Indianen lokken Amerikanen tiaar hun bingopaleizen Werkgevers hebben sleutel tot slagen van overleg in handen CcidócSouocmt i buitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinrienhofbuitensteBinnen OOSTENRIJK - TIROL 595.- 'SIJTHOFF PERS ilNNENLAND ZATERDAG 19 MEI 1984 PAGINA 7 >1TIËNTENRECHT lit in een ziekenhuis gele- Ooit door medici van het \stje naar de muur gestuurd? oit urenlang gewacht in een ilikliniek terwijl u toch een ,ste afspraak hadDan zult u ■h vast aangesproken voelen ior de mededeling dat de veede Kamer deze week op komen is voor de rechten in de patiënt. De commissie Ior Volksgezondheid verga lde met staatssecretaris Van <r Reijden over de mogelijk - den. de patiënten meer cht van spreken te geven. eer inspraak dus, hoewel dat ord al bijna weer verouderd Ook het recht om klachten 'uiten over de wijze waarop a (n door mensen uit het ge- 'eskundige wereldje wordt handeld moet beter geregeld orden, vindt de Kamer. We nnen nu enkel nog het Me- ich Tuchtcollege, waar art- kunnen worden aange- jd die patiënten bij een neeskundige behandeling li chamelijk of geestelijk hebben benadeeld. Er wordt nu echter ook gedacht aan een soort medische ombudsman" waar klachten van meer algemene aard bijvoorbeeld over de slechte organisatie in een zie kenhuis) kunnen worden ge deponeerd. Dat alles komt te staan in een Wet op de Patiën tenrechten. die staatssecretaris Van der Reijden in voorberei ding heeft. Tijdens de commissievergade ring trok vooral de bijdrage van het D'66-Kamerlid Gerrit Mik de aandacht. Deze bemin nelijke Groningse psychiater, die in de jaren zestig de lei ding heeft gehad over de poli kliniek van de rijksuniversi teit te Groningen en hoofd is geweest van de afdeling kin derpsychiatrie van het Acade misch Ziekenhuis in diezelfde stad. weet uit professionele er varing boeiend mee te praten over de gevoelens die mensen kunnen bevangen als zij in handen van de medische stand vallen. Ter illustratie van zijn pleidooi voor het verbeteren van de patiëntenrechten ver telde hij een fraai verhaal. BUIKPIJN „Ik nodig u uit", sprak hij, „met mij een patiënt te volgen, die door de huisarts is verwe zen naar de polikliniek van een groot ziekenhuis. De huis arts zegt: „Mijnheer, ik kom er niet uit. Het zal wel niet veel bijzonders zijn. die pijnlijke buik van u, maar je kunt nooit weten. Ik stuur u meteen naar het hoogste adres". Onrust sluipt het hart van de betrok kene binnen, encyclopedieën worden geconsulteerd en ook kennissen die eveneens iets aan de buik hadden. Na een zenuwachtig zoeken op het uitgestrekte ziekenhuisterrein komt men bij de juiste polikli niek. Er zijn drie loketten, en nu maar proberen welk loket het juiste is. Het kost enige moeite, dit helder te krijgen want het administratieve per soneel is in zware discussie: al rokend wórden voetbalwed strijden en weekeindbezoeken uitvoerig besproken, althans deze indruk zou bij de buiten wereld kunnen worden ge wekt. Ik wil niet generalise- Na enig kloppen komt be trokkene in een grote wacht kamer. „Dokter komt u straks halen zegt iemand. Lang dat dit duurt! En groot dat de tu mor wordt in de fantasie en onder de druk van de wacht- kamerverhalen! Verschillende patiënten hebben een af spraak, andere niet. De patiën ten mèt afspraak, die tóch uren moeten wachten, gera ken nog het meest in de war. Wat zou er toch aan de hand zijn? Hun angst is met frustra tie vermengd en dat is bepaald niet rustgevend. Inmiddels heeft zich een komen en gaan van al dan niet witgebroekte en witgejaste medische hulp krachten en co-assistenten ontwikkeld. Sommigen lopen gehaast rond met buisjes bloed. Het blij vooruitzicht dat ons streelt..." „Na twee uren wordt onze pa tiënt opgeroepen. Wie neemt hem mee? Zou