SJC uit directe gevarenzone Tomatenprijs omhoog HEKKESLUITER AF FC LISSE naar Komst Ri jsbergen FC Den Haag lijkt haalbaat IN EN OM DE KAS Rijnsburgse Boys klopt GVYV: 4-5 f ■4$^ -K Nederland verdringt Guernsey steeds meer van tomatenmarkt Westduitsers houden steeds meer van witte bloemen btnnen de perken Broezen e 1 SPORT LEIDEN Ccicbe Soman t VRIJDAG 25 MEI 1984 PAGINA -fc 3INA>— LEIDEN Rijnsburgse Boys heeft gis teravond ook de laatste competitiewed strijd in winst omgezet. In Veenendaal werd met 4-5 van GVVV gewonnen. De cijfers geven al aan dat de formatie van trainer Arie Lagendijk bij GVVV minder gedisciplineerd opereerde dan dit seizoen in de regel het geval was. GVVV profiteerde goed van het feit dat de Rijnsburgers met hun gedachten meer bij de kampioensreceptie van vanavond én de komende duels om de zaterdagtitel te gen NSW (31 mei) en waarschijnlijk IJs- selmeervogels (2 juni) waren dan bij het midweekse treffen in Veenendaal en mochten dan ook lange tijd hopen op meer dan een nederlaag. Dat kwam er uiteindelijk niet van. Wim Driebergen, Ton Arroyo en Jan Hogewoning zorgden er in de laatste twintig minuten van het duel voor dat de zege in het Rijnsburgse kamp belandde. Bij GVVV speelde de Dragan Ristic overigens een opvallende rol. Het jeugdige Veenendaalse talent scoorde maar liefst drie keer. Ristic 4-! Rijnsburgse Boys: Star, Manuputty, Perfors, Drieber gen. De Kroon, Hogewoning, Houtekamer, Aande- wiel, Van Dijk, Gillissen, Van der Blom (Arroyo). ASC in halve finale LEIDEN Door een 3-1 zege op VNA heeft ASC de halve finale van het LDWS-toernooi om de Klaas Huner bokaal be reikt. In die halve eindstrijd dienen de Oegstgeestenaren de strijd aan te binden met UVS. Tjeerd Langerhorst opende te gen VNA de score. Jan Wan- sink verzorgde namens VNA de gelijkmaker, waarna Henk Langerhorst ASC op 2-1 zette. Nadat ASC-doelman Charles Robert nog een strafschop had gestopt, besliste Tjeerd Lan gerhorst de partij definitief. Revanche Alphense Boys LEIDEN Alphense Boys heeft gis teravond revanche genomen voor de wel zeer fors uitgevallen nederlaag te gen Verburch, afgelopen zondag. De gradatiekandidaat VELO werd met 5-0 van de Alphense mat geveegd. Frank Bakker opende halverwege de eerste helft de score. Nadat VELO di verse goede mogelijkheden op de ge lijkmaker had gemist, nam Alphense Boys in de tweede helft definitief af stand. Nick Verwoerd, Bakker, op nieuw Verwoerd en Johan van Capel bepaalden de eindstand op 5-0. Daar mee tegen degradatie vechtende streek genoten FC Lisse en SJC een goede dienst bewijzend. GOUDA Trots hangt, oneerbiedig ingeklemd tussen twee flipperbak- ken, een afdruk van een Goudse krant waarop in „goud" de promotie van GSV naar de derde klas groots staat aangekondigd. Of de tweede gang naar diezelfde klasse eveneens een plekje in de GSV- kantine aan de Sportlaan zal krijgen, valt te betwij felen. Nu, vier jaar na dat succesvolle feit, staat GSV namelijk voor een bijna niet meer tegen te houden degradatie. Verantwoordelijk voor de trieste gang van zaken in het Goudse was het ook tegen de- één punt voorsprong op de midweekse tegenstander. Na 93 minuten speeltijd scheidsrechter Boer liet om onduidelijke redenen drie mi nuten te lang spelen was het verschil vergroot tot drie en mocht GSV zich het weinig vleiende predikaat „rode lan taarndrager" aanmeten. SJC lijkt zich door de 3-0 overwin- nig uit de directe gevarenzone gewerkt te hebben; drie pun ten voor op GSV en twee op VELO en FC Lisse. Het moet voldoende zijn, ook al heten de tegenstanders in de resterende duels Gouda en FC Lisse. Hoe anders hadden de zaken eruit gezien als GSV gister avond het stormachtig offen