Israëliërs
geschokt door
joodse terreur
Grote schade aan kunstschatten
Suriname krijgt
geen geld van IMF
Reagan ondertekent
verdragen met China
Berri weigert
ministerspost
in nieuwe
regering Libanon
Lotto:.elke week vele
tienduizenden
„Zeker miljoen Russen
nodig voor Afghanistan"
rsJITENLAND
CcidócSowia/nt
DINSDAG 1 MEI 1984 PAGINA 10
Enorme meteoriet
ontploft boven Siberië
MOSKOU In Siberië is enkele
dagen geleden een reusachtige
vuurbal geëxplodeerd, na eerst
over de stad Tomsk heen te zijn
gevlogen. In 1908 deed zich een
soortgelijk verschijnsel aan, toen
een meteoriet in het gebied van
Toengoeska bij het Baikal-meer
viel, aldus deskundigen. Volgens
ooggetuigen was het licht bij de
explosie, vorige week, zo fel dat
de lichtlantaarns in de stad door
het automatische elektrische sy
steem werden uitgeschakeld. Er
is overigens nog geen spoor ge
vonden van de meteoriet, aldus
een Russische krant.
PARAMARIBO Overleg tussen een Su
rinaamse delegatie onder leiding van mi
nister van Financiën, M. Chehin, en het In
ternationale Monetaire Fonds (IMF) in
Washington heeft niet geleid tot een lening
van het Fonds aan Suriname. Minister
Chehin verklaarde afgelopen weekeinde na
terugkeer van een bezoek van twee weken
aan Washington dat Suriname eerst nog
huisvterk" moet maken om een lening te
kunnen krijgen.
De Surinaamse minister noemde geen ter
mijn waarop de lening kan worden verkre
gen. Suriname heeft het IMF gevraagd om
een lening van 100 miljoen dollar. Het land
onder meer als gevolg van de opschorting
van de Nederlandse ontwikkelingshulp in
grote economische moeilijkheden. De de
viezenvoorraad is praktisch uitgeput. Daar
door onttbreekt het het land aan noodzake
lijke elementaire grondstoffen.
VS HALEN BAKZEIL
BRUSSEL De Verenigde Staten hebben gisteren hun
bezwaren laten varen tegen de studie naar de mogelijke
gezamenlijke produktie door acht NAVO-landen van een
fregat voor de jaren negentig. Hoge functionarissen van de
betrokken NAVO-landen, waaronder Nederland, waren
medio april in Brussel bijeengekomen om de overeenkomst
te bezegelen, maar de Amerikanen gooiden op het laatste
moment roet in het eten door bezwaren te maken tegen de
rol, die in het project aan de VS was toebedeeld. Het hele
project kwam daardoor op losse schroeven te staan. Ameri
kaanse functionarissen verklaarden dat de bezwaren .juri
disch" van aard waren. Europese NAVO-functionarissen
meenden echter dat Washington zich sterk maakte voor
Amerikaanse commerciële belangen en nauwelijk serieus
werk wilde maken van transatlantische samenwerking.
Het project moet een gemeenschappelijk fregat opleveren
en de Europese bedrijven in de wapenindustrie een groter
aandeel dan tot nu toe opleveren.
Nederlander
krijgt
donorhart
LONDEN De 52-jari-
ge W. Gilberts uit Nieu-
werkerk aan de IJssel
verkeert in een bevre
digende toestand, nadat
hij zondag in het Hare-
field-Ziekenhuis in
Londen het hart inge
plant kreeg van een on
bekende Brit. Gilberts
werd daarmee de hon-
derste harttransplanta-
tie-patient van het Zie
kenhuis.
Solidariteit roept op 'i
tot boycot 1-mei-viering
WARSCHAU Ondergrondse leiders 3
van de verboden vakbond Solidariteit in
Polen hebben gisteren op grote schaal
vlugschriften verspreid, waarin wordt
aangedrongen op een boycot van de offi
ciële 1-mei-viering.
De vlugschriften, die opriepen tot tegen-
-manifestaties ten gunste van politieke ge-
vangenen, hebben aan de overheid de -
waarschuwing ontlokt dat mensen die op
1 mei moeilijkheden veroorzaken, gestraft
zullen worden. „Laat Jaruzelski en zijn
generaals maar alleen naar hun tribunes
marcheren", stond op een van de vlug
schriften. Solidariteitsbetogingen op 1 mei
van het vorig jaar leidden tot botsingen
met de politie in minstens 20 steden.
