Schietpartij was
geplande actie
Geweld in buitenland bliksemafleider
voor onrust rond Khadaffy's troon
Noodmaatregelen in Brazilië
Vermoeden van inlichtingendiensten:
IEDEREENIHÜIS
METïÉ
ITENLAND
fields© Commit
DONDERDAG 19 APRIL 1984 PAGINA 15
ertrekpremie
jaat niet aan
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
)NN De terugkeerpremies voor
jtenlandse werknemers in de
ndsrepubliek blijkt niet zo aantrek-
lijk als verwacht. Tot midden maart
jden zich pas 5.500 buitenlanders
or de premies gemeld. Buitenlan-
rs die de Bondsrepubliek verlaten
ijgcn 10.500 mark. Voor elk kind
mt daar nog een bedrag van 1.500
irk bij. De tijdelijke regeling, die is
gezet voor werknemers uit niet EG-
iden loopt af op 30 juni. De Duitse
jering had gehoopt dat vooral veel
rken op de terugkeerpremies af
iden komen. In de Bondsrepubliek
nen ruim een miljoen Turken.
Ambassadrice Nicaragua
is niet welkom in VS
WASHINGTON De Amerikaanse regering
heeft Nicaragua laten weten dat mevrouw Nora
Astorga niet welkom is als ambassadrice van Nica
ragua in de Verenigde Staten. Nora Astorga was
zes jaar geleden betrokken bij de moord op gene
raal Reynaldo Perez Vega, destijds plaatsvervan
gend commandant van de nationale garde van dic
tator Somoza. De generaal had een afspraak met
haar gemaakt. De dag dat hij bij haar thuiskwam,
hadden enkele Sandinisten zich in haar slaapka
mer verborgen. Ze wilden de generaal ontvoeren
en uitwisselen tegen gevangen Sandinisten. De ge
neraal verzette zich zo heftig dat de Sandinisten
gedwongen waren hem te doden, aldus mevrouw
Astorga. Volgens sommige berichten werkte gene
raal Vega ook voor de Amerikaanse inlichtingen
dienst CIA. Mevrouw Astorga is nu onderminister
van buitenlandse zaken van Nicaragua.
Israëlisch leger
ontslaat officieren
TEL AVIV In verband met forse be
zuinigingen op de defensiebegroting gaat
het Israëlische leger zevenhonderd mili
tairen, van wie het merendeel officieren,
uit vaste dienst ontslaan.
Het Israëlische leger verliest daardoor
vier procent aan mankracht. Volgens het
in Londen gevestigde Instituut voor
Strategische Studies heeft het Israëlische
leger achttienduizend militairen in vaste
dienst. Israël geeft zelf geen cijfers over
zijn leger omdat die als een staatsgeheim
worden beschouwd. De vaste kern van
het leger kan worden uitgebreid tot naar
schatting een half miljoen militairen,
wanneer alle reservisten worden opge
roepen.
BRASILIA President
Joao Figueiredo van Bra
zilië heeft gisteren nood
maatregelen afgekon
digd in de hoofdstad
Brasilia en tien andere
steden rond de Brazili
aanse hoofdstad.
De maatregelen houden in
dat kranten, radio, televisie
en post gecensureerd worden
en dat veiligheidstroepen het
recht hebben gebouwen te
doorzoeken zonder huiszoe
kingsbevel. De maatregelen
gelden voor een periode van
60 dagen. Zij moeten er voor
zorgen dat de orde gehand
haafd blijft in de periode
rond het debat in het parle
ment over het houden van
rechtstreekse presidentsver
kiezingen, aldus een rege
ringswoordvoerder. De oppo
sitie heeft een voorstel inge
diend de grondwet zodanig te
wijzigen dat de opvolger van
Figueiredo rechtstreeks ge
kozen kan worden. Het debat
daarover begint op 25 april.
