Franchising kan zegen
zijn voor de detaillist
la
id
HEKWERK LEIDEN
071-764374
Damrak op sukkeldrafje de week door
Nog krachtiger herstel economie YS
Ir
eik»
s
ECONOMIE
£eidóe.(Sowarit
Wolspinnerij sleept
banken voor rechter
VEENENDAAL De Leidsche
Wolspinnerij in Veenendaal wil pro
beren om via een kort geding de
ABN en Amrobank te dwingen zich
te houden aan de afspraak kredieten
te verschaffen tot een maximum van
10 miljoen. Het geding dient van
daag voor de president van de recht
bank in Amsterdam.
Nigeria regelt
miljoenenschuld
met
Volker Stevin
ROTTERDAM Volker
Stevin en Nigeria hebben
een regeling getroffen
voor de miljoenen die het
land de onderneming nog
schuldig is. Over 2,5 jaar
begint Nigeria aan de af
lossing van de schuld van
ruim 200 min gulden, die
een iaar later moet zijn
gedelgd. Tot die tijd
wordt een rente betaald
die één procent ligt bo
ven het daggeldtarief.
Nat. Nederlanden
boekt meer winst
ROTTERDAM De nettowinst van
Nationale Nederlanden is over 1983
met bijna 13 procent gestegen tot 475
miljoen. In 1982 werd een winst ge
boekt van 421,7 miljoen, zo is gisteren
meegedeeld. Het bestuur zegt over 1984
opnieuw gunstige resultaten te ver
wachten.
De omzet steeg met 16 procent naar
13 miljard. Het premie-inkomen voor
levensverzekering ging met 16 procent
vooruit (in 1982 met 21 procent), dat
van de schadeverzekering met 17 pro
cent (1982: 16 procent). Van de winst
wordt f 173,4 miljoen uitgekeerd als di
vidend, ƒ301,7 miljoen wordt in het be
drijf gehouden.
Onverwacht goed
jaar Gamma Holding
HELMOND Tegen de verwachting van de raad
van bestuur in is 1983 voor het textielbedrijf Gamma
Holding een goed jaar geworden. Ondanks een da
ling van de netto-omzet van 578,21 miljoen tot
538,22 miljoen en de daling van het bedrijfsresul
taat van 38,93 miljoen tot 36,22 miljoen, werd het
boekjaar afgesloten met een recordwinst na belasting
van 17,78 miljoen vergeleken met 16,99 miljoen
over 1982. Dat blijkt uit het jaarverslag over 1983.
De record-winst werd vooral veroorzaakt door kos
tenverlagende maatregelen die bij het concern wer
den genomen. Zo daalde het personeelsbestand met
325 mensen naar 2.647. Voorts boekte het concern
belangrijke koerswinsten op de dollar en het Britse
pond. De daling van de omzet werd vooral veroor
zaakt door tegenvallende exporten naar Afrika, al
dus het jaarverslag.
Winst Vendex
stijgt 52 procent
AMSTERDAM Vendex
International (Vroom
Dreesmann) heeft het op 31
januari beëindigde boekjaar
1983/84 afgesloten met een
nettowinst van 190 miljoen
(v.j. 125 min). De handels-
omzet steeg met liefst elf pro
cent, van 10,7 miljard tot
11,8 miljard.
Naar Vendex gisteren mee
deelde zijn de vooruitzichten
voor het lopende jaar positief.
Ondanks stagnatie van de
koopkracht in Nederland
wordt een stijging van de
nettowinst verwacht.
Of je nu de Hema in Den Haag, Leiden of in Delft bezoekt,
de winkel is altijd herkenbaar. Datzelfde geldt voor
C A, Spar, Hubo of hoe al die winkeltekens ook mogen
heten. De consument staat niet als een kat in een vreemd
pakhuis.
Niet alleen de consument, ook de ondernemer heeft er baat
bij om deel uit te maken van zo'n winkelketen. Soms
maakt hij daarbij dankbaar gebruik van het zogenoemde
franchisingsysteem. Dit systeem, waarbij zelfstandige on
dernemers zaken als reclame en assortiment op elkaar af
stemmen, is overgewaaid uit Amerika. Maar de Amerika
nen hebben het niet zelf bedacht. Eigenlijk is Karei de
Grote de geestelijke vader van het systeem. Secretaris A.
