Vrouw in leger steeds meer bezienswaardigheid
Seth Gaaikema met
mantel der liefde
bij jarige prinses
in gevaar
aH
Materieel-
onderhoud
Defensie
Militaire organisaties tegen voorkeursbehandeling vrouwen
'SIJTHOFFPERS
I
Prins Bomhard
door griepje geveld
DEN HAAG - Prins
Bernhard heeft gistermid
dag niet willen ontbreken
op het veijaardagsfeest,
dat artiesten in het Ned.
Congresgebouw aan prin
ses Juliana aanboden.
Naar verluidt zou hij
vooraf tabletten tegen de
griep hebben ingenomen,
maar zich gaandeweg de
voorstelling steeds minder
wel hebben gevoeld. Re
den waarom hij voortijdig
de voorstelling verliet.
REÜNIE
DEN HAAG De Stich
ting Handhaving Traditie
Vrouwelijke Militairen in
de Koninklijke Land
macht organiseert morgen
een reünie in de Haagse
Prinses Julianakazerne.
Ongeveer 550 vrouwen die
een functie in het leger
hebben of hebben gehad,
zullen daaraan deelnemen.
Aanleiding voor de bijeen
komst is, dat veertig jaar
geleden officieel 25
april 1944 de eerste
vrouw haar intrede deed
in de vaderlandse krijgs
macht.
onder wie slechts drie vrou
wen. Dit iaar zal dat aantal
waarschijnlijk op zes komen te
liggen.
F unctiegroepen
Het leger kent drie functie
groepen, waarvoor verschil
lende eigenschapen, zowel fy
siek als mentaal, nodig zijn. De
eerste en ook de zwaarste, is
die van infanteriecavale
riegenie, de tweede is artil
lerieverbindingsdienst en de
derde is de intendancemili
taire administratiegenees
kundige troepentechnische
dienst. Volgens majoor Staf
zouden vrouwen zich vooral
moeten richten op die laatste
functiegroep.
Voor slechts een enkeling zijn
die fysiek zwaardere catego
rieën weggelegd. „Logisch",
aldus majoor Staf, „want een
vrouw heeft een kleinere lon-
ginhoud, een kleinere spier
massa en een groter vetgehal
te. Daardoor kunnen vrouwen
per definitie bepaalde dingen
niet, of althans minder dan
mannen. Op een bepaald ni
veau houdt het gewoon op,
ook al zijn vrouwen vaak bij
zonder taai en vasthoudend.
Dan kun je wel zeggen dat de
selectie-eisen lager moeten,
maar dat is onzin als je nog
steeds meer dan genoeg aan
bod hebt van mensen, mannen
dus, die wél aan die eisen vol
doen. Maar in de functies
waarvoor vrouwen wel aan de
eisen voldoen, kunnen ze na
tuurlijk hun gang gaan. Graag
zelfs, want waar nu nog vrou
wen zitten, zullen straks man
nen zitten. Kijk maar naar het
militair hospitaal. Daar zag je
vroeger vrijwel alleen vrou
wen en nauwelijks een man.
Nu is de situatie omgekeerd".
DICK HOFLAND
EDE Het materieelondeiij t
houd bij de Koninklijke Landwe
macht en Luchtmacht staat eert ir
slecht voor. De onderhoudt ngel
technici kunnen hun werk bhetrok
na niet meer aan, doordat aerstn
meer tijd kwijt zijn met hujoor
administratie dan dat zij hujvond
ondergeschikten leiding kurtvisie
nen geven bij het eigenlijklerd
werk. Met name bij het tecbansla
nisch personeel van de luchtader,
macht leidt dit tot ongemoti—-
veerdheid.
