DU zeker van overwinning in Baden-Württemberg Het derde net wankelt en de omroepen blijven in Hilversum juitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnen E ONGEWONE RECEPTEN VAN LOTHAR SPATH 'SIJTHOFFPERS COMPROMIS TUSSEN CDA EN PVDA LIJKT ZEEPBEL Politiek Partij Parlement JINNENLAND CeidóeSowuvnt ZATERDAG 24 MAART 1984 PAGINA 7 ERHALING leden der Tweede Kamer it ten vrijwel allen een \gontwikkelde gave: ze zijn ware meesters in zichzelf en aar voortdurend na te pra- Een onderwerp dat al \e, drie of zelfs meerdere en is besproken en derhal reeds tot op het bot is afge ven, kan door kamerleden het grootste gemak wor- behandeld alsof het een se, vette kluif is. Een keu- omgeploegd en ingezaaid land wordt door parle- 7tariërs betreden als ware een woest en onontgonnen ■ein. >m nu de behandeling van wetsontwerp. Als de rege- zo'n voorstel bij de Ka- heeft ingediend, wordt er niet direct een debat over ouden. Welnee, er vindt if een schriftelijke gedach- wisseling plaats tussen de rokken minister en de des kundigen uit de fracties. Ieder zegt zijn zegje (eigenlijk dus: schrijft zijn schrijfje) en stelt vragen over dingen die ondui delijk zijn. Daar reageert de minister op met een schrifte lijk antwoord. Vervolgens krij gen de fracties wederom de gelegenheid hun mening te ge ven en eventueel nog overge bleven vragen te stellen. Ook daarop komt een antwoord van de bewindsman of - vrouw. Pas daarna is het wets ontwerp rijp voor een debat. En wat zien we dan gebeuren Tijdens het debat worden alle standpunten weer tot in den treure herkauwd en alle argu menten en tegenargumenten passeren opnieuw de revue. De Kamerleden lezen daarbij klakkeloos voor wat er op hun papier staat, ook al heeft een collega zojuist precies hetzelf de gezegd. Een uitspraak als: „Ik sluit me wat dit betreft gaarne aan bij de heer of me vrouw X en zal er verder geen woorden meer aan vuil ma ken is in 's Lands Vergader zaal maar zelden te horen. NATIONALE TIJD Het Binnenhofse wereldje kent al jarenlang een prachti ge uitdrukking voor het uit voeren van zinloze politieke bezigheden: Verspilling van Nationale Tijd". Welnu, ook de onmacht om kort en bondig te spreken en niet in eindeloze herhalingen te vervallen leidt tot een dergelijke verspilling. En het gekke is: iedere politi cus erkent dat het zo is, maar niemand doet er wat tegen. In het verleden hebben kamer voorzitters als Vondeling en diens opvolger Dolman wel eens goedwillende pogingen in het werk gesteld, het parle ment te zuiveren van overbo- den geen positieve resultaten opgeleverd. De afgelopen week heeft Dol man opnieuw getracht, de strijd tegen het herkauwen aan te binden. Het gebeurde tijdens een debat over enkele veranderingen in de Wet op het Nederlanderschap, waarbij interessante vragen aan de orde waren, zoals: aan welke eisen moet een buitenlander voldoen als hij Nederlander wil worden? Over die zaken was echter al zeer uitgebreid in de schriftelijke voorrondes gediscussieerd en bovendien was het wetsontwerp ook al breedvoerig aan de orde ge weest in de kamercommissie voor naturalisaties. Nochtans wijdden de fracties jongstleden dinsdag opnieuw ruim drie uur spreektijd aan het wets ontwerp, terwijl toch alle standpunten al lang vast lagen en alle argumenten pro en contra al vele malen eerder naar voren waren gebracht. Elida Wessel-Tuinstra van D'66 was zo eerlijk, dat in ie der geval te erkennen. „Het is moeilijk", sprak zij, „om na de uitvoerige behandeling die dit wetsontwerp al heeft gehad, nog iets nieuws naar voren te brengen Onmiddellijk schoot Dolman uit zijn achterover leunende houding naar voren in de richting van zijn micro foon. „Dat hoeft niet hoor!", riep hij. „Ik loof een prijs uit voor het kamerlid