(Van onze correspondent
Ad Bloemendaal)
TEL AVIV De tijdbom
men in vijf bussen van
een Arabisch vervoersbe
drijf op de Westelijke Jor-
daanoever zijn niet afge
gaan. Maar de schokgolf,
die de Israëlische samen
leving het afgelopen
weekeinde heeft getrof
fen, is er nauwelijks min
der om. Aanhangers van
alle partijen vragen zich
met ontzetting af, wat er
zou zijn gebeurd als politie
en inlichtingendienst niet
op tijd hadden ingegre
pen. Het aantal slachtof
fers zou in ieder geval
zeer groot zijn geweest en
v de terreurdaad zou Israël
onherstelbare schade heb
ben berokkenend. Rege
ring en oppositie hebben
dan ook het werk van po
litie en veiligheidsdien
sten uitvoerig geprezen.
Hoeveel mensen er in totaal
zijn aangehouden voor ver
hoor, is niet bekend gemaakt.
De politie is trouwens nog
steeds uiterst spaarzaam met
mededelingen over de zaak.
Maar volgens parlementsleden
worden er op dit moment nog
achttien verdachten vastge
houden en dat wijst op het be
staan van een uitgebreide or
ganisatie. Vrijwel alle man
nen, die in de afgelopen dagen
zijn aangehouden, zijn geres
pecteerde leden van of sympa
thisanten met de religieuze ne
derzettingenbeweging Goesj
Emoniem.
Diverse ministers van de Li-
koed-regering hebben in de
afgelopen tijd met veront
waardiging gereageerd op be
richten over het bestaan van
een .joodse ondergrondse" in
de bezette gebieden. De arres
tatie van joodse extremistën in
verband met aanslagen ging
steeds gepaard met de gerust
stellende mededeling dat het
ging om „een individuele ak-
tie". In grote lijnen klopte dat
ook. De groep die van plan
was de Aqsa-moskee in Jeru
zalem op te blazen, bestond uit
enkele religieuze fanatici. Zij
meenden dat hun terreurdaad
de komst van de messias zou
bespoedigen. Jona Avroesjmi,
de man die werd verdacht op
de moord van Vrede Nu-akti-
vist Emile Grundzweig, han
delde waarschijnlijk ook op ei
gen initiatief. En in andere ge
vallen ging het om halfgare
volgelingen van de Ameri
kaanse rabbi Kahane.
Professioneel werk
Maar na de arrestaties van de
afgelopen dagen valt niet meer
vol te houden dat terreur van
joodse zijde alleen wordt be
dreven door hele of halve gek
ken. Dat blijkt uit de aard van
de verdachten en naar het
zeer professionele werk, dat zij
hebben afgeleverd.
Het grootste deel van de aan
gehouden mensen is afkomstig
uit nederzettingen op de Wes
telijke Jordaanoever en de Go-
lanhoogte. De overigen zijn in
Israël wonende sympathisan
ten. Op last van de justitie mo
gen geen namen worden gepu
bliceerd, maar politici die de
lijst van aangehoudenen onder
ogen hebben gehad, toonden
zich geschokt. Een regerings
vertegenwoordiger zei de
naam te hebben gezien van
personen „die even bekend
zijn in de Knesseth (het parle
ment) als in de nederzettin
gen".
Een groot aantal van de ver
dachten is reserve-officier in
het leger. Eén daarvan heeft
het daar zelfs tot majoor ge
bracht. De sabotage-aktie van
afgelopen vrijdag is dan ook
met militaire precisie uitge
voerd.
Voor de lading van de tijd
bommen gebruikten de terro
risten hoogstwaarschijnlijk de
inhoud van landmijnen van
het Israëlische leger. In de
buurt van de huizen van enke
le verdachten zijn tenminste
de lege omhulsels van dergelij
ke mijnen aangetroffen.
Het is nog niet helemaal dui
delijk waarom de groep juist
de Kalandia-Atarot busmaat
schappij als doelwit heeft ge
kozen. Het zou gemakkelijker
zijn geweest bommen te plaat
sen in willekeurige Arabische
bussen. Waarschijnlijk heeft
de keuze te maken met de
aanwezigheid van een groot
Palestijns vluchtelingenkamp
in Kalandia, van waaruit re
gelmatig Israëlische auto's met
stenen worden bekogeld.
