Wie is aansprakelijk
bij medische fouten?
Ij
Kans op plaatsing van
kruisraketten miniem
NI
NI
KONINKLIJK
HUIS
Grote toekomst houten huizen
Ambtenarenbonden
hevig in conflict
met minister
Ontslagleeftijd militairen minder snel verhoogd
•^BINNENLAND
EeidaeSomcwit
DONDERDAG 5 APRIL 1984 PAGINA 13
COLLEGEGELD
j^GAAT OMHOOG
Yl DEN HAAG De collegegelden
Ivoor het wetenschappelijk onderwijs
en het hoger beroepsonderwijs gaan
iet ingang van het studiejaar
,184-1985 omhoog met tien respec
tievelijk acht gulden. Dit heeft mi
nister Deetman van Onderwijs en
Wetenschappen bepaald. De verho
ging is het gevolg van de in 1983 ge
stegen lonen en prijzen, aldus het
departement van Onderwijs en We
tenschappen in een toelichting. Stu
denten in het wetenschappelijk on
derwijs gaan met ingang van het ko
mende studiejaar 898 gulden college
lid betalen (was 888 gulden) en
iBO-studenten gaan 778 gulden be
talen (was 770 gulden).
„Gewone man" met
ontslag bedreigd
ROTTERDAM De 21-jarige G. van
Broekhoven uit Rotterdam loopt het risico
zijn baan als monteur bij een bandenimpor
teur kwijt te raken, omdat hij er op staat
zijn werk te doen met de „gewone man"-pet
van de VARA op zijn hoofd. Zijn baas N.
Alessi heeft Van Broekhoven naar huis ge
stuurd omdat hij vindt dat de monteur de
klanten van het bandenbedrijf niet getooid
met dit hoofddeksel onder ogen kan komen.
Als Van Broekhoven zijn pet onder het
werk niet afzet wordt hij ontslagen, zo heeft
Alessi hem per brief laten weten. Gisteren
is de monteur niet op zijn werk verschenen.
De directeur hoopt overigens dat Van
Broekhoven nog van gedachten verandert.
De VARA deelt de petten sinds enige tijd
uit aan haar nieuwe leden.
„Marokkaantje
moet blijven"
ARNHEM Het plat-
form van organisaties
van buitenlanders in
Arnhem is verontwaar
digd over de situatie
waarin de 12-jarige Ma
rokkaanse jongen Yous-
sef Hatimi zich bevindt.
Dat schrijft het platform in een brief aan staatsse
cretaris Korte-Van Hemel van justitie. Het minis
terie wil Youssef, die nu bij zijn vader in Ede
woont, het land uitzetten. Youssef kwam in sep
tember 1982 naar Nederland omdat zijn oma, die in
Marokko voor hem zorgde, te oud en te ziek was
geworden. De president van de rechtbank in Arn
hem heeft vandaag uitspraak gedaan in een kort
geding, dat is aangespannen om uitzetting van de
jongen te voorkomen.
RPF wil hogere vergoeding
voor Urker vissers
DEN HAAG De Urker vissers die
dertien van de op de Noordzee ver
loren Deense vaten landbouwgif aan
land hebben gebracht hebben recht
op een hogere vergoeding dan de
tweehonderd gulden per vat die hun
is gegeven. De overheid moet in
overleg met andere EG-lidstaten en
in het bijzonder Denemarken over
leggen over een hogere schadeloos
stelling. Dit stelt het RFP-Tweede-
Kamerlid Wagenaar in vragen aan
minister Smit-Kroes (verkeer en wa
terstaat). Volgens Wagenaar dekt de
200 gulden bij lange na niet de scha
de die de vissers aan hun sleepnetten
hebben opgelopen. Wagenaar wijst
er op dat de vissers de Noordzee en
de omringende landen voor een mi
lieuramp hebben behoed.
Financiën: op blauwe
envelop geen postzegel
DEN HAAG Op de blauwe belastingenvelop
hoeft per 1 april geen postzegel. Dat heeft het
ministerie van financiën gistermiddag meege
deeld. Rondom de frankering van de belastin
genveloppen was verwarring ontstaan, nadat
het Kabinet besloten had dat vanaf volgend
jaar de overheidsdiensten hun post niet langer
ongefrankeerd mogen verzenden.
