i Kruisbeeld enige echte symbool van Polen
Belgische justitie houdt
grote schoonmaak onder
illegale speelhuizen
YS: Irak bereidt
chemische oorlog
tegen Iran voor
binnenland/buitenland
ook londen zet
unesco onder druk
KRUISENOORLOG TOONT OPNIEUW DIEPE SCHEUREN IN SAMENLEVING
Nixon urenlang door
Amerikaanse televisie
aan de tand gevoeld
SIJTHOFFPERS
CekLcSommit
VRIIDAG6 APRIL 1984 PAGINA 17
PARIJS Groot-Brittannië heeft meegee-
deeld dat het voor het eind van het jaar zal
besluiten of het lid blijft van de Unesco, de
organisatie voor onderwijs, wetenschap en
cultuur van de Verenigde Naties.
In een brief aan de directeur-generaal van de
Unesco, Amadou Mahrar M'Bow, heeft de
Britse regering harde kritiek geleverd op het
politiek misbruiken van de programma's van
de organisatie en de omvang van de begro
ting. Alleen als er een radicale hervorming
komt van de organisatie, zou Londen bereid
zijn lid te blijven. Eerder maakten de Vere
nigde Staten bekend dat zij van plan zijn eind
dit jaar de Unesco te verlaten, omdat de orga
nisatie een anti-westerse politiek voert. Een
woordvoerder van de Unesco weigerde elk
commentaar.
Executie met
toeschouwers
ANGOLA Een wegens dubbele
moord veroordeelde Amerikaan is
gisteren in de gevangenis van An
gola (Louisiana) op de elektrische
stoel ter dood gebracht. De vaders
van beide slachtoffers woonden de
executie bij op uitnodiging van de
gevangenisdirectie. Het was de
derde voltrekking van de dood
straf in deze Amerikaanse staat
sinds vorig jaar november. De
35-jarige Elmo Sonnier werd in
1977 ter dood veroordeeld wegens
moord op een 18-jarig meisje en
een 16-jarige jongen. Woensdag
werden de laatste gratieverzoeken
afgewezen.
Kapers Saoedisch vliegtuig
in Istanboel overmeesterd
ANKARA Turkse speciale eenheden
bestormden gisteravond een passagiers
vliegtuig uit Saoedi-Arabië, dat tijdens de
vlucht van Damascus en Jeddah was ge
kaapt. De kapers dwongen het toestel
naar Istanboel uit te wijken, waar bijge
tankt zou moeten worden. De kapers wer
den overmeesterd en ontwapend.
Het ingrijpen van de Turken duurde ze
ven minuten en veroorzaakte geen per
soonlijke ongelukken. De kapers hadden
de verkeerstoren van Istanboel meege
deeld dat zij met hun 286 passagiers naar
Stockholm wilden vliegen. De kapers zou
den Turken of Iraniërs zijn. Het is nog
niet bekend wat de kapers wilden berei
ken met hun actie.
Afghaans verzet meldt
verovering van stad
in West-Afghanistan
ISLAMABAD Islamitische rebellen
hebben na een twee weken durend beleg
de strategisch belangrijke stad Chast-e-
Sharif in West-Afghanistan veroverd. Dit
is gisteren door woordvoerders van het
Afghaanse verzet in Iran bekend ge
maakt. Volgens hen kregen de rebellen de
stad in handen, nadat zij 50 gijzelaars had
den gemaakt, onder wie functionarissen
van de Afghaanse Communistische Partij.
Over de verliezen aan de kant van de
verzetsbeweging wilden de woordvoer
ders geen duidelijke gegevens verstrek
ken. Volgens hen zouden tijdens het beleg
niet meer dan vijftien guerrillastrijders
zijn omgekomen.