het een dokter zijn? Uiteraard wel een witte jas en een witte broek. Nee, het is de hulpkracht van de electrocardiografie. „We gaan eerst een ECG maken. Dat is voor het hart, weet u wel?" klinkt het. Weet onze patiënt veel!? Zijn hart gaat zeer snel kloppen, als het al niet over slaat. Hij kwam toch voor zijn buik? Er worden rijen dopjes op zijn lichaam geplaatst en elk moment verwacht hij een klap maar deze komt niet. In tegendeel, na drie minuten mag het bovenlichaam weer worden bedekt in het kleine koude kamertje met ..deze deur niet openen voordat u wordt geroepenNa drie uur komt onze patiënt dan moe, nerveus en gespannen de spreekkamer van de specialist binnen, die inmiddels weinig tijd meer heeft en behoorlijk op het schema achter is". En daarmee eindigde het ver haal van de Onbekende Pa tiënt. Staatssecretaris Van der Reijden had, evenals de colle ga-Kamerleden van Mik, de beeldende vertelling breed glimlachend aangehoord. Even later sprak de bewindsman er zijn waardering over uit: „Ik wil zeggen dat de algemene in leiding van de heer Mik mij buitengewoon heeft aange sproken. Het was bijna een ze denschets. Ik vertrouw erop dat het verhaal volledig in de Handelingen zal worden opge nomen, want het lijkt me erg goed dat iedereen die in het vak van de gezondheidszorg werkzaam is daarvan eens kennis neemt. Ik ben de heer Mik dankbaar voor deze kal me vingerwijzing voor velen in de gezondheidszorg". HOOFDLUIS Moet een staatssecretaris van Volksgezondheid alles van zijn vakgebied afweten? Nee. Dat is trouwens ook onmogelijk, want dan had Van der Reijden vóór de aanvaarding van zijn ambt op z'n minst een artseno pleiding moeten volgen. Dat de staatssecretaris van huis uit geen medisch deskundige is, leidt overigens wel eens tot vermakelijke blundertjes, waarvan de volgende alinea's een voorbeeld zullen bevatten. Tijdens dezelfde commissie vergadering drong Meindert Leerling van de RPF erop aan, meer te doen aan voor lichting over de bestrijding van hoofdluis, omdat is geble ken dat dit diertje zich tegen woordig op veel scholen weer in massale aantallen in de haardossen van de jeugd mani festeert Een ambtenaar fluis terde Van der Reijden in, dat er door zijn ministerie pas nog een voorlichtingsfolder over de oorzaken en bestrijding van hoofdluis is uitgegeven De staatssecretaris vertelde dit vervolgens aan de commissie, waarna hij achteloos de op merking maakte dat de jeugd vooral niet moet vergeten het haar geregeld te wassen. „Men moet de zeepverwerkende in dustrie niet voorbij willen gaan", aldus Van der Reijden. Hierop wierp VVD-woord- voerster Erica Terpstra zich haastig in de richting van haar microfoon en riep: „Dat haar wassen heeft er niets mee te maken. Nu ondergraaft u de folder, die echt voortreffelijk is". Van der Reijden (ver baasd): „Hebt u die folder dan gelezen?" Terpstra: „Jazeker! Ik heb opgroeiende kinderen, die zonder luizen, maar mèt folder thuiskomen. Als er één boodschap in de folder aan de ouders en de kinderen wordt meegegeven, is het dat hoofd luis niets te maken heeft met het onvoldoende wassen van de hoofdhuid met zeep!" Van der Reijden (geïnteresseerd): „Waarmee dan wel0". Terp stra: „Ik zal u de folder doen toekomen!" Van der Reijden: „Goed. Dan geef ik hem wel door aan de heer Leerling". Deze uitwisseling van luizen- lectuur hoefde echter niet plaats te vinden want enkele vlijtige ambtenaren zorgden er voor, dat de hele commissie de bewuste folder nog diezelfde middag kreeg bezorgd. En toen Van der Reijden het vouwblad (door hem aange duid als „luizenboekje") in middels ook had gelezen, bood hij aan het eind van de verga dering ruiterlijk zijn veront schuldigingen aan over zijn onkunde omtrent het ontstaan en de bestrijding