Vervoort van de Nederlandse Franchise Vereniging vertelt
waarom franchising zo'n succes is geworden.
HILVERSUM „Samen
sterk" is een slogan, die in
de detailhandel al sinds
jaar en dag wordt onder
schreven. Samenwer
kingsvormen in de detail
handel zijn dan ook niet
van gisteren.
Al vóór de Eerste Wereldoor
log ontdekte de detailhandel
dat door gezamenlijke inkoop
voordeel was te behalen, het
geen resulteerde in de oprich
ting van verschillende inkoop
verenigingen. In de jaren der
tig ontstond het filiaalbedrijf.
De zoons van de oprichter van
een succesvol winkeltje zetten
het levenswerk van pa dan ge
zamenlijk voort op andere
plaatsen. Concerns van inter
nationaal formaat zijn op die
manier ontstaan. Albert Heijn
is daarvan een treffend voor
beeld.
„In Nederland is franchising
als samenwerkingsvorm ei
genlijk pas na de Tweede We
reldoorlog tot ontwikkeling-
gekomen", vertelt A. Ver
voort, secretaris van de Neder
landse Franchise Vereniging
(NFV). Franchising, in de mo
derne vorm, ontstond in de
Verenigde Staten. Wie echter
op zoek gaat naar de oor
sprong van dit idee, komt
weer in Europa terecht, en wel
in de Middeleeuwen.
Het was Karei de Grote, die
MARKTEN
1e kw. 7.70-8.70, 2e kw. 6,80-7,70;
vaarzen 1e kw. 6.90-7,80, 2e kw.
6.10-6.90; koene 1e kw. 7,25-8,20. 2e
kw. 6.30-7.25. 3e kw. 5,65-6,30;
worstkoeien 5.25-6,20; schapen
5,25-7,50 en lammeren 11,25-12,75:
prijzen per kg levend gewicht: var
kens 3,05-3,10; zeugen
245-370; melk- en kalfkoeien 1e srt
2000-2600. 2e srt 1500-2000; kalf-
vaarzen 1e srt 1850-2400. 2e srt
1350-1850; gust koeien 1450-2100;
roodbont 325-575, zwartbont
250-400; amerikanen 100-200;
schaap met lam(meren) 275-400; big-
prijzenjslachtvee:
1010 - stroef - lager; stieren: 140 -
kalm - gelijk; gebruiksvee: 300 - rede
lijk - prijshoudend; jongvee: 225 -
1384 - vlot - gelijk; gebruiks-
schapen en lammeren; 350 - redelijk -
gelijk; varkens: 635 - goed - prijshou
dend; biggen: 199 - goed - prijshou
dend; paarden: 241 - redelijk - hoger;
bokken en geiten 4 geen stemming.
De totale aanvoer bedroeg 6128
COOP. VELUWSE
BARNEVELD - Aan\
stemming I
EIERVEILING
)er 2.568.890
Prijzen in gu
loden per 100 stuks: e
gram 11,15-11,45, bb-üb
13,35-13,70, 60-61 gram 15.60-1
i 65-66 gram 16,00-17,35.
15,75-16,70.
EIERMARKT BARNEVELD - Aanvoer
ca. 900.000 stuks, stemming matig.
Prijzen in gulden: (resp. per 100 stuks
en per kg) eieren van 48-54 gram
11,25-14,00 en 2,34-2,59; 57-61 gram
15,90-18,00 en 2,79-2,95; 64-67 gram
18,25-18,50 en 2,85-2.76.
Scharreleieren: 1,00-1,50 per 100
Wat het ook is,
wij zetten het juiste hek erom heen.
Want hekken maken is Heraswerk.
Ampnoraweg 10,2332 EE Leiden.
rond 800 een systeem opzette
voor het heffen van tol en het
slaan van munten. Dat sy
steem „verkocht" hij aan zijn
leenmannen. In ruil voor dit
systeem betaalden zij Karei
een zeker percentage. In feite
was dat de eerste vorm van
franchising.
Tegenwoordig houdt franchi
sing in, dat zelfstandige onder
nemers hun bestaande of nieu
we zaak inbrengen in een or
ganisatie, waarbij ze zich via
een contract verbinden om
eenzelfde assortiment, presen
tatie en naam te voeren. Voor
de voordelen van centrale in
koop, gemeenschappelijke re
clame, beeldmerk en naam be
taalt de ondernemer een ver
goeding.