sief verrijkt had met een tref fer. De kansen waren er in ie der geval volop. Haastig en dus onzuiver richten van ver- gradatie vechtende SJC. Voor der uitblinkende aanvoerder goalie Ted van der Meer over getikte inzet van spits Hans de Jong voorkwamen de terechte Goudse openingstreffer. Een opening die na 30 minuten ven. Het gevolg was dat GSV langs geschoten bal zijn visite- voortdurend met vier voor de veste van Ted van der Meer verscheen. SJC reageer de hier attent op door Piet Al- spelen wel werd gevonden ders als extra laatste man te door de snelle maar vaak een zame Ben van der Zalm. De treffer (de Noordwijker krom de de bal na een verdedigings- fout van Wim de Fretes knap laten spelen. De rust die Al ders zijn achterhoede bracht en het gegeven dat vrijwel elke Goudse aanval door het midden werd ingezet, gaven over de uitgelopen Ed van der de degradatiekandidaten Most heen) kwam in een pe- nig kans op succes. Bovendien riode waarin SJC zich de gelij ke mocht noemen van de Gou wenaren. Een periode die qua werden de spaarzame kansen op hulpeloze wijze verknoeid. Met name de door de Goudse kaartje reeds af. De invaller bleef zich „vervelend" voor bewaker en zaalvoetbal inter national Bob Matatihatiwen gedragen. In de 44e minuut werd Alders heel vervelend toen hij de laatste de bal onfut- selde en doelman Van der Most dreigde te omspelen. Van der Most wist niets anders te doen dan naar onregelemen- taire middelen te grijpen. Broer Piet Alders wist met het buitenkansje vanaf elf meter koelbloedig raad. De strijd was aanvallende intenties slechts toeschouwers verguisde Prevo gestreden, maar niet voor Jos het duel kende de formatie van trainer Arie Duyndam Bert Degenkamp en een door goed acterende Noordwijkse tot de rust duurde. verzuimde twee reële moge lijkheden te verzilveren. Want na de thee bepaalden de Allengs werd het duidelijk dat Noordwijkers zich voorname- GSV een treffer niet werd ge lijk tot het verdedigen van de gUnd. De ommezwaai in de voorsprong, ook al omdat strijd werd gevormd door het GS V-trainer Weggeman het door een blessure van Hans verkoos om voorstopper Hans van Abswoude noodzakelijk Heinebal in de kleedkamer geworden optreden van Jos achter te laten en aanvaller Alders. Net in het veld gaf Al- Renke Prevo op te laten dra- ders middels een hard voor- Alders. In blessuretijd was het schampen van de bal voldoen de om Van der Most voor de derde maal te laten vissen. ARNOLD VAN DER CAPEL- LEN Opstelling SJC: Van der Meer, Joop van der Zalm, Marijnen, Peschier, Smit. Van Abswoude (Jos Alders), Piet Alders. Alkemade, Ben van der Zalm, De Ridder, Ruygrok. LISSE FC Lisse heeft de kansen op behoud van de tweede klasse status aardig op geschroefd. Het zondagteam van de Lissese fusieclub, tot gisteravond troosteloos onder aan bungelend op de ranglijst van de tweede klasse A, klopte het Haagse Lenig en Snel met 4-1. Een op zich al belangrijke overwinning die nog meer aan importantie won door de re sultaten van mede-degradatie kandidaten GSV (0-3 neder laag tegen SJC) en VELO (5-0 verlies tegen Alphense Boys). Door die resultaten immers, heeft FC Lisse dat GSV en VELO op de ranglijst passeer de de mogelijkheid op handhaven eindelijk weer in eigen hand. En dat is veel meer dan menig Lissenaar een maand geleden had durven hopen... Hoewel de uitslag anders zou doen vermoeden, heeft FC Lisse de winstpunten gister avond bepaald niet cadeau ge kregen. De voor het eerst sinds jaren niet in degradatie- zorgen verkerende Hagenaars bezorgden FC Lisse zelfs een zeer lastige eerste helft. LenS verzuimde in die eerste vijfen veertig minuten evenwel een aantal uiterst reële scorings- mogelijkheden