elle kritiek Amerikaans
longres op leggen mijnen
FXTRA
PRUZENIN
CIJFERSPE
Sharon
schikt over
aeerderheid
innen Heroet"
Geen verdachte
orders bekend
JITENLAND
Zwarte platenmarkt in
Sovjet- Unie floreert
Libanese partijen eens
over bufferzone Beiroet
Turkse hongerstakers willen
Nederlands onderzoek naar
positie politieke gevangenen
Ijskoude doop voor nieuwkomers op de Japanse arbeidsmarkt
fieidaeSotug/ni
DINSDAG 10 APRIL 1984 PAGINA 11
kense duikers halen
|ten met gif uit zee
J>ENHAGEN Kikvorsman-
'van de Deense marine hebben
■en een aantal vaten met ge-
lentreerd gif naar boven ge-
jht, die in januari op de Noord-
iverden verloren. Het Deense
oor milieubescherming
Ide dat de werkzaamheden wa-
Ivertraagd als gevolg van het
■llen van een robot, genaamd
pond". De robot, die onder wa-
ordt gebruikt, had een „gebro-
I arm". Hierdoor moesten de
Iers gebruik maken van een
J Nederlandse vissers hadden
I maart al 16 ton van het zware
ar boven gehaald.
Britse secretaresse moet
half jaar naar gevangenis
LONDEN Sarah Tisdall, de gewe
zen secretaresse van het Britse minis
terie van buitenlandse zaken die on
langs tot een half jaar gevangenisstraf
werd veroordeeld wegens het laten
uitlekken van geheime gegevens over
de plaatsing van kruisraketten in
Groot-Brittannië, heeft gisteren het
beroep tegen haar veroordeling verlo
ren. De drie rechters van het Hof van
Beroep waren van mening dat de
straf niet te zwaar was. Zij gingen er
van dat de secretaresse zich schuldig
had gemaakt aan een „grote vertrou
wensbreuk". Sarah Tisdall geniet mo
menteel grote populariteit onder Brit
se progressieve mensen, met name
binnen de vredesbeweging.
Schmidt afgetreden als
vice-voorzitter SPD
BONN De vroegere Westduit-
se bondskanselier Schmidt is offi
cieel afgetreden als een van de
twee vice-voorzitters van de so
ciaal-democratische SPD
Schmidt (70) was bondskanselier
van 1974 tot 1982. In 1982 kwam
de door de SPD geleide coalitie
regering ten val, nadat de libera
le partij de samenwerking met de
SPD inruilde voor een coalitie
met de christendemocraten. De
SPD heeft Hans-Jochen Vogel,
fractievoorzitter van de sociaal
democraten in het parlement,
voorgesteld om Schmidt op te
volgen.
Leider van mislukte coup
Kameroen gearresteerd
LIBREVILLE-ABIDJAN De lei-
der van de vorige week vrijdag mis
lukte staatsgreep in de Afrikaanse
republiek Kameroen is gearresteerd.
Dit heeft de staatsradio van Kame
roen bekendgemaakt. Het gaat om
kolonel Saleh Ibrahim, de plaatsver
vangend commandant van de Repu
blikeinse Garde, waarvan een deel
geprobeerd heeft het bewind van
burgerpresident Biya omver te wer
pen. Van verscheidene zijden is ge
meld dat het aantal doden en gewon
den als gevolg van de mislukte coup
„zeer groot" is. Radio-Cameroun vol
staat met de mededeling dat de zie
kenhuizen in Yaoende vol zijn.
Britse koningin opent
kernfusielaboratorium
CULHAM De Britse koningin
Elizabeth heeft gisteren de officië
le opening verricht van een labo
ratorium voor experimenteel on
derzoek naar het gebruik van
kernfusie. Het laboratorium is een
onderdeel van een een gezamen
lijk project van de EG-landen. In
gezelschap van de Franse presi
dent Mitterrand, de huidige EG-
voorzitter, onthulde de vorstin een
gedenksteen en drukte op een
knop die de zware veiligheidsdeu
ren opende van het experimentele
station van „Joint European To
rus", kortweg Jet genoemd, in
Culham, bij de universiteitsstad
Oxford.
