Industriebond FNV lijkt onder
Dick Visser onherkenbaar veranderd
RSV trachtte zich te redden
met ingecalculeerde verliezen
a
SIJTHOFF PERS
?g&f
3 jUITENLAND /BINNENLAND
VRIJDAG 20 APRIL 1984 PAGINA
EEN TOONBEELD VAN
REDELIJKHEID
j oei
n'"
li tn
AMSTERDAM Zowel
xterieur als interieur van
et kantoor aan de Am-
erdamse Slotermeerlaan
it denken aan een mo-
erne, Scandinavische on-
erneming. Het felle
lauw van de buitengevel
het veelvuldig gebruik
an moderne materialen
innen versterkt die asso-
atie nog. Het lijkt alsof
e op bezoek zijn bij Vol-
of Ikea. De man, die op
is wacht, past keurig in
at beeld. Hij is gekleed
een goed harmoniëren-
combinatie en rookt op
:n wat precieuze wijze
in dunne sigaar. Zijn ka- Dick Visser is een Zaankanter.
Ier bevat onder meer een In 1942 geboren in Zaandam,
oekbank van „trendy" doorliep hij daar ook de lagere
school en de LTS, waar hij
voor automonteur werd opge
leid. Met 16 jaar ging hij in een
garage in Wormerveer werken
en werd onmiddellijk lid van
e een vakb0nd. Al gauw kreeg
hij ook politieke belangstel
ling, werd lid van de Partij
van de Arbeid en raakte actief
it leer.
jch is het geen jonge
met wie we oog
ian. Dick Visser (41) is voor"
Iter van de Industriebond
NV. welke organisatie alleen
door haar naam nog menig
Van automonteur
tot FNV-voorman
dernemer doet huiveren. betrokken bij het
en denke terug aan de eerste
lift van het vorig decen-
um, waarin de bond ervan
ïrdacht werd het bedrijfsle-
jongeren-
werk.
Na z'n militaire dienst begon
hij als aankomend bestuurder
T bij de toenmalige Algemene
«Joegoslavisch model Nederlandse Metaalbewerkers
willen democratiseren. Bond Hij was toen 24 jaar.
ctm Daarna volgde de gebruikelij
ke vakbondscarrière met
werkzaamheden op tal van
plaatsen door het land. In 1969
kreeg Visser zijn eerste vaste
aanstelling in Den Haag, waar
hij drie jaar werkte. Na zijn
verhuizing naar het district
Amsterdam werd hij al in 1974
districtshoofd, wat hij bleef tot
hij in het hoofdbestuur van de
Industriebond NVV werd ge
kozen. Na de federatie met het
NKV kreeg hij in het dagelijks
bestuur van de nieuwe Indus
triebond FNV de interne
werkorganisatie en personeels
zaken in portefeuille. Naar zijn
eigen mening nog te vroeg
werd hij in 1983 tot opvolger
gekozen van de bekende
strijdbare Arie Groenevelt.
i het
n la-aorzitter was toen de strijd-
ïheel re Arie Groenevelt, die in
brochure „Fijn is anders"
:1de dat leven en werken
in de n een arbeider op de werk-
in de oer hard aan verbetering toe
n, ri» aren.
isatiep 16 mei is het een jaar gele
van >n dat Dick Visser de scepter
zichin Arie Groenevelt overnam
lijkt in veel, zo niet al-
een tegenvoeter van zijn
deiorganger. Verwierf Groene-
ilt faam met zijn radikale
irvormingsgezinde ideeën,
isser lijkt in alles het toon-
van de redelijkheid,
ets in zijn even bedachtzame
•5 genuanceerde antwoorden
ijst nog op het revolutionaire
Eras-jan van toen. Wanneer we
hardop zeggen, is Visser
ge-1 absoluut niet met ons eens.
te öpfolstrekt onjuist", zegt hij.