dat einde lijk eens zegt: Alles Is al ge zegd en daarom zie ik van het woord af!". Helaas ging niemand op deze uitnodiging in, maar in stilte brachten wij Dolman hulde voor zijn opmerking. Hier was de vinger toch maar weer eens op een zere plek van het par lementaire lichaam gelegd! Zou daar ooit genezing voor mogelijk zijn? PRIJS Een dag later liepen we tijdens een vergaderloos uurtje even bij de voorzitter langs en her innerden hem aan de prijs die hij had uitgeloofd. „Er wordt hier inderdaad ontzettend veel overbodigs gezegd", stelde hij vast, „maar daar valt zo moei lijk iets tegen te doen. Waar om? Heel eenvoudig. Van een officieel debat worden immers de Handelingen gemaakt. Al les wat daar gezegd is, wordt voor de toekomst in drukvorm uitgegeven. En elke fractie en ieder individueel kamerlid wil graag dat het standpunt over een bepaalde kwestie zo mooi mogelijk en zo duidelijk moge lijk voor de eeuwigheid wordt vastgelegd. Ze halen dus nog even de voorgeschiedenis op, ze bedrijven wat retoriek, ze gooien er eventueel een grap tussendoor of een fraai literair citaat en ze haken in op de ac tualiteit van de dag. Ik begrijp dat wel. Je kunt moeilijk van ze verlangen, alles in tele gramstijl te zeggen. Maar ik geef toe, dat de echt uitge kauwde zaken wel een stuk beknopter kunnen worden aangepakt dan men vaak doet. Ik heb er wel eens vaker iets over gezegd, maar het helpt gewoon niet. De fractieleiders moeten zich daar nu maar eens voor inspannen, vind ik". Volgens Dolman is een zeer belangrijke oorzaak van het onnodig vele praten en het zinloos herhalen van zetten gelegen in de veelheid van partijen. „Ik denk dat we al een heel eind in de goede rich ting zouden gaan, als de kleine partijen bij een gelijkluidend standpunt over een bepaalde zaak wat meer namens elkéér zouden spreken. De PSP kan in sommige gevallen misschien heel goed mede namens PPR en CPN het woord voeren, en wellicht zelfs ook weieens na mens de groep Scholten-Dijk man en de EVP. Ik noem maar een voorbeeld, hoor. De fracties van GPV, SGP en RPF denken trouwens ook over een aantal zaken precies hetzelfde. Ja toch? Nou, daar kan dan ook veel meer samen gewerkt worden, met een wis selende woordvoerder namens de drie fracties". Bij het weggaan vroegen we nog: „Die belofte over een uit te loven prijs, was dat nou al leen maar een geintje?" Dolman: „Neeneenee! Ik ver zin wel een prijs". Wij: „Noem eens wat!" Dolman: „Eeeeeh...weet ik nog niet. Nee, echt niet!" Wij: Iets van goud misschien? Zwijgen is immers goud!" Dolman: Goed idee, maar dat kan ik beter uit mijn hoofd la ten. Ik zie het al voor me: daar springt iedereen op af. Dat zou me honderden guldens gaan kosten! Nee, laat me nog maar even rustig nadenken. Je hoort er nog van DICK VAN RIETSCHOTEN (FT Van onze correspondent Gerard Kessels) jUTTGART Er zijn i die mensen die prak- :h alles wat ze aanpak- d tot een succes maken, ad-topambtenaar en jwondernemer Lothar ith is er zo een. De Jarige christen-demo- is minister-president Baden-Württemberg, itslands rijkste deel- a at met de minste werk- JJsheid. De man die met (ewone recepten de ij rkloosheid en de mi- j, ivervuiling te lijf gaat, li eft bij de deelstaatver- a'zingen van zondag 25 lart een makkie. Onder t motto „Wij in Baden- ifürttemberg" stevent iSths CDU opnieuw op Je absolute meerderheid elk sociaal-democraten, de fenen en de liberalen moe tandenknarsend genoegen ~n met een bijrol. Sinds regeren de christen-de- raten in Stuttgart met ab- ite meerderheid. Met Beie- Baden-Württemberg het Jjiverk van de Duitse chris- I, democratie. Daar komt bij dat de CDU in Baden- irttemberg met Spath een aan het roer heeft die zijn ideeën alom de aan dacht trekt. Binnen de sociaal- -democratische