Schadeclaim
Volker
ROTTERDAM De ver
zekeraars van de bagger-
maatschappij Volker Ste-
vin zullen een schadeclaim
indienen bij de Amerika
nen, wanneer vaststaat dat
de VS verantwoordelijk
zijn voor de schade aan
een baggervaartuig van
Volker in de haven van
Managua eerder dit jaar.
JHINGTON In het
rikaans Congres is felle
ek geleverd op het besluit
de regering Reagan de
tsmacht van het Interna-
ile Hof van Justitie in Den
twee jaar lang te nege-
De Amerikaanse regering
dit bekend gemaakt in een
ïg de Nicaraguaanse rege-
voor te zijn in haar voor
nemen de acties van de Ame
rikaanse CIA in Nicaragua te
laten veroordelen door het
hof.
Niettemin heeft Nicaragua gis
teren bij het Internationale ge
rechtshof een zaak aanhangig
gemaakt tegen de Verenigde
Staten wegens geheime opera
ties. De Nicaraguaanse ambas
sadeur in Den Haag ontkende
dat er propaganda-overwegin-
gen in het spel. Nicaragua
heeft gevraagd alle door de VS
gesteunde activiteiten tegen
Nicaragua onwettig te verkla
ren. Bovendien eist men scha
devergoeding.
De voorzitter van het Ameri
kaanse Huis van Afgevaardig
den, O'Neill zei dat het „onge
lukkige besluit" van de rege
ring een ondermijning is van
38 jaar Amerikaanse steun
voor het vreedzaam oplossen
van geschillen tussen staten.
Hij voorspelde dat het bekend
worden van het aandeel van
de CIA bij het leggen van mij
nen voor Nicaraguaanse ha
vens de aanvraag van presi
dent Reagan voor 21 miljoen
dollar hulp aan anti-sandinisti-
sche rebellen kansloos maakt.
De leider van de Democraten
in de senaat, Byrd, noemde het
plaatsen van de mijnen een
„daad van terrorisme". De
mijnen hebben de afgelopen
maand twaalf schepen bescha
digd. De Amerikaanse ambas
sadrice bij de Verenigde Na
ties, Kirkpatrick, heeft tegen
de Britse Daily Telegraph kri
tiek geuit op Westeuropese
landen die het leggen van de
mijnen hekelen. Hiermee ge
ven zij aan dat zij niet inzien
wat voor een bedreiging de si
tuatie in Midden-Amerika
voor de veiligheid van de VS
vormt.
OSKOU De zwarte markt voor grammofoonplaten
>et het goed in de Sovjet-Unie. De prijs voor een clandes-
•n geïmporteerde plaat kan oplopen tot 100 roebel (onge
ler 400 gulden). Het blad van de jonge communisten in de
njet-Unie, Komsomolskaja Pravda, schreef onlangs dat
illegale markten veel jongeren aantrekken. Tijdens een
yekactie van jonge communisten werden in de Russische
id Krasnodar onlangs 536 platen opgespoord die illegaal
koop werden aangeboden. Daaronder zaten 499 produk-
i van „de bourgeois Westerse cultuur", die „geweld en
reedheid verdedigden" of getuigden van „religieus obscu-
intisme", aldus het blad.
fcJZALEM „De Israëlische ex-minister van defensie Sha-
heeft voldoende steun van partijgenoten om premier Shamir
èrslaan in de strijd om het lijsttrekkerschap bij de komende
[iezingen". Dat heeft David Magen, parlementslid voor de
bet-partij, gisteren gezégd. Volgens Magen staat de overwin-
van Sharon vast.
uit negenhonderd leden bestaande centraal comité van de
pet-partij komt donderdag bijeen om een lijsttrekker te kie-
voor de vervroegde verkiezingen op 23 juli. De voorzitter
het Israëlische parlement, Savidor, verklaarde onlangs dat
en breuk in het Likoedblok zou komen als Sharon wordt
bzen tot lijstrekker. In het regerende Likoedblok gaat de
roet-partij samen met de Liberale Partij.