te benutten. Jimmy Tsjin-a-Sjoe kopte tweemaal in vogelvrije positie in het zijnet, Robert Noorde loos mikte eveneens nauwe lijks gehinderd net naast en een spetter van afstand van aanvoerder Theo Dikstra stuit te af op de onderkant van de Lissese lat. Lisse kwam dus met de schrik vrij en mocht zelfs op voorsprong gaan rus ten. Ruud van der Voort knal de steenhard in, nadat Ron Mesman nuttig storend werk had verricht. De thuisclub had zelfs nog rianter aan de leiding kunnen gaan als Wim Bouc- kaert een doorbraak niet met een te gehaast schot zou heb ben afgesloten. Na de pauze was het snel ge beurd met het verweer van de Hagenaars. De tweede helft was nog geen acht minuten oud op het moment dat FC Lisse zich in het bezit wist van een 3-0 voorsprong. Eerst was het Wim van Beek die de re bound na een schot van Ruud van der Voort uiterst koel be nutte, vervolgens was het Mes man die de bal, geholpen door de complete Haagse defensie, van ver in het LenS-doel de poneerde. Nadat Wim Bouc- kaert in de zestigste minuut een tweede vrije loop richting LenS-doelman Michel Lors- heyd wel in een treffer had omgezet, kon FC Lisse hele maal niets meer gebeuren: 4-0. Het feit dat Rick Tsjin-a-Sjoe halverwege dat tweede part nog een strafschop verzilver de, deed de thuisclub dan ook niets meer. De zo belangrijke zege was binnen; de kans op behoud van het tweedeklasser schap met minimaal vijftig procent gegroeid... GERT-JAN ONVLEE Scoreverloop: 19. Ruud van der Voort 1-0, 46. Van Beek 2-0, 53. Mes- 3-0, 60. Bouckaert 4-0, 68. Rick Van Ruiten, Meiland, Van Rooyen, Van Damme (Dorus van der Voort), Ruud van der Voort, Mesman, Van Beek, Bouckaert, Laurens van der DEN HAAG FC Den Haag en Wim Rijsbergen zijn vrijwel tot een ak koord gekomen over een overgang van de verdedi ger van Helmond Sport naar FC Den Haag. Van ochtend heeft Rijsbergen in Voorburg een oriënte rend gesprek gehad met interim-bestuurslid Dé Stoop van FC Den Haag. Hoewel dat onderhoud nog niet tot een definitief resultaat heeft geleid mag worden aangenomen, dat beide partijen tot overeen stemming kunnen komen. Zeker voor wat betreft het aandeel van Rijsber- gens huidige werkgever, die na de degradatie uit de eredivisie zijn duurste speler wel kwijt wil. Eni ge probleem zal Rijsber- gens eigen eisenpakket zijn. Vooral nu de finan ciële situatie bij FC Den Haag bepaald niet roos kleurig is. Rijsbergen (32) voelt wel wat voor een transfer naar FC Den Haag, hoewel hij zich nuchter opstelt ten opzichte van de mogelijkheden. „Alles is nog mogelijk", verklaart hij. „Ik heb nog een contract van een jaar bij Helmond Sport. Bij een afweging van alles speelt ook een rol wat Helmond Sport wil. Inmiddels zijn drie spelers die op huurbasis bij ons speel den, (Roosen, Andries en Hut ting), terug naar België. Er zijn bovendien verscheidene con tracten afgelopen en de be trokken spelers hebben veel lagere aanbiedingen gekregen. Als er straks een half elftal staat is het niet meer zo inte ressant. En dat is jammer, want vooral de laatste weken van de competitie begon het eindelijk een beetje te draai- Overigens zegt Wim Rijsber gen dat hij nog niet per se nu terug hoeft naar het westen, waar hij zich wel aan het ein de van zijn carrière weer wil vestigen. „We beginnen het hier in Brabant net een beetje naar onze zin te krijgen. Ook mijn gezin bevalt het hier nu aardig. Ach, als het zonnetje schijnt, is het overal plezierig". Over een eventuele overgang naar FC Den Haag besluit Rijsbergen: „Als Stoop er ach ter zit, zal hij wel iets op poten willen zetten. En dan is FC Den Haag wel aantrekkelijk". Tegenover de mogelijke komst van Rijsbergen staat het vrij wel