
len in de leeftijd van vijftien tot een-
wintig jaar.
„Marqués" was een van de 42 sche-
I die zaterdag waren vertrokken voor
i uic ^aiciuay waicn vei uvrvrvcii vuui
l wedstrijd van Bermuda naar Halifax j f
Vova Scotia (Canada). Aan deze wed-
|d werd ook deelgenomen door het
Jerlandse schip „Urania". De „Ura-
met een bemanning van zestien
(pen van de Koninklijke Marine, ver-
r een luik en kwam voor een derde
er water te staan. Met de hulp van
J Canadees marineschip werden deze
piemen opgelost. Aan boord van de
Jania" hebben zich geen persoonlijke
gelukken voorgedaan.
Maar politieke waarnemers in
de Verenigde Staten wagen
zich na de spectaculaire ge
beurtenissen eerder dit jaar
niet zo snel meer aan „defini
tieve" uitspraken. De moge
lijkheid bestaat namelijk ook,
dat geen van de kandidaten
een meerderheid van de kies
mannen krijgt.
Dan zal de tweestrijd Hart-
-Mondale nog zeker anderhal
ve maand voortduren, tot aan
de Democratische conventie in
San Francisco. Volgens de
nieuwe statuten van de Demo
cratische partij vervallen in
zo'n geval eerder aangegane
verplichtingen van afgevaar
digden. Iedere gedelegeerde
naar de conventie mag dan
„naar eigen geweten" zijn of
haar stem uitbrengen.
Dat is het laatste waar Monda
le op zit te wachten. Een der
gelijke ontwikkeling past ui
teraard wèl in de strategie van
Hart. Hij heeft dan ook, overi
gens net als Mondale, de be
schikking over een computer,
waarin gegevens zijn opgesla
gen van de afgevaardigden
naar de conventie die tot dus
ver zijn gekozen. Alle relevan
te informatie is beschikbaar:
naam, adres, telefoonnummer,
biografische en andere gege
vens, politieke voorkeuren, de
wijze waarop zij het best kun
nen worden benaderd enzo
voorts. Als het na vandaag
moet, zullen beide kandidaten
deze kennis ongetwijfeld in de
strijd werpen.
DUBLIN De Verenigde
Staten zijn bereid tot onder
handelingen over het Russi
sche voorstel voor het sluiten
van een verdrag tot het afzien
van geweld in Europa dat de
Sovjet-Unie op de Europese
ontwapeningsconferentie in
Stockholm heeft gelanceerd.
In een toespraak voor het Ier
se parlement die op opzichtige
wijze geboycot werd door een
aantal linkse Ierse parlements
leden, zei president Reagan
gisteren dat de VS willen pra
ten over dit voorstel „als Mos
kou zijn bezwaren intrekt te
gen westerse voorstellen om
het wederzijdse vertrouwen te
versterken en de risico's van
een militair conflict te ver
minderen". Het voorstel is vol
gens Reagan bespreekbaar als
er effectieve hinderpalen te
gen het gebruik van geweld in
Europa worden opgeworpen.
De toespraak was opvallend
verzoenend van toon. Reagan
deed opnieuw een oproep tot
het verwijderen van de Ame
rikaanse en Russische raketten
voor de middellange afstand
in Europa. „Ik zeg U uit de
grond van mijn hart, Amerika
wil vrede". Washington be
schouwde het niet-aanvalsver-
drag tot nu toe als een propa-
gandamanoeuvre, omdat het
op zich geen verandering
brengt in de militaire toestand
in Europa.
Het Russische persbureau Tass
reageerde op de toespraak van
Reagan met te zeggen dat de
rede een vermomming is voor
het militaristische beleid van
de Amerikaanse regering. Vol
gens Tass probeert Reagan de
politiek van zijn regering die
berust op geweld, met het oog
op de verkiezingscampagne
wit te
sJSKE EN WISKE DE LIEVE LILLEHAM
ROME Na de Bondsrepu
bliek zal volgend jaar ook in
Italië door de vakbonden de
invoering van een 35-urige
werkweek worden bepleit. De
op een na grootste vakbond in
Italië, de 2,9 miljoen leden tel
lende CISL, heeft dat gisteren
aangekondigd. In tegenstelling
tot de vakbonden in de Bonds
republiek, eist CISL echter
niet dat het loon bij verkorting
van werktijd volledig moet
worden behouden. De Ita
liaanse werkgevers hebben de
ideeën van CISL direct afge
wezen. „Een Duitse oplossing
werkt hier niet. De werktijden
in Italië zijn al de kortste in
Europa". Overigens is een
aantal andere Italiaanse vak
bonden er geenszins van over
tuigd, dat algemene verkorting
van de arbeidstijd nieuwe ba
nen zal scheppen.
