Rijnlandse Molenstichting
vreest restauratie-stop
Omwegen
Koningin Beatrix opent
viering 20 jaar ESTEC
Sancta Maria redt Bierer stichting
"9/Vj
TEEN KWART EEUW IDEALISME ACHTER DE RUG EN
NDANKS VERDERE AANKOPEN
n
J\WB-Bollenroute
u ook op papier
hoorzitting muziekbeleid
Bollenstreek
i IEUW FIETSPAD LANGS DE VLIET
3DEN/REGIO
VRIJDAG 13 APRIL 1984 PAGINA 5
r i
In In
jn twt
Ier hi
i neg*
aan A hoeft werkelijk niet
|or de bril van een op
sogen vreemdeling
)or het eerst in Holland
te kijken om verrast
worden door die over
ig- De overgang van
burcig uw land naar zeer
Komende vanuit de
Amsterdam, rij-
door de vriJ leSe'
lanclfo te opwindende,
ïarlemmermeerpolder
le eeuwse droogmake-
i, overschrijd je opeens
administratieve
:ns" achter het aqua-
-jt over rijksweg A-4:
..Noord",
n'g jjf Rijn- en Veenstreek,
-Schapen mensenwerk,
ingebied" van eeuwen
jr. Een prachtig gestof-
erd landschap. Geva-
eerd ook. En overal
jolens! Grote en kleine,
ik draaiend; soms stil-
nd, omdat het met
etoclp elektrische bemaling
„allemaal niet meer zo
jdig hoeft". In de
Jieuwe" Haarlemmer-
per geen enkele molen,
aar dan, opeens, kun je,
l(je dat Rijnlandse, ze bij-
jfujl niet meer tellen. Ze
ng v^an er als verheven
bmdehrijnen, in de meest
heenlopende verschij-
jj^jigsvormen en types.
nhulsels van een zeer
d ambacht. Onze gas-
n kopen ze enthousiast
entn souvenirformaat, en
iet zelden komt er mu-
èk uit, ook.
t Rijnlandse exemplaren
h veel „echter" en functio-
dan de beroemde Kin-
^^jK/ijkse molens, die, voor
nrljjk »vorm"
kind
indruk
in te maken. Kijk in dat
fte Rijnland links en
rhts; aan alle kanten, tot
li de einder ontwaar je die
wiek(s)te Hollandse sym-
len. Don Quichotte zou er
lor van de wijs geraakt zijn.
jr-Hollandse molens, in een
plenhoek bij uitstek. Je ziet
in korte tijd, zo enkele
itallen van bij elkaar. Met
te v^hun eigen-aardigheden. Ze
ÉT J tn in de buitenlandse
jp-3" van toeristische at-
4cties in Nederland: bollen,
oen «bmpen, molens. Glorieus
Kif hooggeprezen „export-ar-
Beiel", waar met veel kunst-
De ronde stenen „waardevaste" Zuidwijkse molen, onder Wassenaar; met Leidse „blokkendozen" aan de horizon.
en vliegwerk aan gesleuteld
wordt om ze voor de lage
landen tot in lengte van da
gen te kunnen behouden.
Hoogstandjes
Zingen we de lof van de Hol
landse molens; een ode aan
de „werkpaarden" die ons
doornatte westen ooit in hun
eentje hebben drooggehou-
den; beheersers van het wa
terpeil, malende kolossen, in
de wind gezet. En het inter
nationale koor valt in: „Wun-
derschön, da sind sie wieder,
die Mühle von damals", zeg
gen ze dan, vaak na 40 jaar
afwezigheid. En: „Tiens,
vraiment,. des moulins", of:
„Marvellous, these windmills;
incidentally, are they genui
ne?" Al dan niet malende,
maar werkelijk echte hoog
standjes binnen de nog groe
ne perken van de stenen
randstad. In deze context
viert een promotrice van zo
veel schoons haar zilveren
bestaansfeest: de Rijnlandse
Molenstichting; in 25 jaar uit
gegroeid tot de grootste mo
lenstichting in Nederland,
met 31 poldermolens in ei
gendom en beheer, waarvan
29 bedrijfsklaar en regelma
tig nog in werking. Een
handjevol in een afnemend
vaderlands bestand: ongeveer
960 molens telt ons land.