President Figueiredo treedt
volgend jaar maart af. Vol
gens de huidige grondwet
moet een kiescollege, waarin
de regerende partij de meer
derheid heeft, zijn opvolger
benoemen. In Brazilië zijn
massale betogingen gehouden
voor rechtstreekse presi
dentsverkiezingen. Begin
deze week diende de presi
dent zelf een voorstel in om
rechtsreekse verkiezingen
mogelijk te maken, maar pas
in 1988. Dit voorstel werd
door ruim anderhalf miljoen
betogers in Sao Paulo met af
keurend gejoel begroet.
iemayel met
asisakkoord
Damascus
1IROET De Libanese pre-
ent Amin Gemayel heeft
ndaag topoverleg gevoerd
t zijn Syrische ambtgenoot
fez el Assad. Hij heeft naar
luidt een basisakkoord op
voor het Libanese conflict,
steravond laat werd in een
litaire commissie in Beiroet
ereenstemming bereikt over
t uitvoeren van het lang be
oken plan voor scheiding
de milities en het geregel-
eger aan de „groene lijn"
sen oostelijk en westelijk
iroet. De commissie, die be-
l uit vertegenwoordigers
christenen, de Druzen, de
itische Amal-beweging en
t geregelde Libanese leger,
eft ook een nieuw staakt-
1-vuren afgekondigd voor
Libanon. Franse en Liba-
waarnemers zullen het
ftand aan de groene lijn
jtroleren. De operatie van
scheiding en terugtrekking
de islamitische milities
de ene en de christelijke
lities en het geregelde leger
i de andere kant zal mor-
lochtend beginnen,
afgelopen weken is er tus-
de Syriërs en de diverse
ianese partijen hard onder-
ideld. De Syriërs hebben
f druzenleider Joumblatt,
^meest geharnaste tegen-
inder van de christenen,
lidelijk gemaakt dat Damas-
vooruitgang wenst te boe-
om tot een definitieve re
eling te komen van het Liba-
iese conflict en dat daarvoor
reidheid tot een compromis
oet worden getoond. Achter
schermen zou nu een rege-
ig in grote trekken gereed
n.
Irood in
uriname
rantsoeneerd
RAMARIBO In Surina-
is een schaarste aan brood
[staan doordat het meel
chts met mondjesmaat
ingevoerd. Daardoor
nnen de bakkers niet meer
i de vraag naar brood vol-
in. Het brood is sinds kort
de bon en voor andere pro-
kten die moeten worden in-
iroerd dreigt hetzelfde,
aronder benzine. Suriname
keert al enige tijd in acute
alingsrrioeilijkheden onder
er als gevolg van het weg-
len van de omvangrijke
derlandse ontwikkelings-
ilp.
verstromingen in
oordoost-Brazilië
ÏCIFE Het noordoosten
n Brazilië, waar door een ja-
nlange droogte grote hon-
rsnood was ontstaan, wordt
omenteel geteisterd door he-
ge regenval, aardverschui-
ngen en overstromingen,
eer dan 40.000 zijn dakloos
raakt.
Op het wegdek van
St. James's Square
ligt de pet van de
doodgeschoten
agente en de helmen
van vier van haar col
lega's, als stille getui
gen van de schietpar
tij van dinsdag.
(Vervolg van de voorpagina)
LONDEN Bij westerse
inlichtingendiensten leeft
het vermoeden dat de
schietpartij van afgelopen
dinsdagmiddag voor de
Libische ambassade in
Londen geen onbezonnen
daad van een Libische
heethoofd, maar een zorg
vuldig geplande operatie
is geweest.
Scotland Yard had al enkele
dagen voor de betoging ge
waarschuwd, dat rekening ge
houden moest worden met
nieuw geweld van agenten
van Khadaffy jegens tegen
standers van zijn regime. Eer
der dit jaar werden al bomaan
slagen gepleegd op tegenstan
ders van Khadaffy in Londen
en Manchester. Maandagavond
zou de Britse ambassadeur in
Tripoli gewaarschuwd zijn
voor de gevolgen van het
doorgaan van de demonstratie.