Het CDA had hierover vragen gesteld, naar
aanleiding van berichten dat de PTT ongefran-
keerde dienstenveloppen (met soms de belas
tingaangifte daarin) zou openen om de afzender
te achterhalen en de brief vervolgens te kun
nen retourneren. Als de belastingaangifte in de
officiële blauwe enveloppe wordt gestopt, zo
blijkt uit het antwoord van Korthals Altes (jus
titie), wordt hij normaal bezorgd op het ant
woordnummer van de desbetreffende belas
tinginspecteur.
Ontsnapte man
aangehouden
TILBURG Een 24 man sterke
eenheid van de rijkspolitie en ge
meentepolitie heeft vannacht in
een flat in Tilburg de 28-jarige
ontsnapte gevangene J. de W.
aangehouden. De W. was zondag
nacht uitgebroken uit het huis
van bewaring in Breda, waar hij
een straf uitzat van tien jaar we
gens doodslag op een Tilburgse
lederwarenfabrikant. Volgens
een politiewoordvoerder heeft de
eenheid invallen gedaan in twee
woningen. In een van de flats
werd De W. aangetroffen. Met
hem werden nog twee andere
personen aangehouden, de 19-ja-
rige J.R. en de 25-jarige A.M.,
beiden uit Tilburg.
CONSUMENTENBOND SPANT PROEFPROCES AAN TEGEN ZIEKENHUIS
DEN HAAG Wie in
in winkel een Japanse
imputer koopt die het
iet goed blijkt te doen,
;aat terug naar die win-
:el. De verkoper zorgt er
door dat het apparaat
ivordt gemaakt, desnoods
n Japan. De koper hoeft
liet zelf naar Japan. Wie
n een ziekenhuis een on-
leugdelijke pacemaker
ngeplant heeft gekregen
daardoor een tweede
jperatie heeft moeten on-
iergaan, kan niet bij het
tiekenhuis reclameren,
maar moet in de clinch
met de fabrikant van de
^■pacemaker. Met andere
(woorden: wat in het dage
lijkse leven gewoon is, is
in de gezondheidszorg nog
ongewoon.
feen argeloze patiënt die meent
'Mlflat er iets niet helemaal in
«wljrde 's met een medische be-
■Hftandeling of met de kosten
■■^daarvan, merkt hoe de betrok-
rEDken partijen elkaar de verant-
W' woordelijkheid in de schoenen
proberen te schuiven. De spe-
Jejalist verwiist naar Hp directie
Gl
Mr. J. Nijgh: ,,Het is niet de bedoeling de artsen beentje
te lichten".
jcialist verwijst naar de directie
'au. het ziekenhuis, die weer
laar het labaratorium, die
'eer naar de anesthesist, die
naar de specialist, enzo-
roort. Zonder een bijkans on-
lenselijk doorzettingsvermo
gen is het onbegonnen werk
im als patiënt je al dan niet
rermeende recht te halen.
Ir zijn harde voorbeelden van
nensen bij wie het iverkeerde
>een werd afgezet of, zoals pas
og, van een meisje dat in een
iekenhuis te Den Bosch over-
eed als gevolg van een fout bij
Maar om bij het
roorbeeld van de pacemaker
e blijven, er loopt al enkele
klacht van een man
lit Hillegom die via een opera-
ie een pacemaker kreeg, die
ichter niet goed bleek te func-
ioneren en waardoor een ex-
ra operatie nodig werd. Het
liekenhuis stelde zich op het.
itandpunt dat het niet hoeft in
e staan voor de deugdelijk-
ïeid van een pacemaker. Het
iet de patiënt in de kou staan
net de mededeling dat hij met
ijn klacht naar de importeur
noest. En de importeur meid-
Ie dat hij bij de Amerikaanse
abrikant moest zijn.
Iet werd de man te gortig en
lij legde legde zijn klacht voor
Consumentenbond.
)eze besloot er een proefpro-
es van te maken, in de hoop
lat bij dit soort gevallen de ju-
idische problemen voor eens
n voor altijd de wereld uit
uilen zijn. De zaak komt op
0 april voor de Haarlemse ar-
ondissementsrechtbank, maar
mdat het een zogeheten bo-
ëmprocedure is, waarbij al-
een een schriftelijke wisseling
van stukken plaatsvindt, kan
de uitspraak één a twee jaar
op zich laten wachten.