MOSKOU De Roe
meense partijleider, Nico-
lae Ceausescu, heeft giste
ren een kort bezoek aan
de Sovjet-Unie gebracht
aan de Sovjet-Unie. Ceau
sescu werd na aankomst
in Moskou onmiddelijk
ontvangen door de Russi
sche partijleider Konstan-
tin Tsjernenko. Volgens
het Sovjet-persbureau
Tass zijn de Sovjet-Roe
meense besprekingen
„openhartig" geweest, wat
er in diplomatiek taalge
bruik op wijst dat er me
ningsverschillen waren.
Roemenie's meest recente ui
ting van onafhankelijkheid
was wel de beslissing om als
enig Oostblok-land mee te
doen aan de Olympische Spe
len. Het ligt voor de hand dat
deze beslissing tot iritatie in
Moskou heeft geleid.
De Sovjet-leider maakte ook
melding van verschillen van
opvatting tussen beide landen:
„Met zekerheid kan worden
gezegd dat er nog heel wat
mogelijkheden zijn om de Sov
jet-Roemeense betrekkingen
uit te breiden op politieke,
ideologische, economische, cul
turele en andere terreinen",
aldus Tsjernenko. Hij ver
klaarde verder dat het van be
lang is tot „nog nauwere sa
menwerking" tussen beide sta
ten op het gebied van interna
tionale zaken te komen. Vol
gens waarnemers gaf Moskou
met deze woorden duidelijk
uiting aan zijn irritatie over
het onafhankelijke gedrag van
Roemenië. Het bezoek van
deze week, dat door beide lan
den als een werkbezoek werd
beschouwd, stond al geruime
tijd op het programma en was
dus kennelijk niet het gevolg
van de Roemeense beslissing
gewoon aan de Olympische
Spelen deel te nemen.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Met de aar»
komst van de Amerikaan
se president Reagan is gis
teren in de Britse hoofd
stad de grootste veilig
heidsoperatie begonnen
sinds het huwelijk van
prins Charles en lady Dia
na in juli 1981. Morgen
vliegt Reagan vanuit Lon
den naar Normandië, voor
de herdenking van D-
Day. Daarna keert hij te
rug naar de Britse hoofd
stad, om van 7 tot 9 juni
deel te nemen aan de wes
terse economische topcon
ferentie. Intussen probeert
Scotland Yard de deelne
mers aan deze bijeen
komst met een ring van
staal te beschutten tegen
bloeddorstige terroristen
en opdringerige anti-
kernwapenbetogers.
Het spreekt voor zich, dat de
Britse autoriteiten zich vooral
zorgen maken over de veilig
heid van president Reagan.
Men schijnt rekening te hou
den met een aanslag door Ara
bische terroristen.
Het Amerikaanse staatshoofd
wordt overal omringd door zes
persoonlijke lijfwachten in
butger en een leger Londense
politiemannen in blauwe uni
formen. Manschappen van het
SAS-regiment (commando's)
en leden van de Speciale Af
deling van Scotland Yard blij
ven op de achtergrond.
Scherpschutter van de politie
houden de belangrijkste uit
kijkpunten bezet.
Hoewel in Groot-Brittanië be
wakers van buitenlandse
staatshoofden en ministers al
tijd ongewapend moeten zijn,
hebben voor deze speciale ge
legenheid twee Amerikaanse
veiligheidsagenten toestem
ming gekregen om hun revol
vers mee te nemen. Scotland
Yard stond dit nog nooit eer
der toe.
De economische topconferen
tie wordt vrijdag en zaterdag
gehouden in het Londens Lan
caster House. Zaterdagmiddag
leest de Britse premier That
cher het slotcommuniqué van
de top voor in de historische
Guildhall van Londen.
De t^p zal worden bijgewoond
door ruim 3000 binnen- en
buitenlandse journalisten. Zij
Bij aankomst in Londen werd het echtpaar Reagan verwelkomd
door premier Thatcher: een ontmoeting van (politieke) vrienden.
worden door de Britten ver- Verenigde Staten, die respec-
wend met allerlei cadeautjes tievelijk in 1982 en 1983 erg
en gratis eten en drinken. De hun best hebben gedaan om
organisatie „Food from Bri- het hart van alle mediamensen
tain" (eetwaren uit Groot-Brit- via-de buik voor zich te win-
tannfé) wil kennelijk niet ach- nen.
terblijven bij Frankrijk en de