van hoofd luis. „Mevrouw Terpstra had gelijk", zei hij deemoedig. „Zeep komt er alleen maar in voor om je handen te wassen en niet om je hoofd te wassen" DICK VAN RIETSCHOTEN jDIO, CALIFORNIE Dui dden Amerikanen verzame- n zich elke nacht in de tien- llen over het land verspreide k pianenreservaten, om daar 1 proberen de pot te winnen 1 een nieuwe vorm van ruil- indel met de indianen: bingo, i zijn al prijzen van een mil- |n dollar gewonnen, en de loopt meestal wel in de vijf fers. Sommige bingopaleizen iden plaats aan meer dan 10 spelers, en de inkomsten n het spel hebben gezorgd or een toenemende welvaart een aantal Indianenstam- keerzijde is dat er beweerd irdt dat misdaadorganisaties zaken beheren, en dat de tcentra een moderne versie van de strijd van de india- tegen de door de blanken jgelegde wetten, e indianen mogen een zo Dog prijzengeld bieden omdat i een zekere mate van zelfbe- Uur over hun traditionele ukken grond bezitten. In het liden van Californië bijvoor- ield kunnen de indianen Ïirom een Californische wet, het bingo-prijzengeld heeft lerkt tot een bedrag van ximaal 250 dollar, naast Jh neerleggen. Tgernis jze wet zorgt voor veel erge- 8 bij kerken, liefdadige in- jnties en gezelligheidsclubs, p het bingospel altijd ge nikt hebben om geld bij el kaar te krijgen, en nu uit de markt gespeeld worden. De indianen hebben jarenlang bekneld gezeten tussen twee tegenstrijdige opvattingen over hun maatschappelijke po sitie in de VS. Het werk van het bureau voor Indiaanse za ken (BIA) wordt vaak als be nauwend ervaren, omdat deze instantie een wat bevoogdende houding aanneemt, vooral als het om financiële zaken gaat. Aan de andere kant vindt men de opvatting die sterk naar vo ren wordt geschoven door de regering-Reagan, namelijk dat de indianen moeten streven naar onafhankelijkheid een standpunt waaraan vorm ge geven wordt door flink te be zuinigen op het welzijnsbeleid voor indianen. De groei van de bingo-indus trie is iets van de laatste twee jaar. Sommige .indianenstam men hebben contracten geslo ten met hun collega's van bui ten de reservaten die daar flink veel geld mee verdienen. Om er voor te zorgen dat de indianen hun rechtmatig deel van de winst krijgen, is er een wetsontwerp ingediend dat er voor moet zorgen dat alle con tractuele handelingen onder toezicht van het BIA komen te staan. Een groep kleine zelfstandigen onder de indianen die onder tussen het meest in de gaten gehouden worden, zijn dë Ca- bazons in Indio, een kale, ver schroeide woestijnvlakte in de buurt van Palm Springs. De stam telt nu nog maar 26 bazons en de staat Californië. „Wat we hier hebben bereikt", zegt Nichols, „is een vorm van coöperatieve democratie. De indianen zijn de aandeelhou ders, mijn familie de bestuur ders. De Cabazons bezitten alle gebouwen, ook mijn huis, en alle goederen. De winst wordt geïnvesteerd in nieuwe materialen. De mensen hier worden zo zelf standig gemaakt, en dat is een goede basis om hun vrijheid te herwinnen. Het heeft me wel vijanden in de gemeenschap opgeleverd, en sommige Indianen zijn niet gelukkig met de situatie, maar dat komt vanwege mijn socia- Kralenkettingen Ik heb geen moeite met de winst die het gokken ons ople vert. Het is in ieder geval een grote verbetering in vergelij king met het weven van mandjes en het maken van kralenkettingen je raakt dat goedje toch bijna niet kwijt". Een tijdschrift uit Los Angeles heeft onlangs een privé-detec- tive gehuurd om het bedrijf van Nichols en de Cabazons door te lichten. Het hieruit voortkomende rapport was bij zonder lovend en eindigde als volgt: „Mocht het Amerikaan se Congres besluiten de bingo- listische overtuiging. Dat soort activiteiten van de indianen af dingen is niet te vermijden". te