Misser
"Mr. Koos Nijgh is de jurist van
de Consumentenbond die dit
proefproces heeft voorbereid.
Hij bepleit dat het ziekenhuis
aansprakelijk hoort te zijn
voor alles wat er binnen zijn
muren met de patiënt gebeurt.
Die patiënt moet zijn recht
dan ook altijd bij het centrale
punt, het ziekenhuis kunnen
halen, dat daarna zelf moet
uitzoeken wie voor de misser
verantwoordelijk is en op wie
de schade kan worden ver
haald. Het ziekenhuis kan dat
immers veel beter en heeft
daarvoor ook veel meer moge
lijkheden, terwijl voor de pa
tiënt de problemen (eenvou
dig) zijn opgelost. Daardoor
zou ook worden voorkomen
dat er, zoals in 1968, door de
Hoge Raad tot schadevergoe
ding wordt beslist omdat er bij
een hartoperatie een verwijt
bare fout was gemaakt, maar
dat het zover niet kwam om
dat de verkeerde persoon op
die fout was aangesproken.
Informatie is een trefwoord in
de visie van Koos Nijgh. Men
sen zijn heel slecht op de hoog
te van de gang'van zaken, we
ten niet wat je wel en niet mag
verwachten en begrijpen niets
van de financiële kant van de
zaak. Een fondspatiënt zal vol
gens hem ongetwijfeld anders
gaan denken als hij precies
weet wat er gebeurt, waarom
het gebeurt en hoe veel het al
lemaal kost. En de mensen die
particulier verzekerd zijn en
dus voor één en dezelfde be
handeling rekeningen krijgen
van alle denkbare instellingen
en artsen, zullen ook niet zo
snel met vragen blijven zitten.
„Betere prijsindicaties vooraf
en een specificatie van de re
kening achteraf zouden veel
problemen bij voorbaat kun
nen voorkomen", stelt Nijgh.
„Een patiënt, of die nu wel of
niet in het ziekenfonds zit, kan
dan bekijken of alle handelin
gen inderdaad zijn gedaan. Hij
is een goed controleur. Wie nu
ineens bijvoorbeeld een reke
ning krijgt van het labaratori
um is stomverbaasd als hij eer
der al een rekening van de
specilist of het ziekenhuis
heeft gehad. En wie moet je er
dan op aanspreken als je er
ontevreden over bent? Je kunt
van het kastje naar de muur
worden gestuurd en dat er
vaart iedereen als onrecht
vaardig, ook al is het meestal
te verklaren dat het gebeurt.
Als je dat soort dingen dus
duidelijk regelt, lever je een
bijdrage aan het wegwerken
van bestaande vooroordelen
en voorkom je ook dat mensen
met onnodige of zinloze klach
ten komen. Nu komt iedereen
echter terecht in een sfeer van
geheimzinnigheid, of het nou
om eenvoudige of ingewikkel
de ingrepen gaat".
Grove onkunde
Een ander probleem is dat me
dici niet aansprakelijk zijn te
stellen voor alle fouten. Een
fout moet verwijtbaar zijn en
dat komt er ruwweg op neer,
dat moet worden aangetoond
dat die fout het gevolg is van
grove onkunde. Artsen hoeven
daarom niet zo bang te zijn dat
ze bij de eerste de beste klacht
met geld over de brug hoeven
te komen. Toch zijn ze heel te
rughoudend met informatie en
voelen ze elke kritiek als een
inbreuk; zeker kritiek van col
lega's die door een patiënt heel
goed als deskundigen kunnen
worden ingeschakeld.
Nijgh: „Artsen zeggen dat het
geven van informatie, bijvoor
beeld via inzage in het dossier,
de patiënt kan schaden. In
sommige gevallen gaat dat
misschien op, maar ze vinden
dat ook als er sprake is van in
formatie die absoluut geen
schade kan berokkenen. Het is
niet zo leuk voor de medici,
maar we gaan er onherroepe
lijk naartoe, dat patiënten
rechtstreeks inzage in hun me
disch dossier krijgen. En dat is
maar goed ook, want wie meer
weet, kan betere vragen stel
len en heeft beter inzicht in
het medsich handelen. Boven
dien kan hij daardoor beter
zicht houden op de eigen situa
tie. Daarmee kun je vooraf
veel voorkomen. Want vergeet
ook niet, dat het niet plezierig
is voor een arts als hij voor het
medisch tuchtcollege moet ko
men, ook al heeft-ie gelijk".