n heljvie ons beleid wat nauwkeu-
p_heeft gevolgd, weet dat
:eden bond zich al vanaf 1976, dus
n Hijbg onder leiding van Groene-
lt, anders is gaan opstellen,
ij gingen toen al conclusies
,arïe ekken uit de gewijzigde eco-
>mische omstandigheden,
heeft zich die beleidswij-
al voltrokken en Groe-
rderievelt heeft daar zelf het
aan getrokken. Dat is
logisch, want toen werd in
afe industrie de economische
tcessie al zichtbaar. Wij kre-
dfcn als eerste en toen nog eni-
bond te maken met een gi
aanintische uitstoot van arbeids-
er 38rachten. Het was dus ook lo-
orter.sch dat wij als eerste conclu-
Dick Visser: „Het was logisch dat de Industriebond als eerste conclusies trok uit die zo snel wijzi
gende economische omstandigheden"
Maar als dat gebeurt, krijgt de
regering minder geld binnen
en kan zij bepaalde uitgaven
niet meer doen. Aangezien
Visser en zijn medebestuur
ders de mensen met een socia
le uitkering wil ontzien, zoe
ken zij naar andere financie
ringsmethoden. „Het zou heel
goed zijn als het kabinet de
anderhalf miljard gulden, die
het wil uittrekken voor het
verlichten van de lasten van
het bedrijfsleven, zou gebrui
ken om de premie- en belas
tingdruk voor de werknemers
te verlagen". Volgens Visser
moeten ook regering en werk
gevers bereid zijn het uiterste
doen om met de werknemers
een centraal akkoord te slui
ten. „Wij kunnen dat niet in
ons eentje".
Centraal akkoord
Waar deze eis enigszins doet
denken aan een ouderwets
harde opstelling, lijkt Visser
zich te haasten die indruk weg
te nemen. „Zo'n lastenverlich
ting is natuurlijk alleen zinnig
en verantwoord, als zij wordt
ingezet voor een heel belang
rijke maatschappelijke doel
stelling, bijvoorbeeld de be
strijding van werkloosheid,
vooral de jeugdwerkloosheid,
Wie uit déze woorden het
dreigement van een vakbonds-
digheden is het volgens Visser bestuurder afleest, vergist zich
ook verdedigbaar, dat de vak- alweer. Want over wat er
beweging de prijscompensatie moet gebeuren, als de metaal-
laat zitten en wellicht nog wel
meer. Waar men van vak
bondszijde ten uiterste toe be
reid is, wil Visser niet zeggen:
„Wij zijn en blijven onderhan
delaars. Ik ga geen offer aan-
en andere werkgevers weiger
achtig blijven, wil Visser niet
eens praten. „De noodzaak om
tot overeenstemming te ko
men is zo gigantisch groot, dat
over alternatieven praten nog
geven zonder dat ik zicht heb veel te vroeg is. Ik heb geen
op wat anderen doen". zin nu al te dreigen. Ik ben er
van overtuigd dat die overeen-
komst er komt". Wanneer wij
Maar wat zouden de werkge- wat verbaasd kijken, wijst Vis-
vers moeten bieden om een ser erop dat in andere sectoren
centraal akkoord mogelijk te wel akkoorden over arbeids-
ADVERTENTIE
naa
cultu
urop
gran
waar
Unieke voorjaarsreis van Uw krant:
5-DAAGSE
LUXE
TOURINGCARREIS
NAAR DENEMARKEN
Vertrek zondag 27 mei a.s.
De lichtgroene bossen, goudgele akkers en diepblauwe fjorden
landgoederen, dorpskerkjes welke een afspiegeling vormen van de kwaliteit
vertrekken we met een luxe touringcar voor en unieke 5-daagse reis naar dit mooie land.