nemen, dan zullen de Caba- Het hoofd van de Cabazons, zons in ieder geval op hun ei- „Voor de eerste keer in de geschiedenis zullen indianen een overwinning boeken op de blanken, die alleen in staat zullen zijn een strijdkreet te doen zwijgen die allang zijn doel bereikt heeft: Bingo!" leden, maar deze gaat het fi nancieel gesproken voor de wind. Dit is voor het grootste deel te danken aan het organi satietalent van een bijzondere blanke man. John Nichols werd in 1978 door het „opperhoofd" van de Cabazons in dienst genomen. Hij arriveerde in Indio met zijn hele familie, en heeft nu het beheer over een bingopa leis, een boerderij waar men op kleiduiven kan schieten en een pokercasino. Dit alles le vert per jaar bijna vier miljoen dollar op. Slaapstadje In het slaapstadje Indio heb ben deze ontwikkelingen voor nogal wat opschudding ge zorgd. De politie heeft al drie maal een inval in het gokcen- trum gedaan, en er lopen nog vijf rechtszaken tussen de Ca- Arthur Welmas, krijgt tegen woordig eeen jaarsalaris van 360.000 dollar. Hij zegt dat de Indianen en de familie Nichols in gelijke mate van de inkom sten profiteren. „De BIA gaf ons nooit wat. In tegendeel, ze werkten en wer ken initiatieven van de india nen tegen. Tegenwoordig heb ben we een eigen systeem van ziektekostenverzekeringen en we hebben een waterleiding naar het reservaat aangelegd, iets dat we vier jaar geleden nog voor onmogelijk hielden. gen benen verder kunnen gaan. Zij bezitten een prima bedrijf, waartegen niemand zomaar kan gaan procederen. Voor de eerste keer in de geschiedenis zullen indianen een overwin ning boeken op de blanken, die alleen in staat zullen zijn een strijdkreet te doen zwijgen die allang zijn doel bereikt heeft: Bingo!" Er wordt beweerd dat misdaadorganisaties de zaken beheren, en dat de gokcentra een moderne versie zijn van de strijd van de indianen tegen de door de blanken opgelegde wetten. Tot nu toe is daar echter niets van gebleken. (ADVERTENTIE) 10 dagen met Uw krant naar vertrek maandag BAE 28 mei as. vtfwi1 In het noordwesten van Tirol ligt het prachtige zestig kilometer lange LECHTAL. Hier vindt de rivier de Lech in sierlijke bochten een weg door de bijna ongerepte natuur. Vanuit de gast vrije dorpen in het dal kan men heerlijke wandelingen ondernemen door bergweiden en dennenbossen langs watervallen en bergbeekjes. U verblijft dichtbij het karakteristieke plaatsje HOLZGAU waar de beschilderde gevels van de huizen en het kunstige houtsnijwerk u zullen boeien. Er zijn schilderingen bij uit de 18e en 19e eeuw, een periode waarin de welgestelde handelaren uit dit plaatsje hun huizen uitbundig verfraaiden. Tijdens uw verblijf in het Lechtal zullen middag- en dagtochten worden ondernomen. Zoals o.m. naar Lech, de hoofdplaats van het Tannenberggebied waar onze koninklijke familie de wintervakanties door brengt. Eveneens dagtochten naar de Bodensee en naar het vorstendom Liechtenstein .en een indruk wekkende passentocht. Ons verblijfshotel is TANNENHOF een geheel nieuw herbouwd vriendelijk familiehotel met vele mogelijk heden. Voor de gasten is er een leeszaal, een zaal voor geweerschieten, biljart, tafeltennis, t.v. en een lig- weide. In de eetzaal wordt "s ochtends het ontbijtbuffet geserveerd en 's avonds het diner. De heen- en terugreis worden in twee dagen met overnachting gemaakt. De prijs voor deze zeer fraaie vakantietrip bedraagt slechts per persoon op basis van een 2-persoonskamer met douche en toilet en halfpension. Inclusief de cursies en het afscheidsdiner op de terugreis. Toeslag eenpersoonskamer 60.- per persoon. Gecombineerde reisverzekering 20.- per persoon 5.