zekere vertrek van Bram Rontberg, die persoonlijke overeenstemming heeft be reikt over een éénjarig con- Revanche De Danaïden LEIDEN Het twaalftal van De Danaïden heeft beslag gelegd op de eerste plaats van het door Zuiderkwartier georganiseerde Zomeravondkorfbaltoernooi. De Leidse jeugd won in de finale met 7-6 van Fiks, waarmee de ploeg revanche nam voor de ne derlaag van vorig jaar tegen dezelfde tegenstander. Fides Pacta klasseerde zich als derde. Tempo werd zonder veel moeite ver slagen: 8-4. tract bij PEC Zwolle. Tussjfc de clubs is nog niet gesprokf maar de Zwolse eredivisiecl^v wil naar verluidt niet het bse drag (175.000 gulden) betalya dat FC Den Haag voor zje aanvaller wil hebben. Vc Edwin Purvis heeft zich jg( middels Club Brugge als kac didaat-koper gemeld. FC Dy( Haag wil Purvis (even^n Rontberg) in principe n^, kwijt, maar zou daar eventujse toe kunnen worden gedwo gen als eind volgende week ur< liquiditeitsproblemen actyie zouden worden. l Het interim-bestuur van Den Haag beraadt zich op jjs moment over het ultimati^r aan het bekende Wassenaa^ consortium, dat voor eind de maand over de brug zou my ten komen. Dé Stoop: „Er zi drie mogelijkheden: öf <L consortium komt eindelijk r actie, öf ik ga het zelf allemje] organiseren. De derde uit\\| j uit de eind volgende wqjj dreigende geldproblemen 'j, het verkopen van spelers. moeten tenslotte bij FC Dja, Haag salarissen over mei wL den betaald. Het verkopen y spelers is overigens de slecj| FRANK WERKMRj LAND EN TUINBOUW. Nederland heeft het Engelse kanaaleiland vroeger het to- mateneiland bij uitstek Guernsey voor een groot deel van de tomatenmarkt verdrongen. Eens waren de tomaten in de zomer goed voor een derde van de hele Engelse tomaten markt. Dit jaar hoopt men nog 25.000 ton te kunnen exporte ren, tegen 60.000 ton een jaar of tien geleden. De laatste jaren wordt er op het eiland geëxperimenteerd met andere gewas sen, zoals komkommers, selderij, kouseband, cripsla (een soort bladsla), vleestomaten, cocktail-tomaten, asperges, venkel, vroege aardappelen, meloenen en kiwi's. Vooral met kom kommers, die dan in de herfst worden geteeld, heeft men vo rig jaar al goede resultaten geboekt. Uit een analyse van de Engelse markt was gebleken, dat er „gaten" waren om op te vullen. Verwacht wordt, dat het glasareaal op het eiland zich zal stabiliseren of wellicht zelfs nog wat uitbreidt, waarbij dan ook weer toekomst wordt gezien voor nieuwe tomatenrassen als Turbo, Calypso, Wilset en Danny Westduitsers geven steeds meer de voorkeur aan witte snij bloemen. Dat heeft een onderzoek uitgewezen. Ook het ge mengde boeket, maar dan wel met witte bloemen, ligt daar goed in de markt. Bij potplanten is veel vraag naar exotische groene planten. De snijbloemenmarkt is in het afgelopen jaar stabiel gebleven. Stagnerende inkomens hebben echter meer invloed op de bestedingen uitgeoefend dan in de jaren daar voor. Het aantal huishoudingen, dat bloemen en planten koopt en de bestedingen bleven wel gelijk, maar het aantal aankopen is duidelijk afgenomen. Er wordt een zekere nei ging tot sparen en een terughoudend aankoopbeleid bij snij bloemen geconstateerd, met name bij bloemen voor eigen ge bruik. Tegelijkertijd verschuift de vraag meer van de bloe men naar de potplanten. Interessant is het te weten, dat de gemiddelde Westduitser vorig jaar 110 DM (122,93) aan bloe men, perk- en potplanten besteedde. Voor dit seizoen wordt een verdere toeneming van de vraag naar perkplanten ver wacht. De Duitse tuinbouw heeft verreweg het grootste deel van deze sector (te weten tachtig procent) in handen. GROEIENDE TEELT VAN BLOEMEN IN PORTUGAL Portugal verwacht in de