Olympische
Spelen '84:
Reagonistisch
wonder
mal
In Los
Angeles
liggen
smog,
files en
terreur
op de
loer
ZATERDAG 31 MAART 1984
LOS ANGELES Op deze
'jléhtedag klimt het kwik al
jïiaar 27 graden Celsius in de
binnenstad van Los Angeles.
(Wat moet dat eind juli, begin
'faugustus worden, wanneer
Izich in deze kolkende agglo-
Jjmeratie van negen miljoen
de Olympische Zo-
1984 voltrekken?
b Vandaag valt de luchtvervui
ling in het centrum van L.A.
|nog mee. Het is goed ademen
'op Broadway, de winkelstraat
raan de voet van de pluk wol
die (zoals in elke
grote Amerikaanse stad) de
wijde omgeving vertelt waar
town" is. Die omge-
yving strekt zich uit van de
tStille-Oceaankust tot aan de
ïgloöiingen van Pasadena, Hol-
O'lywood en Beverly Hills.
de Spelen in ijltempo naderen
.zeggen op Broadway vooral de kle-
"dingzaken, die uitpuilen van trai
T-shirts en petjes met
olympische kentekenen. Niet al-
1 leen Levi's, een van de officiële
sponsors van het evenement, doet
"er goede zaken. Ook minder be
kende kledingfabrikanten laten
met kleine lettertjes in de kraagjes
weten dat ze toestemming hebben
van het organiserend Los Angeles
Olympisch Comité (LAOOC) om
het officiële embleem de „bewe-
gende ster" of de mascotte
Sam, de vriendelijke Disney-ade-
laar op het textiel af te druk-
Zo'n T-shirt dat verder in
niets afwijkt van welk ander truitje
>\ook, kost in Los Angeles algauw
dertig tot veertig gulden.
I Verder gaat het er in de binnenstad
Spaans aan toe. Gedurende de af-
gelopen tien jaar hebben zich naar
schatting een miljoen arme Mexica-
nen in Los Angeles gevestigd (van
wie twee derde deel illegaal). Er
worden op de highways uit het
1 Zuiden vrachtwagens aangehouden
I waarin soms niet minder dan 200
j armoedzaaiers uit Centraal Ameri-
4 ka opeengepakt staan. Men hoort
„down town" Los Angeles dan ook
meer Spaans dan Engels spreken,
tfSmoezelige eethuisjes blazen exoti-
1 Sche dampen naar buiten. Uit win-
2 kels die vooral draagbare stereo-in-
2 stallaties verkopen, dreunt Latijnse
i muziek.
Het grenzeloze Los Angeles met
ft zijn tot aan de Californische woes-
e! tijn woekerende voorsteden kan
I binnen afzienbare tijd de overheer-
rséiide stad in de vrije wereld wor-
den en New York die functie ont-
nemen. Het zwaartepunt van het
Amerikaanse zaken- en cultuurle
ven verhuist naar de westkust,
waar het niet langer uitkijkt op het
zieke Europa maar het economisch
steeds veelbelovender Azië achter
-de horizon weet. Het zijn ook de
honderdduizenden Aziatische im-
migranten die in de middenstand
i^en de dienstensector Los Angeles
if draaiende houden.
De Olympische Spelen 1984 moeten
I voor deze stad vol palmen en ci-
i pressen de toekomst als economisch
wereldcentrum versneld naderbij
brengen. Vooral omdat deze 23e
y Olympiade de eerste moet worden
!f die geheel door het bedrijfsleven
tf wordt gefinancierd en de overheid
(dus belastingbetaler) niets mag
kosten, zal een organisatorisch suc-
If ces als „een triomf van het particu-
9, lier initiatief" bij uitstek gelden.
Het zal geen verbazing wekken dat
1^ Amerika's ultra-liberale president
Reagan het eerste VS-staatshoofd
l in de geschiedenis wordt dat een
f officiële opening verricht van een
Olympiade (waarvan er, Winter-
y. en Zomerspelen tezamen, al heel
wat in Amerika hebben plaatsge-
had).
Bijna dagelijks
verdwijnt in de
middaguren van
juli en augustus de
zon achtereen
gele deken, die
over de
agglomeratie komt
te hangen.
