TAFEL
Ook in YS groeiend verzet
tegen defensiebelasting
BTÜTl
Pt;
m Je.
Paus bemoedigt
salesianen
Leiding kerk in Hongarije neemt
verder afstand van basisbeweging
kerk
wereld
£eidóc@otucuit
„Monteurs" van Challenger klaar voor
gecompliceerd herstelwerk in ruimte
So joez met eerste
Indiase astronaut
in baan om aarde
ACHTERGROND
CcidoeSowont
WOENSDAG 4 APRIL 1984 PAGINA 2
J. Rademaker directeur van Memisa
Met ingang van april is benoemd tot algemeen directeur van
Memisa de heer J. A. M. Rademaker (46). Hij volgt als zodanig
de heer R. M. Smulders op, die deze functie sinds oktober 1977
heeft vervuld, maar haar om gezondheidsredenen moet neerleg
gen. De heer Smulders zal adviseur blijven.
De nieuwe directeur was sinds 1970 in dienst bij DSM. De laatste
jaren was hij algemeen directeur van een vestiging van de DSM
in Mexico.
Samen met de directeur „Uitzendingen", de heer F.T.B. Puls
gaat de heer Rademaker de directie vormen van „Memisa Medi
cus Mundi", een integratie van Medicus Mundi Nederland en
Memisa. Medicus Mundi is een organisatie, die een kwart eeuw
geleden werd opgericht door de Katholieke Artsenvereniging,
met als taak verbetering van de gezondheid in de ontwikke
lingslanden door het uitzenden van artsen. Het is de bedoeling,
dat beide stichtingen in de komende maanden fusioneren. Pater
E. Roebroeck, provinciaal van de paters augustijnen zal het
voorzitterschap van de nieuwe organisatie „Memisa Medicus
Mundi", op zich nemen.
DISK wil handtekeningen kerkgangers
tegen verlaging uitkeringen
De taakgroep WAO van DISK Dienst in de Industriële Samenle
ving vanwege de Kerken) heeft een handtekeningenactie ontke
tend tegen korting op sociale uitkeringen. Het is de bedoeling, dat
de verklaring ter ondertekening wordt aangeboden in de kerken
op 29 april en 6 mei. DISK heeft 6 mei aangewezen als „zondag
van de arbeid", doch heeft voor deze gedachte nog geen ruime
steun in kerkelijk Nederland gevonden.
De verklaring spreekt ongerustheid uit over het huidige beleid van
de Nederlandse regering op het gebied van de sociale uitkeringen
en wijst verdere verlaging daarvan af. Gevraagd wordt om een be
leid, dat sociale zekerheid en werkgelegenheid centraal stelt.
DISK vindt, dat de hierbij te voeren financiële politiek zowel moet
zijn gebaseerd op solidariteit tussen betaald werkenden en uitke
ringsgerechtigden, als op de bereidheid andere financiële mogelijk
heden te benutten.
Paus Johannes Paulus II heeft de rond 18.000 Salesia
nen van Don Bosco op de hele wereld dringend ge
vraagd, niet te versagen temidden van de moeilijkhe
den van onze tijd. Hij sprak het generaal-kapittel van
de orde, dat thans in Rome zijn jaarvergadering houdt,
gisteren toe. Hij legde er de nadruk op, dat niemand
zich door de verzoeking moet laten meeslepen, dat zijn
werk niets waard is, omdat een geseculariseerde sa
menleving boven de wereld uitgaande waarden niet
erkent.
De salesianen doen er volgens de paus goed aan,
steeds het voorbeeld van hun stichter voor ogen te
houden.
Steeds meer Amerikanen
maken via het belasting
biljet hun gewetensbe
zwaren tegen de defen
siebelasting kenbaar. Zij
volgen daarin het voor
beeld van de r.-k. aarts
bisschop van Seattle,
Raymond Hunthausen,
die zijn weigering toe
lichtte met de opmer
king: „Geef een met
kernwapens uitgeruste
keizer wat des keizers is:
weiger defensiebelas
ting".
Het aantal belastingweige
raars is volgens de Ameri
kaanse belastingdienst geste
gen van 1.176 in 1980 tot
5.017 in 1983. Het coördina
tiecomité van belastingweige
raars, gevestigd te New York,
schat het aantal tussen de
tien- en twintigduizend.