Nauwelijks een eeuw geleden
waren het er nog een goede
10.000... De heer J. A.van den
Hoek, secretaris van de Rijn
landse Molenstichting, ver
klaart zich nader.
„Ik moet u wel zeggen, dat
wij, als Rijnlandse Molen
stichting met een kwart
eeuw idealisme achter de
rug, een beetje somber ge
stemd zijn. Kijk, ons beleid is
er steeds op gericht geweest
de molens in maalvaardige
staat te houden of te brengen.
Het zijn daarom levende mo
numenten. Molens zijn ook
de goedkoopste monumenten,
zeker in restauratiekosten. Ik
kom daar nog op terug. Voor
23 van onze 31 molens (ver
spreid over twaalf gemeen
ten binnen het Zuidhollandse
gebied van het Hoogheem
raadschap van Rijnland, met
de grootste concentratie, 8
molens, in de gemeente Al
kemade) geldt, dat zij, in ge
val van waterbezwaar, de
polders kunnen droogmalen.
Bovendien zullen in dit jubi
leumjaar '84 zeker nog twee
molens, volledig maalvaar-
dig, worden overgenomen.
Mooi, prachtig, maar in fi
nancieel opzicht hangen don
kere wolken boven onze wie
kende eigendommen. Het is
misschien een beetje afge
zaagde slogan, maar onze
stichtingskreet is wel waar:
„We zijn rijk aan molens,
maar arm aan geld".
Van den Hoek die privé
geen geslagen indruk maakt,
maar vrij opgewekt shagjes
rolt en koffie met magere
melkpoeder (en zoiets heet
dan nog „creamer" ook) ser
veert zet uiteen, dat het
conserverende beleid van de
stichting ten aanzien van die
„levende monumenten" een
complexe aangelegenheid is.
„Het gevolg hiervan is, dat
ook oude molenaarshuisjes
gerestaureerd werden en
worden; ook de molenerven
krijgen de nodige aandacht.
De inkomsten van de stich
ting worden verkregen uit
bijdragen van rijk, provincie,
gemeenten, donaties (we heb
ben ca. 500 begunstigers, tot
in Argentinië een emi
grant toe; maar vooral het
Prins Bernhard Fonds komt
genereus over de brug) en
huren. Echter, de overheid-
stoevoer stokt. Vooral bij het
rijk is er stagnatie in de fi
nanciering, zodat restauraties
niet meer of zeer moeilijk
van de grond komen. En bij
het onderhoud zoveel mo
gelijk consolideren over
schrijden de kosten de in
komsten glansrijk. Dat doet
pijn. De toekomst van het rij
ke molenbezit ziet er niet
rooskleurig uit", vreest de se
cretaris der jubilaresse, die
heus wel om haar molens
Jubileumgeste
Met uitzicht op het achter
blijven, ja zelfs volledig stag-
Op mijn omwegen door stad en land I
kom ik graag mensen tegen. U kunt I
mij telefonisch of schriftelijk vertellen
wie u graag in deze rubriek zou willen I
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071 MH
- 12-22 44 op toestel 10. door Ton Pielers
neren van overheidssteun,
waarbij het molenbezit niet
in stand gehouden zal kun
nen worden, enfin, in dat
perspectief wordt morgen,
zaterdag 14 april, toch nog
„een kind gedoopt" en opge
nomen in het geloof dat de
Rijnlandse Molenstichting in
zichzelf heeft. Minister
Brinkman van WVC zelf
een Leidse Merenwijker, met
uitzicht op molens komt
dan doen alsof er niks aan de
hand is en gaat de restauratie
van de Buurtermolen (Rijp-
wetering) afsluiten met een
officiële ingebruikstelling.