„Het is dus zeker niet de be
doeling de artsen nu eens
beentje te lichten. Het gaat
hier om een structurele veran
dering, waarbij emotionele be
zwaren moeten worden over
wonnen. Natuurlijk worden
zeggenschap en bevoegdheden
van de arts enigszins ingeperkt
als die verandering wordt in
gevoerd, maar daar kunnen ze
zelf ook wel degelijk baat bij
hebben. Neem ingrijpende za
ken als abortus en euthanasie.
Is het eerlijk een arts daarbij
helemaal alleen te laten bepa
len wat er gebeurt? Wij den
ken aan afspraken, op ver
schillende manieren, zoals
wettelijke regelingen en mo
delovereenkomsten. Nu is het
zo dat wat een arts doet, wordt
getoetst aan wat onder be
roepsgenoten gebruikelijk is.
Dus hun normen geven de
doorslag, zonder dat er overleg
is met de patiënt. Er zijn ver
schillende visies op allerlei
problemen, niets ligt vast en
daardoor ben je als patiënt ge
noodzaakt iedere keer weer
naar de rechter te lopen als je
iets wilt afdwingen. Als je je
medisch dossier rechtstreeks
wilt inzien, dus zonder tussen
komst van een ander en de
arts wil dat niet, dan moet je
dat via de rechter afdwingen.
En dat is een moeizame en
dure weg. Met een duidelijke
en eenvoudige procedure
dus niet versnipperd maar
overal hetzelfde kun je dat
oplossen".
DICK HOFLAND
De agenda voor de leden
van het Koninklijk Huis is
als volgt:
6 april
Prins Claus woont in het
Amsterdams Sonesta Ho
tel de opening bij van een
symposium, dat de Neder
landse Vereniging voor
Cardiologie ter gelegen
heid van haar 50-jarig be
staan organiseert.
UTRECHT In Neder
land bestaat een markt
voor zeker een miljoen
houten huizen en mis
schien wel voor het dub
bele daarvan. Dit zei ir.
W. Koning, directeur van
Wilma Nederland, giste
ren op de studiedag over
houtskeletbouw van de
Ingenieursvereniging Ni-
ria in Utrecht.
Houten huizen hebben onge
veer 30 tot 40 procent minder
gasverbruik dan de huidige
gietbouwhuizen (beton en bak
steen), geïsoleerd volgens de
huidige normen. Gelet op de
wensen van de consument, de
lagere vaste lasten en het aan
bod van de aannemers is te
voorzien dat de produktie in
de houtskeletbouw van 1300
huizen in 1983 zal toenemen
tot 5000 huizen per jaar in
1990.
Van de in totaal vijf miljoen
huizen in ons land waren er
vorig jaar 5000 in hout uitge
voerd. Uit een onderzoek dat
door Wilma en de TH Eindho
ven is gehouden, blijkt, dat bij
vrije keus bij verhuizing 60
procent van de bewoners kiest
voor een stenen of betonnen
huis en 40 procent voor een
houten huis.
Krakers
verwijderd
Na een lange reeks van
onderhandelingen, drei
gementen en schermut
selingen met sympathi
santen van de krakers, is
de ontruiming van een
gekraakte fietsenfabriek
in de Rotterdamse wijk
het Oude Noorden gister
middag tenslotte toch
zonder al te veel geweld
verlopen. Nadat een ta
kelwagen de toegangs
poort had geramd gingen
enkele tientallen politiea
genten het gebouw bin
nen en verwijderden de
circa 12 krakers die zich
daar bevonden.
Op de foto rechts, geno
men voordat de ontrui
ming plaats vond, maakt
een van de krakers vanaf
de schoorsteen van de
fabriek zijn ongenoegen
over de op handen zijnde
actie kenbaar. Na afloop
van de ontruiming braken
rellen uit en werd een
medestandster van de
krakers gearresteerd
(foto rechts).