komende jaren een belangrijke uit breiding van de snijbloemen- en potplarwtenteelt. Aan deze teelten werd in het verleden in dit land maar weinig aan dacht besteed, maar daar is nu verandering in gekomen. Er zijn in Portugal ongeveer driehonderd kwekers. De opper vlakte van de bloemkwekerijbedrijven meestal familiebe drijven schommelt tussen de honderd en de duizend vier kante meter. De produktie van potplanten is de laatste jaren sterk gestegen. Ook de binnenlandse vraag ging flink om hoog. Het gemiddelde budget van een doorsnee Portugees ge zin laat de aankoop van snijbloemen echter niet toe. Men koopt daarom maar liever een duurzame potplant. De bin nenlandse vraag heeft de import van potplanten enorm doen stijgen. De Portugese overheid streeft ernaar de produktie van potplanten te vergroten. Tegen het einde van de vori ge week en aan het begin van de afgelopen week nam de druk op de tomatenprijzen merkbaar toe. Het zag er naar uit dat de prijs van de voorgaande week duidleijk op de tocht kwam te staan. Maar hier kwam in de loop van de afgelopen week dui delijk verandering, het te genovergestelde was het ge val. De gemiddelde prijs lag halverwege de week op 2,62 per kilo voor de ronde tomaten. In vergelijking met vorig seizoen betekent dit een gunstig prijsverschil van 8 dubbeltjes per kilo. De vleestomaten mochten niet delen in deze gunstige prijs ontwikkeling, want er moest een dubbeltje per kilo ingele verd worden, waardoor de gemiddelde prijs op 2,43 uitkwam. Het totaal aanbod van tomaten groeide minder snel vanwege de lage tempe raturen, het rijpingsproces wordt er door vertraagd. De concurrentie is op het ogen blik veel kleiner dan vorig seizoen, dit komt vooral door de aanzienlijk kleinere leve ranties van Marokko. Daar staat tegenover dat België flinke hoeveelheden op de Westduitse markt wist te zet ten. Op 22 mei heeft de Com missie voor de Europese Ge meenschap besloten om voor de Marokkaanse tomaten een compenserende heffing in te stellen, die neerkomt op f 33,79 per 100 kilo. Een te rugblik op de prijsontwikke ling in het afgelopen seizoen laat zien dat de gemiddelde prijs hoger ligt als in de twee voorafgaande seizoenen. In de periode van 1 januari tot half mei kwam de gemiddel de prijs in 1982 uit op 3,42 per kilo. In 1983 was dit f 3,15 en in het nu lopende seizoen kwam de gemiddelde prijs op 3,62 uit. Door de resultaten van de afgelopen week komt dit nog iets gun stiger te liggen. Dit is een gunstige ontwikkeling, voor al ook omdat de prijzen vroeg in het seizoen al onder die van vorig jaar lagen. Het weertype lijkt iets te veran deren, er worden iets hogere temperaturen verwacht, waardoor de aanvoer wat sneller zal groeien. Daarnaast wordt er voor de Pinksteren een wat grotere vraag ver wacht. Het is dan ook niet uitgesloten dat de prijzen zich goed weten te handha ven in de komende week. Een prijsdaling van betekenis wordt er in ieder geval niet verwacht. De meeste vleestomaten sortering B worden op de veilingen aangevoerd in bakjes met geperforeerd dekvel. Hoe lang zal het duren voor ook de ronde tomaten in „gedekte" bakjes naar de veiling gaan. Het Centraal Bureau bekijkt de mogelijk- en moeilijkheden tot in de finesses alvorens er toe over te gaan. Uiteraard betekent een en ander meer werk voor de tuinder. Komkommers Op de komkommermarkt verloopt alles wat moeiza mer. De vraag stelt teleur. De concurrentie op de Westduit se markt nam wel wat toe, maar was nauwelijks groter dan vorig seizoen. De groot ste concurrent is Roemenië. Dit land leverde in de derde week van mei 760 ton aan West-Duitsland (vorig sei zoen 187 ton). Andere con currenten zijn Albanië en Bulgarije. De