Israëlische politie is ervan overtuigd de joodse terreurorgani-
TNT te hebben opgerold, die de verantwoordelijk is voor
serie aanslagen op christelijke en mohammedaanse instellin-
in Jeruzalem. Dit meldde gisteren het Israëlische regerings-
nde dagblad Ma'ariv. De woordvoerder van de politie wei-
Ie overigens elk commentaar. De politie had vier jongeren
22 tot 24 jaar gearresteerd.
eking opent
ixueuze
trs-club
CING In Peking is giste-
een luxueuze club geopend
r buitenlandse correspon-
ten in China. Doel hiervan
iet contact te verbeteren
en journalisten en rege-
swoordvoerders. Nog geen
geleden was er slechts één
foonnummer op het minis-
van buitenlandse zaken
hikbaar voor alle vragen
buitenlandse journalisten,
geeft het ministerie weke-
e briefings en alle officiële
inen hebben woordvoer-
In de nieuwe club lopen
lerinnen met stropdassen
broekpakken tussen com-
abele leunstoelen. De at-
feer staat in scherpe tegen -
ing tot de officiële regels,
het contact tussen corres-
denten en Chinese burgers
oeilijken.
60EERSTE KLAS FIETSEN!
LOTTO- EN TOTO-SPELERS: DEZE WEEK INLEVEREN!
Deze week hebben
Lotto- en Toto-spelers gratis
extra kans op een dames- of
herenfiets door mee te doen aan
het Cijferspel. Trekking: 15 april.
Natuurlijk is er ook de
gebruikelijke Cijferspel-
prijzenpot: hoofdprijs
f 100.000,-. Vraag naar
de speciale folder.
En wat voor een fiets.
Metallic bruin, trommelrem-
men voor en achter, 3-speed
Sturmey Archer-
naaf, lamp, jas-
beschermers,
pompje.
Winkeladvies
prijs: f 595,-.
Lotto-inlcveradressen
staan in de Gouden Gids.
CHEMISCHE INDUSTRIE:
DEN HAAG —Minister van
buitenlandse zaken Van
den Broek heeft de EG
voorgesteld de export van
„sleutelstoffen" alleen toe
te staan, als duidelijk is
dat de chemicaliën voor
vreedzaam gebruik be
stemd zijn. Dat is overi
gens minder makkelijk
dan het op het eerste ge
zicht lijkt. Het gaat hier
bij, aldus een woordvoer
der van Buitenlandse Za
ken, ook om een aantal
alledaagse chemische stof
fen, die bijvoorbeeld wor
den gebruikt in de land
bouw en de verf-indus-
trie.
Volgens woordvoerder P.
Kleinjan van de Vereniging
van de Nederlandse Chemi
sche Industrie is bij de aange
sloten bedrijven niets bekend
van de omstreden orders uit
het Midden-Oosten. Volgens
hem heeft het ministerie van
buitenlandse zaken enkele
maanden geleden al een on
derzoek gehouden. Daaruit zou
naar voren zijn gekomen, dat
in Nederland geen enkele van
de tien belangrijkste stoffen
voor zenuwgassen worden ge
maakt.
Ook bij de bedrijven die de
eenvoudigere grondstof
fen produceren die gebruikt
kunnen worden voor mosterd
gas, is niets bekend van een
„verdachte" order. Overigens
is ae chemische industrie, al
dus Kleinjan, altijd bereid om
mee te werken aan controle op
de leveringen aan het buiten
land.
In Rotterdamse chemische en
petrochemische kringen is het
echter al enkele jaren een pu
bliek geheim, dat Iraanse en
Iraakse handelaren met grote
regelmaat orders plaatsen voor
allerlei stoffen, die als grond
stof kunnen dienen voor che
mische wapens De orders
worden steeds bij afzonderlijke
bedrijven geplaatst, zodat geen
enkel bewijs te leveren is dat
er inderdaad componenten
worden ingekocht met het
doel hieruit chemische wapens
te maken.