Waarom begint iemand een
franchise-organisatie? „Meest
al omdat zo iemand een origi
nele formule voor zijn bedrijf
heeft gevonden en daarmee
succes heeft, maar ziet dat een
landelijke spreiding van zijn
zaken te kostbaar wordt. Na
tuurlijk levert een filiaalketen
meer op dan een franchiseke-
ten, die een stuk van de winst
aan de aangesloten onderne
mers moet laten", zegt Ver
voort.
Daar staat echter tegenover
dat een franchise-organisatie
geen hoge investeringen in
nieuwe vestigingen hoeft te
doen en ook het risico van
mislukken niet zelf draagt.
Dat risico is voor de franchise
nemer. Vervoort relativeert
dit laatste een beetje. „Kijk, als
een gerenommeerde organisa
tie een franchiseketen opzet,
dan kan zij het zich niet per
mitteren dat een van de vesti
gingen slecht loopt of failliet
gaat. Dat zou de naam van de
organisatie geen goed doen. Je
zult dan ook de aangesloten
bedrijven erg goed moeten be
geleiden".
Eén van de eerste franchise-
organisaties in ons land was de
Hema. Aanvankelijk was men
bij de Hema huiverig om er
voor uit te komen dat niet alle
Hema-vestigingen echte filia
len waren. Bij de consument
zou immers het gevoel kunnen
ontstaan dat men bijvoorbeeld
minder garantie zou krijgen
bij zo'n zaak. Blijkens het suc
ces van anderé franchiseke-
tens, wordt daar nu niet meer
zo zwaar aan getild.
ZORGEN
Het behoud van het zelfstan
dig ondernemerschap binnen
een franchiseketen betekent
overigens niet dat de organisa
tie minder zorgen heeft over
het wel en wee van de ver
schillende vestigingen. Ver
voort: „Het is altijd een hele
toer om alle schapen bij elkaar
te houden. Er zijn regels,
waaraan de franchisenemer
zich moet houden. Hij heeft
verplichtingen en kan niet zo
maar uit de pas lopen". Vol
gens Vervoort wordt daarmee
een bepaald type ondernemer
geselecteerd. „De op het eerste
gezicht ideale ondernemer met
veel eigen initiatief is niet al
tijd de ideale franchisenemer.
Hij zal zich toch moeten hou
den aan de algemene regels.
Eigen ideeën mogen de onder
nemers wel hebben, maar ze
kunnen eigenlijk alleen gelden
voor de verkoop. Het assorti
ment en de wijze waarop de
produkten de klant worden
aangeboden liggen vast".
Vervoort is een van de oprich
ters van de Hubo-organisatie,
een franchiseketen op doe-het-
zelf-gebied bij uitstek. „Hubo
heeft een franchiseraad, waar
in de aangesloten onderne
mers ideeën uitwisselen. Dit is
een voordeel ten opzichte van
een filiaalorganisatie. De be
trokkenheid is groter. De on
dernemers zijn gelijkwaardige
gesprekspartners ten opzichte
van elkaar en van de centrale
organisatie. De ondernemer
moet echter wel een goed in
casseringsvermogen hebben.
Hij kan namelijk wel met een
naar zijn idee gouden
plan komen, dat echter binnen
de organisatie niet kan wor
den uitgevoerd".
De franchise-organisatie biedt
volgens Vervoort door het „sa-
men-sterk"-principe de onder
nemer veel meer mogelijkhe
den. „Stel dat je een nieuw as
sortiment in je winkel zou wil
len hebben. Als zelfstandige
ondernemer loop je het risico
dat je een buil valt. Maar
neem nu een keten als Blok
ker als voorbeeld. Daar kan
men een specialist in dienst
nemen, die zich bezighoudt
met het samenstellen van een
uitgekiend assortiment".
Ondanks de regels van de or
ganisatie kan plaatselijk toch
worden afgeweken. Het kan
zijn dat een winkel niet vol
doende ruimte heeft voor het
complete assortiment, of moet
opboksen tegen een plaatselij
ke concurrent. Vervoort: „Die
plaatselijke bekendheid kan
door een franchisenemer veel
beter worden uitgebuit dan
door een filiaalhouder".