Koran nu ook
op de computer
BANGKOK De meer dan 2.000
pagina's tellende koran staat nu op
vijf computer-diskettes, dankzij een
Thaise zakenman die volgens eigen
zeggen de eerste computer heeft
ontwikkeld die de Arabische taal
machtig is. De zakenman, Siamwal
la, toonde gisteren het apparaat dat
hij samen met zijn broer en zes an
dere computerspecialisten heeft ont
wikkeld. Hij zei twee jaar aan dit
project te hebben gewerkt om de
Arabische taal en de koran voor
meer mensen toegankelijker te ma
ken. „Mensen schijnen tegenwoor
dig liever op een knop te drukken,
dan lijvige boekwerken open te
slaan", aldus Siamwalla.
Schoten in hoofdstad
van Cameroen
PARIJS In Jaoende, de hoofdstad
van Cameroen, zijn vanochtend vroeg
gedurende enkele uren schoten en ex
plosies gehoord. Dit is telefonisch uit di
plomatieke bron in Jaoende vernomen.
De beschietingen vonden vermoedelijk
in de omgeving van het presidentieel pa
leis plaats. Er zouden enkele slachtoffers
zijn gevallen.
Radio-Cameroen, die 's morgens om vijf
uur met zijn uitzending begint, kwam
uren later in de lucht. Vanochtend wa
ren de normale programma's vervangen
voor militaire muziek. De inwoners van
de hoofdstad zijn vanochtend kalm naar
hun werk gegaan.
WARSCHAU De jong
ste politieke schermutse
lingen in Polen met als
inzet de aanwezigheid van
kruisbeelden in openbare
gebouwen zijn een nieuwe
tegenslag voor het regime
van generaal Jaruzelski,
dat wanhopig streeft naar
nationale verzoening en
een herstel van de maat
schappelijke rust. Daar
naast is het heel waar
schijnlijk dat Polen als ge
volg van de kruisbeelden
affaire nog meer geïso
leerd raakt, niet alleen
van het Westen, maar ook
van de Sovjet-Unie en de
rest van het communisti
sche blok. Bij steeds meer
Polen begint de angst te
groeien dat hun land
nooit meer zijn traditione
le rol van politieke en
culturele brug tussen Oost
en West zal kunnen ver
vullen. De kruisenoorlog,
zoals het conflict om de
kruisbeelden wel wordt
genoemd, is symbolisch
voor de diepe scheuringen
in de Poolse samenleving.
Het begon allemaal een maand
geleden toen het bestuur van
een landbouwschool in Gar-
wolin, op ongeveer 60 kilome
ter van Warschau, een reeds
voor Kerstmis genomen over
heidsbesluit uitvoerde en alle
kruisbeelden uit de school ver
wijderde. De scholieren orga
niseerden een sit-in, waarop
de Zomos, de militantste vleu
gel van de politie, werden in
geschakeld. De scholieren rea
geerden daarop weer met een
demonstratie. Bij terugkeer
van een bezoek aan Latijns-
Amerika trof kardinaal Glemp
een verontwaardigde geeste
lijkheid aan die luidkeels liet
weten de kruisen in het land
te zullen verdedigen.
Generaal Jaruzelski, die kort
daarna voor het eerst sinds juli
1980 een belangrijke vergade
ring van de communistische
partij moest toespreken, stond
voor een onmogelijke opgave.
In een en dezelfde toespraak
moest hij zijn bereidheid uit
spreken tot samenwerking
met de kerk alsmede laten we
ten dat de regering geen kruis
beelden toe zal staan in open
bare gebouwen.