Chinese astronaut mee met ruimteveer
WASHINGTON Een Chinese astronaut zal opgenomen wor
den bij de bemanning van een volgende vlucht van de Space
Shuttle. Volgens het Amerikaanse tijdschrift Aviation Week zal
president Reagan dit binnenlort bekend maken. Reagan gaat
eind deze maand naar China en verwacht wordt dat daar een
verdrag voor technologische samenwerking tussen China en de
VS ondertekend zal worden.
WEER VRUCHTELOOS GESPREK
OVER BRITSE EG-BUDRAGE
LUXEMBURG „Ik zie nog maar een mogelijkheid, namelijk
dat president Mitterrand de Britse premier vraagt: mevrouw
Thatcher hoe denkt u hier uit te komen". Dat zei gisteren in
Luxemburg de Nederlandse minister van buitenlandse zaken,
mr. Hans van den Broek, na afloop van een nieuw en opnieuw
vruchteloos gesprek dat hij en zijn collega's gevoerd hebben
over hoe de Britten in 1984 en latere jaren gecompenseerd moe
ten worden voor hun te hoge bijdrage aan de Europese gemeen
schappelijke kas. Dat nieuwe overleg heeft totaal niets opgele
verd. Verdere discussies over de Britse bijdrage acht de Neder
landse minister voorlopig „niet zinvol, zo lang uit verdere pei
lingen niet blijkt dat het licht gloort".
BEIROET Het Hoge Politieke Comité, waarin de strijdende
partijen in Libanon zijn vertegenwoordigd, heeft gisteravond
overeenstemming bereikt over het scheiden van de milities en
het instellen van een bufferzone langs de zogeheten „groene
lijn", de scheidslijn tussen Oost- en West-Beiroet.
Volgens het akkoord zal de bufferzone worden bewaakt door
2.000 man soldaten van het Libanese leger, die worden bijge
staan door Franse en Libanese waarnemers. Op het moment dat
het Hoge Politieke Comité overleg voerde, werd in en rond Bei
roet geweervuur gehoord. De Libanese president Gemayel ver
trekt donderdag naar Damascus, waar hij de Syrische president
Assad zal ontmoeten.
DEN HAAG Een dele
gatie van het Komité van
Politieke Vluchtelingen
uit Turkije heeft gisteren
in een petitie (aangeboden
aan minister Van den
Broek van buitenlandse
zaken) de Nederlandse re
gering verzocht een on
derzoek in te stellen naar
de gezondheidstoestand
en de levensomstandighe
den van politieke gevan
genen in Turkije. Sinds
vorige week woensdag
wordt door in ons land
wonende Turken op het
Binnenhof een hongersta
king gehouden in verband
met de slechte behande
ling van politieke gevan
genen in Turkije.
Eén van de hongerstakers zei
te hopen dat de Nederlandse
regering vandaag, tijdens het
debat over de Turkije-nota in
de Tweede Kamer, een duide
lijk standpunt zal innemen ten
aanzien van behandeling van
politieke gevangenen in de
Turkse gevangenissen. In de
petitie wordt de Nederlandse
regering gevraagd daadwerke
lijk stappen te ondernemen te
gen de martelpraktijken in
Turkse gevangenissen. Bij de
behandeling van de Turkije-
nota is door Harry van den
Bergh (PvdA) een motie inge
diend, waarin wordt gevraagd
er bij de Turkse regering op
aan te dringen amnestie te
verlenen aan diegenen die in
Turkije om politieke redenen
worden gevangenen gehou
den.
Volgens het Turkse comité zijn
vele politieke gevangenen
mede als gevolg van de slechte
behandeling ernstig ziek. Zij
hebben onder andere tbc, kan
ker, longontsteking, darm: en
nierafwijkingen, leveraandoe
ningen, verlammingen en psy
chische stoornissen. Volgens
het comité worden deze ge
vangenen hiervoor niet be
handeld. De massa-arrestaties
in Turkije gaan onverminderd
voort. De afgelopen twee
maanden zijn in de Oostturkse
stad Erzin<;an 2.000 mensen
opgepakt. Velen van hen zijn
gemarteld, aldus het comité.
