Vaticaan betaalt,
maar erkent geen schuld
Verzet wil
open dialoog
biet Duarte
Verkiezingen
in Egypte
eisen één dode
VS overwegen wapenhulp
aan Saoedi-Arabië
Italië
oefende
voor
vierdaagse
HEVIGE
UITBARSTING
VULKAAN OP
CELEBES
^poea-vluchtelingen
morden teruggestuurd
ITENLAND
fieidócSoti/icwt
MAANDAG 28 MEI 1984 PAGINA 7
(Van onze correspondent
Cees Manders)
ROME In Italië is gis
teren geoefend voor de
Nijmeegse Vierdaagse.
Dat gebeurde in het stad
je Malnate, vlakbij Como
in het uiterste noorden
van het land, waar de zo
genaamde Pre-Nimega
werd verlopen. „Nime-
ga" is de Italiaanse aan
duiding voor Nijmegen.
De wandelaars liepen
een parcours van 42,5 ki
lometer tussen VareSe en
Como, een gebied dat
voorzien is van ettelijke
Zevenheuvelen wegen.
De Pre-Nimega van Mal
nate werd voor het eerst
verlopen in 1972 en was
oorspronkelijk alleen be
doeld als oefening voor
de Nijmeegse afstands
marsen. Maar in de loop
der tijden is de Malnate
uitgegroeid tot een klein
concurrence van de Nij
meegse Vierdaagse, zij
het dat hier maar een
dag gelopen wordt.
Inmiddels is Malnate zo'n
succes geworden, dat dit
jaar voor de eerste keer
ook een kleine Pre-Ni
mega werd georgani
seerd, de zogenaamde
mini-Pre-Nimega, waar
bij ongeoefenden een af
stand van 10 kilometer
konden lopen.
oodvonnissen in
unesie na broodoproer
'ÏnIS Een rechtbank in Tunesië heeft zaterdag
mensen ter dood veroordeeld voor hun aandeel
*»het honger-oproer, begin dit jaar. Volgens de aan
lacht hadden de tien verdachten, overwegend jon-
lui, barricaden opgeworpen en stenen gegooid naar
"Jo's, die ze wilden plunderen. Doodvonnissen wor-
«ii in Tunesië doorgaans uitgevoerd. In januari bra-
*n in het land rellen uit na een verdubbeling van
H broodprijzen. Volgens officiële gegevens vielen
iferbij 89 doden en 932 gewonden. In de Marok-
ijjhnse stad Marrakesh zijn zaterdag 36 mensen ver-
ïTdeeld tot gevangenisstraffen van een tot 15 jaar
\>r hun aandeel in de voedselrellen die, eveneens
q januari, in Marokko uitbraken. Andere Marok-
janse rechtbanken hebben de afgelopen weken al
inderden verdachten veroordeeld tot langdurige
jvangenisstraffen.
JAKARTA Op het Indonesische
eiland Sulawesi (Celebes) is vrijdaga-.
vond de 1.852 meter hoge vulkaan
Soputan tot uitbarsting gekomen.
Duizenden bewoners in de omgeving
lopen gevaar en houden zich gereed
voor evacuatie. Uit de krater van de
Soputan stromen grote hoeveelheden
lava en de vulkaan spuwt vulka
nisch gesteente tot 1.000 meter de
lucht in. Twee jaar geleden werd de
Soputan tot driemaal toe actief.
Klacht VS tegen Arianespace
WASHINGTON De Amerikaanse onderne
ming „Transpace Carriers", het eerste bedrijf in
de VS dat vergunning heeft zich met commer
ciële ruimtevaart bezig te houden, is van me
ning dat de Europese ruimtevaartorganisatie
„Arianespace" oneerlijke concurrentie bedrijft.
In „Arianespace" werken ondernemingen uit
een tiental Europese landen op commerciële ba
sis samen bij lanceringen van kunstmanen door
Ariane-raketten. Arianespace zou, aldus Trans
pace, dank zij regeringssubsidies met twee ta
rieven werken, het ene voor de Europese op
drachtgevers en een veel lagere prijs voor
Amerikanen. Transpace wil dat de Amerikaan
se regering de verkoop van de diensten van
Arianespace in de VS verbiedt. De Ariane is,
nu de eerste commerciële lancering succesvol is
verlopen, een geduchte concurent geworden
voor de Amerikaanse ruimtevaart.
