Jorvik Viking Centre York
zaterdag open voor publiek
Dit bent u
vast wel vaker
tegengekomen,
maardan
stukken duurder,
299-
28450
VERGOEDING VOOR SCHRIJVERS EN
UITGEVERS VOOR LENEN VAN BOEK
Behoud bollengrond belangrijk
voor gemeenteraad Lisse
■mc
f M-,.. 1
wmi
VROOMS DREESMANN
KUNST
CcidaeSouoo/nt
DONDERDAG 12 APRIL 1984 PAGIN,
NAUWKEURIGE NABOOTSING VAN DORP
YORK Voor de Britse
kroonprins Charles, ko
ninklijke bezoeker, eerste
steenlegger, bomenplanter
en officiële inhuldiger
van beroep, staat er vol
gende maand weer gezel
lig werk op de agenda.
Het fiere Noordengelse
York verwacht hem op 17
mei voor de inhuldiging
van een nieuwe attractie,
het Jorvik Viking Centre,
dat 2,6 miljoen pond ge
kost heeft en al met in
gang van komende zater
dag toegankelijk is voor
het publiek.
Een jaar geleden zag het ge
bouw waarin dit Viking-cen
trum ondergebracht werd er
nog uit als een parkeergarage
in aanbouw. Sindsdien hebben
handige kunstenaars en ver
nuftige technici er een onder
gronds vikingdorp aangelegd
dat „net echt" is. De huisjes en
andere onderdelen van deze
nagemaakte nederzetting be
vindt zich precies op de plaats
waar in de tiende eeuw van
onze tijdrekening vele echte
vikings woonden. Hun kleren,
schoeisel, huisjes, meubeltjes
en werktuigen werden nauw
keurig nagebootst.
York is van oorsprong een Ro
meinse stad, die Eburacum
heette en al 800 jaar bestond
toen zij omstreeks 866 vero
verd werd door de Noren en
Denen. Deze gevreesde Noor
mannen waren veel minder
barbaars dan ze door latere ge
schiedschrijvers werden afge
schilderd. Zij herdoopten Ebu
racum in Jorvik en maakten
er de vreedzame en bijzonder
welvarende hoofdplaats van
hun Engels wingewest van.
Deze situatie duurde tot in 954.
Pas toen ging Erik Bloedbijl,
de laatste Scandinavische
vorst van Jorvik dat vanaf de
Engels-Normandische tijd
York zou heten, er vandoor.
In het centrum van deze stad
bevindt zich een oude straat
die Coppergate heet. Die naam
is onder meer afgeleid van het
Noorse „gata". Haar Vikingbe
woners waren drinkbekerma
kers. Na afbraak van oude ge
bouwen werden vanaf 1976 in
Coppergate gedurende 5,5 jaar
intensieve opgravingen ge
daan, geleid door de onderne
mende Archeologische Stich
ting van York. Dit werk resul
teerde in de grootste en uitge
breidste verzameling over
blijfselen van de tiende eeuw
in het Britse rijk.
balken, gebruikt om hutten te
bouwen, ontdekt en opgegra
ven werden. De hele rondrit is
in een kwartier afgelopen. Je
stapt uit voor de ingang van
een zaaltje met een glazen kast
waarin Vikingvoorwerpen, af
komstig uit de ondergrond van
Coppergate, tentoon gesteld
Twee laarzen en een vikingpantoffel, gevonden In het Yorkse
Coppergate.
De Viking-„laag" was op som
mige plaatsen tot bijna twee
meter dik. Professionele ar
cheologen en amateur ontgra-
vers legden huisjes en werk
plaatsen bloot waarin zich nog
goed bewaarde schoenen,
werktuigen, juwelen en aller
lei keukengerei bevonden.
Wegens de grote internationa
le belangstelling voor deze
ontdekkingen werd besloten
in de kelders van nieuwe Cop-
pergate-gebouwen een ultra
modern-Vikingmuseum aan te
leggen dat het voor de bezoe
kers aanschouwelijk' zou ma
ken hoe de bewoners van Jor
vik leefden.
Authentiek
Het Vikingcentrum van York
is in feite een nabootsing, on
der de grond, van de nu alge
meen bekende openluchtmu
sea uit diverse landen, die vol
authentieke huisjes, boerderij
en, schuurtjes, stallen en var
kenshokken staan. De Viking
hutten worden bewoond door
een passend geverfde sculptu
re van mannen, vrouwen, kin
deren en dieren. Tientallen
zijn. Via een winkeltje met Vi
kingsouvenirs kom je terug in
de bewoonde wereld.