SPD wordt de laatste tijd meer over Spath gepraat dan over kanselier Kohl. „Het is jammer dat de verkie zingscampagne zo saai is", ver zucht Spath na een optreden voor zo'n duizend getrouwen in de Schwarzwaldhalle in Karlsruhe. En hij meent het nog ook. Een toespraak van anderhalf uur, slechts onder broken door golven van stormachtig applaus. Politieke tegenstanders zijn in geen vel den of wegen te bekennen. „Soms denk je er over mensen in de zaal te posteren, die wat roepen, die Spath uit zijn tent lokken", peinst een Spath-me- dewerker hardop. Want de alerte Spath komt pas echt in vorm als hij wordt uitgedaagd en geprovoceerd. Zijn snijden de humor wordt door vriend en vijand gevreesd. Kaarten geschud De kandidaten rennen dezer dagen in de Zuidduitse deel staat van hot naar haar. Ook vanuit Bonn komen de partij- -prominenten afgezakt. Maar ondanks alle drukte zijn er geen grote thema's, die van de campagne "een echte verkie zingsstrijd kunnen maken. De kaarten zijn geschud. Als de opiniepeilingen kloppen, komt er een resultaat uit de bus dat erg lijkt op dat van 1980. Toen kwam de CDU, die voor het eerst door Spath werd aange voerd, tot 53,4 procent. De SPD zakte tot het voor deze volkspartij trieste niveau van 32,5. De liberale FDP, hoewel traditioneel erg sterk hier, reikte tot 8,3 procent en de Groenen kwamen met de hak ken over de sloot van de vijf- -procents-barrière: 5,3. Ongelofelijk eigenlijk dat een arbeiderspartij als de SPD het zo belabberd doet in een in dustriegebied bij uitstek als Baden-Württemberg. Want in Noordrijn-Westfalen bijvoor beeld, ook een industriegebied, zwaait de SPD alleen de scep ter. Maar Baden-Württemberg is een verhaal apart. De 9,3 miljoen inwoners tellende deelstaat heeft binnen haar grenzen ondernemingen van wereldfaam als Mercedes, Por sche en Siemens. Maar bepa lend voor de bedrijvigheid zijn de vele duizenden kleine en middelgrote bedrijven op het gebied van de machine- en ap paratenbouw. Kleine familie bedrijfjes vaak van enkele mensen, waar de werkgever een sterkere binding met het personeel heeft dan de vak bond. Daarbij komt de eigen zinnige, chauvinistische instel ling van de Zwaben, die nog harder willen werken dan de andere Duitsers en het liefst hun eigen boontjes doppen. Spath en zijn voorganger Hans Filbinger, die in 1978 af moest treden vanwege zijn oorlogs verleden, zijn erin geslaagd de CDU te identificeren met de trots en het chauvinisme van Minister-president Lothar Spath en zijn vrouw vorig Jaar tijdens een bezoek aan ko ningin Beatrix in Den Haag. de Baden-Württembergers. „Ik zorg er alleen voor dat de kwaliteiten van deze deelstaat en zijn mensen tot hun recht komen", zegt Spath op menige verkiezingsbijeenkomst. In dat licht moet ook het CDU- mot to gezien worden: „Wij in Ba den-Württemberg". Verkiezingscampagnes met veel gemopper en kritiek, zo als Erhard Eppler ze in de ja ren '70 voor- de SPD voerde, werken als een boemerang. Kritiek is al snel nestbevui ling. „Op dit punt hebben wij zeker fouten gemaakt", erkent de nieuwe SPD-voorman Ul- rich Lang. „De CDU is er heel knap is geslaagd zich te ver eenzelvigen met de gevoelens van de mensen hier". De SPD probeert het nu op dezelfde manier. „Ons Baden-Württem- berg", is de weinig originele slagzin waarmee de sociaal-de mocraten hun patriottisme be lijden. Fenomeen Spath is een fenomeen. Etiket ten als links en rechts passen nauwelijks op de man, die zich 's avonds pleegt te ontspannen met video-spelletjes. Op het gebied van de economie en het industriebeleid komt hij met het ene initiatief na het ande re. Spath mikt op nieuwe tech nologieën als de micro-elek- tronica en de bio-technologie. Hij sluit pedagogische acade mies en breidt de studierich