Ook het aantal vredesfond-
sen waarheen het ingehou
den belastinggeld gaat, is in
die periode gestegen en wel
van 36 tot 65. Het fonds van
de campagne „Gewetens en
defensiebelasting" te Bellport
(staat New York) steeg van
135.000 dollar (400.000 gul
den) in 1983 tot ruim 250.000
dollar (750.000 gulden) dit
jaar. Ook aartsbisschop Hunt
hausen heeft zijn ingehouden
belastinggeld afgedragen aan
dit fonds, dat het geld be
waart tot het Amerikaanse
Congres de instelling goed
keurt van een „Belasting
fonds voor de wereldvrede"
(World Peace Tax Fund).
De Raad van Kerken in de
Verenigde Staten, die 31 pro
testantse en orthodoxe kerk
genootschappen omvat, heeft
een handleiding uitgegeven
onder de titel „De kerken t
de beweging weigering de
fensiebelasting" uitgegeven.
In het voorwoord wordt ove
rigens opgemerkt, dat de
meeste lidkerken nog geen
voorstander van deze vorm
van verzet zijn.
Ondertussen zint de overheid
op tegenmaatregelen. Reeds
in 1982 werd een boete van
500 dollar (1500 gulden) ge
steld op het „frivool" invul
len van het belastingbiljet.
De belastingdienst pakt ook
steeds vaker de gemeente
aan, waarvan de predikant
de defensiebelasting weigert
te betalen. In Nederland
doen, volgens cijfers van de
Beweging Weigering Defen
siebelasting, ongeveer drie
duizend personen mee aan
een dergelijke actie.
Diens leer is immers temid
den van de woelige baren
van de tijd steeds overeind
gebleven. De in het jongste
verleden waar te nemen
meerdere roepingen zag de
paus als een teken van troost
en hoop.
De paus riep de salesianen
tenslotte op, het bijzondere
charisma van de orde in de
vorm van vormingswerk en
onderwijs aan de jeugd, door
te trekken naar de toekomst.
„De jeugd-van-vandaag heeft
geestelijke leiding nodig en is
zich van deze noodzaak be
wust", aldus Johannes Paulus
II.
De algemeen overste van de
congregatie der Piaristen,
Angel Ruiz, heeft zijn steun
aan zijn Hongaarse ordege
noot Gyoergy Bulanyi inge
trokken. Dat wordt medege
deeld in het communiqué,
dat is verschenen na afloop
van de bijeenkomst van de
Hongaarse bisschoppenconfe
rentie.
Bulanyi is een van de leiden
de figuren van de Hongaarse
katholieke basisbeweging. Hij
is in juni 1982, met instem
ming van het Vaticaan, door
de Hongaarse bisschoppen
voorlopig in zijn priesterlijke
functies geschorst, omdat hij
ongehoorzaam zou zijn ge
weest aan de hiërarchie en af
zou wijken van de leer van
de kerk.
Ruiz noemde Bulanyi begin
januari van dit jaar in een in
terview met het Oostenrijkse
persbureau Kathpress „een
man die zeer met het evange
lie is verbonden" en die „een
belangrijke bijdrage levert
aan de vernieuwing van de
kerk in Hongarije". Hij ver
klaarde het oneens te zijn
met de handelwijze van de
Hongaarse bisschoppen.
Volgens het communiqué
van de bisschoppenconferen
tie heeft Ruiz op 17 januari
van dit jaar in een brief aan
onder anderen kardinaal Le-
kai, primaat van de kerk in
Hongarije en de Vaticaanse
staatssecretaris, mgr. Casaro-
li, geschreven, dat hij de
„van verscheidene kanten
aangevallen" Bulanyi slechts
heeft willen troosten. Ruiz
zou verder hebben geschre
ven, dat hij de brief van mgr.
Casaroli aan de Hongaarse
bisschoppen van 30 april
1983, waarin deze de Hon
gaarse bisschoppen steunt in
hun houding tegenover Bula
nyi, verkeerd heeft geïnter
preteerd.
Volgens het communiqué zou
Ruiz Bukmyi hebben laten
weten, dat de Vaticaanse
Congregatie voor de Geloofs
leer zijn opvattingen aan een
onderzoek wil onderwerpen.