Matthijs
Daar ontmoet je een onderne
mende jonge Nederlander,
Matthijs de Jongh, uit Zalt-
bommel, die al drie jaar in
York woont. Tegen betaling
van 50 pence slaat hij voor je
een tinnen muntstuk van Jor
vik. Matthijs maakt hiervoor
gebruik van de copieën van
twee Viking-muntstempels,
die in 1980 en 1981 in Copper
gate gevonden werden. Beide
de copieën werden op 30
maart 1982 officieel ingehul
digd door prins Charles. Deze
opende toen in York een ten
toonstelling, „De Vikings in
Engeland". Met de twee stem
pels sloeg de prins bij die gele
genheid zelf een paar zilveren
medailles. Matthijs de Jongh is
er erg trots op dat hij sedert
dien deze koninklijke werk
tuigen zo maar mag gebruiken.
„Ik heb er al meer dan 16.000
exemplaren mee geslagen",
zegt hij, „en kan nog steeds
viool spelen."
geluidsbanden zorgen via han
dig verborgen luidsprekers
voor levensechte klanken,
waardoor de indruk gewekt
wordt dat het geen dode ne
derzetting is. Je hoort zwijnen
knorren, honden blaffen,
vrouwen tateren. Kooplui bie
den hun waren aan. Kinderen
zingen oud Noorse liedjes. In
de haven van Jorvik geven al
de Vikingvissers een lustig
zangconcert ten beste. Chemi
sche apparatuur zorgt overal
voor de min of meer natuurlij
ke geurtjes van deze geïmi
teerde Vikinggemeenschap.
Jammer echter dat het Jorvik
Viking Centre geen museum is
waarin iedereen ongestoord
mag rondlopen. De toegang
kost twee pond voor volwasse
nen en en pond voor kinderen.
Voor die prijs moeten de be
zoekers bij de ingang geduldig
hun beurt afwachten om
plaats te kunnen nemen in
electrische karretjes, die een
elektronisch spoor volgen dat
in de vloer verborgen is. Elk
wagentje biedt plaats aan vier
personen. Tijdens de rondrit
wordt (naar keuze) in het En
gels, Frans of Duits voor de ei
gen luidspreker van het voer
tuig verteld wat er links en
rechts te zien is.
Verleden
Het karretje rijdt eerst achter
waarts door een „tunnel van
het verleden", die met diverse
audio-visuele middelen de in
zittenden snel van het heden
in de Vikingtijd brengt. Vlak
bij de eerste hutten van de
Noormannen beschrijft het ve
hikel een korte bocht, waarna
het gewoon vooruit begint te
rijden, dwars doorheen een
van de kleine woningen en
vervolgens over de „zandweg"
tussen de huisjes naar de ha
ven, waar enkele schepen ge
meerd liggen. Hoewel het kar
retje niet snel vooruit komt,
gaat het toch te vlug om alles
grondig te kunnen bekijken.
Even buiten de nederzeting
wordt op een hel verlichte
plaats duidelijk getoond hoe
daar diverse overblijfselen van
het Vikingtijdperk van York,
waaronder brokstukken van
zware horizontale en verticale
DEN HAAG Er moet ver
goeding komen voor schrijvers
en uitgevers van de boeken,
die een openbare bibliotheek
uitleent. Dit moet in een wet
worden vastgelegd. De invoe
ring van dit leenrecht vergt
ongeveer 15 miljoen gulden en
zou bij voorkeur uit de alge
mene middelen moeten wor
den gefinancierd.
Dit staat in het advies, dat de
Interdepartementale Leen
rechtcommissie gisteren de
ministers Brinkman van WVC
en Korthals Altes van Justitie
heeft aangeboden. Over een
leenrecht voor foto's, film,
grammofoonplaten en beeld
en geluidsbanden spreekt de
commissie zich niet uit. De mi
nisters beraden zich over hun
standpunt.
De plicht tot invoering van
een leenrecht baseert de com
missie op de cultuurpolitieke
verantwoordelijkheid van de
overheid voor het openbare bi
bliotheekwerk. Voor het bere
kenen van de vergoeding aan
de rechthebbenden moet wor
den uitgegaan van het aantal
uitleningen per boek per bi
bliotheek. Voor minder uitge
leende boeken zou een hogere
vergoeding moeten worden
gegeven dan voor veel gelezen
werken.
Voor vergoeding aan de uitge
vers dient het principe van
rechtevenredigheid te gelden,
vindt de commissie.
Het leenrecht kan worden ge
regeld in de wet cp het biblio
theekwerk of in een aparte
wet. Het«ysteem moet Neder
landse schrijvers en uitgevers
aanspraak geven op een billij
ke vergoeding. De exploitatie
van de bibliotheken mag er
niet door worden belemmerd,
aldus het advies.