Dit stelde voorzitter
Twigt vaji de Vereniging 1
arr<-«-
VMTB vandaag in zijn jaarrfr-
de op de algemene ledenvergi
dering in Ede. Hij sprak ondé
meer van „wantoestanden q
de werkvloer" en „gevaarlij
achterstallig onderhoud". [)EN
Twigt wees op de slechte 'r
derhoudstoestand van de nieiL
we F-16 straaljagers. „Ik htla'
daar vorig jaar al voor gewaa e
schuwd, maar de toestand
nog onveranderd. Teveel
stellen staan veel te lang d
fect te wachten op resei
derdelen, op capaciteit
rige middelen. Men is kenn °g e
lijk blind en doof voor klaclieke
ten van onderaf", aldus Twigoesü
BINNENLAND/BUITENLANDCcidoe(Bomq*il
VRIJDAG 27 APRIL 1984 PAGINA 1
nu haai: schade inhalen bij dit
défilé van prominent artistiek
talent.
AVRO's Cees van Drongelen
en regisseur Bob Rooyens
voegden aan dit kunstig ver
toon fragmenten biografie
van prinses Juliana toe en
hielden de zaak in de hand,
telkens als Seth dreigde het
uit de hand te laten lopen.
TON OLIEMULLER
beentje voor om ten overstaan
van de koninklijke familie,
onder wie koningin Beatrix
en prins Claus, met een waai
er aan talent te wapperen.
Hierbij was Seth ingehuurd
voor de conference. Dit ging
„Van ganser harte", de titel
waaronder A VRO-tv dit pro
gramma aanstaande maandag
uitzendt op Ned. II om 19.12
Hij kon de feestelijk gereed
zittende zaal op zeker mo
ment melden, dat het AA-
team geruisloos kwam aan-
zoeven. Even nadien stelde
hij vast, dat de prinses na 75
jaar binnen was.
Seth had voor deze gelegen
heid zijn conference aange
past. Nu de koningin er toch
ook was had hij graag wat
verbeteringen in de Troonre
de willen doornemen. Hij had
hiervoor vooraf overleg ge
voerd met de RVD, de Rijks
Verboden Dienst, maar die
had hem verschillende leuke
grappen uit het hoofd gepraat,
omdat misgrepen in het kabi
net als staatsgeheimen dienen
te worden aangemerkt en als
zodanig niet met de koningin
erbij ter sprake gebracht kun
nen worden. Terwille van de
jarige prinses bedekte Seth al
dat staatkundig leed derhalve
met de mantel der liefde.
Hij wierp zich liever op de
historie, het wisselvallige ver-
Joop daarvan: „Wat Alva met
zijn brandstapels niet berei
ken kon, nu ziet men Neder
landers verbranden in de
Spaanse zon".
Zonder diploma
Volgens nog steeds Seth be
kleedde prinses Juliana in
haar actieve jaren een beroep,
waar je geen diploma voor
hoeft te halen. In het andere
geval zou zij zeker toneel
speelster geworden zijn. Zij
heeft zich bij menige gelegen
heid laten ontvallen, dat zij
dat graag doet. Zij had zelfs
eens de rol van Don ja Con
stante gespeeld in het stuk
„Brief van Don Juan" van
Luisa Treves. Zij kreeg een
fragment hieruit voorgespeeld
met in de rol van Donja Con
stante ditmaal Henny Orri.
Het ging om een rol, waarin
die figuur zelf naar voren
brengt, dat zij zich beschouwt
als de grootste hartsvriendin
van die veroveraar van vrou
wen,, met recht van vrije toe
gang tot diens persoonlijke
vertrekken.
De politiefanfare Hermandad
uit Rotterdam blies bij bin
nenkomst het Metropole-Or-
kest met een feestelijke mars
vrijwel de orkestbak uit,
waarbij majorettes van de
showgroep Carmente de
mooiste beentjes voorzette.
Nauwelijks was het laatste
been geheven of Louis van
Dijk en Daniel Way en berg
doken achter de vleugels om
vierhandig op twee toetsen-
reeksen „Waltzing the Blues"
uit de snaren los te maken.