MENGVORMEN
Tegenwoordig komt het steeds
meer voor dat filiaalorganisa
ties, zoals Albert Heijn, ook
franchisezaken in de organisa
tie opnemen. Ook de Hema
kent deze mengvorm. „Dat
komt vaak, omdat in een be
paalde plaats al een goed zelf
standig warenhuis is gevestigd
en er voor twee zaken onvol
doende mogelijkheden zijn. In
zo'n geval kan men beter pro
beren het bestaande waren
huis binnen de keten te krij
gen".
De animo om als zelfstandige
ondernemer te beginnen is
vandaag de dag nog steeds
groot. In de meeste gevallen
verkiest een beginnend onder
nemer een franchise-organisa
tie boven het op eigen houtje
starten. Het aantal franchise-
vestigingen kon daardoor
stormachtig groeien. Zo telde
ons land in 1960 nog maar vijf
franchiseketens, in 1982 waren
dat er al 105, met bijna 7.000
verkooppunten.
Dat franchisenemers niet stil
letjes in hun eigen winkel blij
ven zitten, blijkt uit een aantal
voorbeelden van satellietstaat
jes binnen dat soort organisa
ties. Vervoort: „Bij de Hubo-
organisatie hebben we een
franchisenemer met tien eigen
vestigingen. Er zijn dus moge
lijkheden genoeg om onderne
mingsgeest te tonen. Wat dat
betreft werkt het franchisesys-
teem niet remmend".
Het bleef sukkelen op het
Damrak; er was weinig te
doen in deze korte beurs-
week voor Pasen. Het
koesniveau veranderde
niet veel, er was weinig
nieuws en ook de koer-
sexplosie in Wallstreet in
het begin van de week
bracht daar geen wijziging
in. We vinden deze af
wachtende houding van
de beleggers keurig terug
in het algemene ANP-in-
dexcijfer dat tot en met
woensdag een fractie bo
ven de 160 bleef hangen.
Gisteren was de lusteloos
heid zo groot dat het in
dexcijfer tot 159 afkalfde.
Beursmensen bleven de moed
er in houden en onderstreep
ten dat de ondertoon voor en
na goed bleef en dat de opmars
weer begint als er echt goed
nieuws komt. En daarmee
doelden zij dan niet op het be
drijfsnieuws want dat blijft in
overgrote mate de aandeelhou
ders verrassen.
Het onoverzichtelijke Wall
street, de korte beursweek en
door een opkomende vrees
voor een kabinetscrisis bleef
de beurs vooralsnog kalm, en
ook het buitenland werd door
deze factoren kennelijk ervan
weerhouden om enthousiast
als koper op te treden.
We zullen ons voorlopig tevre
den moeten stellen met het
feit dat er op economisch ter
rein nog geen kink in de kabel
is gekomen. Ook de OESO (or
ganisatie voor economische sa
menwerking en ontwikkeling)
blijft volgens een recent rap
port optimistisch: het economi
sche herstel in de westerse in-
dustielanden verloopt sneller
dan was voorzien en het zal
ook langer aanhouden dan
oorspronkelijk was aangeno-
Maandag was er zonder aan
wijsbare reden een koersex-
plosie in Wallstreet die dins
dag nog even doorgleed. Maar
woensdag werd met een terug
gang van acht punten van het
Dow Jones gemiddelde voor
industrie-aandelen alweer een
domper op de vreugde gezet.
Per saldo kwam het algemene
koersniveau woensdag op het
zelfde peil als vorige week
donderdag terecht. Er was al
met al weinig peil op te trek
ken.
Sprekend binnenlands econo
misch nieuws was er niet. Be
langrijk was dat de Sociaal-
Economische Raad in zijn ad
vies over het economische be
leid op middellange termijn
een substantiële verkleining
van het financieringstekort
noodzakelijk en mogelijk acht,
voor zover het economische
herstel inderdaad doorzet.
Maar over de mate van bezui
niging lopen de standpunten
uiteen.
De internationale fondsen
konden zich in de eerste helft
van de week goed handhaven
maar gisteren werd de druk te
groot. De week eindigde dan
ook voor alle vijf internationa
le fondsen met iets lagere
koersen dan eind vorige week.