Dat onderzoek zou in Rome
of in Hongarije kunnen wor
den gehouden. Ruiz heeft
nog geen commentaar op het
communiqué van de Hon
gaarse bisschoppen gegeven.
Hij verblijft op dit moment in
Amerika.
In een vraaggesprek met het
Oostenrijkse persbureau
Kathpress heeft de primaat
van Hongarije, kardinaal
Laszlo Lekai, gezegd, dat Bu
lanyi en de basisgroepen die
achter hem staan, op vele
punten afwijken van de leer
van de r.-k. kerk. Voorbeel
den daarvan zijn de opvat
ting van Bulanyi en zijn vol
gelingen, dat zij persoonlijk
door de Heilige Geest wor
den geïnspireerd en hun op
roep om de militaire dienst te
weigeren. Lekai omschreef
deze laatste opvatting als
„bijzonder gevaarlijk". Bula
nyi en zijn aanhangers gaan
in tegen de leer van de kerk,
als zij beweren, dat soldaten
een eed afleggen om mensen
met geweld te onderdrukken
of om veel bloed te vergieten.
Het tweede Vaticaans conci
lie noch de huidige paus heb
ben zich tegen de militaire
dienst verklaard, aldus Le
kai, die erop wees, dat twee
derde van de Hongaarse re-
cruten katholiek is. Als die
allen de militaire dienst zou
den weigeren, zou er geen
veiligheid voor het land
meer zijn.
Uit een onderzoek door pro
fessoren van de Hongaarse
katholieke academie zou vol
gens Lekai zijn gebleken, dat
Bulanyi op verscheidene
punten een dwaalleer aan
hangt. Daarom heeft de Hon
gaarse bisschoppenconferen
tie de zaak voorgelegd aan de
Vaticaanse congregatie voor
de geloofsleer. Dat deze con
gregatie zich nog niet met de-
zaak Bulanyi heeft bezigge
houden, toont volgens Lekai
niet aan, dat Bulanyi vrijuit
gaat, maar is uitsluitend het
gevolg van de overbelasting
waaronder de congregatie ge
bukt gaat.
De wortel van de identiteit
In de Tweede Kamer gingen VVD en PvdA gisteren hand
in hand om te bewerkstelligen, dat pedagogische academies
voor het basisonderwijs, pabo's, om zelfstandig te kunnen
voortbestaan méér leerlingen zullen moeten tellen dan mi
nister Deetman van onderwijs voorstelt. Een opmerkelijke
politieke samenwerking tussen een regeringspartij en een op
positiepartij, waarmee niets anders wordt beoogd dan een
rechtstreeks^ aanval op het bijzonder onderwijs.
Op deze pagina is de kwestie gisteren uitvoerig uit de doe
ken gedaan. Met de herstructurerings-operatie van het hoger
beroepsonderwijs (HBO) wil minister Deetman, dat na augus
tus 1988 scholen slechts zelfstandig kunnen voortbestaan bi]
een leerlingenaantal van minimaal 600. Maar voor pabo's wil
hij een uitzondering maken. Voor deze opleidingen wil hij de
grens stellen op 200, omdat zij leerkrachten opleiden voor het
basisonderwijs en dat is extra-identiteitsgevoelig. Daarom
moet er op de pabo's alle ruimte zijn om leerkrachten op te
leiden in de geest van de eigen identiteit, zoals dat in de on
derwijswet is vastgelegd. Die ruimte schep je alleen door de
grens voor het instandhouden van de school zo laag mogelijk
te stellen.
MINISTER Deetman heeft met die redenering groot gelijk.
De protestants-christelijke en katholieke pabo's zijn inder
daad uitermate kwetsbaar waar het gaat om de instandhou
ding van de levensbeschouwelijke identiteit. Daar worden
immers de leerkrachten opgeleid, die na voltooiing van hun
studie meerdere generaties lang de confessionele identiteit
van hun scholen moeten waarborgen. Gebeurt dat niet of on
voldoende, dan wordt het bijzonder onderwijs in zijn wortels
aangetast.