Kenmerkend voor de reaktie
in Israël is het ongeloof van
het bestaan van georganiseer
de joodse terreur. Dat is ook
niet verwonderlijk in een
land, waar de term „terrorist"
in de loop der jaren bijna een
synoniem is geworden voor
„PLO-aanhanger" of zelfs
voor Palestijnen. Bij een deel
van het publiek leeft nu de
overtuiging dat het er de groep
niet om ging mensen te doden
en dat zij tijdig de politie op de
hoogte zou hebben gesteld.
Volgens die theorie was het
doel van de aktie de Arabische
bevolking van de Westelijke
Jordaanoever duidelijk te ma
ken, dat de kolonisten hard en
professioneel kunnen toeslaan
als zij dat zouden willen.
De politie en de inlichtingen
dienst lijken er echter een an
dere mening op na te houden.
Woordvoerders hebben gezegd
dat nu spoedig opheldering
mag worden verwacht in twee
andere gevallen van terreur
tegen Palestijnen. In juni 1980
verloor de toenmalige burge
meester van Nabloes, Bassam
Sjaka'a, beide benen bij een
aanslag op zijn leven. Zijn col
lega van Ramallah, Karim
Khalaf, moest na de explosie
van de autobom een voet wor
den afgezet. En in juli van het
vorig jaar werden drie Pale
stijnse studenten gedood bij
een aanval door gemaskerde
mannen op de Islamitische
Universiteit.
Vertegenwoordigers van de
Likoed-regering hebben het
complot fel veroordeeld. Maar
tegelijkertijd leeft in die kring
de wetenschap, dat diverse
verdachten leidinggevende fi
guren zijn of waren in de ne
derzettingenbeweging en als
zodanig nauw hebben samen
gewerkt met de regering.
Gewapend worstelen
Een wild met
een machi
nepistool
zwaaiende
man die na
later bleek
een vluchte
ling uit
Oost-Europa
was, heeft
gisteren tij
dens de Eu
ropese titel
strijd Grieks
Romeins
worstelen in
het Zweedse
Jönköping
voor grote
opschudding
gezorgd. De
man be
dreigde de
Russische
coach Sa-
poenov.
Voordat de
overvaller
tot werkelij
ke actie kon
overgaan,
ontfutselde
een Oosteu-
ropese wor
stelaar hem
het wapen.
De politie
kwalificeer
de het ma
chinepistool
na afloop als
„ongevaar
lijk". De
man met het
pistool werd
vervolgens
stevig onder
handen ge
nomen door
een aantal
worstelaars
en moest
met verwon
dingen in
een zieken-
huis worden
behandeld.
PEKING Voor zijn ver
trek uit de Volksrepu
bliek China heeft presi
dent Reagan een groot
aantal verdragen gete
kend met de Chinezen. Zij
maken onder meer de le
vering mogelijk van nu
cleaire apparatuur en
scheppen een beter kli
maat voor Amerikaanse
investeerders.
China is al in het bezit van
zelf ontwikkelde kernwapens,
maar werkt nu aan een ambi
tieus programma voor de ont
wikkeling van kernenergie.
Het belangrijkste economische
probleem van China is het ge
brek aan eigen energiebron
nen.
Het zesdaagse bezoek werd
gisteren afgesloten met een ge
animeerd telefoongesprek tus
sen de premier Zhao Ziyang
en president Reagan die zich
op de laatste dag van zijn be
zoek in Shanghai bevond. De
Chinese premier verklaarde
dat Reagans aanwezigheid
„begrip en verbetering van de
betrekkingen tussen onze twee
landen heeft bevorderd".
In Shanghai was Reagan in de
gelegenheid direct het woord
te richten tot het Chinese
volk, althans diegenen die En
gels verstaan. In een toespraak
tot meer dan duizend studen
ten aan de universiteit van
Shanghai citeerde Reagan uit
zowel de Amerikaanse onaf
hankelijkheidsverklaring als
de werken van wijlen de Chi
nese premier Tsjoe en Lai om
de loftrompet te steken over
de Amerikanen en de demo
cratie. Eerdere uitspraken van
Reagan over democratie en de
Sovjet-Unie werden door de
Chinese televisie weggelaten,
maar in Shanghai werd Rea
gans redevoering rechtsstreeks
en onverkort uitgezonden door
de regionale televisie, al wer
den zijn woorden niet ver
taald. In zijn redevoering
noemde Reagan de Amerika
nen „een eerlijk volk..Wij zijn
idealisten.. Wij zijn optimis
tisch volk'. Amerikanen zijn
vrij om het onderling oneens
te zijn en wij zijn het dan ook.