Sopraan Marianne Kweksil-
ber bezong The Fairy
Queen" van Henri Purcell,
leerlingen van de Scapino
Dansakademie dansten een
klokkespelballet en Jaap van
Zweden overtrof viooltove
naar Paganini bijna in een
van diens caprices. Een speel
se Chopin zette het danspaar
Alexandra Radius en Han Eb-
belaar in beweging. Als prin
ses Juliana in het verleden
door drukke bezigheden re-
felmatig van theaterbezoek
eeft moeten afzien, kon zii
(Vervolg voorpagina)
DEN HAAG De belan
genorganisaties bij de zee
macht en de Nederlandse
Officieren Vereniging
(NOV) zijn tegen een tij
delijke voorkeursbehan
deling voor vrouwen bij
het aannemen van perso
neel voor de krijgsmacht.
De NVO is het bovendien
niet eens met het open-
stellen van alle krijgs-
piachtfuncties in het leger
voor vrouwen.
De NOV en zeemachtorganisa
ties lieten dit gisteren weten in
een reactie op het rapport van
de Maatschappelijke Raad
voor de Krijgsmacht (MRK)
over de positie van de vrouw
in het leger. Eén van de voor
stellen in het rapport betreft
deze voorkeursbehandeling.
Als argument tegen het open
stellen van alle functies in het
leger voor vrouwen hanteert
de NOV de nadrukkelijke af
wijzing van onze samenleving
van een vrijwilligersleger.
„Het zou consequenter zijn ge
weest als de MRK in beginsel
ook tot vrouwendienstplicht
had aanbevolen".
De Vereniging voor Belangen
behartiging bij de Zeemacht
VBZ en de Koninklijke Vere
niging voor Marine Officieren
KVMO voeren aan dat de Ko
ninklijke Marine als enige le
geronderdeel een carrièresys
teem heeft dat volledig naar
het behoeftemodel is opge
steld. De voorgestelde voor
keursbehandeling zou dit mo
del niet ten goede komen. Bo
vendien doet het afbreuk aan
de gelijkwaardigheid van
mensen, zo voegen VBZ en
KVMO hier aan toe.
In het advies van de Raad
wordt verder voorgesteld
vrouwen evenals dienstplichti
gen de gelegenheid te geven te
bezien of de krijgsmacht hun
bevalt voor een eventuele ver
dere beroepscarriëre. Boyen
dien biedt het dienstrecht een
mogelijke oplossing voor
werkloze vrouwelijke school
verlaters. Het is de bedoeling
dat vrouwen gedurende hun
dienstrechtperiode de eerste
paar maanden apart van de
mannen worden opgeleid.
De Maatschappelijke Raad
voor de Krijgsmacht bepleit
ook experimenten met kort-
verband-contracten voor vrou
wen, gedurende 2 of 3 jaar. De
mannelijke militairen moeten
voorts beter voorbereid en ge
traind worden in het samen
werken met vrouwen, want
volgens de Raad is de integra
tie van de vrouw in de krijgs
macht vooral een probleem.
Prins Claus, prinses Irene en koningin Beatrix (v.l.n.r.) lieten de grappen van Seth graag over zich
VOORBURG De
vrouw in het leger wordt
steeds meer een beziens
waardigheid; zeker de
vrouw die er ook nog car
rière maakt. In principe
kan iedereen sinds 1979
toen de wet gelijkberech
tiging van kracht werd
Zelfs generaal worden,
maar in de praktijk gaat
het anders. Het leger is en
blijft een mannenwereld
met de sfeer van ferme
jongens, stoere knapen.
Vrouwen kunnen niet aan
de pittige medische, psy
chologische en met name
fysieke eisen voldoen en
komen daarom voorname
lijk in de „lichtere" secto
ren van de krijgsmacht
yoorzichtig tot hun recht;
als ze tenminste in het le
ger terecht komen. Want
recente cijfers tonen aan,
dat de animo van vrou
wen daarvoor eerder af
neemt dan toeneemt.
Er zijn uitzonderingen. Zo is
mevrouw E. Staf uit Voorburg
sinds kort niet alleen majoor
der intendance, maar tevens
Hoofd Sectie Vrouwelijke Mi
litairen van de Koninklijke
Landmacht. Daarmee mag ze
?ich de „hoogste vrouw" in het
Nederlandse leger noemen.