Een overigens welbestede ju
bileumgeste.
Ik stel u de Alkemadese
Buurtermolen even voor. Het
is een wipvijzelmolen, die da
teert van eind 18e eeuw. De
stichting kocht de molen (tot
'69 amechtig actief bezig met
het bemalen van de Buurter-
polder) in 1970 en trof er een
zwaar beschadigd binnen
werk aan, waaronder een ge
broken „koningsspil". „De
partij werd toen afgebroken",
maar de restauratie, met al
lerlei soorten subsidies, plan
nen en bestekken, met vallen
en opstaan, werd ook ingezet.
Toen alle leed geleden was
en de restauratie, begin '84,
voltooid, hadden de kosten
rond de 260.000 gulden be
dragen. Een forse rib uit het
stichtingslijf.
Laatste restauratie
Met deze Buurtermolen is de
stichting (voorlopig) aan haar
laatste restauratie toe. „Dat
krijg je, als de overheidsfi
nanciën schorten. Als het rijk
niet bindend toezegt, volgen
gemeenten en provincie ook
niet met hun subsidies", al
dus Van den Hoek. „We heb
ben nog steeds een restaura
tieprogramma; ondanks alles.
Bovenaan het lijstje staat de
Gerewip langs de Geme-
neweg, tussen Rijndijk en
Hazerswoude Dorp. Pro
bleem daarbij is een verkave
lingsplan, waarin gelden
klaarliggen om deze molen te
kunnen restaureren. Maar
het rijk komt niet los. Dan is
er nog één: de Waterloosmo
len, een grote achtkante mo
len onder Rijpwetering. De
funderingen zijn slecht. Het
is nu nog een scheprad-mo
len, maar wij willen hem
graag „vervijzelen", er een
vijzel in maken, zodat de mo
len hogerop kan malen".
In dode overleveringen ziet
de Rijnlandse Molenstichting
niets. Secretaris Van den
Hoek: „Ze moeten leven, niet
stilstaan of „voor de prins"
malen, maar daadwerkelijk
de polder drooghouden. Het
land klinkt nog steeds in, in
het westen: het zakt lang
zaam maar zeker. De molen
kan dat peil bijhouden. Bo
vendien geeft stilstaan ook
slijtage, dat is een wetmatig
gegeven. En dan: wind kost
niets. Maalvaardige molens
die om wind vragen, werken
derhalve kostenverlagend,
daarenboven besparen ze
energie. Het geld dat aan de
ene kant wordt uitgegeven
restauratie en onder
houd, vloeit aan de andere
kant terug".
De jubilerende stichting, pe
temoei van zoveel Rijnlandse
molens, heeft in een kwart
eeuw een prachtig bezit op
gebouwd. Op de nominatie
voor aankoop staan nu de
Kagermolen (Kaag-eiland)
en de Mop-molen aan de Ha-
nepoel, gemeente Alkemade.
Volgens de heer Van den
Hoek zal het niet al te lang
meer duren eer het getal van
veertig molens in eigen bezit
is bereikt. „Alleen die restau
ratie-stop is fnuikend. In het
gebied van Rijnland werken
twee molenmakersbedrijven
die zeer gespecialiseerde ar
beid leveren. Zonder restau
ratiewerkzaamheden kunnen
die bedrijven ook wel opdoe
ken. Ja, het is allemaal nogal
zorgwekkend, nietwaar?"
De Groenendijkse wipmolen, Hazerswoude. Hier worden ook
vrijwillige molenaars opgeleid, onder instructie van B. Kraan,
oud-molenaar van deze kostelijke molen.
tornt
e ca\
1CD j SEK Het Samenwer-
a_ t orgaan Bollenstreek
'n samenwei"king met
jwyj NWB in de serie vouw-
,^1 n deze maand de „Bol-
'^Teekroute" uit. De route,
orig jaar op aandrang van
meenten in ere werd her-
is op de gebruikelijkje
bewegwijzerd met de
lekige bordjes.