Gisteren berichtte de Ameri
kaanse omroep ABC dat een
Amerikaanse satelliet enkele
uren voor de schietpartij een
radioboodschap heeft opgevan
gen aan de Libische ambassa
de in Londen. Daarin werd
door Khadaffy opdracht gege
ven met geweld te reageren op
de betoging. De Amerikaanse
regering waarschuwde de
Britse autoriteiten, maar voor
deze konden reageren waren
de schoten al gevallen, aldus
ABC.
Volgens Britse kranten zijn er
nog meer aanwijzingen, die
duiden op een geplande actie.
Normaal gesproken demon
streren de Khadaffy-aanhan-
gers recht voor de ambassade.
Dinsdag hadden ze zich aan de
zijkant van het gebouw opge
steld. Khadaffy's tegenstan
ders wijzen er verder op dat
een team van de Libische tele
visie precies op dat moment
ambassade. Over de schietpar
tij werd echter niet gerept.
In een brief aan de secretaris-
-generaal van de Verenigde
Naties, Javier Perez de Cuel-
lar, heeft Groot-Brittannië ge
zegd de affaire zo spoedig mo
gelijk tot een vreedzame oplos
sing te willen brengen. De
brief was een reactie op een
schrijven van Libië aan Perez
de Cuellar, waarin Engeland
werd beschuldigd van het
schenden van internationale
overeenkomsten. In het Libi
sche schrijven werd met geen
ter plaatse was en opdracht woord gerept van de schiet-
had „alles dat beweegt te fil- partij. De Engelse vertegen
men". De Libische televisie
liet gisteravond beelden zien
hoe de Londense politie een
veiligheidscordon legde om de
woordiger bij de VN herhaalde
echter de eis van zijn regering,
dat het ambassade-gebouw
moet worden doorzocht.
LONDEN Hoewel het
barbaarse Libische ge
weld zich slechts spora
disch in het buitenland
manifesteert en dan nog
slechts in enkele landen,
ligt er een tamelijk een
voudige logica aan ten
grondslag. Leiders die
bang zijn voor de veilig
heid van hun eigen regi
me hebben altijd al de
neiging gehad in het bui
tenland onrust te zaaien,
om zo de aandacht van de
binnenlandse problemen
af te leiden. Het ver
schijnsel is zo gewoon dat
zelfs Shakespeare er al
een uitdrukking voor had
en sprak over „koningen
die de opstandige gemoe
deren bezighouden met
buitenlandse twisten".
Deze maand is het precies vier
jaar geleden dat de eerste golf
Libische moorden de Britse
kust bereikte. Het gebeurde op
(ADVERTENTIE)
Een bloemetje kan zoveel doen.
NaluurtijkdocaMukT fkurijiaijgwa
het moment dat het regime-
Khadaffy zijn steun onder de
bevolking begon te verliezen.
Dit was grotendeels Khadaf
fy's eigen schuld. Door koppig
te blijven vasthouden aan
exorbitant hoge olieprijzen be
gon Libië's opgezwollen, ge
forceerde economische bloei
tekenen van verval te tonen.
De klanten weigerden gewoon
te kopen. De jaarlijkse olie-in
komsten van 20 miljard dollar
liepen terug tot iets meer dan
7 miljard dollar en de olie
maatschappijen Mobil en Ex
xon begonnen hun activiteiten
in Libië te beëindigen. Het le
ger, lange tijd zoetgehouden
met overvloedige wapenleve
ranties, begon te morren. En
wat er nog over was van de
Libische middenklasse, werd
van de ene op de andere dag
van haar spaarcentjes beroofd
door „munthervormingen".
In het nauw gedreven nam
Khadaffy zijn toevlucht tot ge
weld in het buitenland.
Moordaanslagen op belangrij
ke ballingen die langzaam en
moeizaam probeerden een ge
coördineerde oppositie op
touw te zetten, werden ge
volgd door een oorlog in
Tsjaad, crisissen aan de Egyp
tische grens en pogingen tot
staatsgreep in het aangrenzen
de Niger, Tunesië en Soedan.
Ook de recente golf van ge
weld in Engeland, die alleen
deze maand al één dode en
veertig gewonden heeft geëist,
kan worden teruggevoerd tot
onrust rond de troon van Kha
daffy.