Onze standplaats is FREDERICA, een fraaie oude stad. welke In 1669 door Frederlk III werd gesticht. De schitterende bin-
it leven in Denemarken. Zondag 27 mei
nenstad is omgeven door vestingmuren en vormt een uitzonderlijk voorbeeld van middeleeuwse architectuur. Frederica Is
aeleqen aan de fjord welke een veilige thuishaven is voor vele zeeschepen, kustvaarders en vissersboten. Het vormt een
voortreffelijk uitgangspunt voor diverse leuke en interessante excursies. Het verblijf Is In Hotel Landsoldaten gunstig gele
gen. behorende tot èèn der beste ter plaatse en vermaard vanwege het hoge peil van de bediening en het uitstekende r
it douche en toilet en standaardkamers, w
KeillK prijsverscnn op nan leveren.
reisproqramma in het kort: zondag vertrek vanuit Den Haag/Rotterdam via de oude handelsroute naar Scandinavië.
Maandagmiddag een prachtige tocht naar het eiland Fünen via de hangbrug over de Kleine Belt naar Odense een schitte
rend stadje met een rijk historisch verleden en bekend als geboorteplaats van Hans Christian Andersen, de beroemde
D^nsda^maker^we een volle dagtocht naar Legoland (entree inbegrepen), het Deense Madurodam. met als verschil dat
hier alle gebouwen, schepen, bruggen, treinen en vliegtuigen werden gebouwd 1
wordt een bezoek gebracht aan Esbjerg en de oudste stad
op de monumentenlijst zijn geplaatst.
I doo
m ei
ewer
ist ei
Ie ral
itkbe
Zijl Woensdagmorgen 'wordteen Uïp naar Aarhut'gemaakt langs de badplaats Horsen», gelegen
nemarken Aarhut is een aantrekkelijke stad met het in een botanische tuin gelegen openluch
pende vakwerkhuizen, werkplaatsen, winkeltjes en oude boerderijen uit heel Denemarkein^^ieen ^J^_9e_brachL
Donderdag vertrekken we weer huiswaarts en besluiten deze bijzondere reis
Voor deze reis is een geldig paspoort of toeristenkaart vereist.
-y eelj De prijs voor deze bijzondere trip naar een voor velen nog onbekende bestemming
-deel bedraagt als volgt: Bij gebruik van een 2-persoons standaard-kamer 449.- per persoon.
Voor een kamer met douche en toilet geldt een toeslag van 110.-. De toeslag voor eenpersoons standaard-kamer be-
draaqt 60 - en voor een eenpersoonskamer met douche en toilet 165.-
,n deaze prijs zijn alle maaltijden vanaf de lunch op de eerste dag t/m het afscheidsdiner op de laatste dag begrepen, met
uitzondering van de lunches op de 2e. 3e en 4e dag. Verder zijn de
Legoland inbegrepen en krijgt U uiteraard de beschikking
Annuleringsverzekering 3 - - -
i welverzorgd afscheidsdiner.
alle excursies Inclusief de entreekosten
vakbekwame en deskundige chauffeur/reisleider.
Gecombineerde reisverzekering 10.- per persoon 5.- kos-
Inllchtlngen en boekingen: telefo
nisch onder nr. 070-190682 (van
maandag t/m vrijdag van 9 tot 13
uur) of persoonlijk in onze vestiging
Spuistraat 71. Den Haag op de hoek
van het Spui.
_8i
I»
POSTBUS 16050
2500 AA 's-GRAVENHAGE
TEL. 070-190882
(MAANDAG T/M VRIJDAG
TUSSEN 9 EN 13 UUR)
maken? Visser: „Dat ze" met
ons afspraken maken om ver
der te gaan met arbeidstijdver
korting en Wij interrum
peren. Vele werkgevers zijn
tijdverkorting zijn gesloten:
„Bij Heineken, bij Batavus, bij
Douwe Egberts, bij Michelin
en nog wel een paarDat is
zo'n 10 a 25 procent van het
toch uiterst aarzelend om op bedrijfsleven, dat door
dat gebied overeenkomsten te wordt bestreken. Daar lukte
sluiten? Visser knikt bevesti- het wel, al waren de onder-
gend. „Al anderhalf jaar heb- handelingen wel eens moei-
ben wij de prijscompensatie la
ten zitten om dit jaar een
werkweek van 38 uur moge
lijk te maken. Maar de werk
gevers hangen voortdurend
aan de rem. Ze werken ons op
alle gebieden tegen. Ik vind
dat zeer verontrustend. Als dat
lijk".