Wel wordt in de petitie toege
geven, dat als gevolg van druk
van buitenaf de situatie van de
politieke gevangenen enigszins
is verbeterd. Het comité meent
daarom dat nu het juiste mo
ment is aangebroken om druk
uit te oefenen op de Turkse re
gering.
De Turkse premier Ozal heeft
vorige week een onderzoeks
commissie ingesteld, die de
omstandigheden in de gevan
genissen moet onderzoeken.
Als reactie hierop hebben de
hongerstakende gevangenen
in de beruchte militaire Ma-
mak-gevangenis bij Ankara
hun actie beëindigd. Zij hopen
dat de regeringscommissie een
juist beeld zal geven van de
martelpraktijken in Turkse
gevangenissen. Het Komité
van Politieke Vluchtelingen
heeft echter geen enkel ver
trouwen in de regeringscom
missie. „Een eerder door pre
mier Ozal ingestelde onder
zoekscommissie heeft indertijd
in haar verslag gemeld dat in
de periode van 1978 tot 1982
twee gevangenen als gevolg
van marteling waren overle
den. Deze uitspraak was in
strijd met die van de militai
ren. Volgens de militaire lei
ders waren er in die periode
vijftien gevangenen bezweken
aan martelingen", aldus het
Turkse comité.
mJITENHEER
TOKIO Op een bitterkoude
avond begin deze maand lie
pen tweehonderd, in witte
mantels geklede Japanse man
nen en vrouwen tot op bors
thoogte het ijskoude water van
een meer vlakbij Tokio in,
flikkerende kandelaars hoog
boven zich uit torsend. De be
proeving was een voorwaarde
om bij een Japans confectiebe
drijf in dienst te treden. „Onze
nieuwe werknemers worden
allemaal geestelijk en lichame
lijk gereinigd volgens een oud
Japans zuiveringsritueel", leg
de een van de directeuren van
het bedrijf uit
Niet alle Japanse schoolverla
ters en afgestudeerden die hun
entree maken op de arbeids
markt staat zo'n ijskoude doop
te wachten, maar een beproe
vingsperiode in een trainings
kamp is in Japan heel nor
maal. Jaarlijks worden tien
duizenden nieuwe werkne
mers naar een kamp gestuurd
dat wordt gerund door het le
ger en er zijn zelfs fabrieken
met eigen opleidingskampen
om hun nieuwe personeel de
smaak van het gemeen
schapsleven bij te brengen.
Maar welke vorm de beproe
ving ook heeft, het doel is al
tijd hetzelfde. Bij schoolverla
ters moet de invloed van de
linkse onderwijsbond worden
uitgebannen en bij afgestu
deerden de individuele hou
ding die ze tijdens hun studie
hebben ontwikkeld. Verder
moet de nieuwe werknemers
groepsdenken, loyaliteit jegens
het bedrijf, gehoorzaamheid en
discipline worden bijgebracht.
„Voor de oorlog ging iedereen
in militaire dienst, aldus een
personeelsdeskundige van de
Japanse Werkgeversfederatie.
„Dat was goed voor de geest.
De scholen van tegenwoordig
bevorderen het individuele
denken
Met het ontwikkelen van een
loyale houding jegens het be
drijf wordt al op de eerste dag
in het trainingskamp een be
gin gemaakt. Twaalf nieuwe
werknemers bij Columbus bij
voorbeeld, een fabriek die
schoensmeer maakt, moesten
de eerste dag van hun wer
kende leven beginnen met het
omknopen van een schort, om
vervolgens de schoenen van
hun directeur te poetsen. Bij
wat grotere bedrijven staat het
uit het hoofd leren van het be
drijf shed meestal bovenaan op
het lesrooster
ROBERT WHYMANT
Copyright The Guardian