Geld is nog steeds schaars in
dit verkwistende land van drie
miljoen inwoners dat twee
miljoen vaten olie per dag kan
produceren, als het ze tenmin
ste kunnen verkopen. Maar
wat de situatie voor Khadaffy
veel ernstiger maakt, is dat er
berichten zijn uitgelekt over
grote onvrede in het Libische
leger. Er zouden bomaansla
gen zijn gepleegd in de barak
ken en zelfs stakingen en rel
letjes zijn geweest. Hoe be
trouwbaar deze berichten zijn,
valt moeilijk te zeggen. Maar
er zijn nu toch tekenen dat uit
de verwarde mengelmoes van
kleine oppositiebewegingen
iets met meer samenhang be
gint te groeien.
De Libische leider, kolonel Khadaffy.
Stammen-samenlevmg
Om het belang hiervan in te
zien moet men weten dat Libië
nog steeds een stammen-sa-
menleving is. De geografische
grenzen van het land werden
tachtig jaar geleden getrokken
door de Italiaanse kolonisten,
toen ze de laatste verzetshaar-
den oprolden in wat over was
punten is dat hij afkomstig is
van een stam die is gevestigd
in de grote woestijn tussen
Tripoli en Benghazi. Als ge
volg daarvan kon hij de twee
stadsstaten tegen elkaar uit
spelen. Daarbij had hij de vol
ledige steun van zijn „af
schrikkende bataljon", be
staande uit stamgenoten met
gebleven van het Ottomaanse alleJn zii" e'8en familieleden
rijk. Historisch gezien zijn die 'n. de ra"g. vaP officier. Ook
grenzen echter volslagen uit
de lucht gegrepen.
IUITENHEER
Libië bestaat in feite uit twee
grote stadsstaten met daartus
sen een stuk woestijn. In het
westen ligt de hoofdstad Tri
poli, omringd door een vrucht
baar gebied. In het oosten ligt
het even vruchtbare heuvelge-
bied van Jebel Akhbar, van
oudsher korenschuur voor de
steden Benghazi en Tobruk.
De afgelopen dertig jaar draai
de de Libische politiek rond de
traditionele vijandigheid tus
sen Benghazi en Tripoli.
Een van Khadaffy's sterkste
Verdeelde oppositie
Tien jaar lang neeft Khadaffy
kunnen vertrouwen op de
steun van het volk. Zijn op
rechte sociale programma's die
het land vier keer zoveel dok
ters, vijf keer zoveel scholen
en zes keer zoveel nieuwe hui
zen opleverden, stonden daar
borg voor. Zijn tegenstanders
waren verward en verdeeld en
meestal afhankelijk van Li
bië's vijanden in de Arabische
wereld.
Geen krant ontvangen Bel tussen 18.00 en 19.00 uur. zater
dags tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoonnr.071-122248 en uw
krant wordt nog dezelfde avond nabezorgd.
Een van hen, Omran Burweis,
heeft de Libische Nationale
Beweging opgericht. Hij heeft
zijn hoofdkwartier in Irak en
zit stevig onder de duim van
de Iraakse inlichtingendienst,
de Mukhabarat. Generaal
Omar Muheishi, een van de
officieren die meedeed aan de
militaire staatsgreep van Kha
daffy in 1969, heeft achtereen
volgens vanuit Egypte en Ma
rokko geopereerd. Geruchten
willen dat hij een tijdje gele
den uit Marokko is ontvoerd
en nu zit weg te kwijnen in
een cel in Tripoli. Abdel-Ha-
mid Backhoush, die premier
was ten tijde van de monar
chie, zit nog steeds in Kairo.
Dr. Muhammed al-Mughariaf,
voormalig ambassadeur in In
dia, zit in Marokko.
Deze verschillende groepen
hebben allemaal verschillende
politieke doelen, verschillende
politieke verplichtingen aan
hun Arabische gastlanden en
een tamelijk beperkte geloof
waardigheid. Afzonderlijk
zouden ze allemaal ingedeeld
kunnen worden bij de Tripoli
factie of de Benghazi-factie.