Acht Visser het mogelijk dat
de ingeleverde prijscompensa
tie alsnog wordt opgeëist? Hij
schudt ontkennend het hoofd.
„Het gaat ons niet om het kor
ter werken op zich maar om
zo blijft, zal dat niet zonder daarmee meer werkgelegen-
consequenties blijven. Het ak- eic* te j£ei?: Stel dat je op
koord dat wij in '82 hebben ge
sloten, moet loyaal worden uit
gevoerd".
grote schaal die prijscompen
satie zou terugeisen. Dan zou
den er grote verschillen ont
staan tussen werkende mensen
onderling. En bovendien: het
is toch ondenkbaar dat je op
die manier de afstand met de
uitkeringsgerechtigden nog
groter zou maken? We willen
toch een koppeling in stand
houden?"
Knullig
Wat komt er nu eigenlijk te
recht van de herbezetting van
de opengevallen arbeidstijd?
Volgens de regering wordt
slechts een kwart opgevuld.
Visser: „U moet het goed zien:
we hebben de arbeidstijdver
korting als het ware van tevo
ren betaald. Met de afspraak
dat we die in 1984 zouden rea
liseren door het maken van
roosters. De positieve effecten,
de grote klap moet dus nog ko
men. Nee, ik kan geen schat
ting maken. Ook geen voor
zichtige schatting, daar is het
beeld te ingewikkeld voor.
Maar wel hebben we nu al be
reikt dat er enkele tienduizen
den arbeidsplaatsen behouden
zijn gebleven".
Philips heeft in de cao-onder
handelingen voorgesteld maar
weer op zaterdag te gaan wer
ken. Gaat dat gebeuren? Vis
ser antwoordt onmiddellijk en
zeer beslist: „Nee".
„Waarom niet? Omdat ik dat
niet nodig vind. Als je te snel
akkoord gaat met zo'n voor
stel, is dat een legitimatie voor
ondernemers om door te gaan
op de knullige manier waarop
ze veelal bezig zijn. Ze moeten
wat doen aan de routing, aan
de omloopsnelheid van hun
produkten, aan de manier,
waarop ze hun klanten bena
deren, waarop ze met hun toe
leveranciers omgaan enzo
voorts. In Nederland lopen we
op dat punt gigantisch achter.
Dat zeggen veel ondernemers
zelf ook. Regelmatig zie je ze
elkaar de mantel uitvegen.
Lees de rapporten van de
commissie-Wagner. In ons
herstelplan voor de industrie
zeggen wij dat met ónze woor
den. Er is geen groep, die het
zich zo gemakkelijk heeft ge
maakt de afgelopen jaren. Er
was altijd de weg naar Econo
mische Zaken. De regering
moest maar over de brug ko
men met de poen, dan redde
de ondernemer zich wel weer
een tijdje. Dat hazepaadje is nu
afgesneden. De centen zijn op;
de ondernemers moeten het
zelf weer doen".
Visser illustreert zijn betoog
met een voorbeeld van een be
drijf, waar het goed gaat: Océ-
Van der Grinten. „Dat is een
uitstekend geleide onderne
ming, met een wereldnaam op
het gebied van kopieerappara-
tuur. Het is ook één van de
weinige bedrijven in ons land.
die zijn marktaandeel heeft
vergroot en die extra mensen
heeft aangenomen. Helemaal
los van het feit dat zij een goed
gebruik maken van de techno
logie".
sies trokken uit die zo snel
wijzigende economische om
standigheden".