Nieuws was er uit de ver
voerssector. Van Ommeren
kwam met een twee miljoen
lagere winst 23,2 miljoen)
voor de dag wat aanleiding
was voor een onveranderd di
vidend van 1,75. De winst
over dit jaar zal niet lager
worden. Dat kon een kleine
afbrokkeling van de koers niet
voorkomen. Zoals bekend
heeft collega Nedlloyd over
1983 een verlies van 94,5 mil
joen geleden. KLM kon over
het gehele boekjaar dat tot 1
april liep, de beladingsgraad
van 61,9 procent tot 65,6 pro
cent opvoeren. De koers daal
de toch 1,-. Furness tot slot
had een aanzienlijk lager be
drijfsresultaat maar door een
bijzondere bate kon de winst
toch 7 ton tot 6,8 miljoen stij
gen. De koers trok ƒ1,- aan.
Vervoer te land wordt bevor
derd door Beers (bedrijfsau
to's) en Amsterdamse Rijtuig
Maatschappij (personenauto's).
Bij eerstgenoemde zakte het
bedrijfsresultaat met 23 pro
cent en de winst met 9,5 pro
cent tot 8,8 miljoen. Het divi
dend blijft 10,-. De koers zak
te ƒ3,50. Amsterdamse Rijtuig
Maatschappij zit daarentegen
met personenauto's in de goe
de hoek. De winst steeg met 31
procent tot goed 4 miljoen,
het dividend werd van 12 pro
cent op 15 procent gebracht en
de vooruitzichten zijn gunstig.
Over de gehele linie blijven de
autoverkopen overigens naar
boven gaan. Een koersstijging
zat er echter niet in, er ging
zelfs 15,- af.
Bij de aannemers vormde Bos
Kalis het gesprek van de dag.
Het verlies van 47 miljoen
tegen een winst van ƒ26 mil
joen over 1982 viel de beurs
mensen koud op de maag. De
veel te late informatie over de
tegenslagen werd de leiding
van het concern erg kwalijk
genomen en er brak een storm
van kritiek los. De koers die
enige weken door geruchten
over verliezen behoorlijk on
der druk stond, ging deze
week nog eens 2,- naar bene
den tot ƒ30,50 op donderdag.
Op 16 maart was het nog
f 49,50. Veel beter heeft colle
ga Volker Stevin het gedaan
met een winst van 13,7 mil
joen, een stijging van 4 mil
joen. Er kon desondanks
dividend van af. De
wordt gebruikt voor et
sterking van het eigen
gen maar door de aanzienlijke
verliezen in 1981 en 1982 een
pittige aderlating heeft onder
gaan. De koers bleef nagenoeg
onveranderd.
Uit de textielhoek kwam Tex-
tielgroep Twente in haar jaar
verslag met het bericht dat de
resterende textielindustrie in
ons land uit het dal begint te
klimmen en dat de investerin
gen per werknemer duidelijk
oplopen. De winst liep met 1
miljoen op tot 1,2 miljoen. De
koers zakte 1,50. Bij Leidse
Wol is wegens verschil van in
zicht de directrice door de
raad van commissarissen ont
slagen en is een reorganisatie
in gang gezet. De beurs hono
reerde dat met een koersstij
ging van 3,-.
Ter afsluiting een optimisti
sche visie van ons grootste be
leggingsconcern Robeco. De
deskundigen van dit concern
verwachten na de huidige sta
bilisatie een nieuwe opleving
van de markt terwijl de rente
dit jaar niet hoger zal worden.
Daar moeten aandeelhouders
maar op teren.
i geen
Beurs dicht op
Goede Vrijdag en
Koninginnedag
DEN HAAG Morgen en
op 30 april (Koninginne
dag) is de Amsterdamse
effectenbeurs de gehele
dag gesloten. De Europese
optiebeurs in de hoofdstad
is Goede Vrijdag en Twee
de Paasdag (23 april) ge
sloten.
Aegon:
228 miljoen
winst in '83
DEN HAAG De verzeke
ringsmaatschappijen Ago en
Ennia, die 30 november vorig
jaar zijn (opgegaan in Aegon,
hebben een totale nettowinst
geboekt over 1983 van 228
miljoen. Dat is 20 procent
meer dan in 1982, aldus een
mededeling van Aegon giste
ren. De totale omzet is met 19
procent gestegen tot bijna 8,5
miljard.