Westmoreland klaagt CBS aan wegens smaad
WASHINGTON De Amerikaanse bevelhebbers in Vietnam waren in
1965 al op de hoogte gebracht dat de Amerikaanse bombardementen „geen
nuttig militair doel dienden" en in bepaalde gevallen zelfs de vijand in de
kaart speelden. Dit staat in geheime Amerikaanse documenten die kortgele
den openbaar zijn gemaakt. De geheime documenten van de inlichtingen
dienst CIA en van het militaire apparaat werden openbaar gemaakt voor
het proces wegens smaad dat generaal William Westmoreland heeft aange
spannen tegen de omroepmaatschappij CBS. In een tv-documentaire uit
1982 over de oorlog in Vietnam werden Westmoreland en zijn commandan
ten beschuldigd van het met opzet onderschatten van de troepensterkte van
de vijand om het te doen voorkomen dat de Amerikaanse strijdkrachten
aan de winnende hand waren. Uit de documenten blijkt ook dat de bevel
hebbers, vóór dat ze de opdracht gaven stand te houden bij de marinebasis
Khe Sann (in 1968), wisten dat de vijand drie maal zoveel vuurkracht had.
Er werd toen al geopperd dat de slag waarschijnlijk zo zou verlopen als de
vernederende nederlaag die het Franse leger in 1954 opliep bij Dien Bien
Phu. Tijdens het beleg zeiden commandanten van de marine dat elke ver
gelijking tussen Khe Sann en Dien Bien Phu niet te rechtvaardigen was. De
Amerikanen gaven de bases na twee maanden uit handen. Het beleg had
aan 199 Amerikanen het leven gekost en 1600 militairen raakten gewond.
Genscher in 1987 geen
lijsttrekker meer
(Van onze correspondent
A Cees Manders)
üME Het Vaticaan
|Jn deze dagen een zucht
Jn verlichting slaken, nu
'l achter het bankschan-
*lal waar het bij betrok-
»n is, definitief een punt
!}>rdt gezet. De prijs die
t paus daarvoor moet be
ien is hoog: 250 miljoen
^llar. Maar gehoopt
Sbrdt dat er nu eindelijk
5at rust komt rond de
«ticaanse bank IOR, zo-
lt deze zich weer geheel
toeleggen op de fi-
Jnciële ondersteuning
Jn de evangelisatie, de
Jjenlijke doelstelling.
Tt IOR deed jarenlang zaken
Het de Italiaan Roberto Calvi,
j gerespecteerde president
"in de Ambrosiano Bank,
aar naar later bleek niet ge-
•iel zuiver op de graat. De
4nbrosiano ging failliet, en
widat het IOR Calvi's finan
ce avonturen tot een bedrag
Tn 1,2 miljard dollar door
middel van een borgstelling
bleek te hebben gedekt, klop
ten de crediteurs bij het Vati
caan aan.
Het Vaticaan wees deze vorde
ringen af, en benoemde om
het schandaal dat ontstond
enigszins in te perken een
commissie van deskundigen
om de zaak te onderzoeken.
Maar deze experts kwamen er
niet uit. Toen het Vaticaan
bleef weigeren de vorderingen
te erkennen, werden er zelfs
dagvaardingen bezorgd op het
Vaticaanse adres van de drie
bestuursleden van het IOR,
onder wie de Amerikaanse
bisschop Marcinkus.
Veel ophef
De internationale pers heeft
de laatste jaren enorm veel op
hef gemaakt over dit IOR-
-schandaal, en dat is (naar mag
worden aangenomen) ook de
enige reden waarom het Vati
caan alsnog heeft besloten
over de brug te komen. De IO-
R-affaire deed de katholieke Schuldeisers
kerk geen goed, in Italië niet,
en evenmin in de rest van de
wereld. Bisschoppen en kardi
nalen uit verre streken voelen
zich er zelfs toe geroepen bij
het Vaticaan op meer open
heid, meer orde op financiële
zaken, aan te dringen. De re
putatie van de kerk stond op
het spel. Na een jaar onder
handelen heeft het Vaticaan
nu de prijs voor het herstel
van zijn goede naam weten te
reduceren van 1,2 miljard dol
lar tot 250 miljoen dollar.