„Mi
ondt
\dert
s twt Ö1
X
3eRlel
iicht
£5»
Bollenstreekroute was
!er alleen in het bloem-
iseizoen aangegeven. De
dreigde, wegens geldge-
bij de ANWB, opgeheven
brden, maar dankzij bij-
n van de tien SOB-ge-
iten is dat voorkomen. Nu
ttute permanent is gewor
den, zijn ook andere toeristi
sche aspecten dan de bollen
velden opgenomen, zoals 't
Huys Dever bij Lisse, de ruïne
Teylingen tussen Voorhout en
Sassenheim en het kasteel
Oud-Poelgeest bij Oegstgeest.
Ook worden veel bebouwde
kommen van gemeenten aan
gedaan en voert de route -ook
door Warmond, Oegstgeest,
Katwijk en Noordwijkerhout.
De Bollenstreektroute is een
rondgaande route van onge
veer 62 kilometer lengte. De
opzet is zodanig dat ook fiet
sers hem kunnen volgen. Voor
hen is tussen Voorhout en
Rijnsburg zelfs een verkorting
van vijf kilometer opgenomen.
Het bordje langs de route.
De route leidt van Katwijk
naar Noordwijk, Noordwijker
hout, Vogelenzang, Hillegom,
Lisse, Sassenheim, Warmond,
Oegstgeest en Rijnsburg weer
terug naar Katwijk. Het vouw
blad met de routebeschrijving
is verkrijgbaar bij de VVV-
kantoren in de regio en de
ANWB-kantoren voor twee
gulden vijfendertig.
,4>SCHENDAM Er
l op dinsdag 8 mei in het
mis van Leidschendam
peciale hoorzitting gewijd
het te voeren muziekbe-
na de opheffing van de
fkmuziekschool in Zoeter-
Bij de bijna 200 Leid-
idamse leerlingen van de
^muziekschool is onge-
en ontstaan over het bijna
ontbreken van infor-
over wat er in septem-
let het muziekonderwijs
eidschendam gaat gebeu-
Het Comité „Behoudt de Mu
ziekschool" heeft bezwaar te
gen het plan voortaan alleen
aan jeugdigen muziekonder
wijs te geven. De leeftijdsgrens
wordt afgewezen omdat ook in
andere sectoren van kunst en
onderwijs volwassenen de ge
legenheid wordt gegeven zich
te ontplooien. Verder zou af
schaffen van onderricht in ze
ven instrumenten en solozang
het ensemblespel in het ge
drang brengen. De organisatie
van het muziekonderwijs on
derbrengen bij de Vrije Aka-
demie De Vlietstreek (in de
nieuwe bibliotheek aan het
Fluitpolderplein) wordt door
het comité ondoordachte ge
noemd. Deze instelling zou
zich alleen bezig houden met
vormingsactiviteiten die wei
nig aanknopingspunten met
muziekonderricht hebben. Bo
vendien zou de aangewezen
ruimte ongeschikt zijn voor dit
doel.
df)SCHENDAM Provin-
Waterstaat begint bin-
iort met de aanleg van het
kilometer lange fietspad
de Vliet tussen de
jwstraat in Leidschendam
Ie Tuinbouwschool aan de
r tvlietweg. Tot de werk-
•11heden behoort ook een
dige reconstructie van de
eg tussen de Nieuw
en de De Ruyterstraat
heldenwijk).
Bij de uitwerking van de plan
nen is gebleken dat ter hoogte
van de op- en afritten van
rijksweg 4 de riolering moet
worden verlegd. Leidschen
dam wil hiervan gebruik ma
ken om de hele 25 tot 50 jaar
oude riolering tussen de Zee
helden wijk en de Nieuwstraat
te vernieuwen. De kosten be
dragen 128.000 gulden. Het
werk wordt onder toezicht van
de dienst gemeentewerken
van Leidschendam uitgevoerd
door de aannemer van de re
constructie van het weggedeel
te. Het rijwielpad is een onder
deel van het zes kilometer lan
ge fietspad tussen de Nieuw
straat in Leidschendam en de
Jan Thijssenweg in Rijswijk.