Daarnaast zit ze in de aanna
me-commissie voor de Ko
ninklijke Militaire Academie
(KMA). De voorgaande drie
jaar was ze staf-officier chemi
sche oorlogvoering. Een be
zienswaardigheid dus. En mis
schien zelfs wel een monu
ment, gezien de ontwikkelin
gen.
Toch is ze niet pessimistisch.
Maar: „Een fysiek zwakkere,
dus óók een man, heeft min
der kansen in dienst. Ik denk
dat we daarom voorlopig moe
ten denken aan méér vrouwen
op plaatsen waar ze tot nu toe
hebben bewezen uitstekend te
kunnen functioneren. Daarna
komt dat andere vanzelf, via
de weg der geleidelijkheid.
Natuurlijk kan een vrouw ge
neraal worden, alleen zal het
nog zeker zestien jaar duren
voordat de eerste vrouw het
ook werkelijk is".
Dertig jaar geleden besloot ze
tot een loopbaan in dienst („Ik
was echt jong, de meeste colle
ga's waren ouderen"). Geen
eenvoudige keuze, want een
baan in het leger sluit een ge
zinsleven, met of zonder kin
deren, zo goed als uit. Tegen
woordig is die keuze nog moei
lijker. Een vrouw die op haar
18e of 19e van school komt en
naar, bijvoorbeeld, de KMA
wil, kiest daardoor ook meteen
voor een baan in het leger. Als
diezelfde vrouw kiest voor een
studie, kan ze daarna nog alle
kanten op. In het leger is die
keus dan al lang gemaakt.
Overplaatsingen
„Voordat je een hogere rang
bereikt", zegt majoor Staf,
„zijn er eerst diverse over-
Mevrouw E. Staf, de „hoogste vrouw" in het leger: „Waar nu nog
vrouwen zitten, zullen straks mannen zitten".
plaatsingen nodig. Je zit een
jaar in Roermond, dan vier
maanden in Appingendam en
daarna weer een tijdje in Har
derwijk; in die geest. Dat is al
bijna niet te doen als je geen
vrijgezel bent. In de civiele
maatschappij heb je allerlei
mogelijkheden die het werken
voor vrouwen met een relatie
en/of kinderen gemakkelijker
kunnen maken. Vrouwen mo
gen hun baby hier en daar al
op het werk zogen, er zijn crè
ches en er is kinderopvahg. In
dienst moet je echter werken
onder oorlogsomstandigheden,
dus dan kan zoeits niet. En dat
maakt het voor een vrouw na
tuurlijk extra moeilijk. Je zou
eraan kunnen denken de op
vang van de kinderen indivi
dueel te regelen, maar dat is
niet eenvoudig. En je zou kun
nen denken aan contracten
met onderbreking. Dus dat een
vrouw die een kind krijgt er
drie of vier jaar tussenuit kan
en daarna weer recht heeft op
hetzelfde werk. Misschien dat
je het daarmee voor vrouwen
iets gemakkelijker maakt".
Image
„Er zijn echter oorzaken, die
volgens mij belangrijker zijn.
Dat beetje stoere image van
het leger bestaat inderdaad. Bij
de landmacht minder dan bij
de marine, maar het bestaat.
Jongens voelen zich er meer
door aangetrokken dan meis
jes. Jongens blijken ook altijd
veel meer van het leger te
hebben gezien en weten er ook
meer vanaf als ze zich aanmel
den; meisjes zelden of nooit.
Daarnaast is de motivatie om
bij het leger te willen ook ver
anderd door de economische
omstandigheden. Vroeger was
het vooral de status. Nu weet
ie dat1 je na je studie, niet al
leen op de KMA maar ook op
de lagere opleidingen, ook
meteen een baan krijgt. Dat
kunnen tegenwoordig niet zo
veel mensen zeggen. Voor
mannen is dat belangrijker
dan voor vrouwen, die zo'n
hele directe keuze voor een
baan, voor een carrière, niet zo
snel maken".
„Het belangrijkste vind ik dan
ook de voorlichting, vooral op
scholen. Daar moet meer aan
gedaan worden. Vrouwen we
ten meestal niet wat hen te
wachten staat. Als je naar de
KMA wilt, moet je niet alleen
VWO hebben, maar is boven
dien wiskunde noodzakelijk.