We betalen, maar we erken
nen geen schuld. Daarom
komt de toelichting neer die
het Vaticaan zaterdag heeft
verspreid. De borgstellingen
zijn niet rechtsgeldig, zegt het
Vaticaan, „maar het IOR, na
de situatie objectief geeva-
lueerd te hebben, heeft toch
besloten een vrijwillige beta
ling te verrichten. Deze vrij
willige betaling zal bij kunnen
dragen tot een versteviging
van de internationale betrek
kingen in een geest van we
derzijdse verzoening en sa
menwerking."
Dit akkoord tussen het Vati
caan en de schuldeisers is vrij-
it
V
AN JOSÉ De politieke vleugel van de Salvado-
lanse guerrillabeweging die in oorlog is met de door
Verenigde Staten gesteunde regering in San Salva
dor is voorstander van een dialoog met president Napo-
■»on Duarte, zo is afgelopen weekeinde verklaard door
- i leiders van het Democratisch-Revolutionaire Front
tfDR) in San José na besprekingen met de Costari-
tanse president Luis Alberto Mongé Alvarez.
uarte wordt een „wettig bemiddelaar" genoemd en de opstan-
lingen „herhalen hun bereidheid zonder voorwaarden vooraf
I met een open agenda een brede dialoog te beginnen met de
mende president".
Salvadoraanse opstandelingen, die al vier jaar oorlog voeren
de regering in San Salvador, hebben herhaaldelijk ver
aard dat zij willen praten over een verdeling van de politieke
acht. Duarte heeft dit verlangen van de hand gewezen, maar
rklaard bereid te zijn tot een dialoog over nationale verzoe-
Ng-
ïgo en Zamora, twee prominente leiders van het verzet, wil-
n niet zeggen of in de komende maanden nieuwe offensieven
zijn verwachten. „In de wittebroodsweken moeten er lieve
"baren komen van beide kanten", aldus .Ungo op de vraag of
«arte de gelegenheid krijgt in een klimaat van vrede aan zijn
ibtstermijn te beginnen.
BONN De voorzitter van de West-
duitse liberale partij FDP en minister
van buitenlandse zaken. Hans-Dietrich
Genscher, zal zijn partij bij de komende
parlementsverkiezingen in 1987 niet
meer aanvoeren. Dat heeft de partijlei
der gisteren aangekondigd. „Ik ben van
mening dat een jonger persoon dat
moet doen", zo verklaarde Genscher
voor de televisie. De beslissing over zijn
opvolging is volgens Genscher een zaak
van het partijcongres, maar zeker ook
van gesprekken met politieke vrien
den. Alle mogelijkheden moeten wor
den gebruikt om de FDP van een goe
de toekomst te verzekeren, aldus Gen
scher.
LKARTA Papoea Nieuw
ïinea zal „binnenkort" pa-
ea's uit Irian Jaya, die de
ens zijn overgevlucht, te-
Sturen. Dit is met Indone-
overeengekomen. Het is
t bekend om hoeveel
ensen het gaat. Volgens
imige bronnen zijn sinds
lari 5.521 papoea's naar
ea Nieuw Guinea ge
vlucht. Zowel Indonesië als
Papoea Nieuw Guinea zullen
waarnemers sturen, die de
repatriërings-operatie zullen
volgen. Indonesië weigerde
evenwel een vertegenwoor
diger van de VN-commissa-
ris voor de vluchtelingen toe
te laten. Het terugsturen van
vluchtelingen naar Irian
Jaya is van vele kanten sterk
bekritiseerd.
tUITENHEER
brandweer
aan te pas
komen om
de „passa
giers" van
deze vlieg
tuigjes een
veilige
„noodlan
ding" te la
ten maken.
De vliegtuig
jes maken
deel uit van
een reusach
tige zweef
molen, een
van de at
tracties van
een amuse
mentspark in
de buurt van
Atlanta in de
Amerikaanse
staat Geor
gia. Door een
technische
storing wei
gerde de mo
len verder
dienst. Alle
pogingen de
vliegtuigen
weer op gang
te helpen
mislukten,
waarna de
brandweer te
hulp werd
geroepen.
KAIRO Ondanks enkele incidenten zijn de verkie
zingen gisteren in Egypte in het algemeen vrij rustig
verlopen. Een kandidate van de oppositionele Socialis
tische Arbeiderspartij werd in Luxor dodelijk getroffen
door een kogel tijdens een treffen met aanhangers van
de regeringspartij. Bij een schietpartij in een plaatsje in
de Nijldelta werd de yrouw van een kandidaat van de
Wafdpartij gewond.