tingen informatica aan de uni versiteiten uit. Transferpunten sluizen de kennis van de uni versiteiten naar het bedrijfsle ven. Als de conservatieve Duitse banken weigeren be ginnende ondernemers risico- -kapitaal te verstrekken, reist Spath naar Amerika om het geld daar los te peuteren. Schoorvoetend volgen dan de eigen banken. „De socialisten in Bonn nemen wij kwalijk dat zij tien jaar lang vergeten hebben dat wij een industrie land zijn. In plaats daarvan hebben ze internationaal scheidsrechtertje gespeeld", zegt hij. De komende jaren trekt hij 3,5 miljard DM uit voor het ont zwavelen van de krachtcen trales in de deelstaat. Terwijl de Groenen en de liberalen roepen dat zij allang vóór Spath wezen op het afsterven van het Zwarte Woud door de zure regen, antwoordt de christen-democraat droogjes: „Het interesseert het zieke bos geen zier wie het eerste voor stel heeft ingediend. De rot zooi moet weg". Natuurlijk, zo erkent hij, die 3,5 miljard zijn een hele smak geld, „maar ook andere landen hebben last van de zure regen en de kennis die wij op dit gebied verzamelen kunnen wij straks exporteren. Daar creëren we weer arbeids plaatsen mee". Rechts Spath pakt aan gedachten en ideeën op wat hem goed lijkt. Hij steekt zijn licht op bij links en rechts, bij rood en groen. Terwijl hij op het gebied van de economie, milieu en sociale politiek een vooruitstrevend image heeft, is hij op het ter rein van vrede en veiligheid rechts. Hij verdedigt het op stellen van de Pershing II-ra- ketten in Baden-Württemberg. „En zolang als ik regeer wor den er geen radicalen bij de overheid aangesteld", zegt hij. Baden-Württemberg is verder de eerste deelstaat die demon stranten rekeningen is gaan sturen voor het wegdragen door de politie. Maar de tijden zijn voorbij dat Bondskanselier Kohl slechts spot over had voor Spath. Spaths ster is hoog gestegen binnen de CDU. Zijn opvattin gen over het industriebeleid hebben inmiddels een meer derheid gevonden binnen de partij. Vier jaar lang wil hij nog in Baden-Württemberg blijven, zo heeft hii aangekon digd. Daarna gaat het richting Bonn. Tegen die tijd kan Kohl zich de borst nat moeten ma ken. (ADVERTENTIE) et Uw krant naar de zon: «15 DAGEN MALLORCA 995.-// 875.- VERTREK WOENSDAG 9 MEI A.S. het gezellige plaatsje Cala Mayor, ten westen van de hoofd stad Palma staat het viersterren „Apartotel" UTO Palma. Direct elegen aan de zee en een paar minuten lopen van een klein andstrand. Vlakbij het centrum van San Augustin, vanwaar de jnbus naar Palma elk kwartier vertrekt, e accommodatie bestaat uit suites en studio's, zeer royaal met olledig ingerichte badkamer, telefoon en balkon met uitzicht op e baai. De service is zoals in een hotel U gebruikt dagelijks de laaltijden in het restaurant met extra lounge en twee gezellige ars. Het apartotel beschikt voorts over een overdektzwembad, zonneterrassen, een kapsalon, sauna, massage- en imrulmten en is uiteraard voorzien van liften. n deze prijs zijn begrepen: retourvlucht Schiphol - Palma de Mallorca v.v. ransfer vliegveld naar hotel v.v. Nederlandse reisleiding ter plaatse welkomstparty met Informatie over excursiemogelijkheden. nlichtingen en boekingen: tele- >nisch onder nr. 070-190882 van maandag t/m vrijdag van 9 ot 13 uur of persoonlijk in onze estiging Spuistraat 71, Den laag op de hoek van het Spui.) POSTBUS 10050 2500 AA 'a-GRAVENHAGE TEL. 070-190602 ÜITENHEER DEN HAAG Als in de Tweede Kamer politieke compromissen aan de orde komen, die de kamerle den zelf weinig opbeuren de termen ontlokken als „politieke koehandel", „overspel", „wanverto ning" en „treurspel", dan weet men dat het weer mis is in Den Haag. En het was ook een verre van verheffend schouwspel, toen deze week het parle ment voor