Van de 72 vrouwen die zich
vorig jaar aanmeldden voor de
KMA, hadden er 12 geen wis
kunde in hun pakket (1 op de
6). Die vielen dus meteen af.
Van de 745 mannen hadden er
57 geen wiskunde in hun pak
ket (1 op de 13). Wil je dat
meer vrouwen in aanmerking
komen, dan zul je ze duidelijk
moeten maken dat ze wiskun
de in hun pakket moeten ne
men". Van die in totaal 817
aanmeldingen werden er trou
wens ruim 100 aangenomen,
RUITENHEER
VROUWEN MOETEN DUITSE
LEGER STERK HOUDEN
(Van onze correspondent Gerard Kessels)
BONN Vrouwen, afgekeurde „kneusjes" en een verlengde
dienstplicht moeten in de toekomst het Westduitse leger sterk
houden. Minister van Defensie Manfred Wörner heeft zulks gis
teren voorgesteld om te voorkomen dat het leger in het kinde-
rarme Duitsland al te zeer wordt uitgedund. De Bundeswehr
heeft momenteel een officiële sterkte van 495.000 militairen.
Maar omdat het geboortecijfer in de Bondsrepubliek al jarenlang
tot de laagste ter wereld behoort, zou het Duitse leger in 1990
nog maar 300.000 mensen tellen. Al vanaf 1987 ontstaan grote
problemen. Om één en ander te voorkomen wil de minister cir
ca 150.000 vrijwillige vrouwelijke militairen inschakelen. De
dienstplicht wordt volgens de plannen van Wörner verlengd.
DEN HAAG Ver
scheen enige jaren her de
speciaal hiervoor aange
zochte nar van het hof
Paul van Vliet op een ko
ninklijk feest met een re
genjas voor prins Claus,
Seth Gaaikema trad gis
termiddag in het Ned.
Congresgebouw als even
zeer hofnar de bijna 75
jaar wordende prinses
Juliana tegemoet met de
mantel der liefde.
Op dit festijn, aangeboden aan
de familie van de jarige in de
PWA-zaal, zetten enige tien
tallen artiesten hun beste
Boven: Henny
Orri speelde de
rol van Donja
Constante uit
het stuk „De
brief van Don
Juan", een rol
die ook eens
door prinses
Juliana werd
Links: Prins
Bernhard verliet
voortijdig de
zaal wegens
een griep.
WENEN
8-DAAGSE
LUXE TOURING-
CARREIS 495."
VERTREK ZATERDAG
5 MEI A.S.
dinq van een Nederlandse gids. Tijdens de avonduren bezoek aan het Prater. Olnsdag staan de
.arde Spaanse Ri,school en het slot Schönbrunn op het programma, "s
.o. hal hliu.nnen van m>n voorstellmo in de Volksoper. Woensdag volgt een tocht door het prach-
De oriis van deze bijzonder gevarieerde reis bedraagt slechts 495.- per persoon op basis van een 2-persoons-
l^mer rnet douche en toilet en halfpens.on <- logies. ontbi|t t diner) inclusiet het afscheidsdiner. Qe toeslag voor een
èénpersoonskamer bedraagt 50.-. De entrees zijn eveneens inbegrepen. Reisverzekering 16.- per persoon 5.-
poliskosten en assurantiebelasting. Annuleringsverzekering 3 1/26 van de reissom 6 - poliskosten en assurantie
Inlichtingen en boekingen: tele
fonisch onder nr. 070-190882
(van maandag t/m vrijdag van 9
tot 13 uur of persoonlijk in onze
vestiging Spuistraat 71. Den
Haag op de hoek van het Spui.)
De jarige prinses genoot met gulle lach van het artiestenwerk.
Zij wordt geflankeerd door links AVRO-voorzitter G. Wallis de
Vries en rechts prins Bernhard en AVRO's Siebe v.d. Zee.
(Foto's Milan Konvalinka).