LISSE „Misschien lopen we
een beetje met boter op onze
hoofden en zijn we in de loop
der jaren wat ver gegaan met
de inbeslagneming van bloem-
bollengronden voor allerlei
andere dan bollenteeltactivi-
teiten, maar nu is toch echt
het moment aangebroken dat
we moeten conserveren wat
we hebben anders is de kans
niet uitgesloten dat we op den
duur naast het verlies aan
dagpuzzel
n
1 I2
1 1
n
2
■P-
Ëf
IÉ
3
M
M
MAGISCH FIGUUR
Horizontaal:
1 hemelvuur,
2 harde vrucht;
3 hachelijk.
Verticaal:
1 bastion;
2 maat. makker;
3 kostbare harssoort.
-><ei)seiu
C !»!nuiO>t z :>peM|oq i qeesujeA
•>|0!lM>j
C :toou|BM z :uies>)!|q i :|BR|uoz!JOh
teeltgronden, ook geconfron
teerd zullen worden met een
wegtrekken van de dienstver
lening en de handel vanuit
Lisse." Aldus CDA-fractie-
voorzitter H. Smith tijdens de
gemeenteraadsvergadering in
Lisse, waar onder meer het
rapport regionaal economisch
onderzoek duin- en bollen
streek ter tafel lag.
Smith stelde in dat kader, dat
de opstelling van Lisse ten op
zichte van het eindrapport
heel wat positiever is dan van
menige andere gemeente in de
Bollenstreek gezegd kan wor
den, daarmee onder meer doe
lend op uitspraken die zijn ge
daan in de raden van Katwijk,
Noordwijkerhout en Sassen-
heim.
De CDA-fractie is voor het re
aliseren van een eventuele
permanente siertuin in het
westen, die zij beslist los wil
zien van Keukenhof. De frak-
tie staat een haalbaarheidson
derzoek naar een dergelijk
project voor, ongeacht de
plaats waar dit zou kunnen
gaan gebeuren, als het maar
wel in de regio is.
De liberaal Robertus vroeg
alle aandacht voor het realise
ren van de oost-west en noord
zuid verbindingen. Hij bond
het college op het hart om zich
voortdurend in te spannen
deze zaak bij de diverse in
stanties te bepleiten. Met be
trekking tot het bedrijventer
rein merkte Robertus op, dat
het wellicht in de acquisitie
ook vermeldenswaardig is dat
Lisse ook een goede verbin
ding heeft met Schiphol. Ten
aanzien van de VVV merkte
hij tenslotte nog op, dat het
een noodzaak is dat deze in
stantie de kansen krijgt om
verder uit te bouwen en dat de
mogelijkheden onderzocht
moeten worden in hoeverre en
op welke wijze de plaatselijke
ondernemers zullen kunnen
profiteren van het feit dat
jaarlijks vele duizenden bezoe
kers het dorp bezoeken.
Mevrouw Prins (D'66) merkte
op, dat Lisse al eens meer de
boot heeft gemist als het erom
ging om uit te dragen dat er
bindingen zijn met Schiphol.
Zij zei tevens de mening te zijn
toegedaan dat men zich nu ook
weer niet al teveel op de
bloembollensektor moet rich
ten, maar er moet ook een halt
worden toegeroepen aan het
inleveren van de teeltgronden.
Met betrekking tot het positie
ve standpunt van het college
ten opzichte van de subsidië
ring en ondersteuning van een
verder uitbouwende VVV,
merkte mevrouw Prins op, dat
dit regionaal uitbouwen en sa
menwerken wellicht ook re
gionaal gefinancieerd kan
worden, want de kosten die
met eenen ander gepaard gaan
baren de fractie zorgen.
De heer Maljaars
(SGP/GPV/RPF) wilde tij
dens de beraadslagingen ook
niet voorbij gaan aan het feit
dat het niet ondenkbaar is dat
veel van de bollenhandel op
den duur zou kunnen gaan
verdwijnen. We moeten ons
bezinnen op mogelijkheden
om dat te stoppen, aldus Mal
jaars, die pleitte voor soepele
hantering van vergunningen
stelsels in ht kader van voor
spoedige economische ontwik
keling. Met betrekking tot het
bedrijfsterrein memoreerde
Maljaars, dat het te hopen is
dat Lisse ten opzichte van an
dere gemeenten een goede
concurrentiepositie inneemt
en dat de mensen die dit ge
deelte voor hun verantwoor
ding weten slagvaardig te
werk zullen gaan.