de zoveelste maal trachtte de kluwen van het mediabeleid te ontwarren. Opnieuw ver geefs, want zelfs de stem mingen over de vijftig in gediende moties konden nog geen duidelijkheid verschaffen over de vraag welke kant het met de media, en vooral met de televisie, zal opgaan. Het zag er allemaal zo goed uit, toen vorig jaar zomer na vele maanden van moeizaam overleg een compromis over de medianota uit de bus rolde. CDA en VVD waren het ten langen leste eens geworden over het toekomstige mediabe leid. Het omroepbestel bleef overeind en het bedrijfsleven mocht zich op de kabel gaan uitleven met abonnee-tv en andere nieuwe diensten. CDA èn VVD zeiden redelijk tevre den te zijn. „Een kwestie van geven en nemen", zo noemde minister Brinkman zijn media nota niet zonder trots. Geleidelijk aan groeide in CD A-kring, daartoe aangezet door de machtige Hilversumse lobby, de overtuiging dat abonnee-tv weieens een ge duchte concurrent kon worden voor de omroepen. En dat zou op de lange duur het einde kunnen betekenen van het non-commerciële, aan leden gebonden omroepbestel. De concurrentiepositie Van Hil versum moet worden ver sterkt, begon het CDA te roe pen. Het zat de christen-demo craten toch al niet lekker dat de VVD in de publiciteit werd beschouwd als de politieke winnaar van de mediadiscus sie. Omdat de christen-democraten de strikte scheiding tussen de niet-commerciële omroepen en de commerciële abonnee-tv wilden handhaven, was deel name van de omroepen aan abonhee-tv (aanvankelijk) niet bespreekbaar. Restte de moge lijkheid van een derde tv-net, dat Hilversum in de gelegen heid moest stellen „zich beter te profileren". Anders gezegd: een strijdnet tegen het opruk kende monster van de com mercie. Op 30 januari jongstleden, in het cruciale mediadebat, lan ceerde CDA-woordvoerder Van der Sanden tot groot on genoegen van de VVD de nieuwe wens van zijn fractie, maar kamerbrede steun kon hij niet vinden. De liberalen gingen op hun achterste benen staan en kwamen opeens ook met allerlei aanvullende wen sen. Weg was het compromis van vorig jaar en de mediano ta stond ineens op springen. Minister Brinkman gooide nog zout in de CDA-wonden door met enige victorie te constate ren dat voor geen van de voorstellen een meerderheid was te vinden en dat hij dus aan zijn eigen plannen zou vasthouden. En daarmee joeg deze CDA-bewindsman zijn ei gen fractie tegen zich in het harnas. Ingegraven Het CDA trachtte alsnog een compromis met de VVD in el kaar te flanzen, maar al spoe dig bleek dat beide fracties zich te diep hadden verschanst in hun eigen loopgraven. Wat zich de afgelopen weken vol trok was niet erg verheffend voor het aanzien van de Ne derlandse politiek. CDA en VVD gaven elkaar, waar dat maar mogelijk was, de schuld van van alles en nog wat. Het CDA klopte vervolgens aan bij de PvdA, die al die tijd geduldig had zitten wachten. Van meet af aan was duidelijk dat de PvdA zou trachten VVD en CDA tegen elkaar uit te spelen. Het CDA moest heel wat slikken om zich van de PvdA-steun voor een derde net te verzekeren: de omroe pen alsnog op abonnee-tv en alleen een derde net voor zendgemachtigen zonder le den. Niet alleen was daarmee het „strijdnet" van de baan, maar bovendien moest het CDA de „strikte scheiding" tussen omroepen en commer cie opgeven. Om weër tot het heden terug te keren: de overeenkomst tus sen CDA en PvdA oogst nog dagelijks nieuwe kritiek. Het bedrijfsleven heeft al aange kondigd dat de plannen voor abonnee-tv op losse schroeven komen te staan als de omroe pen ook uit die ruif moeten meeëten. Concurreren met omroepen, die met behulp van gemeenschapsgelden program ma's kunnen aanbieden, is nu al moeilijk, zo redeneren deze organisaties. De op één na grootste