Eenvoudig programma
Maar in het Britse Manchester
wordt de afgelopen zes weken
een voorzitter van een heel
andere organisatie dag en
nacht door de politie bewaakt.
Het gaat hier om Mohammed
Bengalboum, leider van de Li
bische Constitutionele Unie.
Deze unie die grote steun ge
niet onder de Libische ballin
gen en studenten in Engeland,
organiseert al geruime tijd
verzetshaarden in Libië met
slechts een enkel doel: Kha
daffy ten val brengen, de oude
Libische grondwet herstellen
en vervolgens verkiezingen
organiseren.
Juist de eenvoud van haar
programma en de weigering
om de rivaliteit tussen Tripoli
en Benghazi een rol te laten
spelen, maakt de unie tot een
potentieel gevaarlijke macht.
Als iemand daarvan doordron
gen is, dan is het wel Khadaf
fy zelf.
„Ik zeg niet dat de dagen van
Khadaffy geteld zijn", zei de
leider van de unie, Bengal
boum daags na de schietpartij
in de Libische ambassade in
Londen. „Hij heeft een stevige
greep op het land. Hij heeft
zelfs de formele legerstructuur
losgelaten voor een nationale
militie in de hoop daarmee de
kansen op een militaire staats
greep te verkleinen. Maar de
voorwaarden voor zijn val be
ginnen langzaam maar zeker
gestalte te krijgen. Het einde
van zijn regime is in zicht".
Intimidatie
Libische ballingen zeggen dat
het Khadaffy's fanatieke aan
hangers de afgelopen jaren be
trekkelijk weinig moeite heeft
gekost om tegenstanders van
het regime in het gareel te
dwingen met moorden en inti
midatie. Maar als de veront
waardiging over de recente
schietpartij resulteert in een
harder optreden van Engeland
en andere westerse landen,
worden de mogelijkheden
voor de ballingen ontegenzeg
gelijk groter.
In het verleden is gezamenlij
ke westerse actie op niets uit
gelopen. Gedeeltelijk kwam
dit door de honger naar olie en
de angst een belangrijke ex
portmarkt te verliezen. Ge
deeltelijk ook door angst voor
het welzijn van de 8.000 Brit
ten en 30.000 Italianen in Li
bië, die met hun goedbetaalde
banen de Libische economie
draaiende houden.
Voor Khadaffy zijn deze wes
terlingen een garantie dat het
Westen niet te hard tegen hem
zal optreden ongeacht de bar
baarse daden waaraan zijn vol
gelingen in Londen zich schul
dig maken. De afschuwlijke
schietpartij van deze week zou
daar echter wel eens verande
ring in kunnen brengen.
MARTIN WALKER
Copyright The Guardian
Primeur
Brits
reisbureau:
hypnose
tegen
vliegangst
BRISTOL Vliegen is al
jarenlang even gewoon als
autorijden. Bovendien is
het in de lucht vele malen
veiliger dan op de weg.
Toch zijn er massa's men
sen, die voor geen goud in
een vliegtuig stappen. Ze
lijden aan vliegangst. Een
Engels reisbureau probeert
daar sinds kort verande
ring in te brengen door
middel van hypnose.
Reisbureau-houder Gary
Abbey uit Bristol is begon
nen zijn klanten een vlieg
reis en een hypnose-sessie
aan te bieden. Daarvoor
heeft hij een hypnotiseur
in de arm genomen, die
een „vluchtnabootsings-
programma" heeft opge
steld, waarbij alle onder
delen van een vlucht door
middel van hypnose in
scène worden gezet. „We
beginnen met het inchec
ken van de bagage, ver
volgens het aan boord
gaan, de start, de vlucht
zelf en tenslotte de lan
ding. De laatste sessie
vindt plaats op de dag van
vertrek", aldus de hypno
tiseur. De eerste groep van
tien „cursisten" heeft het
hypnose-avontuur en de
aansluitende vlucht inmid
dels achter de rug, Vol
gens Abbey zijn de resul
taten zonder meer bemoe
digend. Slechts twee van
de tien cursisten durfden
ondanks de hypnose uit
eindelijk niet aan boord
van het vliegtuig te stap
pen. De overigen hebben
vluchten gemaakt naar
onder meer de Verenigde
Staten en het Middelland
se Zeegebied.
