Executies mogelijk
pp Amerikaanse TV
Oost en West hervatten troepenoverleg in Wenen
1AAKT DISCUSSIE LOS
pelgen moeten opnieuw
broekriem aanhalen
'ERECHTSTELLING AUTRY
Sealink wordt bij
opbod verkocht
IRAK HEROVERT
OLIE-EILAND
Luns niet akkoord
net minder raketten"
Hongerstakers in Diyarbakir geven op
BUITENLAND
GeidócQowumt
VRIJDAG 16 MAART 1984 PAGINA 13
'l'jUSSEL „Stakingen?
mogelijkheid dat er so-
e acties komen bestaat
>ö|t. Maar wie heeft er
alternatieven? Als we
niet uitvoeren gaat
Dgië regelrecht naar zijn
lissement". Dat zei gis-
ivond de Belgische
ste-minister Wilfried
rtens, toen hem ge-
agd werd of de strenge
uinigingsplannen die
donderdag in het par-
kehent bekend maakte
lik licht tot acties zouden.
n leiden.
(t
jnies tegen de nieuwe plan-
ziin inderdaad mogelijk,
311 s blijkt uit voorlopige reac-
>2- met name door de socia-
_sche vakbond ABVV.
Het pak maatregelen waarop
de Belgische premier Martens
het parlement gisteren ont
haalde was tot stand gekomen
na ruim anderhalve week van
intensief overleg tussen een
aantal topministers. Een van
de belangrijkste maatregelen is
dat de Belgische loontrekken-
den bij de overheid en in de
privésector dit jaar en het vol
gende in totaal zes procent
moeten inleveren. In elk jaar
zal een loonindexering van
twee procent worden toege
past, maar voor de minder be
deelden geldt een uitzonde
ring. Bejaarden en gehandi
capten die van een werkelijk
minimum moeten leven, krij
gen wat extra's, namelijk twee
procent in 1985 en twee pro
cent in 1986. De maatregelen
zijn nodig om de Belgische
overheidsfinanciën opnieuw
gezond te maken. Sinds eind
1981 is de regering-Martens al
aan het bezuinigen. De Belgi
sche werknemers hebben in
die eerste fase al flink ingele
verd, eerst als gevolg van de
opschorting van de indexering
van hun lonen en later door
een afslanking van die indexe
ring. Het overheidstekort dat
in 1979 nog 8,9 procent be
droeg, liep in 1981 op tot 16,2.
Momenteel ligt het op 15,3
procent van het bruto natio
naal produkt, ofwel ruim 31
miljard gulden. Eind '86 zou
het teruggebracht moeten
worden tot 16,6 miljard, het
gemiddelde van de EG-landen.
Een van de acties die door de
maatregelen kunnen worden
uitgelokt is een artsenstaking.
De regering wil de inkomens
van de artsen via de zieken
fondsen sterk gaan controle
ren.
Bankrover
overmeesterd
na gijzeling
in Keulen
KEULEN De politie in
Keulen heeft afgelopen nacht
een man overmeesterd, die
twee agenten in gijzeling hield
in een bankgebouw. De man
overviel gistermiddag een
bank in het centrum van Keu
len en gijzelde daarbij drie
personen. In de loop van de
avond ging de bankrover er
mee akkoord dat de drie gijze
laars werden geruild voor
twee ongewapende politie
mannen. Via de telefoon werd
urenlang overlegd met de
man. Hij zei een koffer met
explosieven bij zich te hebben
en liet weten aan kanker te lij
den en tot alles in staat te zijn.
Uiteindelijk werd overeenge
komen dat hij met de twee ge
gijzelde agenten in een vlucht
wagen zou vertrekken. Toen
de gewapende bankovervaller
met de twee politiemannen
het bankgebouw uitkwam,
sloegen de agenten hem het
wapen uit handen en werd hij
overmeesterd. In de koffer
bleek een nepbom te zitten.
(AVO:
RUSSEL Secretaris-generaal Luns van de NAVO ont-
(nt dat hij Nederland het groene licht heeft gegeven voor
r plaatsen van minder dan 48 kruisraketten. Luns had
óensdag in Den Haag gezegd niet te geloven dat de stem
I m Nederland in het Atlantisch Bondgenootschap zwak-
d er zal worden als de Nederlandse regering zou besluiten
inder dan de voorgenomen 48 kruisraketten te statione-
n. Volgens de NAVO-woordvoerder zegt Luns nu dat hij
ii >chts zijn persoonlijke mening heeft gegeven. Functiona-
i sen op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel toonden
5 :h verrast en geïrriteerd door de opmerkingen van Luns,
a ïdat de uitlatingen van de secretaris-generaal naar hun
nening zeker zo worden uitgelegd dat het Nederland nu
o ij staat minder raketten op te stellen.