In de hoofdstad Kairo en de meeste overige grote steden is het
betrekkelijk rustig gebleven. Ongeregeldheden deden zich in die
plaatsen voor waar leden van de rechtse Wafd-partij niet als
waarnemers werden toegelaten in de stembureau's. Daar wer
den stembussen in brand gestoken, hetgeen tot verdere scher
mutselingen leidde.
De Wafd-partij, die de rol van de overheid in de economie wil
terugdringen, maakt volgens politieke waarnemers een goede
kans om enkele parlementszetels te veroveren. Maar voor de
overige oppositiepartijen zal de drempel van acht procent van de
uitgebrachte stemmen waarschijnlijk te hoog zijn.
dag in Genève formeel onder
tekend. De stroom champagne
die daarbij vloeide was om
vangrijk, zo bleek uit de beel
den die de Italiaanse televisie
daarvan overbracht. Maar of
alle betrokken partijen met
het bereikte resultaat wel zo
blij zijn, valt nog te bezien. De
schuldeisers en de curatoren
van de failliete Ambrosiano
Bank komen slechts zeer ge
deeltelijk aan hun trekken, en
hebben moeten verklaren in
de toekomst van verdere juri
dische actie tegen het Vaticaan
te zullen afzien.
Het Vaticaan op zijn beurt be
taalt, en geeft zodoende dus
impliciet toe dat het fout zit,
ondanks alle officiële verkla
ringen die op het tegendeel
wijzen. In de internationale fi
nanciële wereld betaalt nie
mand een zo enorm bedrag
zonder ook maar enige
„schuld" te hebben. Bovendien
groeit die kwart miljard dollar
de paus niet zomaar op de rug,
en het Vaticaan zal nog alle
zeilen (en collecteschalen)
moeten bijzetten om voor 30
juni, de overeengekomen da
tum, aan zijn verplichtingen te
kunnen voldoen. Inmiddels
heeft het Vaticaan zijn belan
gen in een Italiaans construc
tiebedrijf en een Zwitserse
bank verkocht, en zal voor de
rest van het bedrag een beroep
moeten doen op de internatio
nale geldmarkt. „Het is te ho
pen dat wat nu bereikt is de
lasten kan verlichten van al
diegenen die door deze finan
ciële zaak schade hebben gele
den", zegt de Vaticaanse ver
klaring.
Reorganisatie
In Rome wordt verwacht dat
de paus nu snel zal overgaan
tot een reorganisatie van zijn
bankinstelling, het IOR, en
voor de omstreden bankpresi-
dent mgr. Marcinkus een an
dere functie zal vinden. Tot
nog toe heeft hij Marcinkus,
ondanks alle lelijke dingen die
de internationale pers over
hem schreef, niet laten vallen,
om daarmee niet impliciet de
verantwoordelijkheid van het
Vaticaan in het bankschandaal
toe te geven.
DUITSE METAALARBEIDERS
IN BONN DE STRAAT OP
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
BONN Meer dan 200.000 metaalarbeiders hebben
vandaag in Bonn gedemonstreerd om hun eis tot invoe
ring van 35-urige werkweek kracht bij te zetten. Intus
sen worden de stakingen in de Bondsrepubliek onver
minderd voortgezet. De grafische Druk en Papier, die
samen met de Bond voor Metaalarbeiders, de IG Metal,
het hardste strijdt voor invoering van een 35-urige
werkweek, heeft zijn acties vandaag tot een nieuw
hoogtepunt opgevoerd.
Er is nog geen spoor te bekennen van enige toenadering tussen
werkgevers en werknemers. De werkgevers blijven onverkort
vasthouden aan de 40-urige werkweek als regel. Daaraan vast
houdend, zijn de werkgevers bereid te praten over flexibelere
arbeidstijden. Voor de bonden is dat onaanvaardbaar. Zij eisen
dat de 40-urige werkweek vervangen wordt door een 35-urige.
Over de kosten daarvan zijn ze bereid te praten, evenals over
een invoering in meerdere fasen. De bonden beseffen dat hun
oorspronkelijke eis tot invoering van de 35-urige werkweek in
één keer weliswaar de meeste nieuwe banen oplevert, maar dat
dit niet haalbaar is.