Commissie van de Europese Gemeenschap heeft compenserende heffin gen ingesteld voor twee con currerende landen. Met in gang van 22 mei en heffing van f 16,49 per 100 kg voor komkommers uit Albanië en met ingang van 23 mei een heffing van 54,03 per 100 kg voor komkommers uit Roemenië. Door het maar matige weer van de afgelo pen week is het met de groei van de gewassen niet zo gun stig gesteld. Er wordt voor de komende week op een klei ner aanbod gerekend en op een groeiende vraag. Naar verwacht zal de prijs voor Sla In het vorige artikel over de situatie op de slamarkt stond een storende fout. Als de handel geen raad weet met het grote aanbod van sla, dan is het een vreemde zaak dat er gemiddeld een gulden per stuk betaald wordt. Dit was dan ook niet het geval, er werd slechts 15 cent per stuk betaald. In de afgelopen week trad er geen verbete ring in de situatie op. De sla werd tegen doordraaiprijzen van 15 tot 17 cent per krop verhandeld. Vorig jaar lag de gemiddelde prijs in dezelfde verslagweek op maar liefst 62 cent. De aanvoer lijkt gelijk te blijven of wat kleiner te worden. De vraag zal waar schijnlijk groter worden, er worden hogere prijzen ver wacht. Overige gewassen De aanvoer van rood nam toe met als gevolg een verder dalende middenprijs. Deze kwam in de afgelopen week op 4,10 per kilo uit. Bij de groene sorteringen trok de prijs aan naar 5,45 per kilo. De concurrentie op de West duitse markt is nog steeds groot. Spanje en de Canari- sche Eilanden weten indruk wekkende hoeveelheden op de Westduitse markt af te zetten. In de derde week van mei ging het om 1030 ton te gen 387 ton in 1983. Daar naast leveren Italië en Tur kije grotere hoeveelheden dan vorig jaar. Bij de andere afnemers van Hollandse pa prika's bleef de belangstel ling goed stand houden. Voor de komende week wordt er voor rood op hogere prijzen gerekend en voor de groene sorteringen lijkt de prijs niet veel te veranderen. Het nog steeds ruime aanbod van au bergines werd tegen nage noeg dezelfde prijzen afgezet als in de voorgaande week. Gemiddeld werd er 2,90 per kilo betaald. Voor de ko mende week zien de vooruit zichten er duidelijk gunstiger uit. De aanvoer wordt klei ner en de vraag zal aantrek ken zodat er een behoorlijk prijsherstel mogelijk is. De aanvoer van snijbonen ver anderde nauwelijks, de prijs liep iets op, er werd 6,35 per kilo betaald. Er worden gelijke of hogere prijzen ver wacht. Andijvie veranderde niet in prijs, er werd 67 cent per kilo betaald, er worden iets hogere prijzen verwacht. Chinese kool werd goedko per, de prijs kwam op 75 cent per kilo te liggen. Door een kleiner aanbod lijkt de prijs in de komende week weer aan te trekken. Radijs liep met enkele centen per bos in prijs op, er werd 49 cent be taald. De aanvoer wordt wel kleiner maar is nog steeds aanmerkelijk groter dan vo rig seizoen. Het heeft er nu toch alle schijn van dat de markt zijn verzadigingspunt heeft bereikt. Over het sei zoen, dus vanaf 1 januari tot 15 mei komt de gemiddelde prijs uit op 66 cent per bos. In 1982 was dit 75 cent en in 1983 werd er 72 cent betaald. De maand mei is voor de ra dijstelers teleurstellend ge weest. Voor de komende week wordt er een sterkere vraag verwacht, waardoor de prijzen oplopen. Asperges werden de afgelopen week goedkoper, ze brachten 6,75 per kilo op. In de komende week wordt er op en sterke vraag gerekend in verband met de naderende Pinkste ren, er zullen ongetwijfeld hogere prijzen betaald wor den. s m De eerste mensen van wie sporen op deze aarde zijn gevondq waren nomaden. Jagers die met familie of groepen door het la* trokken op zoek naar eetbaar wild. Tekeningen in grotten in <fe