SOBI: Bestuur
Foster Parents
misleidde
het publiek
DEN HAAG Het rapport
van het accountantskantoor
Moret Limperg over het in
opspraak geraakte bestuur van
Foster Parents Plan bood on
juiste informatie over het per
centage dat FP in 1982 aan in
ternationale programma's
heeft uitgegeven. Het bestuur
van FP heeft het publiek mis
leid door deze onjuiste infor
matie door te zenden. Dit staat
in een gisteren gepubliceerde
analyse van de Stichting On
derzoek Bedrijfsinformatie
(SOBI). Volgens Lakeman is
de bewering van het betref
fende accountantskantoor dat
88,8 procent van de inkomsten
van FP naar internationale
programma's gaat, in strijd
met de waarheid. Uit het jaar
verslag van Foster Parents In
ternational blijkt, aldus de
SOBI. dat in 1982 in totaal 36
van de 52 miljoen dollar aan
internationale progamma's zijn
uitgegeven, ofwel 69,4 procent
in plaats van 88,8 procent.
Voor het nieuwe Jorvik Vi
king Centre van York wordt
een jaarlijkse toeloop van een
half miljoen bezoekers ver
wacht. Als de electrische wa
gentjes niet te veel last hebben
van kinderziekten kunnen zij
onder strikt toezicht 400 men
sen per uur door het museum
rijden. Het motto is dus; hoe
meer en hoe sneller hoe liever.
Verwacht mag worden, dat
men tot 30 minuten in de rij
zal moeten staan om te wach
ten.
Opbrengst
De opbrengst van het museum
gaat naar de Archeologische
Stichting van York, die haar
wetenschappelijk werk wil
voortzetten en het nodige geld
voor de oprichting van het
Jorvik Viking Centre niet al
leen in Engeland maar ook in
Scandinavië en de Verenigde
Staten bij elkaar gebedeld
heeft. Sommige ultramoderne
aspecten van haar nieuwe cen
trum doen onvermijdelijk den
ken aan Disney Land of een
ritje door het spookhuis op de
kermis.
Voor mensen die de Vikingtijd
serieus willen bestuderen is
een elektrische toernee van
het Jorvik Viking Centre niet
direct de beste
nieuwe wetenschappelijke
kennis op te doen, maar alle
andere bezoekers, en dan
vooral moeders en vaders met
kinderen, zullen het toch wel
een leuke belevenis vinden.
Tot 31 oktober is het Jorvik
Modem wonen had tot voor kort z'n prijs. Veel te hoog, naar de zin van
Vroom Dreesmann. Dus brengen we daar verandering in.
Op onze woonaideling vindt u een opvallend mooi ontworpen collectie,
van duurzame kwaliteit en met een prijs die u voor dergelijke
artikelen nog niet tegengekomen bent.
In deze advertentie geven we u vast een indruk.
Voor een totaalbeeld kunt u het L
beste zeli even komen kijken,
Wollen karpet
Zware kwaliteit wollen karpet,
gemaakt uit menggarens Model
"Modena". Keuze uit de gemêleerde
kleuren beige, blauw of grijs
200 x 290 cm 475.- 130 x 190 cm 199-
170 x230 cm
Witte eethoek
Een eigentijdse eethoek, in wit uitgevoerd.
De klapstoelen hebben een kunststoffen rug
en zitting. Model "Columbus"A A
Formaat tafelblad 115 x 77 cmlXUi
Comfortabel tweezitsbankje
'n Tijdloos ontwerp met 'n stevige beukehouten romp. gestof-
leerd met chenille-velours. Model"Spencer". Uit voorraad
leverbaar in naturel en blauw, taupe en rose op bestelling.
Wit, verticaal lamellengordijn
Met dit doe-het-zelf pakket, ind. duidelijklOP,
montage-instrudie. maakt u probleem-W
loos deze jaloezieën, op de maat die u k'
wenst. In Jaguard of Boudê dessin.
Prijsvoorbeeld: 180 cm j
breed x 180 cm hoog.
Er zijn nog een aantal bijkomende voordelen als u iets koopt bij Vroom 8c Dreesmann. De garantie die u krijgt.
Vroom 8c Dreesmann staat garant voor de kwaliteit. De betaalservice bijvoorbeeld. U kunt betalen in 3 maandelijkse
termijnen en dat kost u geen cent meer. Gratis bezorgen. Behalve meeneemartikelen wordt alles gratis thuis bezorgd.
I INTlRIEUR Bovendien is vrijwel alles uit voorraad leverbaar.
W Interieur Waarborg. Vroom 8c Dreesmann is aangesloten bij Interieur Waarborg. Dat is een extra zekerheid bij
de aankoop.
