prthopedisch maatschoenmaker
pjaak Kerstjens heeft
eer, hart en tijd
mor zijn gehandicapte klanten
commissaris
jr. M. Vrolijk
ïitvangt hoge
hderscheiding
een uitstel van bezuinigingen in welzijnssectoren
Trefpunt9 voor
Wassenaarse oudere
ir-
DEN/REGIO
Ciicbe Somanl
VRIJDAG 25 MEI 1984 PAGINA 5
ÏNKOPEREN OPLOSSING VOOR PROBLEMATISCHE VOETEN
ïf!N/DEN HAAG Het ziet er staten geen meerderheid te vinden is ontslagen door de bezuinigingen. Een veel personeel. De Katholieke Wel-
I ear uit dat de provincie afziet van tegen de bezuinigingsplannen. Het con- pleidooi van CDA en D'66 de bezuini- zijnsstichting Zuid-Holland wijst er
tivoornemen forse bezuinigingen fessioneel gebonden welzijnswerk moet gingen gefaseerd door te voeren en niet echter op dat er door haar taken wor-
voeren in het confessioneel ge- vanaf 1 januari 1985 drie van de zeven per 1 januari '85 kreeg geen steun. Vol- den verricht die niet door die andere
j#i welzijnswerk. Tijdens een ver- formatieplaatsen inleveren. In totaal gens gedeputeerde Günther heeft het instellingen worden aangepakt, en dat
„ing van de provinciale commissie vallen er in de door de provincie ge- confessioneel welzijnswerk in vergelij- de vergelijking van mevrouw Günther
trh bleek, dat binnen provinciale steunde welzijnssectoren zo'n dertig king tot de algemene instellingen vrij daarom niet terecht is.
gezonde voet is een
Dt goed. Dat ga je wel
pffen, als je lang ge-
g naar Sjaak Kerst-
I luistert en bij hem
dkijkt. Door ander-
is voeten met gebre-
i gaat het hem naar
u! vleze. Morgen viert
hl samen met zijn ge-
Je clientèle, „open
5". „Daar gaan we een
ellige middag van
sen, een zoete inval,
j f del Prado komt met
kwartet muziekma-
Over voeten en
oenen zal nauwelijks
a^roken worden, laat
.in dat ik ze dan be-
tydel. Ik zie me al aan-
jjten onder levende
nziek". De lange gepla
gde gang van het
je, met helder voeg-
w pronkende huis aan
Leidse Pieterskerk-
pht staat al dagen
»g vol flessen wijn. De
ijoeling is dat die op-
In, want het is twaalf-
enhalf jaar geleden
de uit het „stadje van
zier", Venlo, afkom-
je Jacobus A.G.M.
ftjens zich op num-
3 vestigde als ortho-
(isch maatschoenma-
i Sinds enkele jaren
ift hij er ook een soort
|is-apotheek" bij. Ja-
ffus verkoopt door hem
Jivikkelde zalven en
n'ders: „Mijn spul
kt overmatig transpi-
■fen tegen; poeder voor
11 schoen en huidher-
llend werkende zalf
l>r de voeten. En er
er die daardoor de
tft minder schoenen
Ifslijten". Voet-deodo-
'8t in opmars bij
jjoenspecialist Sjaak,
L al veel klanten aan
1 verplicht heeft met
uitzonderlijke, „cor-
etrende" arbeid. Een
beroep apart, en onont
beerlijk.
In de ogenblikken dat hij
even niet met schoenen, gips
en leer bezig is, toont Kerst-
jens (die het scheermes
schuwt) zich een liefhebber
van veel koffie, behalve in
de kleine uurtjes. Hij houdt
ook van vogels. In het voor
huis laat een kanarie z'n rol
lers horen en in de grote zit-
keuken woont een soortge-
nootje dat zich aan Kerstjens'
nachtleven heeft aangepast
en pas 's avonds zingend van
zijn bestaan geniet. Bij Sjaak
in de tuin is een koolmezen-
paar onder de pannen. Het
stel vliegt af en aan in een
paradijsje dat van alle restau
ratiegemakken is voorzien:
overal hangen netjes vol deli
catessen en de pinda's zijn er
in feestslingers aaneengere
gen.