Ook Lech Walesa begon zich
met de zaak te bemoeien en
zei dat de Poolse autoriteiten
geen recht hebben kruisen
weg te halen. Na aanvankelijk
in alle talen te hebben gezwe
gen, reageerde vervolgens ook
de paus. Hij zei dat „we met
alle middelen die we tot onze
beschikking hebben het kruis
zijn geëigende plaats in de
Poolse samenleving moeten te
ruggeven". Het Poolse episco
paat tenslotte las afgelopen
weekeinde een brief voor in
Poolse justitie
dreigt met
sluiting school
in Gdansk
WARSCHAU De offi-
cier van justitie in de
Poolse havenstad Gdansk
heeft gedreigd een middel
bare school in die stad te
sluiten wanneer de protes
ten van leerlingen tegen
het kruisbeelden-verbod
voortduren. Dit meldt het
jongste nummer van „Soli
dariteit", het illegale or
gaan van de verboden
Poolse vakbond. Volgens
het blad vinden op ver
schillende middelbare
scholen in Gdansk protest
acties plaats tegen de eis
van de autoriteiten dat re
ligieuze symbolen uit
openbare gebouwen wor
den verwijderd. Volgens
oppositiekringen in War
schau treden de autoritei
ten de laatste tijd hard op
tegen gelovigen, met name
in het onderwijs. In Lu
blin, zo wordt van die
kant gezegd, hebben
schooldirecteuren op
dracht gekregen lijsten
aan te leggen van leerlin
gen en onderwijzers die
zich het „meest openlijk
religieus" gedragen. In an
dere plaatsen moeten on
derwijzers een verklaring
ondertekenen, waarin zij
„het wereldlijk karakter
van het onderwijs" onder
schrijven.
alle kerken, waarin stond dat
„we de kruisen willen op alle
plaatsen waar onderwijs wordt
gegeven aan de jonge genera
tie, de kinderen van een natie
die in overgrote meerderheid
christelijk is".
Macht van de kerk
Generaal Jaruzelski kan zich
onmogelijk illusies maken
over de macht van de katho
lieke kerk in Polen. Hij is ge
tuige geweest van de twee be
zoeken die de paus aan Polen
heeft gebracht en mede naar
aanleiding daarvan heeft hij in
alle rust aangedrongen op
hechtere samenwerking met
de kerk. Daarnaast heeft hij
vele nieuwe kerken laten bou
wen, propageert hij een wet
die de rol van de kerk vast
stelt en haar een erkende posi
tie geeft in de samenleving en
onderhandelt hij over diplo
matieke betrekkingen met het
Vaticaan.
De opdracht om de kruisbeel
den uit de school in Garwolin
te verwijderen was dan ook
niet van hem afkomstig, maar
waarschijnlijk van haviken in
de partij die vastbesloten zijn
de samenwerking tussen kerk
en staat te blokkeren en het
gezag van generaal Jaruzelski
te ondermijnen, Dat het kruis-
beeldenbesluit nog niet is ver
heven tot officieel regerings
beleid, moge blijken uit het
feit dat in de meeste scholen
en fabrieken de kruisbeelden
nog gewoon aan de muur han
gen.
Ondertussen is Polen als ge
volg van de kruisenoorlog
weer helemaal terug in de in
ternationale belangstelling. De
hele affaire wordt echter als
een ernstige tegenslag gezien
voor pogingen van ondermeer
West-Duitsland en in mindere
mate Groot-Brittanië, die al
enige tijd proberen de landen
van de NAVO, met name de
Verenigde Staten, over te ha
len de betrekkingen met Po
len te normaliseren en de offi
ciële contacten met het regime
van Jaruzelski te herstellen.
Tegelijkertijd lijkt de hele af
faire Polen nog verdachter te
maken in de ogen van zijn
bondgenoten in het Warschau
pact. Het conflict onderstreept
nog eens de enorme aantrek
kingskracht en macht van de
kerk in wat een socialistisch
en dus wereldlijke samenle
ving heet te zijn. Terwijl de
Poolse communistische partij
worstelt om haar geloofwaar
digheid terug te winnen,
wordt de wereld eraan herin
nerd dat het kruis het enige
echte nationale symbool van
Polen is.