Provinciale Waterstaat is al
enkele maanden geleden be
gonnen met de bouw van een
fietstunnel onder het viaduct
van de Hofpleinspoorbaan.
„bezinning op de toekomst"
wil maken, is groot. Behalve
minister Van Aardenne zullen
de ministers Smit-Kroes (Ver
keer en Waterstaat) en Deet-
man (Onderwijs en Weten-
NOORDWIJK Konin
gin Beatrix woont woens
dag 9 mei bij ESTEC, het
centrum voor Europese
ruimtevaarttechniek in
Noordwijk, de officiële
viering bij van „Twintig
jaar Europese samenwer
king in de ruimtevaart".
Ministers uit de aangeslo
ten landen zullen tijdens
die viering met elkaar in
formeel over de toekomst
van de Europese ruimte
vaart praten en in grove
lijnen een beleid voor de
komende tien jaar vast-
stellen. Het gesprek van de afgeloj^n twintig jaar op
de Europese bewindslie- het gebied van de ruimtevaart
als koningin Beatrix de plecï
tigheden, die via de communi
catiesatelliet ECS-1 worden
uitgezonden, officieel inluidt.
Voor het publiek is er in het
technisch en wetenschappelijk
centrum van ESA in Noord
wijk een spectaculaire ten
toonstelling over alles wat zich
den, waarbij minister Van
Aardenne van Economi
sche Zaken als gastheer
optreedt, zal de basis moe
ten leggen voor de officië
le ministersconferentie
over de Europese ruimte
vaart die eind dit jaar of
begin volgend jaar gehou
den zal worden.
De politieke belangstelling
voor het feest van de ESA,
waarvan de organisatie een
heeft ontwikkeld. Deze exposi
tie is dagelijks geopend van 28
april tot en met 5 mei. Een
van de attracties is de ont
vangst van weerfoto's recht
streeks uit de ruimte van een
hoogte van 36.000 kilometer
die bezoekers mee naar huis
kunnen nemen. In het kantoor
van de VVV in Noordwijk is
al vanaf 19 april een verbin
ding met de Europese weersa-
telliet METEOSAT tot stand
gebracht.
De Europese samenwerking in
de ruimte is ontstaan uit de in
1964 in werking getreden twee
voorlopers van ESA, namelijk
ESRO (European Space Re
search Organisation) en ELDO
(European Launcher Develop
ment Organisation). Sindsdien
zijn twaalf wetenschappelijke
kunstmanen en vijf toepas
singssatellieten met succes in
de ruimte gebracht. ESA deed
haar intrede in de bemande
ruimtevaart met de Spacelab-1
missie. „ESA is de enige Euro
pese organisatie die echt iets
tot stand brengt", zegt profes
sor Massimo Trella, technisch
directeur van de organisatie in
Parijs en directeur van het
ESA-centrum voor ruimte
vaarttechnologie en -onder
zoek ESTEC (European Space
Research and Technology
Centre) in Noordwijk. „We
hebben in ieder geval bewezen
dat Europese samenwerking
kan".
Het jaarlijks budget van de
Europese ruimtevaartorganisa
tie ESA (European Space
Agency) zal volgens hem moe
ten worden Verhoogd van 2,4
naar 3 a 3,5 miljard gulden.
Een dergelijke verhoging van
de bijdrage van de elf Europe
se lidstaten is nodig wil de nu
20 jaar oude en inmiddels vol
wassen geworden organisatie
mee kunnen blijven doen in
de zich snel ontwikkelende
ruimte-industrialisatie. Met
name Japan groeit sterk uit op
dit vlak.