TiJDENS het debat van gisteren, dat morgen wordt voort
gezet, werden uiteenlopende getallen genoemd voor het aan
tal pabo's dat zou moeten verdwijnen als de leerlingennorm
hoger zou worden gesteld. Maar zelfs al zouden dat er
hetgeen wij betwijfelen maar weinig zijn: het gaat om
het principe. En om de mogelijkheid voor de toekomst om op
de eigen identiteit gerichte pabo's te stichten of in stand te
houden, zonder dat aan een met name voor minderheids
groepen onhaalbare leerlingennorm moet worden voldaan
Om te voorkomen dat de op zich nuttige bundeling van
HBO-instellingen de vrijheid van onderwijs in het gedrang
brengt, is een uitzonderingspositie voor de pabo's absoluut
noodzakelijk. Daar moet de grens, die de financiële kosten
bewaking scheidt van de instandhouding uit ideële overwe
gingen, zo ruim mogelijk worden gesteld.
Minister Deetman zal alles op alles moet zetten teneinde
te verhinderen dat het PvdA/VVD-initiatief om zijn voorstel
te wijzigen wordt aanvaard. Hij zal al zijn overredingskrachi
moeten gebruiken om de regeringspartij VVD uiteindelijk
het kabinetsvoorstel te laten steunen om voor pabo's een uit
zondering te maken. Alleen dan kan de CDA-minister ver
hinderen, dat zijn eigen partij straks tegen het gehele HBO
wetsontwerp zal stemmen.
L]
Tartaar met
ananas, raapstelen
en aardappelen
drie-in-de-pan
Voor twee personen hebt u
nodig: 2 tartaartjes, 30 g
margarine, zout, peper, 2
schijven ananas, 2 lepels
ananassap, (1 lepel ver
mouth), 2 theelepels brui
ne basterdsuiker;
750 g raapstelen, zout, 10 g
margarine, 1 lepel haver
mout, nootmuskaat, aro
ma;
V2 tot 1 kg aardappelen;
125 g zelfrijzend bakmeel
(of 125 g bloem met 1 theel
epel bakpoeder), zout, half
ei, 1,75 dl melk, 50 g kren
ten met rozijnen, margari
ne, basterdsuiker of jam.
Bak de tartaartjes in hete
margarine in twee minuten
bruin, temper het vuur, leg
het vlees op een bord en
strooi er zout en peper over.
Bak in het overblijvende vet
de uitgelekte ananas licht
bruin. Doe het vlees terug in
de pan, leg op elk tartaartje
een schijf ananas, strooi er de
bruine basterdsuiker over en
druppel er het sap op, even
tueel met vermouth.
Verwarm de stapeltjes met
een deksel op de pan nog
drie minuten en leg ze dan
op een bord. Maak de jus met
weinig water af.
Was de raapstelen, doe zono
dig grove onderstukken weg
en snijd de rest in stukken
van ca drie centimeter. Zet
de groente op met aanhan
gend water, zout en haver
mout en kook haar gaar in ca
tien minuten. Maak de raap
stelen af met margarine,
nootmuskaat en aroma.
Maak van bakmeel, zout, ei
en ruim de helft van de
melk een glad beslag. Roer
er de rest van de melk en de
gewassen en uitgelekte kren
ten en rozijnen door. Schep
van het dikke beslag steeds
drie schepjes in een koeke-
pan met warme margarine.
Bak de drie-in-de-pan lang
zaam bruin, keer ze als de
bovenkant opgedroogd is en
bak de tweede kant vlugger.
Geef deze kleine dikke pan
nekoekjes met basterdsuiker
of jam.
JEANNE
CAPE CANAVERAL
Amerikaanse astronau
ten zullen volgende
week voor het eerst in de
geschiedenis van de
ruimtevaart een poging
doen om een al enkele
jaren om de aarde draai
ende (wetenschappelijke)
kunstmaan zodanig op-te
kalefateren, dat hij weer
verscheidene jaren dienst
kan doen. Dit gecompli
ceerde karwei zal wor
den uitgevoerd door de
vijfkoppige bemanning
van Space Shuttle „Chal
lenger", die zoals de
zaken er op het ogenblik
voor staan overmor
gen wordt gelanceerd
vanaf de basis Cape Ca
naveral.