Luxe Loes
We drinken sloten koffie, en
Loes komt erbij zitten. Loes
heeft vanaf het begin het im
perium van Sjaak zo goed als
aan den lijve meegemaakt.
Loes, ofschoon nog jong met
een kruisje of drie, is één van
Sjaaks oudste afnemers. Toen
zij, op de kraamafdeling vdn
het ziekenhuis, twee dagen
oud was begaf de heetwater-
kruik het. Een voetje kreeg
ernstige brandwonden:
slechts de grote teen kon be
houden blijven. Loes weet,
dat zij niet de enige is die dit
is overkomen. Nu „loopt" ze
bij Sjaak, die als een raads
man voor haar is. Ze draagt
geen simpele schoenen, maar
soepele creaties van kostelijk
en kostbaar leer die Kerst
jens samen met haar ontwor
pen heeft Eén paar per jaar.
Lederen wondertjes van uit
gekiend vakmanschap en
techniek. Twee schoenen
kosten haar (of afgezien
van het eigen geld de ver
zekering, of het ziekenfonds)
1600 tot 1700 gulden. Daar
zijn 40, 50 werkuren aan be
steed. Dat is wat anders dan
„Koen, lap je m'n schoen..?"
Zoals 't bij een echt degelijk
artsengeslacht voorkomt, is
ook in het geval van Kerst
jens de orthopedische schoen
WASSENAAR Minis
ter drs. E. Brinkman
heeft gisteren de eerste
uitgave van het tijd
schrift „Trefpunt", een
blad voor ouderen, uitge
reikt aan de 96-jarige
mevrouw van Veen-van
der Heijden. In een extra
uitgave van het blad
Trefpunt staat een inter
view met mevrouw Van
Veen, die sinds januari in
het volledig nieuwe ver
zorgingshuis Willibrord
woont. Daarvoor heeft
deze nog altijd zeer kras
se dame 73 jaar bij de
buitenplaats Rust en
Vreugd gewoond, waar
van de laatste negentien
jaar alleen. De man van
mevrouw Van Veen on
derhield de tuin van
deze buitenplaats, waar
scheepsmagnaat Van
Ommeren was gehuisd.
Het bevalt de oude dame
naar eigen zeggen opperbest
in Huize Willibrord. Zelf was
ze eerst een beetje bang voor
de overgang naar een bejaar
denhuis, al vond ze de ac
commodatie schitterend. „Al
les is hier best. Ik heb een
mooie kamer, en het perso
neel is aardig. Het gaat wer
kelijk nog steeds erg goed
met me", zegt ze.
Mevrouw Van Veens dagin
deling is erg aangenaam zegt
ze zelf. Na de kerkgang van
de ochtend drinkt ze koffie
(„dat is leuk, daar leer je nog
eens mensen kennen") met
de andere bewoners, waarna
ze luncht en iets anders gaat
doen. Bijvoorbeeld breien,
waar ze erg veel van houdt.
Na het avondeten kijkt ze
graag televisie, waarvan de
96-jarige zegt: „Het is erg
leuk, maar vroeger had je dat
niet, en ook geen radio. Maar
daar verlangde je ook niet
naar. Je kunt best zeggen dat
ik vroeger een goede tijd heb
meegemaakt".
Mevrouw Van Veen werd in
1887 geboren en heeft het le
ven geschonken aan 6 kinde
ren, waarvan de oudste 73 is.
Ze heeft negen kleinkinde
ren en vier achterkleinkin
deren. Reeds voor haar twin
tigste woonde ze in Wasse
naar, waarvan ze de grote
groei volledig heeft meege
maakt. „Ik heb villapark De
Kievit, Rijksdorp en al het
andere zien bouwen. Vroeger
was het echt klein", aldus
een gezonde en krasse me
vrouw Van Veen.