Glemp weigert overplaatsing
priester Ursus
ongedaan te maken
WARSCHAU Aan de consternatie
rondom de overplaatsing van de priester
van Ursus naar een afgelegen gemeente
in Polen lijkt een einde te zijn gekomen,
nu kardinaal Jozef Glemp een verzoek
om de overplaatsing ongedaan te maken,
definitief heeft afgewezen. De indieners
van het verzoek, een groep parochianen
uit Ursus, verwachten dat de hongersta
kingsacties uit protest tegen de over-
plaasing snel worden beëindigd. De
priester, Nowak, stond bekend als een
uitgesproken aanhanger van Solidariteit.
De Poolse autoriteiten, zo werd beweerd,
zouden er bij Glemp op hebben aange
drongen Nowak'en 68 andere militaire
priesters monddood te maken.
CHILI ZAL RAUFF
NIET UITWIJZEN
SANTIAGO Chili is niet van plan de
oorlogsmisdadiger Walter Rauff uit te leve
ren. Dat heeft de Chileense minister van
buitenlandse zaken, Jaime del Valle, mee
gedeeld. De mededeling kwam kort nadat
Groot-Brittannië via zijn ambassadeur in
Santiago een verzoek tot uitlevering had
gedaan. Na Israël en de Bondsrepubliek is
Groot-Brittannië het derde land dat Chili
heeft gevraagd om uitwijzing van de nazi,
die verantwoordelijk wordt gehouden voor
de zogenoemde „rijdende gaskamers". In
Tweede Wereldoorlog vonden zeker
250.000 joden in deze gaskamers de dood.
Leden van het Amerikaanse Congres heb
ben ervoor gepleit niet langer wapens aan
Chili te leveren wanneer Rauff niet uitge
leverd wordt.
r
Vorig jaar ruim
11.000 Oostduitsers
naar Bondsrepubliek
BONN Het afgelopen jaar zijn in
totaal 11.343 inwoners van de DDR
naar West-Duitsland gegaan. Voor
228 mensen „was er daarbij gevaar
voor het leven". Dit heeft een
woordvoerder van het Westduitse
ministerie van binnenlandse zaken
in Bonn gisteren meegedeeld.
De autoriteiten in Oost-Berlijn heb
ben emigratie-visa verleend aan
7.729 Oostduitsers die zich in de
Bondsrepubliek wilden vestigen.
Bovendien vluchtten 2.487 mensen
naar de BRD. Tenslotte werden
1.227 Oostduitsers uit gevangenissen
in de DDR vrijgekocht.
Zweden verhoogt
defensie-uitgaven
STOCKHOLM Het neutrale
Zweden is van plan de komende
drie jaar circa 570 miljoen gulden
meer aan defensie uit te geven.
Om deze hogere defensie-uitgave
te kunnen betalen wordt de ac
cijns op benzine in het land met
25 cent verhoogd. Dit staat in een
voorstel waarover de regering en
oppositie het eens zijn geworden.
Premier Palme deelde mee dat
de hogere uitgaven nodig zijn ter
compensatie van de prijsstijgin
gen voor het nieuwe materieel.
Dit jaar spendeert Zweden totaal
6 miljard gulden aan zijn defen
sie. Het land handhaaft een leger
van 850.000 dienstplichtigen.
„Reagan is
ongevoelig"
WASHINGTON De voorzitter
van het Amerikaanse Huis van Af
gevaardigden, Thomas O'Neill,
heeft president Ronald Reagan
„wreed, ongevoelig en hardvochtig"
genoemd door de dringend noodza
kelijke voedselhulp voor duizenden
hongerende mensen in Afrika te
vertragen teneinde zijn plannen
voor El Salvador te kunnen uitvoe
ren. Reagan is „ongeschikt presi
dent van de Verenigde Staten te
zijn", zo verklaarde O'Neill. Het
Huis van Afgevaardigden keurde
vorige week een voorstel goed om
150 miljoen dollar beschikbaar te
stellen voor hulp aan de noodlijden
de gebieden in Afrika.
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN De Britse rederij Sealink UK, die samen met de
Belgische RMT, de Nederlandse SMZ en de Franse SCNF het
internationale Sealink Consortium vormt, is te koop. Verwacht
wordt dat de Britse Spoorwegen, haar huidige eigenaars, Sealink
vandaag officieel op de markt zullen brengen.
De openbare verkoop van Sealink UK is maar een klein onder
deel van het privatiseringsprogramma van de Britse regering-
Thatcher. Sealinks waarde schommelt tussen de 75 en 100 mil
joen pond. De regering-Thatcher hoopt met de verkoop van di
verse genationaliseerde bedrijven bijna 5 miljard pond in de
schatkist te brengen.