Onverteerbaar
Generaal Jaruzelski kan hier
misschien nog wel mee leven,
'maar Konstantin Tsjernenko,
de nieuwe Russische leider,
vindt de zaak klaarblijkelijk
onverteerbaar. Andropov be
naderde de Poolse crisis altijd
tamelijk pragmatisch. Hij had
generaal Jaruzelski zelfs de
Order van Lenin toegekend,
maar was te ziek om de onder
scheiding persoonlijk uit te
reiken. Zijn opvolger, Tsjer
nenko, heeft tot dusver geen
stappen ondernomen om de
medaille op het uniform van
de generaal te spelden. Vol
gens betrouwbare bronnen
weigert hij verzoeken van Ja
ruzelski om een audiëntie en
heeft hij verscheidene voorge
stelde data afgewezen.
In plaats van in te stemmen
met hun beleid geeft het
Kremlin de Poolse leiders juist
het gevoel alsof de rest van
het Warschau-Pact Polen als
een vreemd land beschouwt
dat eigenlijk niet in hun orga
nisatie thuishoort. Eén Poolse
waarnemer meent zelfs dat
Polen bijna als vijandelijk ge
bied wordt behandeld. Er
wordt nog wel economische
hulp gegeven, maar met grote
tegenzin en in kleine hoeveel
heden.
Deze doodverklaring zowel
door Oost als door West heeft
onvermijdelijk gevolgen voor
het nationale gevoel van trots
en zelf-respect. Tevens ont
staan hierdoor nieuwe onze
kerheden in een toch al ern
stig verdeelde samenleving.
Algemene confrontatie
Generaal Jaruzelski wordt
niet alleen geconfronteerd met
verzet in de linkervleugel van
de partij, maar ondervindt
kennelijk eveneens moeilijk
heden met bepaalde stromin
gen in het leger, die zich af
vragen waarom zij de voor
naamste politieke last in Polen
moeten dragen. De primaat
van de katholieke kerk, kardi
naal Glemp, heeft te maken
met priesters die onwillig en
voor een deel ronduit vijandig
staan tegenover zijn pogingen
om nauwe banden met het re
gime te onderhouden. De op
positie is verdeeld in vele stro
mingen, waarvan in ieder ge
val sommige bereid zijn te ac
cepteren dat een algemene
confrontatie moet worden
voorkomen en dat de enige
hoop op veranderingen in het
doen van geleidelijke conces
sies ligt.
De intellectuelen, die zowel
onderling in de clinch liggen
als met de regering, bestaan
nauwelijks meer als afzonder
lijke machtsgroep en vinden
het steeds moeilijker om ge
beurtenissen te beïnvloeden.
De zwijgende meerderheid
tenslotte is diep teleurgesteld
in alle politieke instellingen,
inclusief het Poolse episcopaat.
Maar zoals een Pool zegt in
een verwijzing naar Anatole
France: ondanks alle inspan
ningen van politici en potenta
ten, gaat de economie en zelfs
het land vooruit.
Russische vliegtuigbouwer Antonov overleden
De Russische vliegtuigontwerper Oleg Antonov is eergisteren op
79-jarige leeftijd in Moskou overleden. Hij was onder meer de
ontwerper van het vrachttoestel An-2, dat snel het paradepaard
je van de nationale luchtvaartmaatschappij Aeroflot werd en nog
steeds veel wordt gebruikt. Ook was hij de vader van een serie
lijn- en vrachtvliegtuigen. Op de foto Antonov, gezeten achter
modellen van zijn ontwerpen.
NEW YORK Ameri
kaanse televisiekijkers
kunnen komende zondag
het eerste deel zien van
een in totaal drie uur du
rend vraaggesprek met
ex-president Richard
Nixon. Het programma is
gemaakt op basis van een
38 .uur durend gesprek
tussen Nixon en zijn vroe
gere medewerker Frank
Gannon.