Minister Brinkman biedt het eerste exemplaar van 'Trefpunt' aan.
jHAAG In aanwe-
jd van talloze promi
ni politici heeft mr.
jten Vrolijk gisteren
*ls een speciale verga-
Jg van provinciale
sl) afscheid genomen
ommissaris der ko-
Ji in Zuid-Holland,
jk werd bij die gele-
eid koninklijk onder-
Ken tot groot-officier
Ifc orde van Oranje-
ju. Deze onderschei-
wordt slechts bij
uitzondering ver-
iderscheiding werd de
ende commissaris giste-
tftgehangen door minister
Irk van binnenlandse za-
1 Dat gebeurde na een
r I, waarin de minister uit-
1 d de loftrompet stak
Ie verdiensten van Vro-
TTielfs zo, dat deze in zijn
^rd meende de loftuitin-
a*at te moeten intomen.
Jkveet dat ik enig oog heb
21e relativiteit van alle za-
ken", aldus de commissaris,
„en ik moet zeggen: ik ben ze
ker niet zo prijzenswaardig als
u het doet voorkomen".
Die opmerking kon niet ver
hinderen dat de vertegen
woordigers van provinciale en
gedeputeerde staten zich als
nog uitputten in het verwoor
den van hun waardering. Een
van hen, CDA-statenlid A.
van der Weijden, wees hem op
het feit dat zijn naderend af
scheid de discussie over de
splitsing van Zuid-Holland
weer wat frisse impulsen had
gegeven. „Blijkbaar is men er
nu van overtuigd dat het veel
te moeilijk is ook voor Rijn
mond nog een man van uw
kaliber te vinden", aldus Van
der Weijden in een verwijzing
naar het voornemen van de
minister, de splitsing van
Zuid-Holland af te lasten.
Van der Weijden schonk Vro
lijk, namens de Staten, een
schilderij dat deze sinds zijn
wethouderschap van Den
Haag steeds in zijn werkkamer
had hangen, maar dat hij in
bruikleen had van het Ge
meentemuseum van Den
Haag. Vrolijk, die het schilde-
Minister Rietkerk hangt de kon
rij nog enkele minuten voor de
bijeenkomst in zijn kamer had
hangen, reageerde verrast. „Ik
zal maar niet vragen hoe u er
aan komt. In mijn tijd ver
kochten ze die dingen niet",
aldus de scheidende commissa
ris.
Gouden Lis
Gedeputeerde drs. J. Borgman,
plaatsvervangend commissaris,
overhandigde hem naast de
hoogste provinciale onder
scheiding, de „Gouden Lis",
een zogenaamd vriendenboek
waarin allerlei vrienden en
bekenden ingaan op hun sa
menwerking met Vrolijk en
ïklijke onderscheiding om bij mr.
zijn betekenis voor de landelij
ke, provinciale en lokale poli
tiek. Onder de schrijvers, die
gisteren ook bij deze speciale
Statenvergadering waren,
PvdA-partijleider drs. J. den
Uyl, oud-minister van binnen
landse zaken prof.mr. W.F. de
Gaay-Fortman en commissaris
der koningin in Noord-Hol
land drs. R. de Wit. Niet lijf
elijk, maar wel in het boek
aanwezig, de Amsterdamse
burgemeester Van Thijn, die
samen met Vrolijk in de
Tweede Kamer-fractie van de
PvdA zat.
In zijn met veel humor door
spekte afscheidsrede („Het
loopt wat uit: Mijn excuses aan
al die Statenleden die nooit
Vrolijk.
langer dan een kwartier op
hun plaats kunnen blijven zit
ten"), tipte Vrolijk nog heel
even de splitsingsperikelen
van de provincie aan: „Het zal
bekend zijn dat ik niet treurig
ben over het niet-doorgaan
van splitsing. Het voortbestaan
van Rijnmond heeft nu geen
zin meer. Ik zie niet in dat
zich door de opheffing van
Rijnmond ook maar enig pro
bleem zou voordoen".