De mascotte: Sam, de vriendelijke
Terroristen
Onvermijdelijk echter zullen de
komende Spelen tevens de proble
men van Los Angeles op het we
reldtoneel uitstallen. Er is het
smog-vraagstuk, waarvoor 35.000
fabrieken, drie miljoen auto's, de
ligging van de stad in een land
schappelijke schelp en de zomerhit
te verantwoordelijk zijn. Bijna da
gelijks verdwijnt in de middaguren
van juli en augustus de zon achter
een gele deken die over de agglo
meratie komt te hangen. Tientallen
malen per jaar zijn in verschillende
valleien diverse alarmfases van
kracht.
Dan is er ook nog het niet aflaten
de auto-probleem, dat pessimisten
doet vermoeden dat het verkeer
door de extra drukte tijdens de
Olympische Spelen volledig tot stil
stand zal komen in één grote, veer
tiendaagse opstopping.
Tenslotte is er de misdadigheid en
het overal zichtbare drugsprobleem
in de binnenstad en in aangrenzen
de oude wijken als Rampart. Alleen
al in Rampart hebben per jaar hon
derd moorden plaats. Het plaatse
lijk wijkblad weet wie daar achter
zit: „De Cubaanse misdadigers die
Fidel Castro in 1980 naar de VS
heeft laten vertrekken en die nu,
met tatoeages van obscure heiligen
over hun hele lichaam, in Los An
geles dood en verderf zaaien".
Behalve deze en andere problemen
(het drinkwatertekort bijvoorbeeld)
is er één dreiging die de organisato
ren van de Spelen nachtmerries
bezorgt: een of andere terroristi
sche actie, waarvoor de daders een
publiek van 2,5 miljard tv-kijkers
(meer dan de helft van de wereld
bevolking) zouden hebben.
Het terroristisch gevaar dreigt nu
blijkbaar reeds, gezien de elektro
nische en personele bewaking
waarachter het organiserend
LAOOC van voorzitter-miljonair
Peter Ueberroth (46) zich ver
schanst. Het LAOOC is gehuisvest
in een reusachtige loods, vroeger
een helikopterfabriek, ver buiten
het centrum en dicht bij de kust in
de wijk Marina del Rey.
Disney-adelaar.
Er werken 1200 LAOOC-medewer-
kers in het gebouw, dat aan de bui
tenkant nergens enige relatie met
de Olympische Spelen verraadt..
Wie een van die 1200 medewerkers
wil bezoeken wordt eerst met een
metaaldetector afgetast en vervol
gens angstvallig door een hostess
geëscorteerd.
Natuurlijk blaken de LAOOC-pers-
voorlichters van vertrouwen dat al
les goed zal gaan. „We geloven dat
de smog geen probleem wordt. De
kwaliteit van de lucht in LA is de
afgelopen jaren sterk verbeterd,
dank zij strengere normen. We ver
trouwen erop dat de automobilisten
en de bedrijven in geval van nood
aan onze oproepen zullen beant
woorden om rijden en vuiluitstoot
te beperken. Mexico City was tij
dens de Spelen van 1968 meer ver
vuild dan wij nu. Trouwens, geen
enkele stad die groot genoeg is om
zich de Olympische Spelen te kun
nen veroorloven zal zonder smog
zijn", zegt perssecretaris Dolores
Wood.
Woekeraars
Ze wijst erop dat de meest „adem
benemende" sporten, zoals het
wielrennen op de weg en de mara
thon, met opzet zoveel mogelijk
langs de kust worden afgewerkt.
De marathon voor vrouwen heeft
bovendien vroeg op een zondag
ochtend plaats en die voor mannen
laat op de laatste zondagmiddag (de
aankomst van de lopers moet „op
dramatische wijze" deel gaan uit
maken van de sluitingsplechtigheid
in het Coliseum!).
Het verkeers- en parkeerprobleem
is al twee jaar geleden in handen
gegeven van een speciale olympi
sche „trafic management tast for
ce", waarin diensten als de stadspo
litie, de highway-patrol en de coun
ty-sheriff samenwerken met ge
bruikmaking van alles wat de mo
dernste technologie te bieden heeft.
Angst voor „de grote opstopping" is
volgens Dolores Wood overbodig.