Nixon zegt in het interview
onder meer, dat een president
door de inlichtingdienst op de
hoogte wordt gehouden van
het seksleven van buitenland
se leiders, onder wie wijlen
Sovjet-leider Brezjnev, die vol
gens Nixon „een rokkenjager"
was. Verder verklaart Nixon
dat hij de in het Witte Huis ge
maakte bandopnamen, die bij
droegen tot zijn val, had moe
ten vernietigen in plaats van
ze te bewaren. Als reden
waarom hij de bandopnamen
bewaarde, noemde Nixon dat
hij er van uitging dat zij
„waarschijnlijk een verzeke
ring vormden tegen personen,
die om er tussenuit te knijpen
zouden kunnen gaan liegen".
Hij zou ze dan met de waar
heid hebben kunnen confron
teren.
Volgens Nixon legden ook an
dere presidenten zoals Frank
lin Roosevelt, John Kennedy
en Lyndon Johnson gesprek
ken op de band vast. Toen hij
het witte Huis overnam van
president Johnson vond
Nixon, zo zei hij, afluisterappa
ratuur onder zijn bed in het
Witte Huis. Maar daar hoeft
men volgens Nixon niet zo
vreemd van op te kijken, om
dat Johnson vaak mensen in
zijn slaapkamer ontving.
(Van onze correspondent speeltafels in beslag geno-
Aad Jongbloed) men.
BRUSSEL De Belgi
sche justitie treedt plotse
ling hard op tegen illegale
speelhuizen. En dat ter
wijl de acht „officiële" ca
sino's, zoals in Knokke en
Spa, met rust worden ge
laten, hoewel ze geen en
kel wettelijk bestaans
recht hebben. Onder de
houders en het personeel
van de illegale casino's
zijn de afgelopen dagen
talrijke arrestaties ver
richt. Ook zijn tal van
De actie van de Belgische
justitie is vooral gericht te
gen illegale gokhuizen in de
grensstreek met Nederland.
De bloei daarvan begon in
1976, toen bleek dat uitgaan
de Belgen en Nederlanders
de avond graag wensten te
besluiten met een bezoek aan
een alternatief casino. Het
succes daarvan was zo groot,
dat men zelfs besloot tot de
oprichting van een belangen
vereniging, die er vooral
voor moest zorgen dat de on
derwereld geen greep kreeg
op deze vorm van uitgaan.
Voorzitter van die belangen
vereniging is de industrieel
Gaspard Calle, die gelooft
dat de recente acties het ge
volg zijn van het feit dat de
overheid de „officiële" casi
no's wil beschermen, omdat
daar nogal wat belasting ge
ïncasseerd kan worden.
Calle heeft inmiddels een
plan voorgelegd om een ke
ten van huizen met béhen-
digheidsspelletjes (zo noemt
hij de illegale casino's) op te
zetten. Zo'n keten zou dui
zend nieuwe banen en een
stevig bedrag voor de schat
kist opleveren. Tot dusver
heeft hij van officiële zijde
nog geen- gehoor gekregen.
(ADVERTENTIE)
Met uw krant naar
het Odenwald:
7-DAAGSE LUXE
TOURINGCARREIS NAAR
BEERFELDEN
Vertrek zaterdag 28 april 1984.
Het door een overweldigend mooi natuurschoon bekende
ODENWALD, plm. 50 km ten zuiden van Frankfurt am
Main, Is het doel van onze 7-daagse luxe touringcarrels
van zaterdag 28 april 1984 t/m vrijdag 4 mei 1984.
Onze standplaats is BEERFELDEN, gelegen aan de zacht
fluisterende bron van d9 rivier de Mumling. Het ligt midden
in het Odenwald, de schatkamer van moeder natuur en In
een stokoud maar kras plaatsje, vol antiek, oude vakwerkhulzen en leuke steegjes en doorkijkjes. In de omgeving zijn fraaie wandelroutes uitge
stippeld, die langs rijke landerijen, door bossen en voorbij sfeervolle kastelen voeren.