Over de reden van zijn af
scheid, het bereiken van zijn
pensioen, zei hij: „Ik word lid
van een bevolkingsgroep die
recht heeft op een eigen verte
genwoordiging, ook hier in de
Staten. Zonodig zult u dus nog
van mij horen'
Sjaak Kerstjens: meesterlijk t
makerskunst van opa tot op
vader en zoon overgegaan.
Een opleiding van heb ik jou
daar; daarmee vergeleken is
een academische opleiding
niets. Er zijn ook geen studie
beurzen voor. Een werkstu-
die van 12 jaar. Kerstjens
werd opgeleid in Duitsland
en Nederland. Een tijdlang
was hij werkzaam op de or
thopedische afdeling van de
academische Annakli-
niek in Leiden, in de ogen
van Kerstjens (wiens ogen
daar ook zijn opengegaan)
een massa-bedrijf van recht
toe, rechtaan wat ook „or-
tho" is. Hij doceerde later het
vak aan novieten, aanko
mende, zich specialiserende
schoenmakers.
„Eigenlijk is die opleiding
leder en aanvuller van geplaag^
een handicap. Duurt gewoon
te lang en is te zwaar", vindt
Sjaak; „Gaandeweg kappen
er een hoop, vooral als de
medische aspecten erbij ko
men". Een „anderssoortig"
medisch aspect irriteert
Kerstjens een beetje: de or
thopedische chirurgie. „Dat is
een goudmijntje: 87 gulden
per consult; even vragen hoe
het „op 't moment" met de
voeten gaat. Tja ja".
Een aardige bijzonderheid,
even ertussen door: het ge
beurt vaak, dat orthopedische
schoenmakers zélf maat
schoenen nodig hebben. Ik
had dit nooit gedacht, maar
meisjes-orthopeetjes zijn hun
lichtgewicht in goud waard,
als ik Sjaak mag geloven: „Zij
i voeten.
kenmerken zich dikwijls
door fijn afgewerkt boven
werk. Dat kunnen jongens
niet, heb ik ervaren. En ach,
mooie schoenen worden bijna
niet meer gemaakt. Weinig
artisticiteit. De basis is er, ia-
wel: als je maar goed kunt lo
pen; de rest komt wel. Nou,
zoiets zit me dwars. Daar kan
ik het niet mee doen. Maat
schoenen maken is niet zo
bijzonder, maar ik wil er wél
iets bijzonders van maken.
Met de klant samen het re
sultaat bepraten, zoals ik met
Loes hier doe. Samen een
paar leuke schoenen maken.
Niet altijd alleen maar zwart
of bruin, maar leuke kleur
tjes gebruiken, varianten in
bruin en rood, in blauw; het
moet exclusief blijven. In
suède en leer. Combinaties
maken is ook aantrekkelijk.
Veters wegwerken achter
een klep. Er zijn ook laarzen
waar iemand erg gelukkig
mee kan zijn, want je stopt er
alles in en je ziet er niks
meer van. Samen een nieuw
model maken; niet iets wat
ze al jarenlang aan hebben.
En mengen met soorten
schoensmeer, hè Loes? Ik
werk voor iemands plezier".
Welvaartsafwijkingen
Sjaak Kerstjens is nog steeds
in het gelukkige bezit van
ongelukkige, maar in het
noodlot geharde, klanten met
ouderwetse klompvoeten.
Maar het is een vaste kern
die aan het uitdunnen is; de
medische zorg vanaf de wieg
is erop vooruitgegaan. „De
voornaamste afwijkingen zijn
welvaartsafwijkingen; voeten
die verpest zijn door modieus
schoeisel. Vooral bij de da
mes tussen de 18 en 35; die
doen dikwijls niets aan hun
voeten. Willen alleen maar
mooie schoentjes a la dernier
cri. Maar in die periode wor
den de voeten niet zelden
verknoeid. En de kindervoe
ten hè. Dan begint de ellende
eigenlijk pas. Als die vol
groeid zijn. kan ik er nog
maar weinig aan corrigeren.