- poliskosten. Annuleringsverzekering 3 1/2% van de reissom 6 - poliskosten. maandag t/m vrijdag van 9 tot 13 uur I (of persoonlijk in onze vestiging Spui straat 71. Den Haag op de hoek van I het Spui. POSTBUS 16050 2500 AA 'B-GRAVENHAGE TEL 070-190882 5IUITENHEER DEN HAAG Lubbers kon donderdagmorgen zijn ogen niet geloven toen hij de ochtendbladen las. Dat de Volkskrant met een zuur bericht over het voorjaarsoverleg van de avond daarvoor zou komen was misschien nog te verwachten. Bij dit blad werken niet de grootste supporters van het kabi netsbeleid. Maar dat Trouw dit overleg ook als „vruchteloos" bestempel de was de premier merk baar in het verkeerde keelgat geschoten. Hij be sloot aan zijn boosheid hierover onmiddellijk lucht te geven op het con gres van de jubilerende dienstenbond CNV in Noordwijkerhout. Voor een gehoor van potentiële CDA-stemmers en Trouw- lezers haalde Lubbers on gewoon hard uit naar de journalisten die niet juist zouden hebben weergege ven wat er de avond te voren was gebeurd. Nu had de premier de avond daarvoor zelf niet de minste moeite genomen de rijk verza melde pers duidelijk te vertel len wat het kabinet voorne mens was te doen om het ver dere overleg met werkgevers en werknemers een grote kans op succes te geven. Hij spoedde zich haastig huiswaarts en liet de persconferentie over aan zijn ambtgenoot van Sociale Zaken, Jan de Koning, die een verrassende vaagheid ten toon spreidde. De vermanende woorden van de vakbeweging, dat looneisen niet kunnen uit blijven als de winsten maar toenemen en van nieuwe ba nen weinig of niets blijkt, be antwoordde De Koning niet. En hij kwam zeker niet met de aankondiging dat het kabinet de geldbuidel op tafel zou leg gen om het zover niet te laten komen. De kritiek van Lubbers was dus grotendeels aan het ver keerde adres. Hij doet er goed aan zijn ministers voortaan be ter te instrueren over wat ze nu wel en niet tegen de pers moeten vertellen. Hoe dan ook, het jubileumcongres van de dienstenbond CNV werd er des te interessanter door. Wat eigenlijk de vorige avond voor de verzamelde Nederlandse pers had moeten gebeuren vol trok zich nu ten overstaan van een select aantal journalisten dat de moeite had genomen naar Noordwijkerhout te rei zen. Uit de rijke woorden stroom van Lubbers werd één ding heel duidelijk. Onze aan kondiging van enkele maan den geleden dat de Nederland se burger er voor het eerst sinds jaren in 1985 mogelijk weer wat op vooruit zou gaan in zijn portemonnee blijkt be waarheid te gaan worden. Er komt een „meer dan margina le" lastenverlichting voor de burgers, naast die welke voor het bedrijfsleven is bestemd. Lubbers voerde hiervoor een paar motieven aan. Er moet iets gedaan worden aan de koopkracht van de werkne mers, willen zij bereid zijn door te gaan met inleveren voor werktijdverkorting en nieuwe banen. We waar schuwden er al eerder voor: het gevaar van looneisen in bedrijven waar het beter gaat is anders levensgroot en die ei sen worden dan natuurlijk overgenomen in het nog zwakke deel van het bedrijfs leven. Van economisch herstel blijft dan niets over. Het klem mende beroep dat Wim Kok woensdagavond op het kabinet deed om het de werknemers mogelijk te maken verder in te leveren en dat toen door minister De Koning niet werd beantwoord, is kennelijk toch tot het kabinet doorgedrongen. Over de mate waarin en de manier waarop de lasten voor de burger zullen worden ver licht, is het kabinet niet erg duidelijk. Lubbers stelde in Noordwijkerhout „een groot deel van de ombuigingen voor 1985" hiervoor te willen ge bruiken. Het totaal van ombui gingen voor dat jaar ligt op ruim negén miljard gulden. Het zou dus moeten gaan om een paar miljard. T wee verdieners Uit Lubbers' woorden viel op te maken dat het vooral de éénverdieners zullen zijn die van die lastenverlichting gaan