CIA leidde
aanval op
stad Nicaragua
WASHINGTON Een aan
val op 10 oktober vorig jaar op
de Nicaraguaanse havenstad
Corinto stond onder leiding
van de CIA. Dit heeft de Was
hington Post gisteren gemeld,
die zich daarvoor onder meer
baseert op een hooggeplaatste
functionaris in het Witte Huis.
De aanval op Corinto had tot
gevolg dat ongeveer 12 miljoen
liter olie werd vernietigd. De
stad werd geëvacueerd. Er wa
ren 112 gewonden onder de
inwoners. Corinto is de be
langrijkste Nicaraguaanse ha
ven aan de westkust. De aan
vallers hadden het vooral
voorzien op de omvangrijke
olieopslagplaatsen. Volgens de
Washington Post werd de aan
val geleid vanaf een „moeder
schip" dat buiten de territoria
le wateren lag. Het „moeder
schip" werd bemand door CI-
A-agenten uit de Verenigde
Staten. De aanval op Corinto
werd uitgevoerd door anti-i
-Sandinistische leden van de'
FDN die door de CIA zijn op-;
geleid. Zij maakten volgens de
Washington Post gebruik van
speedboten. De groepering'
opereert vanuit Honduras en'
bestaat voornamelijk uit ex-
-gardisten van de voormalige-
Nicaraguaanse dictator Somo-.'
(ADVERTENTIE)
Reuver/Limburg. 5-sterren-
bungalowpark in bos vlakbij de
Maas. Ontspanning voor iedereen.
Per bungalow (5 p.), A /r
p. w.v.a. Hs 885,- Ls ^tOJ
Voorthuizen/Veluwe. 6-pers.
bungalowtent volledig ingericht,
aan de bosrand. Geschikt voor
het hele gezin. CA
P.w.v.a. Hs 450.- Ls AjKjr
BOEK BU DE ANWB.
DAT VOORKOMT VERRASSINGEN.
Brabant. 7-daagsefietstochten
m.i.v. 14/7en 5/8. Incl. tent.
bagagetransport, diners.
2 kinderen gratis.
Per persoon ZJO."
Valkenbure/Limbuiv. 8-daagse
busreis. Verblijf in gezellig hotel.
3 excursies inbegrepen.
Volpension. A AC\
P.p. v.a. Hs 530, Ls 4nU.-
Renswoude/Gelderland. Intiem
bungalowpark, goed bereikbaar
met openbaar vervoer.
Per bungalow (5 p.), Q
p.n.v.a. Hs85.- Ls A(J"
Dalen/Drente. 5-sterrenbungalows
bij bos, hei, water. Ontspanning
bijgoed én slecht weer.
Per bungalow 6 p.), A *1 r
per week Hs 875.- Ls t 7
Ootmarsum/Twente. 8-daaese
treinreis naar goed en gezellig
hotel. Bushalte voor de deur.
Half pension.
Per persoon vanqf 7 AA"
Hecze/Brabanl. 6-pers. bungalow
tent. Volledig ingericht, op kom
pleet recreatiecentrum, vlak bjj
bos en hei. rA
P.w.v.a. Hs 450, Ls ADU."
Valkenhurz/Limbum. 8-daags
verblijf in 4-pers.-appartement.
Centrum voor excursies naar
België en Duitsland. Q Q
P.p.v.a. Hs 180.- Ls O 7."
Zoutelande/Zeeland. 5-daagse.
geheel verzorgde busreis naar
komfortabel hotel. Dagelijks
excursies. Volpension, OQT
p.p. v. a.Hs 450, Ls
ANWB-Leiden. Stationsweg 2. tel. 071-146241.
ANWB
UW VAKANTIE IN EIGEN LAND IS BELANGRIJK GENOEG
OM MTE BOEKEN BIJ HET REISBUREAU VAN DE ANWB.
(HS lloiwcizncn. Ls Laaxsciztmi) *o*?o