Trella's hoop is dan ook ge
richt op de negende mei, de
dag waarop ESA in Noordwijk
officieel haar twintig-jarig be
staan viert. „Zij zullen een po
litieke keuze moeten maken
uit een aantal nieuwe ontwik
kelingen waarvoor wij bij ESA
mogelijkheden zien", aldus de
ESTEC-directeur die graag wil
weten welke koers zijn organi
satie de komende jaren moet
gaan varen. Een van zijn voor
stellen is de ontwikkeling van
een nieuwe generatie van de
Europese Ariane-raket, die tot
nu toe zes satellieten met suc
ces in de ruimte heeft ge
bracht. Trella denkt aan een
zwaardere raket met een gro
tere motor waarmee, zelfs
mensen omhoog gebracht kun
nen worden. Hij acht deze ac
tiviteiten van groot belang in
verband met de concurrentie
van andere ruimtevaartlan
den, waar per hoofd van de
bevolking meer geld aan de
ruimtevaart wordt uitgegeven
dan in Europa.
De verantwoordelijke minis
ters zouden ook kunnen beslis
sen ESA mee te laten doen aan
de bouw van het Amerikaanse
ruimtevaartstation. Niet min
der belangrijk is volgens het
ESA-staflid de ontwikkeling
van krachtige telecommunica-
tiesatellieten die bijvoorbeeld
in clusters in de ruimte zouden
moeten opereren.
NOORDWIJK Door het
initiatief van het psychiatrisch
ziekenhuis Sancta Maria in
Noordwijk kan het werk van
Veel eieren bij Huis-Kunst-Huis
LEIDERDORP Het Huis-Kunst-Huis aan de Waterleliekreek
1 in Leiderdorp organiseert van 18 tot en met 21 april een expo
sitie van versierde eieren. Er zijn op deze verkooptentoonstel
ling meer dan 200 fraai versierde eieren te zien. De kunstenaars
Arjan Binnenkade, Tiny van Klaarbergen, Gerard Schutte, Jim
Edwards, Conny van Kooten, Wieke Vree, Margriet Houben,
José Schreuder en Lya-Louise Wolkowiski zijn daarvoor verant
woordelijk, Verder zijn er paasartikelen, eieren, hanen en zand
lopers geëxposeerd. De opbrengst van de verkochte eieren gaat
naar een goed doel.*
de Dr. Joshua Bierer Stichting
blijven bestaan. Deze stichting
bestaat sinds 1970 in Zand-
voort en exploiteert drie hui
zen ten behoeve van psychia
trische patiënten die na een
verblijf in een psychiatrisch
ziekenhuis nog enige tijd bege
leiding en verzorging nodig
hebben. De stichting raakte
echter in de problemen en het
werk dreigde te worden stop
gezet, totdat de Stichting Be
schermende Woonvormen
Zandvoort op initiatief van de
Sancta werd opgericht.
De Bierer Stichting werd en
kele jaren geleden uitstel van
betaling verleend en dreigde
failliet te worden verklaard
dat zou ernstige gevolgen heb
ben voor de vijftig personeels
leden en voor het totale pak
ket van voorzieningen op psy
chiatrisch gebied in de regio's
Zuid-Kennemerland en Haar
lem. Sancta Maria had een
goed contact met de stichting,
die ook psychiatrische patiën
ten opvangt die behandeling
nodig hebben maar niet of nog
niet in aanmerking komen
voor opname in een psychia
trisch ziekenhuis.
Sancta vangt ook veel patiën
ten uit de buur-provincie op.
Daarom zijn de besturen van
beide instanties om de tafel
gaan zitten. Na ovérleg met
het ministerie van welzijn,
volksgezondheid en cultuur is
de stichting beschermende
woonwormen Zandvoort opge
richt. Deze zal belangrijke bin
dingen hebben met Sancta. De
nieuwe stichting heeft inmid
dels van het ministerie subsi
die gekregen, waardoor de
Bierer Stichting kan worden
overgenomen. De personeels
leden zijn ook van de verande
ringen op de hoogte gesteld.
Overigens heeft het een en an
der geen gevolgen voor perso
neel en patiënten. Alles blijft
bij het oude.