Jaren 80
Deze door Visser geschetste
ontwikkeling is nog in volle
gang. Begin deze maand stuur
de de Industriebond FNV de
concept-nota „Werken in de
jaren 80" aan haar 240.000 le
den. Het is een stuk, waar
VVD-minister Gijs van Aar-
Automatisering
Daarmee komen we op het
volgende verrassende punt in
het plan van de Industriebond
FNV. De bond meent dat in
Nederland de technologie (au
tomatisering en het gebruik
van robots) te veel wordt ge
zien als oorzaak van werkloos
heid. „Dat dat niet het geval
behoeft te zijn, bewijst het
voorbeeld van de Verenigde
Staten". Visser wijst erop dat
in dat land, koploper op het
denne zich in zou kunnen her- gebied van automatisering, de
kennen. Zonder blikken of
blozen wordt gezegd dat ar
beidstijdverkorting, waar de
PvdA een geloofsartikel van
heeft gemaakt, alleen mogelijk moeten nemen,
is bij herstel van de gehele
economische bedrijvigheid.
„Het is volstrekt onmogelijk
om alleen het spoor van de
werktijdverkorting te volgen
dat zou dweilen zijn met de
kraan open of alles te zetten
op het herstel van de econo
mie. Beide zijn onderling ver
bonden".
Dick Visser blijft het gehele
gesprek ook hameren op die
samenhang. Om dat economi
sche herstel te bevorderen is
de Industriebond FNV tot veel
bereid. Op voorhand willen de
werknemers afzien van de uit
betaling van de volledige en
automatische prijscompensatie,
waarvoor de leden in het tijd-
perk-Groenevelt nog het werk
neerlegden. In het tijdperk-
Visser heeft de bond het over
een „opslag voor de algemene
prijsontwikkeling", die maar
in de ondernemingen moet
worden gelaten. Dat geld, ge
combineerd met de opbrengst
van de stijging van de produk-
tiviteit (zeg maar: het effeciën-
ter en meer produceren) ziet
de bond als betaalmiddel voor
haar drie doelstellingen: ar
beidstijdverkorting, industrie-
herstelbeleid en bescherming
van de sociale zekerheid. „Zo
ontstaat de mogelijkheid van
uit de bond een gedifferen
tieerd beleid te voeren", legt
Dick Visser uit. Hij bedoelt dat
de geldstroom de kant op ge
stuurd kan worden, waar de
knelpunten het grootst zijn.
werkgelegenheid sterk
groeid is. Zijn bond meent dat
het Nederlandse bedrijfsleven
daaraan een voorbeeld zou
Bruto-netto
Erop gewezen dat dit beleid
toch geleidelijk aan het reëel
besteedbare inkomen van zijn
leden zal uithollen, beaamt
Visser dat volmondig. „Daar
heeft u gelijk in". Maar de
bond vindt toch tevens dat de
koopkracht van de werkne
mers beschermd moet worden?
„Ja", zegt Visser. „Daarom
pleiten wij ook voor een ver
korting van het bruto-netto-
traject". Met die geheimzinni
ge uitdrukking bedoelt men in
het sociaal-economische we
reldje, het verkleinen van het
verschil tussen bruto en netto
(schoon) loon. Wat Visser zegt,
betekent dus dat zijn bond de
belasting en de sociale premies
wil verlagen.
„Kijk, wij hebben wat vergelij
kend onderzoek gedaan in het
buitenland naar de mate waar
in men technologische ver
nieuwing heeft toegepast en de
mate, waarin dat invloed heeft
gehad op de ontwikkeling van
de werkgelegenheid. Het ver
bazingwekkende is dat in de
landen, waar men op een heel
creatieve manier gezocht heeft
naar de toepassing van nieuwe
technologie, de werkgelegen
heid aanzienlijk gunstiger is
dan in Nederland: ik noem bij
voorbeeld Zweden, Zwitser
land, Oostenrijk en Finland.