ONS REISPROGRAMMA IN HET KORT:
zaterdag vla de aantrekkelijke Sauerlandrotue naar de plaats van bestemming: Beerfelden.
zondag morgen vrij, middag bezoek aan de bekende abdij van AMORBACH en vervolgens langs de Main naar MITTENBERG met fraaie
vakwerkhulzen.
maandag dagtocht via de romantische Strasse, Walldurn en de schitterende Taubervallelen naar ROTHENBURG, een ommuurde Middel
eeuwse stad. nog geheel in oorspronkelijke staat. Op de terugweg nog korte bezoeken aan de stadjes SCHWABISCH, HALL en
HEILBRONN.
dinsdag ochtend vrij, mlddagtocht naar GUTENBERG met bezoek aan Ridderslot en roofvogelpark. alsmede aan een kristalslijperij,
woensdag volle dagtocht naar het romantische HEIDELBERG. Bezoek aan de stad met rondleiding door het beroemde slot. Tevens kunt u
(voor eigen rekening) een boottocht op de Neckar maken die eindigt in Neckarsteinach.
donderdag ochtend vrij, middagtocht naar het Anton Pleckachtige, sfeervolle MICHELSTADT. waarbij vooral een bezoek aan het poppenmu
seum en het oude raadhuis niet moeten wjrden vergeten,
vrijdag vertrek Beerfelden. De terugreis voert langs een cndere evenzeer mooie route dan de heenweg. Afscheidsdiner tot besluit.
De relssom voor deze romantische reis bedraagt slechts 475.-
verzekering 3 1/2/% van de relssom 6.- kosten. Niet Inbegrepen zijn de uitgaven van persoonlijke aard en de eventuele entrees en boottocht.
Inlichtingen en boekingen: telefo
nisch onder nr. 070-190882 (van
maandag t/m vrijdag van 9 tot 13
uur) of persoonlijk in onze vestiging
Spulstraat 71, Den Haag op de hoek
van het Spul.
POSTBUS 16050
2500 AA 's-GRAVENHAGE
TEL 070-190682
WASHINGTON Ame
rikaanse functionarissen
hebben gisteren gewaar
schuwd het niet uit te
sluiten dat Irak zich voor
bereidt op een grootscha
lige chemische oorlog te
gen Iran. De functionaris
sen, die anoniem wilden
blijkven, zeiden verder
dat Irak over vijf goed be
schermde fabrieken be
schikt, waar chemische
wapens worden gemaakt.
Het gebruik van chemische
wapens tegen het Iraanse le
ger, dat numeriek veel sterker
is dan de Iraakse strijdkrach
ten, toont aan dat Irak wanho
pig is geworden over het ver
loop van de oorlog, aldus de
functionarissen. Volgens hen
wil Irak door het gebruik van
chemische wapens de interna
tionale aandacht op de oorlog
vestigen. Door middel van
deze aandacht hoopt Irak de
oorlog, die haar vierde jaar is
ingegaan, te kunnen beëindi
gen, aldus de functionarissen.
President Reagans voorstel
voor een wereldomvattend
verbod op chemische wapens
lijkt weinig kans van slagen te
hebben. De Sovjet-Unie heeft
gisteren het voorstel afgewe
zen als een truck van de VS
om de eigen voorraad chemi
sche wapens aan te vullen. De
Amerikaanse vice-president
Bush zal over twee weken in
Genève toch een voorstel voor
verbod op deze wapens op ta
fel leggen.
Vier explosievendeskundigen
van een Amerikaanse oorlogs
bodem hebben in de Perzische
Golf een door een Iraaks
vliegtuig afgevuurde Exoce-
t-raket onschadelijk gemaakt.
De raket was een Griekse tan
ker binnengedrongen zonder
te ontploffen. Dit is vanoch
tend door het Amerikaanse
ministerie van defensie be
kendgemaakt.