MIENT JAN FABER:
DEN HAAG „De kans
dat de kruisraketten in
ons land worden geplaatst
acht ik miniem. Er is een
zeer grote kans dat de uit
komst nee zal zijn". Dit
heeft IKV-secretaris
Mient Jan Faber gisteren
op een persconferentie
van het Komitee Kruisra
ketten Nee (KKN) gesteld.
Volgens Faber zou het een
slechte zaak zijn als het kabi
net in juni weer de definitieve
beslissing over de plaatsing
van de raketten voor zich uit
zou schuiven, terwijl de bouw
van de rakettenbasis in
Woensdrecht doorgaat. „Dat
zou de meest schaamteloze op
lossing zijn. Zo'n besluit zal ze
ker razernij oproepen onder
de Nederlandse bevolking", al
dus de IKV-secretaris.
KKN-voorzitter Strikwerda
maakte gisteren bekend, wel
ke acties in de week van 6 tot
en met 12 mei tegen de plaat
sing van de kruisraketten in
Europa zullen plaatsvinden.
De manifestaties moeten „alle
twijfelaars over de streep te
trekken", aldus Strikwerda.
Het KKN heeft voorlopig geen
plannen voor een nieuwe lan
delijke manifestatie tegen de
plaatsing. Evenmin wordt
worden de acties in Woens
drecht geconcentreerd. Faber:
Woensdrecht neemt nu geen
bijzondere plaats in. Het gaat
nu om de parlementaire be
sluitvorming in Den Haag".
De organisatoren willen zich
in de actieweek iedere dag op
een andere doelgroep gaan
richten. De eerste actiedag,
zondag 6 mei. staat in het te
ken van de kerken. Door ker
kelijke vredesorganisaties als
IKV en Pax Christi zullen die
dag kerkwakes worden gehou
den.
Op de maandag zijn de ge
meente- en provinciehuizen
het doelwit van de manifesta
ties. Dinsdag zijn dat de ge
zondheidszorg en de ouderen;
woensdag zijn er acties op
scholen te verwachten. Op de
donderdag zullen de acties bij
het bedrijfsleven plaatsvinden.
Het FNV zal de bedrijven op
roepen om die dag tot werkon
derbrekingen over te gaan.
Vrijdag 11 mei, een dag voor
de slotmanifesties, zal aan Ka
merleden in de regio lijsten
met handtekeningen tegen de
kernwapens worden aangebo
den. En op zaterdag 12 mei
vinden regionale slotmanifes
taties plaats in onder meer
Den Haag en Leiden.
(Van onze sociaal-economische redactie)
DEN HAAG Tijdens het centraal georganiseerd
overleg tussen de ambtenarenbonden en minister Riet
kerk van binnenlandse zaken is het gisteren tot een
hevig conflict gekomen over de toekenning van twee
extra vrije dagen aan ambtenaren en trendvolgers en
de volledige herbezetting in het verlengde daarvan.
„Er is in een uitermate onaangename sfeer vergaderd en er wer
den uitdrukkingen gebezigd, die in deze vergaderingen niet ge
bruikelijk zijn", zo werd na afloop gesteld.
Begin dit jaar beloofde de minister het hele overheidspersoneel
en de trendvolgers twee vrije dagen in ruil voor het inleveren
van de prijscompensatie met de toezegging, dat er volledige her
bezetting zou plaats vinden. Voor dit laatste had hij per jaar één
procent van de loonsom (690 miljoen gulden) beschikbaar, neer
komende op circa 12.000 arbeidsplaatsen.
De wrevel van de bonden werd veroorzaakt doordat de minister
deze toezegging nog steeds niet officieel heeft gemaakt. Daar
door kunnen de twee vakantiedagen nog niet worden opgeno
men. kunnen geen mensen wórden aangenomen voor de herbe
zetting en kunnen zelfs cao-onderhandelingen voor de zoge
naamde trendsector niet op gang worden gebracht.
Rietkerk stelde, dat de officiële regeling er nu spoedig zal ko
men en dat de herbezetting omstreeks 1 juli kan beginnen. De
bonden zien hierin een manoeuvre om dit jaar slechts de helft
van het beschikbare jaarbedrag te besteden. „Rietkerk heeft ge
woon een paar honderd miljoen gulden weggegeven. Daardoor
komen ettelijke duizenden werklozen, die zitten te popelen om
werk, later aan de bak", zei AbvaKabo-voorzitter Jaap van de
Scheur na de vergadering.