De te repareren satelliet is de
op 14 februari 1980 gelanceer
de zon-observatiekunstmaan
Solar Maximum Mission
(SMM), in de wandeling
meestal aangeduid als „Solar
Max". Slechts een maand of
negen na zijn lancering sloe
gen de zekeringen door in
drie van de vier vliegwielen
van het systeem, dat voor de
standregeling moet zorgen.
Als gevolg daarvan werd So
lar max, die 240 miljoen dol
lar had gekost, zo goed als
onbruikbaar. Ook traden er
mankementen aan het licht
in enkele van de instrumen
ten, waaronder de unieke
spectrometer HXIS, ontwik
keld door het Utrechts Labo
ratorium voor Ruimteonder
zoek.
De belangrijkste opdracht is
nu de vervanging van de mo
dule met zekeringen in het
systeem dat de stand van de
kunstmaan regelt. Volgens de
Amerikaanse vluchtleiders is
dat vermoedelijk maar een
betrekkelijk eenvoudige ope
ratie.
Ook Challenger-gezagvoer-
der Bob Crippen, die al voor
de derde maal per Space
Shuttle de ruimte ingaat
(deze zomer volgt zijn vierde
missie), ziet het wel zitten.
„Ik heb het volste vertrou
wen in de reparatie van die
standregeling", zegt hij,
„maar het herstellen van de
coronograaf (een van de on
derdelen van het weten
schappelijk instrumentarium,
red.) is een regelrechte uitda
ging, die lang niet eenvoudig
zal zijn. Het belangrijkste is
de vervanging van het kastje
met zekeringen in de stan-
dregelapparatuur. Als dat
eenmaal is gelukt, beschouw
ik persoonlijk de missie al als
een succes".
In vrachtruim mee
terug
Zou het verhelpen van de
problemen met de standrege
ling echter mislukken, dan
wordt Solar Max in zijn ge
heel zij het ontdaan van
zijn zonnepanelen in het
vrachtruim van de Challen
ger mee teruggenomen naar
de aarde. De meeste weten
schappers die bij het SMM-
project betrokken zijn, heben
daar in feite allerminst be
zwaar tegen. Zij zijn er na
melijk van overtuigd dat de
reparaties op de grond beter
en nauwkeuriger kunnen ge
beuren dan in gewichtloze
toestand in de ruimte, waar
bij dan ook nog de beperkte
beschikbare tijd een rol kan
spelen.
Eén van die wetenschappers
is de Utrechtse astronoom
prof.dr. C.J. de Jager, die
zich afvraagt of het puur we
tenschappelijke aspect van de
zaak niet wat al teveel aan
het kortste eind dreigt te
trekken „De geleidelijke in
schakeling van het gerepa
reerde wetenschappelijk in
strumentarium vindt pas
plaats enkele weken nadat de
satelliet weer in zijn baan is
geparkeerd en de Challenger
al lang en breed naar de aar
de is teruggekeerd. Als er
dan tóch nog problemen zijn,
valt er waarschijnlijk niets
meer aan te doen", aldus De
Jager.
De coronograaf aan boord
van Solar Max moet van een
nieuw elektronisch systeem
worden voorzien. Dat bete
kent in de praktijk echter dat
de ruimtelijke reparateurs,
George Nelson (die een jaar
of acht geleden als astro-fysi-
cus werkzaam was op het
Utrechtse Laboratorium voor
Ruimteonderzoek) en James
van Hoften, een opening zul
len maken in de thermische
deken, die de satelliet tegen
al te grote temperatuurchom-
melingen beschermt. Daarna
zullen zij een paneel moeten
losschroeven. De defecte een
heid moet dan achter dat pa
neel worden vandaan ge
haald en worden vervangen
door een nieuwe.
„Dat klinkt allemaal nogal
simpel", geeft Nelson toe,
„maar we zullen toch eerst al
die schroeven moeten verwij
deren en ik kan me haast
niet voorstellen dat er niet
één van die dingen muurvast
zit en zal weigeren..."