Maar de echte grote afwijkin
gen komen steeds minder
voor. Een flink deel van mijn
klanten heeft het aan zich
zelf te danken als er iets mis
is gegaan. Afgezien van de
ongelukken. Zoiets is niet te
voorzien".
Zo ziet Kerstjens terug op
een koperen Leids bestaan
als orthopedisch duivelskun
stenaar. Een periode van ge
regeld corrigeren, berekenen,
millimeterwerk bijna, gieten
en beitelen, opvullen, blauw
drukken maken, het verbete
ren van confectiewerk, met
de mensen meeleven en ze
adviseren. Sjaaks aantal
klanten is sinds het begin,
volgens zijn zeggen, vertien-
dubbeld. „Ik heb vaste
spreekuren, anders zou het
een echte janboel worden, ie
kunt niet alles tegelijk doen
Transpiratie
„Nou ia, toen ben ik, een jaar
of vijf geleden, die zalf gaan
bedenken; Redosep, gedepo
neerd. Kijk, de meesten heb
ben maar één paar orthope
dische schoenen, die dragen
ze een jaar lang, dag en nacht
zeg maar. Als dèt niet gaat ir
riteren, irriteert niets meer.
En dan: het looien van leer is
veranderd het is een che
misch procédé geworden, de
manier van in elkaar zetten
is veranderd. Er worden
een wollen sokken meer ge
reid en er is geen fatsoenlij
ke zeep meer. Dit leverde me
een nieuw soort klant op,
omdat verkeerde middelen
werden gebruikt om de
transpiratie tegen te gaan.
Maar je moet blijven transpi
reren" (Sjaak krijgt 't er
warm van); „Dat hoort bij je
innnerlijke huishouding
Goed dan; Sjaaks produkten,
zalf en poeder, doen het sinds
best. Ze zijn reukloos en toch
fris: „Ik maak er eigenlijk te
weinig werk vanvindt
Sjaak; „In principe zijn ze
voor de mensen die hier ko
men voor hun schoeisel".
Als de deur wordt ontsloten
op je belletje, kom je meteen
in Kerstjens' wachtkamer an
nex museumpje met oude
trapmachines en andere eer
biedwaardige instrumenten,
leerzame litho's, ingelijste
grapjes over schoenmakers.
Hier wacht men, alvorens tot
de baardstoppelige maat-
meester te worden toegela
ten. Het voetheil nadert dan.
Eerst nog een aanpalende
aanmeet-kamer. Daar zit je
op een podium voor de eerste
behandeling, en onderwijl
kun je je verlustigen aan rek
ken vol magnifiek, zoveel
voets, leer; voor bovenwerk,
voering, binnenwerk en „me
zolen", in kleuren en geuren
en dikten. Het helderlichte
atelier, de werkplaats van
zeer goede getuigen voorzien,
wordt door de klant zelden
betreden. Hier, temidden van
een onnoemelijk maar geper
fectioneerd instrumentarium,
biedt Sjaak Kerstjens de ge
schoeide oplossing voor zo
veel voetleed. Hier ook
klinkt opwekkende muziek
uit een stereoinstallatie. En
hier worden de schoenen
ontworpen, gemaakt of her
steld, gelapt dus. Sjaak laat
me samengestelde exempla
ren in hout en gips zien. In
genieus. „Ik ben niet geluk
kig met enorme klossen; daar
kan ik wat aan doen. Ik wil
ook niet beperkt zijn in mo
dellen en kleuren. Wie zich
aan mijn zorgen toever
trouwt voelt zich, ondanks
zijn of haar handicap, tevre
den en niet zelden gelukkig".
Sjaak Kerstjens is in zijn
soort enig in de hele regio.
Daarbij betrekt hij ook klan
dizie uit verdere streken, tot
in Zeeland toe. De afgietsels
liegen er niet om. „Ik werk
met degene die de schoen
draagt. Niet met de orthope
disch chirurg die een gezon
de patiënt aflevert, waar al
leen een paar schoenen bij
moet komen".