Nederland. Hollandscheveld/
Drenthe. 5-pers. bungalows vlak
bij recreatiepark en zwembad.
Per bungalowp.n. O/C
Hs 84.- Ls ZO."
Spanje. Tossa/Costa Brava.
Vakantiepark, velefaciliteiten.
Nieuw kindergedeelte.
Blokhut max. 4 pers) O C
p.n.v.a. Hs 100.-Ls J J."
BOEK BU DE ANWB.
DAT VOORKOMT VERRASSINGEN.
Duitsland. Haren/Ems. Vakantie
park net over de grens. Geheel
op kinderen ingesteld.
Per bungalow p.n. C')
fis 105.-Ls JJ."
Oostenrijk. Götzens/Tyrol.
Familiepension. Gunstig gelegen.
Speeltuin. Zwembad.
Halfpension. A A
P.p.p.n.v.a. Hs 50.-Ls HG.
Duitsland. Daun/Eifel. 5-pers.
bungalows in zeer fraai park.
Velefaciliteiten.
Per bungalow p.n. 11/1
Hs 143.-Ls
Oostenrijk. Walchsee/TyroL
O-daagse treinreis. Appartement
(max. 4 pers.) aan meer. Vele
faciliteiten. P.p.v.a. A tl tl
Hs698.-Ls 400."
Frankrjjk. Mimizan/Les
Landes. 4-pers. bungalowtent.
4-sterren camping. K inder-
vriendelijk strand. O'ir
P.w. Hs805.-Ls JZj."
Zweden. Leksand/Dalama. In
bos. aan ongevaarlijk meer gele
gen bungalows (6 pers.). Ideale
bestemming. (1(1
P.n.v.a. Hs 96.- Ls OO."
Frankrjjk. Boulouris/Rivièra.
1 O-daagse treinreis naar gezellig
vakantiepark. Hal/pension.
Grote kinderkorting. C O
P.p. Hs 645- Ls «3 ZO
Portugal. Praia d'Alvor/Algarve.
15-dgse vliegreis. Extra Martinair-
kinderkorting. A pp. (max. 4 pers.)
Hs 1309.- Ls 847."
ANWB-Leiden. Stationsweg 2. tel. 071-146241.
ANWB
UW VAKANTIE IS BEANGRUK GENOEG
OM M TE BOEKEN BU HET REISBUREAU VAN DE ANWB
(Hs Hoogseizoen. Ls Laagseizoen). 40390
FRIEMELS
mè**-
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG Staatsse
cretaris Hoekzema (De
fensie) is teruggekomen
van het sinds juli 1982 be
staande plan om de ont
slagleeftijd van beroeps
militairen binnen enkele
jaren te verhogen tot 58
jaar. In een brief aan de
Tweede Kamer heeft hij
meegedeeld, voorlopig al
leen een geleidelijke ver
hoging tot maximaal 55
jaar voor te staan.
Het nieuwe voorstel van
Hoekzema houdt in dat de of
ficiële ontslagleeftijd voor mi
litairen bij de land- en lucht
macht (die al 55 iaar is) in ie
der geval tot 1990 ongewijzigd
blijft.
Voor het marinepersoneel, dat
nu op 50-jarige leeftijd de
dienst verlaat, wordt de ont
slagleeftijd tot 1990 wél ver
hoogd, maar de mate waarin
hangt af van rang en functie.
Vlag- en hoofdofficieren zul
len vanaf 1 juli 1985 pas op 55-
jarige leeftijd uit dienst mogen.
Op diezelfde datum wordt
voor de lagere officiersrangen
de ontslagleeftijd vastgesteld
op 52 jaar.
Voor de laagste rangen, de
„schepelingen", blijft de leef
tijdsgrens 50 jaar omdat een
verhoging van hun ontslag
leeftijd teveel nadelige finan
ciële en personele gevolgen
zou hebben.
Alle militairen van wie de
ontslagleeftijd niet dwingend
wordt verhoogd (land- en
luchtmachtpersoneel en sche
pelingen) worden overigens
wel gestimuleerd om vrijwillig
nog maximaal drie jaar te blij
ven. De militairen zijn tevre
den nu Hoekzema heeft beslo
ten een besluit tot verhoging
van de ontslagleeftijd uit te
stellen.