Sealink UK wordt verkocht aan de hoogste bieder. Hij moet be
talen in baar geld en hij mag geen voorwaarden stellen.
Glenn uit race
WASHINGTON Senator
John Glenn heeft besloten
zich terug te trekken uit de
race om de democratische no
minatie voor het president
schap, zo heeft een van zijn
campagneleiders meegedeeld.
In de tot op heden gehouden
voorverkiezingen heeft Glenn
het uiterst teleurstellend ge
daan. Glenn milte vooral op
het redelijke midden van de
Amerikaanse kiezers. Hij be
haalde echter geen enkele
overwinning op zijn rivalen
Hart en MondaJe en heeft nu
al een campagneschuld van
twee miljoen dollar. De Ken
nedy's zijn overigens woedend
op de manier waarop Hart de
stijl van de vermoorde presi
dent John Kennedy naaapt
ANKARA Politieke gevan
genen, die in hongerstaking
waren in de militaire gevange
nis in Diyarbakir (Zuidoost-
-Turkije), hebben hun actie
stopgezet nadat elf van hen
waren overleden. Dit heeft
een familielid van de gevange
nen gisteren bekendgemaakt.
De hongerstakers hebben naar
verluidt niet bereikt dat de
omstandigheden in de gevan
genis, die ze de „hel van Diy
arbakir" noemen, worden ver
beterd. Ze hebben een ver
geefse strijd gestreden, zo zei
een zegsman in Ankara. De
actie, die in januari begon, was
eigenlijk een vervolg van een
hongerstaking in september.
Toen weigerden de gevange
nen, voor het merendeel
Koerden, 25 dagen lang eten.
r Ifan onze correspondent
Mare de Koninck)
r^SHINGTON De tijd
r t niet veraf meer dat
a de Verenigde Staten de
;cutie van een ter dood
oordeelde voor het
UI st op de televisie zal
lllrden getoond. Deze
-ek is een verzoek van
in Texas terechtgestel-
moordenaar James Au-
dat tv-opnamen van
ijl executie zouden wor-
i< gemaakt, nog afgewe-
a| i. Maar alles wijst erop
er in de nabije toe-
1 nst meer van dergelij-
verzoeken komen en
au; zullen worden inge-
l7 ligd.
29-jarige James Autry
%i in 1980 ter dood veroor-
3k)ld wegens het opzettelijk
dschieten van een winkel
koopster, waarbij ook nog
i klant dodelijk werd ge-
fietv en een tweede klant
aar gewond. Autry, die al-
a heeft volgehouden on-
H»'dig te zijn, lag oktober
[IBïg jaar al op de executie-ta-
maar op het laatste mo-
1 ent kwam er toch uitstel. Af-
open dinsdag werd hij als
nog terechtgesteld via een do
delijke injectie.
Autry had gevraagd of zijn
executie rechtstreeks op de te
levisie kon worden uitgezon
den, in de hoop dat zulks zou
bijdragen tot afschaffing van
de doodstraf in Amerika. De
kwestie heeft een hevige dis
cussie in de Amerikaanse
nieuwsmedia uitgelokt over de
wenselijkheid om „executies,
net als vroeger, weer openbaar
te maken".
De laatste openbare terecht
stelling in Texas was in 1923,
toen 60.000 mensen kwamen
kijken hoe veelvoudig moor
denaar Roy Mitchell voor het
gerechtsgebouw van het stadje
Waco, werd opgehangen.
Officier van justitie in Texas,
Jim Mattox, is voorstander
van de doodstraf en ook van
het tonen ervan via de moder
ne media. „Er wachten thans
1250 ter dood veroordeelden in
de Verenigde Staten op vol
trekking van het vonnis, nadat
het hooggerechtshof in 1976
executies weer rechtsgeldig
heeft verklaard. Dat feit al
leen al heeft de discussie over
de doodstraf weer hoog doen
oplaaien. In deze situatie zal
het als steeds onaanvaardbaar-
der worden ervaren dat de
mensen eigenlijk niet weten
waar ze over praten, dat te
rechtstellingen in het geniep
worden uitgevoerd, achter
dikke gevangenismuren en in
het holst van de nacht".
Mattox gaat ervan uit dat het
al dan niet rechtstreeks
uitzenden van executies een
afschrikwekkende uitwerking
zal hebben op potentiële moor
denaars. Hij vindt ook dat uit
zending vergezeld zou moeten
gaan van beelden van het ge
pleegde misdrijf, zodat het pu
bliek de directe relatie tussen
misdaad en straf krijgt voorge
schoteld. Die relatie is veelal
vervaagd, omdat vonnissen
meestal pas vele jaren na het
misdrijf worden voltrokken.