profiteren. Op die manier wil het kabinet kennelijk meteen de derde fase van de wet op de tweeverdieners invoeren. Eerst zag het er naar uit dat van deze groep opnieuw een flinke belastingverhoging zou worden gevraagd, die voor een deel ten goede zou komen aan de alleenverdieners. Dat is op fel verzet van de VVD gestuit. Als je dan toch de lasten wilt gaan verlichten is het minder pijnlijk dat zodanig te doen, dat de tweeverdieners daar weinig of niet van profiteren en de alleenverdieners wel. Dan is dat probleem ook met een de wereld uit. Blijft over de kritiek op de be zuinigingen en het probleem van de (jeugd)werkloosheid. Dat het kabinet soepeler gaat worden met de ombuigingen kan iedereen die daar op hoopte wel vergeten. De laat ste meevallers en de economi sche prognoses hebben Ruding en Lubbers zo overtuigd van hun eigen gelijk, dat al die plannen onverkort zullen wor den doorgezet, ook het 1 juli- pakket (korting op de uitke ringen). Wat de bestrijding van de jeugdwerkloosheid be treft lijkt het kabinet inder daad het lofwaardig actieplan uit de industrie te willen steu nen, ook met de benodigde fi nanciële middelen. We schrij ven met opzet „lijkt", want ook hierover had minister De Koning woensdag best wat duidelijker kunnen zijn als hij het overleg wat meer de schijn van vruchtbaarheid had wil len meegeven. Heilige koe Concluderend kan worden ge steld dat het kabinet op de goede weg is voorwaarden te scheppen om het sociaal over leg te laten slagen. Een grotere mate van duidelijkheid en openhartigheid is echter zeker op z'n plaats, al was het alleen maar om onnodige irritaties en misverstanden te voorkomen. Waar de zaak echter nog hele maal op vast kan lopen zijn de werkgevers. In hun doen en denken neemt de lastenver lichting van anderhalf tot twee miljard die het kabinet heeft toegezegd de vorm van een heilige koe aan, waarvoor een probleem als de jeugd werkloosheid kennelijk in be langrijkheid onderdoet. Nu de winsten zich duidelijk herstel len zijn ze kennelijk doodsbe nauwd dat die lastenverlich ting alsnog aan hun neus voor bij zal gaan. Het moet gezegd dat ministers als Lubbers en De Koning niet altijd even helder zijn als het gaat om de vraag of die lasten verlichting nu door zal gaan en op welke wijze. Anderzijds moeten de werkgevers zich niet blindstaren op die ander half miljard, die bovendien be stemd is voor het bedrijfsleven als geheel, dat wil zeggen voor werknemers én werkgevers en niet voor ondernemers alléén, zoals zij willen doen geloven. VNO-voorzitter Van Veen was deze week erg inconsequent Enerzijds riep hij dat het in dustrieplan om 270.000 jonge ren aan een baan te helpen „geen blauwdruk" voor alle sectoren van het bedrijfsleven kan zijn en dus decentraal moet worden uitgewerkt. An derzijds wierp hij een aantal problemen op die weer op cen traal niveau tot de laatste punt en komma geregeld zouden moeten worden. Werkgevers spelen met vuur als zij op deze manier de schijn op zich laden goede plannen om echt iets aan de jeugdwerkloosheid te doen te frustreren. Ze zullen zich ook moeten realiseren dat het tijd wordt dat de werkne mers zien dat al hun inleveren niet voor niets is geweest. Nu de winstcijfers weer met sprongen stijgen, hebben die immers recht op meer banen voor hun werkloze collega's. Nu de werknemers hun offers hebben gebracht en bereid zijn daarmee door te gaan en het kabinet lijkt te doen wat nodig is om een centraal akkoord mogelijk te maken, ligt de sleutel tot een verder econo misch herstel in handen var. de werkgevers zelf. Van hen mogen nu daden worden ver wacht en niet alleen een roep om méér. Dat zou wel eens als een boemerang kunnen wer ken. ARJEN BROEKHUIZEN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 7