Daar hebben werkgevers en
werknemers en overheid al
een paar jaar geleden met el
kaar afspraken gemaakt over
een offensieve aanpak van de
technologische ontwikkelin
gen. En dat heeft gewerkt. Wij
hebben een werkloosheidsper
centage van 17 a 18 en zij van
3 a 7".
„Automatisering leidt dus niet
vanzelfsprekend tot meer
werkloosheid. Dat is alleen
maar zo, als je het doet zoals
bij ons. Waarom kost het bij
ons alleen maar arbeidsplaat
sen? Omdat we wel de appara
tuur installeren, maar ze niet
zelf ontwikkelen. Er zijn maar
een paar kleine ondernemin
gen bij ons, die gespecialiseerd
zijn in het fabriceren van
nieuwe technologische vindin
gen. Niemand maakt mij wijs,
dat we dat niet op veel grotere
schaal zouden kunnen. We zijn
vorige week met het hele
bondsbestuur op werkbezoek
geweest bij Thomassen en
Drijver (Verblifa) in Deventer.
Dat is een onderneming, die
blikjes maakt en te kampen
heeft met een wat volgroeide
markt. Wat hebben zij nu ge
daan? In een aparte onderne
ming zijn ze de moderne appa
ratuur, die ze zelf gebruiken,
ook voor de verkoop en de ex
port gaan maken. Dat is een
schoolvoorbeeld van de ma
nier, waarop je uitstoot van ar
beid kunt voorkomen door el
ders in je bedrijf een produk-
tievernieuwing tot stand te
brengen. Maar in ons land is
dat nog hoogst uitzonderlijk,
helaas".
RIK IN 'T HOUT
ARJEN BROEKHUIZEN
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG De Raad
van Bestuur van RSV
heeft in 1977 door het
aannemen van orders
voor vier schepen waarop
vooraf een verlies van 170
miljoen gulden werd
voorzien, de grote
scheepsnieuwbouw te red
den.
„Het toen stoppen betekende
het in de afgrond springen van
RSV. Wij wisten dat wij er
heen liepen maar we dachten
dat er mogelijk nog een zijweg
was om eraan te ontsnappen",
aldus de heer Van Rijn, toen
lid van de Raad van bestuur
bij RSV, gisteren tegenover de
RSV-Kamercommissie. Op het
moment echter dat bleek dat
de vier schepen nog eens 145
miljoen gulden extra verlies
zouden opleveren „was de
veerkracht van RSV weg", zo
zei hij.
DVan Rijn zei voor de enquê-
tecommisie dat er binnen RSV toenemen als er werk was. Dat
de overtuiging bestond dat de produktiviteit zou toene
men door het aannemen van men. Het werd een demotiva-
de orders voor de vier schepen tie", aldus Van Rijn.
„kantje boord" het vege lijf Van Rijn, nu president-direc-
kon redden, ook al moest RSV teur bij RSV, liet weten dat
volgens een toen bestaande re- met het extra verlies op de
geling voor de deelname in de vier schepen, RSV de zaak
verliezen door de overheid, 25 niet meer alleen kon dragen
procent van die verliezen zelf en hulp van de overheid nodig
dragen. „Wij wilden in samen- was. „Wij zijn in de armen van
spel met de overheid redden de overheid gedreven door die
wat er nog te redden was", al- schepen", aldus Van Rijn.
dus Van Rijn. De getuige stelde ook dat zon-
Desgevraagd zei hij de schepen der een deelname van de
extra duur zijn geworden om- overheid in de RSV-verliezen
dat er veel meer uren plus 44 en zonder de opzet van een
procent) werk in werden ge- Beleidcommissie scheepsbouw
stoken dan gedacht. „Wij die per sector in de scheeps-
dachten dat de motivatie bij de
NDSM en de VDSM weer zou
bouw een herstructurering
met steun van de overheid
ging voorbereiden, RSV een
natuurlijke dood zou zijn ge
storven.