BEIROET Na een dag van hevige artillerieduels in
Beiroet, heeft de Libanese kabinetsformateur Karami
gisteravond de vorming van een regering van „natio
nale eenheid" bekend gemaakt. Sji'itenleider Berri,
één van de sleutelfiguren in de nieuwe regering, heeft
echter al laten weten geen zitting in het kabinet te zul
len nemen.
Volgens Berri, die door Karami en president Gemayel tot
minister van justitie en energie was benoemd, is de aan de
oppositieleiders toebedeelde portefeuilles niet in overeen
stemming met de politieke realiteit. De verklaring van Berri
werd via Radio-Beiroet uitgezonden, nadat Karami nauwe
lijks een uur eerder de samenstelling van een regering had
bekend gemaakt, die uit vijf christenen en vijf moslims be
staat.
Karami gaf voor de radio toe dat de beoogde ministers niet
waren gepolst voor de aan hen toebedachte portefeuilles.
Oud-president Chamoen, leider van de rechts-christelijke
Nationale Liberale Partij, zei zijn benoeming van de pers te
hebben vernomen. Hij voert vandaag overleg met andere
rechts-christelijke leiders over al dan niet toetreding tot het
kabinet.
Radio-Damascus liet echter weten dat de Syrische regering
„tevreden en hoopvol" is. In Damascus gaat men ervan uit
dat nu gebouwd kan worden aan een „verenigd, souverein
en Arabisch Libanon". Gezien de afhankelijkheid van Syrië
is het niet duidelijk waarom Berri een ander standpunt in
neemt dan Damascus.
Westduitse politie
voorkomt blokkade
bij Gorleben
LUCHOW De Westduitse
politie heeft gisteren een po
ging van 2.500 betogers verij
deld, die de toegang tot een
opslagplaats voor kernafval
wilden blokkeren.
De politie omsingelde een
kamp van betogers bij Gorle
ben, vlak voor de actie zou be
ginnen. De politie pakte onge
veer 500 betogers op, maar zij
werden enkele kilometers ver
derop weer vrijgelaten, aldus
een woordvoerder van de poli
tie. Even later werden nog en
kele tientallen mensen opge
pakt, die versperringen had
den opgericht op de toegangs
wegen tot de opslagplaats bij
Gorleben, niet ver van de
Oostduitse grens.
AARDBEVING IN ITALIË DUURT VOORT
(Van onze correspondent Cees
Manders)
ROME Mensenlevens
heeft de grote aardbeving
van zondagochtend in
Midden-Italië niet geëist,
maar de schade aan hui
zen, gebouwen en vooral
aan de historische gebou
wen en kunstschatten is
enorm. De bevingen gaan
overigens door, zij het met
afnemende intensiteit en
frequentie. Maandag zijn
er twintig schokken ge
voeld. Seismologen heb
ben echter nieuwe aard
bevingen voorspeld en
niet zulke kleintjes ook.
Het episch centrum van de
aardbeving ligt midden tussen
de steden Gubbio, Citta di Cas-
tello, Perugia en Assisië, het
hart van Umbrië dus, dat weer
het hart van Italië vormt. Een
gebied bijzonder geliefd om
zijn natuurschoon, wereldbe
roemd om zijn kerken en pa
leizen, maar ook uiterst be
rucht vanwege zijn aardbevin
gen. Twee jaar geleden vond
in hetzelfde gebied een aard
beving plaats waarvan de ge
volgen nog steeds te zien zijn.
De schade veroorzaakt door de
aardbevingen van de afgelo
pen dagen in Umbrië is aan
zienlijk. Ongeveer 4000 men
sen hebben hun vernielde of
beschadigde huizen moeten
verlaten en mogen de komen
de nachten in een caravan, in
een tent of zelfs in een contai
ner doorbrengen, iets wat van
wege de nogal winterse weers
omstandigheden in Midden-I
talië op dit ogenblik geen pre
tje is. Maar de door angst en
soms zelfs paniek bevangen
mensen hebben de door de re
gering aangevoerde noodbe
huizing in dank en zonder aar
zeling geaccepteerd. De rege
ring in Rome heeft dit keer
overigens zeer prompt en kor
daat gereageerd op deze zo
veelste natuurramp. Zondag
middag al, toen de aarde nog
beefde, reden de eerste trucks
beladen met caravans, contai
ners en tentmateriaal de plei
nen van de getroffen dorpen
en steden op. De te hulp ge
snelde minister van Rampen
bestrijding, Zamberletti, kon
zondag al melden dat hij de si
tuatie „onder controle" had.