omroep, de TROS, heeft inmiddels laten weten helemaal geen behoefte te hebben aan deelname op abon nee-tv! Kortom: het Kabinet kan buiten de Kamer rekenen op de nodige steun in zijn ver zet tegen deze plannen. Het is ook zeer de vraag of de kijkers in den lande wel zitten te wachten op zo'n derde net, met als onvermijdelijk gevolg een verhoging van de kijkgel den met minstens een tientje of mogelijk zelfs meer dan het dubbele van dat bedrag. Wel is er behoefte aan meer pro gramma's overdag, maar de daarvoor geplande zendtijduit breiding van 20 uur per week dreigt nu juist niet door te gaan als er een derde net zou komen. Te duur De centrale vraag is nu: geeft het Kabinet toe aan de CDA- wens voor een derde net en het PvdA-verzoek om de om roepen op abonnee-tv te laten stoeien? Wat „Nederland 3" betreft zal het antwoord in eerste instantie bevestigend luiden: minister Brinkman zal geheel conform de CDA-motie een onderzoek starten naar de gevolgen van invoering van zo'n derde 'net. Maar daaruit zal hoogstwaarschijnlijk naar voren komen dat het toch te duur wordt. CDA-leider De Vries heeft onlangs gesteld dat het derde net de kijker niet veel méér dan per jaar een tientje mag kosten. Als het dus veel duurder uitvalt, zal het CDA op zijn schreden terug komen en is Nederland 3 van de baan. Of de omroepen op abonnee-tv komen is eveneens zeer de vraag. Minister Brinkman heeft zich deze week opnieuw verzet tegen die PvdA-motie en zal in de ministerraad een willig oor vinden voor zijn be zwaren daartegen. Niet alleen de VVD-ministers, maar ook premier Lubbers vindt het een heilloos plan. Belangrijk is in dit verband het feit dat de PvdA haar steun aan het derde net laat afhangen van de vraag of de omroepen daadwerkelijk tot de abonnee-tv worden toegela ten. Abonnee-tv kan dit jaar al van start, terwijl het derde net op z'n vroegst in 1986 kan gaan uitzenden. Met andere woorden: de PvdA kan dit jaar al de buit binnen halen, terwijl het CDA eerst moet afwachten of de uitslag van het „derde net-onderzoek" wel CDA- vriendelijk uitvalt. Het is om die reden niet waarschijnlijk dat de christen-democraten zich zullen opwerpen als een vurig pleitbezorger van de PvdA-motie. Het Kabinet lijkt er alle be lang bij te hebben de resulta ten van het bewuste onder zoek snel bij het CDA te depo neren, als blijkt dat de kosten van een derde net te hoog uit vallen. In dat geval zullen de christen-democraten immers afzien van Nederland 3 en dan ontvalt ook de noodzaak om de „deal" met de PvdA over eind te houden. Dat het com promis van CDA en PvdA ui terst wankel is, blijkt ook uit het scenario dat het Kabinet mogelijk zal gaan volgen: Brinkman laat de Kamer we ten dat het Kabinet de CDA- motie zal uitvoeren (in de ver wachting dat een derde net fi nancieel toch niet haalbaar zal zijn) en dat de PvdA-wens (omroepen op abonnee-tv) he laas niet kan worden ingewil ligd. De christen-democraten hebben dan hun zin en de so cialisten krijgen nul op het re kest. PvdA-mediaspecialist Aad Kosto heeft al gedreigd dat hij in dat geval een motie van af keuring zal indienen. Een der gelijke motie geldt in de Ka mer als een ernstige waarschu wing aan het adres van het Kabinet. Het valt te betwijfe len of het CDA daaraan zijn stem wil geven. Niets is zeker in Den Haag, maar Nederland moet echt* niet gek opkijken als minister Brinkman uiteindelijk toch zijn zin krijgt: dus geen derde net en geen zelfstandige rol voor de omroepen op abonnee- tv. Want eigenlijk wil een meerderheid in het parlement noch het een, noch het ander. Het compromis van CDA en PvdA gaat steeds meer lijken op een zeepbel, die na enige tijd vanzelf uit elkaar spat. FRANS WEERTS

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 7