Van Rijn gaf vice-voorzitter
Van Dam toe dat RSV in de
jaren 1972-1977 verliezen van
600 tot 750 miljoen gulden
heeft geleden door het aan
houden van mensen waarvoor
geen werk was (leegloop). Met
de verliezen op de bouw van
schepen voor eigen rekening,
het afmaken van bestelde
maar laten geannuleerde sche
pen, rederijactiviteiten en het
verlies op de vier schepen van
1977 kwamen zo de RSV-ver
liezen op ongeveer 1,5 miljard
gulden. De leegloop verliezen
Werf directeur:
Wees voorzichtig
DEN HAAG „Andere wer
ven kunnen schade oplopen
van uw werk. Verslagen daar
van komen in de buitenlandse
pers en dan denken klanten, o,
er is weer iets aan de hand in
Nederland. Dat kan klanten
afschrikken. Ik wil u vragen,
leg er in uw werk de nadruk
op dat u de historie behan
delt". Dit verzoek heeft de
heer Smit, tot voor kort direc
teur van de werf Van der
Giessen - De Noord en sinds
1976 lid van de Beleidscom
missie Scheepsbouw, gisteren
laten horen tijdens een ver
hoor door de RSV-Kamercom-
missie. Werven snakken naar
werk en geld. Die moet u niet
voor de voeten lopen. Wees er
erg voorzichtig mee", aldus
Smit.
liepen na 1977 met 500 miljoen
gulden op.
De heer Bakker, voorzitter
van de medio 1976 opgerichte
Beleidscommissie scheepsbou-
wu zei dat de overheid met de
oprichting van die commissie
erkende dat er in de scheeps
bouw een afslanking moest
filaatcv inden waarbij werkge-
egenheid verloren ging. Tot
op dat moment was in het be
leid er steeds op gericht werk
te behouden.
De overheid was het zich bij
de oprichting van de Beleids
commissie bewust dat een af
slanking van capaciteit in de
scheepsbouw ook financiële
gevolgen voor haar zou heb
ben, aldus Bakker. „De com
missie was er niet gekomen
zonder dat er geld van de
overheid zou zijn", aldus de
gehoorde. Bakker stelde dat
het tegen het eind van de ja
ren zeventig jaren in feite niet
mogelijk was een werf van de
ene op de ander dag te sluiten.
Dat moest geleidelijk gebeuren
waarbij weerstanden overwon
nen moesten worden.
Financiële steun van de over
heid vormde daarbij een mo
gelijkheid om de directies van
de werven en het personeel
zover te krijgen dat zij na een
laatste klus de werf sloten. „Er
werd werkgelegenheid ge
kocht voor een overgangsperi
ode", aldus Bakker. „Tijdelijk
totdat een ordentelijke afbouw
mogelijk was".
Een regelmg die de overheid
daarbij in eerste instantie op
zette - verliesdeelname van de
overheid voor 75 procent op
orders waarvan de helft in de
vorm van een lening - noemde
Bakker minder gelukkig om
dat de werven daarmee in fei
te hun eigen vermogen op
maakten. Ze moesten een deel
van de verliezen betalen en de
lening aflossen. Dit laatste is
later niet gebeurd. De lenin
gen werden omgezet in bewij
zen voor een bijzondere ach
tergestelde lening (Baggel's)
die nu nog bij werven bestaan
maar waarvan niemand de
waarde kent.
„Als je het niet deed, ging de
tent dicht. In Nederland kon
je niet zomaar een werf sluiten
zonder faillissement. Dat
moest geleidelijk en kostte
geld," aldus de heer Smit, di
recteur van Van der Giessen-
De Noord en lid van de Be
leidscommissie.