„Vergeet niet dat er op een gemid
delde zomerdag al zo'n 500.000 toe
risten per auto naar LA komen. De
Olympische Spelen zullen per, dag
220.000 mensen aantrekken, maar
waarschijnlijk blijft een even groot
aantal, dat anders naar attracties
als Disneyland zou gaan, weg uit
vrees voor de drukte
Voor het vervoer van de atleten,
begeleiders en journalisten teza
men de zogenaamde olympische fa
milie van 23.000 man vormend
tussen de veelal tientallen kilome
ters uiteenliggende stadions, de
twee olympische dorpen en het
perscentrum, wordt een aparte di
visie van zo'n 2000 bussen ge
vormd.
Ter vergelijking: Het hele openbare
vervoer (het mag nauwelijks die
naam hebben) in de autostad Los
Angeles zal tijdens de Olympische
Spelen van de normale 2200 bussen
tot slechts 2700 worden uitgebreid.
De stad heeft geen metro
Voor de bescherming van de olym
pische dorpen, de sportcomplexen,
parkeervlaktes, organisatorische
centra, tv-studio's, hotels en hoog
waardigheidsbekleders tegen voor
al terroristen, zijn niet minder dan
17.000 ongewapende lieden van
particuliere bewakingsdiensten ge
contracteerd. Dat aantal staat nog
los van een vertrouwelijk gehou
den hoeveelheid geheime CIA- en
FBI-agenten en geüniformeerde
anti-terreur-eenheden.
Het LAOOC heeft voor de „olym
pische familie" 80 procent van de
grootste hotels gereserveerd. De
verwachte olympische toeloop
heeft vorig jaar het alvast verhuren
van particuliere kamers of van
hele woonhuizen tijdens de twee
evenementsweken tot een geweldi
ge business gemaakt. Er werd grif
duizend gulden per nacht voor een
kamertje gevraagd en vooruitbe
taald. On-scrupuleuze verhuurbe-
drijfjes schoten als paddestoelen uit
de grond. Wie als inwoner van LA
honderd dollar betaalde kreeg
daarvoor de garantie dat de woeke
raar een huurder zou vinden die
vijfduizend dollar (ofwel vijftien
duizend gulden) per week voor zijn
huis wilde neertellen. „Degenen
die gewacht hebben zijn verstandig
geweest", zegt LAOOC-woord-
voerster Dolores Wood. „De profi-
teursmarkt is aan het instorten. Nu
zijn er altijd nog zeker zesduizend
kamers beschikbaar in de stad".
In een toevallig motel vlak bij het
LAOOC-hoofdkwartier bevestigt
de eigenaresse: „Ja hoor, ik heb
ook nog kamers over. En ik hou
het wat de prijs betreft op de nor
male seizoensverhoging. Ik heb ge
hoord dat er zelfs nog elfduizend
kamers in de omgeving beschik
baar zijn".
Met liefde
Het grote wonder van de „Al-
Olympics" heet de begroting van
niet meer dan 500 miljoen dollar
(anderhalf miljard gulden) te zijn.
De Spelen vier jaar geleden in Mos
kou zou de Russen zo'n slorige ne
gen miljard dollar hebben gekost.
Geen elitaire protserigheid maar
soberheid en doeltreffendheid zijn
troef, vindt Peter Ueberroth, die
speciaal voor het directeurschap
van het organiserend comité zijn
wereldwijde reisorganisatie First
Travel Co van de hand heeft ge
daan. De uitgaven zitten hem voor
al in de salarissen van zijn 1500 tij
delijke medewerkers, de vergoe
ding aan de overheid voor verleen
de politie- en andere diensten en de
huur van bestaande sportaccommo
daties.
Aan de inkomstenkant staan drie
grote hoofdstukken: tv-uitzend-
rechten 280 miljoen dollar, bijdra
gen sponsors 120 miljoen, kaartver
koop 90 miljoen. Er is geen enkel
nieuw stadion gebouwd, behalve
het zwembad, dat gratis door
McDonald's is neergezet op de cam
pus van een universiteit en de be
tonnen (dat is goedkoper dan hout)
wielerbaan die door een voedings
fabrikant aan een andere universi
teit is geschonken. Beide com
plexen zijn onoverdekt en hebben
vier miljoen dollar gekost. In het
Coliseum, het atletiekstadion dat in
1932 is gebouwd voor de toenmali
ge Olympische Spelen in Los An
geles en dat 92.000 mensen aan
kan, zijn alleen wat verbeteringen
aan de baan en de geluidsinstallatie
aangebracht.