dermeer Zuid-Frankrijk, laten zien hoe de mens in zijn leveitf onderhoud voorzag. Met allerlei listen en lagen werden wilpj runderen verschalkt. Het vlees werd gegeten. De huid was e»d goede bescherming tegen de barre elementen, van de beendeiy werden gereedschappen gemaakt. Die oude volkeren aten vet der knollen uit de grond, vruchten, noten en zaden, die ze ju hun trektochten tegen kwamen. t De eerste mensen die zich bezig gingen houden met landbowj deden dat waarschijnlijk omdat ze een mooi stuk land vondF waar ze graag een langere tijd wilden blijven. Ook is het mo^, lijk dat een bepaalde groep ingesloten was tussen een vijandel^ volk en een onoverkomelijke barrière als een zee of een hqq bergketen. Daardoor kunnen ze gedwongen zijn geweest hfc trekkend bestaan op te geven. Om niet te verhongeren was bi nodig naast de jacht andere bronnen van bestaan aan te borqj Hoe het ook zij: De eerste landbouwers bleven in zekere zin rp maden. Ze verbouwden hun gewassen op een stuk ontgonnf land, maar als de opbrengst na verloop van enkele jaren mind werd, trokken ze verder. Dat gebeurde op de momenten dat natuurlijke meststoffen, die in de bodem zitten, opgebruikt w' ren door het gewas. Over bemesting wisten die mensen in vro ger jaren nog niets. y Op peil si Later kwam men er achter dat menselijke en dierlijke uitweg selen uitstekend geschikt zijn om die meststoffen op peil te hq den. Ook ander organisch afval bleek daarvoor geschikt. En n in de vorige eeuw werd het stadsvuil van de grote steden enorme hoeveelheden verscheept naar onder meer Drenthe de Drenths-Groningse Veenkoloniën. Daar werd het gebrur ter verrijking van het land en was het een middel bij de ontgv ning van de immense heidevelden. Allerlei natuurkundige onderzoekingen en de opkomst van j chemie leidde tot de fabricage van kunstmest, de mestsoort 0j nu zeer algemeen over de hele wereld wordt gebruikt. Hoev^, er tegenstanders van kunstmest zijn moeten ook die toegev; dat zonder die chemische korrel nog meer mensen op de wer£ dan nu het geval is, van honger zouden sterven. j Kunst- en natuurlijke mest zijn tegenwoordig in vele vormen g soorten te koop. Daarbij is sinds kort een nieuwe verschijninj vorm gekomen, waarachter een filosofie schuilgaat. j Die nieuwste vorm van bemesten heet „broezen". En daar worden bemesten en besproeien tot één handeling terug} bracht. Het systeem is hier voorlopig voor zeven plantenfaq lies. t Planten nemen zowel via de wortel als via het blad de nodfe minerale stoffen op. Daar de voeding die in de grond zit nj overal gelijk en voldoende is, is het nodig om de groei met m^ stoffen te ondersteunen. Het nieuwe systeem bestaat uit qj soort douche die op de tuinslang kan worden aangesloten. In j douchekop is ruimte voor een speciaal bemestingstablet. Tijdq het sproeien lost het langs stromende water de meststoffen die met het water de sproeier verlaten. Overbemesting Overbemesting of een tekort aan voedingsstoffen is niet moj lijk door een speciaal op de verschillende plantenfamilies af| stemde samenstelling van meststoffen en waardevolle spore elementen. Er zijn verschillende tabletten voor de bemest} van rozen, coniferen en naaldbomen, bloemen en balkonpl} ten, rodondendrons en azalea's. Groenten, het gazon en aparte die speciaal ontwikkeld is voor aardbeien. De mesttabl) ten hebben allemaal een andere kleur, zodat het eenvoudig isl goede meststof voor de juiste plant te gebruiken: Uiteraard is het niet nodig voor elke meststof een aparte dou< op de tuinslang aan te schaffen. Het systeem heet Happy Gare en wordt in de handel gebracht door Gardena.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 16