Nelson is ook de man, die
met op zijn rug de befaamde
raketstoel, die tijdens de vo
rige Shuttle-vlucht voor het
eerst werd gedemon
streerd Solar Max op een
afstand van ongeveer hon
derd meter van de Challen
ger dient te' enteren en uit
zijn langzaam draaiende be
weging moet halen. „Dat
wordt dus uitkijken", geeft
hij toe, „want per slot van re
kening moet ik tussen de
zonnepanelen dóór zonder er
een klap van te krijgen.." Hij
blijft overigens optimistisch:
„Ik heb het in de vluchtna-
bootsers vaak genoeg zonder
enig probleem voor elkaar
gekregen".
Zonnevlammen
Slaagt de operatie volledig,
dan kan Solar Max nog wel
tot 1990 dienst blijven doen
en in 1986 zelfs een rol spelen
bij de bestudering van de be
faamde Komeet van Halley,
wanneer die zijn kortste af
stand ten opzichte van de zon
bereikt. Hoofdopdracht van
Solar Max is overigens voor
namelijk de bestudering van
de levensloop van zogenoem
de zonnevlammen, enorme
uitbarstingen op de zon, die
nog steeds volledig onverkl
aard zijn.
Het rendez-vous van de
Challenger met Solar Max is
gepland voor de derde dag
van de vlucht. Eén dag eer
der zal vanuit de Shuttle een
reusachtig, cylindervormig
toestel in de ruimte worden
geparkeerd, de circa tien ton
wegende LDEF (Long Du-
rantion Exposure Facility).
Deze tien meter lange satel
liet, met aan boord 57 ver
schillende experimenten,
blijft in de ruimte achter en
wordt pas begin volgend jaar
tijdens een andere Shuttle
missie weer naar de aarde te
ruggehaald.
De vlucht van de Challenger
gaat zeven dagen in beslag
nemen en de landing moet
opnieuw plaatsvinden op het
Kennedy Ruimtecentrum
van de NASA op Cape Cana
veral.
De bemanning van
de nieuwe Challen
ger wordt ge
vormd door (van
links naar rechts)
gezagvoerder Bob
Crippen en de
nieuwelingen Terry
Hart, James van
Hoften, George
Nelson en co-pi
loot Francis Sco-
De vlekkeloze lancering van de Sojoez-T-11.
MOSKOU Sinds gistermiddag draait de eerste Indiase as
tronaut in een baan om de aarde. De Indiase majoor-vlieger
Rakesj is een van de drie bemanningsleden aan boord van het
Sovjet-ruimtevaartuig Sojoez-T-11, dat gisteren vanaf het
ruimtecentrum Bajkonoer in de republiek Kazakstan werd
gelanceerd. Het is de bedoeling dat commandant Joeri Malits-
jev, Gennadi Strekalov en hun Indiase collega vandaag kop
pelen aan het ruimtestation Saljoet-7, aan boord waarvan zich
sinds begin februari twee andere kosmonauten bevinden. De
vlucht van de Sojoez-T-11 gaat acht dagen duren.
In India werd het vertrek van de kosmonauten door miljoe
nen mensen gevolgd en steeg er gejuich op toen de raket zon
der problemen omhoogging. De ouders van Sjarma baden
voor het welzijn van hun zoon. Een lid van het Indiase parle
ment, dat een enthousiast ballonvaarder is, steeg met een bal
lon op om de lancering van de Sojoez-T-11 met een landge
noot te vieren.
Temperatuur
stijgt
DE BILT Aan de periode
met lage temperaturen komt
geleidelijk een einde. Er waait
geen koude noordelijke wind
meer, maar ons land komt in
een gebied, dat de overgang
vormt tussen een hogedrukge-
bied boven Noord-Rusland en
een depressie, die zich van En
geland uitstrekt tot IJsland. Er
staat een zwakke wind, die uit
uiteenlopende richtingen
waait. Morgen is het droog en
er zijn opklaringen. De mid-
dagtemperatuur bereikt waar
den rond de 10 graden. De ko
mende dagen wordt het nog
warmer, na het weekeinde
tussen de 15 en 20 graden. Ook
zal de zon zich steeds meer la
ten zien.
Weersgesteldheid van gistere
Den Helder geh.bew.
Luxemburg
Madrid
Malaga
Munchen geh bew.
10 0.1 n
15 Or
7 0.2 n
Geen krant ontvangen Bet tussen
18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur, telefoonnr. 071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
(ADVERTENTIE)
VASTENAKTIE
S8SO BANKNUMMER 707070147