Omdat de aardbeving slechts
materiële schade heeft aange
richt gaat alle aandacht naar
de gevolgen voor het zoge
naamde cultureel erfgoed, de
kerken en kunstschatten en de
historische gebouwen die deze
streek juist vermaardheid heb
ben gegeven. Ruim dertig ker
ken zijn buiten gebruik ge
steld, waaronder enkele van
de bekendste. Op sommige
plaatsen is de mis op het kerk
plein opgedragen, waar val
lende daken en muren de
dienst niet kunnen verstoren.
In Assisië is de basiliek van
St.- Franciscus, die door de
aardbeving van twee jaar gele
den zwaar werd beschadigd,
nu gespaard gebleven. Maar de
pauselijke zaal en het klooster
er achter hebben scheuren op
gelopen. De oude kathedraal
Santa Maria Maggiore en de
dom van Assisië hebben bar
sten in muren en gevels opge
lopen. De bekende kerk Santa
Maria degli Angeli, even bui
ten Assisië, is gesloten vanwe
ge schade aan haar koepeldak.
Turken weer
in Raad
van Europa
DEN HAAG „De twaalf
Turkse parlementariërs mogen
hun zetels in de assemblée van
de Raad van Europa weer in
nemen omdat er aanzienlijke
vorderingen zijn gemaakt op
de weg naar democratie sinds
de militairen het bestuur eind
vorig jaar overdroegen aan de
burgerregering van premier
Ozal." Deze conclusie trok een
commissie uit de Raad van Eu
ropa aldus het PvdA-Tweede-
-Kamerlid Harry van den
Bergh na terugkeer uit Tur
kije. Een commissie uit de
Raad van Europa heeft giste
ren in Parijs een ontwerpre
solutie opgesteld, waaruit
blijkt dat de Turken weer in
de gratie zijn. Wel zei Van den
Bergh dat hij de situatie kri
tisch zou blijven volgen.
Bonn
waarschuwt
voor
controle in
Oost-Berlijn
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
BONN De betrekkingen
tussen de beide Duitslanden
die zelden zo goed zijn geweest
als op dit moment, kunnen
weer snel verslechteren. Als
de DDR bezoekers van de per
manente Westduitse vertegen
woordiging in Oost-Berlijn
blijft controleren, dan lopen de
goede wederzijdse contacten
ernstig gevaar. Deze waar
schuwing is in Bonn geuit.
De DDR controleert al enige
tijd de identiteit van de bezoe
kers van Bonns permanente
vertegenwoordiging. Veel
DDR-burgers stappen de ver
tegenwoordiging binnen om te
praten over de mogelijkheden
om in West-Duitsland te gaan
wonen. Vooral dit jaar is de
toeloop groot omdat meer
Oostduitse burgers dan ooit
naar het Westen mogen ver
trekken. In de eerste vier
maanden van dit jaar zijn al
ongeveer 20.000 DDR-burgers
naar de Bondsrepubliek geko
men. Oost-Berlijn hoopt met
de pascontroles kennelijk de
toeloop naar de permanente
vertegenwoordiging wat af te
RUITENHEER
WASHINGTON De Russen zullen op zijn minst één mil
joen soldaten nodig hebben om de Afghaanse guerrillastrij
ders te verslaan. Dit heeft de Amerikaanse minister van de
fensie, Weinberger, gisteren in een vraaggesprek gezegd
naar aanleiding van een nieuwe Russisch offensief in de
Pansjir-vallei. Met behulp van zware bommenwerpers probe
ren de Sovjet-militairen en Afghaanse regeringssoldaten
voor de zevende keer deze strategisch belangrijke vallei te
veroveren. Afghaanse verzetsstrijders hebben op het grote
offensief gereageerd met een strategische terugtocht. Dit
hebben westelijke diplomaten in de Pakistaanse hoofdstad
Islamabad gezged.
ADVERTENTIE