Er moest uit
eindelijk een
hoogwerker
van de
De Saoedische olietanker Al-Ahood legde gisteren aan in de haven van Manama, de hoofdstad van
Bahrein. De tanker was door de Iraanse luchtmacht beschoten en brandde geheel uit.
tie in de Golfoorlog inderdaad
zal leiden tot een nieuwe olie
crisis. De hoofdredacteur van
het in Londen gevestigde blad
The International Petroleum
Times, Bart Collins, heeft ge
zegd dat de aanvallen op sche
pen in de Golf wel een inter
nationale politieke crisis kun
nen veroorzaken, maar niet tot
een tekort aan olie zullen lei
den. Volgens hem is er weinig
aan de hand op de markt voor
ruwe olie en zijn er elders in
de wereld ruim voldoende
voorraden beschikbaar om een
stop op verschepingen uit de
Golf met uitzondering van
Saoedi-Arabië te vervan
gen. „Een stopzetting van de
olie-uitvoer uit het Golfgebied
zal de olieleveranties aan het
Westen of waar dan ook niet
ontwrichten", aldus Collins.
Indien echter de aanvoer van
de Saoedische olie zou worden
aangetast, dan dreigt een di
recte Amerikaanse militaire
betrokkenheid bij de Golfoor
log, aldus Collins.
Ook de Nederlandse minister
Van Aardenne (Economische
Zaken) heeft zaterdag voor de
VAR A-radio erop gewezen,
dat een stillegging van de olie
voorziening uit de Golf „tot
enige verontrustheid" kan lei
den. Volgens Van Aardenne
staat daar tegenover, dat er in
de rest van de wereld nog veel
ongebruikte mogelijkheden tot
oliewinning zijn. Hij gaf als
voorbeeld de olieproducerende
landen Nigeria, Indonesië en
Mexico. Volgens Van Aarden
ne kan de Golfoorlog wel lei
den tot een verhoging van de
olieprijzen.
(Vervolg van de voorpagina)
WASHINGTON LON
DEN De Verenigde
Staten overwegen tank
vliegtuigen aan Saoedi-A
rabië te leveren, waardoor
dat land zijn verdediging
tegen eventuele Iraanse
aanvallen kan verbeteren.
Dat meldde gisteren het
Amerikaanse dagblad de
Washington Post. De Is
raëlische premier Shamir
heeft al laten weten tegen
een dergelijke wapenleve
rantie te zijn.
Volgens de Washington Post
gaat het om Boeings van het
type KC-135, die de Saoedi
sche F-15 gevechtsvliegtuigen
in de lucht kunnen bijtanken.
Op deze wijze kan Saoedi-Ara
bië permanent met de F-15's
patrouilleren. Over het aantal
te leveren Boeings is nog niets
bekend. De levering van de
KC-135's wordt van groter mi
litair belang geacht, dan de
verkoop van 200 Stinger-
-luchtdoelrakette, waarover
zaterdag de New York Times
berichtte. Momenteel bevindt
zich, volgens de Washington
Post, al een deskundige van
het Amerikaanse ministerie
van defensie in Saoedi-Arabië
om te praten over de hulp aan
de Saoedische luchtmacht.
Ook in Koeweit is een Ameri
kaanse delegatie om te over
leggen over de behoeften van
de Koeweitse defensie, aldus
de Post. Het Pentagon weiger
de elk commentaar op het be
richt in de Washington Post.
De Zweedse scheepvaartmaat
schappij Salen heeft besloten
haar vier tankers uit de Perzi
sche Golf terug te roepen in
verband met de oorlog in dat
gebied. Dat meldde gisteren de
Zweedse krant Svenska Dag-
bladet. De rederij wil de be
manningen en de vaartuigen
niet langer blootstellen aan de
risico's die verbonden zijn aan
het oplaaien van het conflict
tussen Iran en Irak. Als reden
werd ook „de duizelingwek
kende stijging van de verzeke
ringspremies" opgegeven. Sa
len had de 350.000 ton meten
de tanker Safina al-Arab ge
charterd, die 26 april bij het
eiland Kharg werd beschadigd
door een Iraaks projectiel. Za
terdag hadden Japanse schee-
peigenaren al besloten om de
tankervaart naar Koeweit en
een aantal Saoedische olieha
vens op te schorten.
Overigens wordt in internatio
nale kringen in toenemende
mate betwijfeld of een escala-