De omzet van het levensverze
keringsbedrijf steeg met ruim
8 procent. De bedrijven in het
buitenland (vooral de Verenig
de Staten) namen 31 procent
van deze omzet voor hun re
kening. De directie rekent ook
voor dit jaar op betere resulta
ten.
Het schadeverzekeringsbedrijf
vertoonde een omzetstijging
van liefst 25 procent, maar zo
wel in Nederland als in het
buitenland was sprake van een
verslechtering van het resul
taat. In Nederland bedroeg de
winst voor belasting 14 mil-
ioen (1982: ƒ21,8 miljoen). Het
buitenland leverde een verlies
°P
ƒ21,8 miljoen verlies)
goud en zilver
bewerkt verkoop: 990 laten,
rige: 970 laten.
(Vrijdag 20 april wordt er g<
notering opgemaakt).
WASHINGTON De econo
mie in de Verenigde Staten
blijft voor verrassingen zor
gen. Het Amerikaanse minis
terie van economische zaken
heeft opnieuw zijn ramingen
moeten herzien, nu is geble
ken dat het BNP de eerste drie
maanden van 1984 met liefst
8,3 procent is gegroeid. Er was
gerekend op een toename van
circa zeven procent (twee pro
cent meer dan in het vierde
kwartaal van 1983).
Witte Huis haastte zich giste
ren te verklaren dat de infla
tie binnen de perken blijft, on
danks de sterkt toegenomen
consumptieve vraag. Voor het
Volgens het ministerie toont tweede kwartaal moet volgens
de gang van zaken aan, dat Speakes overigens op een ge-
een krachtig en blijvend her- ringere groei worden gere-
stel is ingetreden. Woordvoer- kend.
der Larry Speakes van het
Slot- Stot-
130.00 130.50
194^00 191,50
97.70 96.90
S-b.nk
«S 'SSS
Dordtsche petr
13i:$ i22:SS
Elsevier-NDU
515.00 515.00
Spiv's"065
«I:» «K
Helneken Hold.
I22S m.oS
48,20 47.70
NedUoyd Gr.
Pakhoed Holding
Stel- Stot-
156,60 155.1
240.50 237,00
324.50 322.5
overige aandelen
Slot- Slot
18-04 19-0
277,00 275,0
259,00e 257.01
Nedap
Slot- Slot-
beurs beurs
18-04 19-04
89.00 90.01
57i00 53.0
IC
91
Clndu-Key
Credit L.B.N.
Dell My
Desseaux
olj. Sea Searc
Hunter
Verio cert.
VRG Gem. t
Wegener c
W^temSan
Wyers
245.00 245.00
21L00 208io0
3.73 ^3.74
27.40 27^10
33000 330.00
34.00 33.60
8200.00 8290.0
Beleggingefondsen
JP
feerle:
jhoud
erdei
ft de
obligaties
Slot- Slot- kt bel
12.75 Ned. 61-91 129.30 129.30 7.75 ld 82-93 98.40
110.50 110.40
110.70 110.70
112,60 112.30
7.00 ld 69-94 96.20
102.10
102.20
102.00
i 50-90 92.90 92,90
8.00 ld 70-85-3 101,20
100.20 100,20
buitenlands geld
Zweedse krot
Deense kroo
Spaanse pes«
n (100)
(100)
(100)
verk. «ank.
37:50 40.50
29.25 32,25
i:92 2:17
Amerfkaanse
Engelse ponc
(100)
(100)
dollars
(100)
51.00 54.00
1,90 2.90
3.31 3.61
2.93 3,05
Canadese do
Zwits frank
(10.000)
(100)
lar
(100)
(100)
2:28 2:40
134:25 13875
beurs van New York
38 1/2 37 3/4
Chrysler
fcrde
ndstr
terda
ters
zelfd
ei tot
ordt
mom
'eesp
49 7/8 49 1/2
85 7/8 85 5/8
13 5/8 12 7/8
29 5/8 28 7/8 SSen 1
64 1/4 M«8' 'We'
46 45 3/4 index
30 7/6 30 5/6 el r
Tgt
ister
lor
nget
hrik
in c
islisl
if gi
ig 9
rave
ub,
gd
eerc
mali
geni
rt pl