Vier miljoen is het bedrag dat alle
30 uitverkoren sponsors hebben
moeten neertellen om met dat feit
en met de olympische kentekenen
naar hartelust reclame te mogen
maken. Niet in de stadions zelf ech
ter. De sponsors zullen voor de be
zoekers en voor de tv-kijkers over
al ter wereld onzichtbaar blijven.
Des te zichtbaarder zijn ze in Ame
rika zelf nu reeds tijdens de voort
durende onderbrekingen van de
tv-programma's voor „commerci
als".
„We hebben de sponsors uitgezocht
aan de hand van onze behoeften",
legt Dolores Wood uit. En zo mag
Het Coliseum, het atletiekstadion dat in 1932 is gebouwd voor de toenmalige Olympische Spelen, biedt ruim
te aan 92.000 toeschouwers. Er zijn alleen wat verbeteringen aangebracht aan de baan en de geluidsinstallatie
tie.
Coca Cola de atleten gratis van
soft-drinks voorzien, levert Atari
met liefde de benodigde computers,
vervoert GM graag in 500 Buicks
de officials, levert „Brother" met
plezier 6000 typemachines voor het
perscentrum en is het Fuji een eer
voor de persfotografen alle fo
to's met ongekende snelheid te ont
wikkelen.
Dan zijn er zo'n vijftig „officiële le
veranciers" van de Olympiade en
die gaan van een vlaggenfabrikant
via een kippenfokker tot een
„haarverzorgingsadviseur voor de
atleten". Tenslotte heeft het
LAOOC aan wel 60 bedrijven li
centies verkocht voor gebruik van
embleem en mascotte.
Vlam
Ueberroth en de zijnen laten geen
gelegenheid voorbijgaan om de
commerciële opzet van de Spelen
een zo sympathiek mogelijk aan
zien te geven. Zo is de kaartver
koop via een zo blinde en eerlijke
computer gegaan, dat allerlei hoog
waardigheidsbekleders en ook Ue
berroth zelf geen toegang krijgen
tot de evenementen van hun voor
keur. Voor de meest geliefde wed
strijden (finales) kon niemand
meer dan vier kaartjes kopen ter
beteugeling van de zwarte markt
De toegangsprijzen lopen uiteen
van drie dollar tot tweehonderd
dollar. Van de acht miljoen kaartjes
zijn er thans nog twee en een half
miljoen onverkocht. Met een blik
vol verontschuldiging naar haar
Nederlandse gast bekent Dolores
Wood dat voetbal en hockey in
deze Amerikaanse Olympiade het
slechtst lopen
Om rijk en arm aan zijn trekken te
laten komen zijn er 2000 kaartjes
beschikbaar voor 12.500 dollar per
stuk Wie zich zo'n ereplaats
aanschaft mag zich een ware wel
doener weten, want met dat geld
worden tickets gekocht voor mini
mumlijders en gehandicapten, die
zich het entreegeld nooit zouden
kunnen veroorloven.
Ook zo'n sympathie-stunt is het
idee om een groot deel van de tocht
dwars door Amerika van de olym
pische toorts per kilometer te ver
kopen aan welke burger dan ook
die een paar minuten met de vlam
wil hollen. Van de 10.000 beschik
bare kilometers zijn er al 3000 ver
kocht voor 3000 dollar per stuk. De
opbrengst gaat naar jeugdsportver-
'enigingen.
Als Dolores Wood is uitgesproken
zakt een reusachtige rode zon in de
Santa-Monicabaai. Op het strand
staan in de zoele zeebries tientallen
groepjes'mensen naar het spektakel
te kijken. Op het moment van de
ondergang gaat hier en daar een
spontaan applausje op. Over de
boulevard draven de eeuwige jog
gers over hetzelfde parcours dat
straks, op 12 augustus, als het alle
maal weer bijna geschiedenis is, de
olympische marathonlopers naar de
sluitingsceremonie in het Coliseum
zal voeren.
MARC DE KONINCK