Opmerkelijk is dat er onder de
principiële tegenstanders in de
VS van de doodstraf, ook veel
voorstanders zijn van uitzen
ding ervan op tv. Net als de te
rechtgestelde James Autry zelf
menen zij dat de „extreme
smakeloosheid" van het idee
om het evenement in alle
huiskamers te brengen, het
verzet tegen de doodstraf zal
doen toenemen. „In Texas is
75 procent van de bevolking
voor de doodstraf. Die moeten
maar eens tonen of ze dapper
genoeg zijn om te kijken naar
waar ze voor zijn", zei een van
de mensen die als getuigen bij
de executie van Autry was uit-
700.000 man grondtroepen en
tot 900.000 man als de lucht
strijdkrachten worden mee
gerekend.
Krakers
parkeermeter
opgepakt
LEIDEN De politie heeft
gisteravond vier jongens van
16 en 17 jaar oud aangehou
den, die een poging deden een
parkeermeter open te breken.
De politie werd door een voor
bijganger gewaarschuwd. Drie
van de vier konden ter plekke
worden gepakt, de vierde
werd twee uur later in zijn
woning aangehouden.
Geen krant ontvangen Bel
tussen 18.00 en 19.00 uur,
zaterdags tussen 14.00 en
15.00 uur, telefoonnr. 071-
122248 en uw krant wordt
nog dezelfde avond nabe
zorgd.
genodigd en die het „walge
lijk" had gevonden.
De meeste „opiniemakers" in
de VS waarschuwen echter
dat executies op de beeldbuis
nauwelijks een afschrikwek
kende werking zullen hebben,
zeker niet de klinische injec
tie-methode. Men vreest dat
een sensatiebelust publiek, dat
enorm veel geweld op de
beeldbuis gewend is, ook de
meer spectaculaire methode
zal willen zien, zoals de elec-
trocutie en de ophanging, die
nog altijd in een aantal deel
staten worden toegepast.
Voorts zou het idee dat ie
mands terechtstelling door
miljoenen zal worden gadege
slagen, veel psychopatische
geesten zoals moordenaars van
presidenten en andere be
roemdheden, juist aanmoedi
gen om boze plannen uit te
voeren.
Velen denken ondanks deze
tegenwerpingen dat de eerste
uitzending van een executie
„een kwestie van tijd" is, tenzij
de doodstraf tijdig zou worden
afgeschaft. Zestien tv-stations
in Texas hadden al laten we
ten dat ze het sterven van Ja
mes Autry zouden hebben uit
gezonden als de stemming in
de bestuursraad van de staats
gevangenis toevallig anders
was uitgevallen....
Premier Martens lichtte gisteren zijn plannen op een persconfe
rentie nader toe.
schau Pact zou 180.000 meer
bedragen dan Moskou opge
eft. De Sovjet-Unie ontkent
dit en stelt dat er een ruw
evenwicht bestaat. Het wes
ten zegt dat Moskou liegt.
Moskou deed vorig jaar juni
een poging het meningsver
schil over de troepenaantal
len te omzeilen. Het feit dat
we het niet eens kunnen
worden over de troepencij-
fers, hoeft niet te betekenen,
zo stelde het, dat we alvast
geen overeenstemming kun
nen bereiken over een gefa
seerde troepenvermindering.
Vooral niet als die troepente
rugtrekking ook goed geveri
fieerd kan worden. Daarom
deed Moskou tegelijk enige
concessies op het gebied van
de verificatie, waarbij het in
specties ter plekke niet ge
heel uitsloot. Dat laatste was
opmerkelijk omdat de Sow-
jets zich altijd verzet hebben
tegen „pottekijkers" op eigen
grondgebied. Wat de gefa
seerde troepenvermindering
betrof, stelde Moskou voor in
de eerste fase 13.000 Ameri
kaanse militairen terug te
trekken tegen 20.000 Sovjet-
-troepen. Het westen stond
afwijzend tegenover de Sov
jet-voorstellen. Eerst moest
er een oplossing komen voor
de troepencijfers, zo stelt het,
voordat gesproken kan wor
den over het terugtrekken
van troepen. De tegemoetko
mingen op het gebied van de
verificatie werden toege
juicht, maar ze zijn „nog lang
niet voldoende", aldus een
Nederlandse diplomaat. Ook
wil men dat Moskou in een
eerste fase 30.000 troepen te
rugtrekt in plaats van 20.000.
Dat verschil is volgens het
westen nodig als compensatie
voor het feit dat de Ameri
kaanse troepen moeten te
rugkeren naar de andere
kant van de Atlantische
Oceaan en in tijd van crisis
langer nodig hebben om
weer terug te keren. Het
overleg bleef dus vastzitten.
Toch is er de afgelopen jaren
op één punt wel overenstem-
ming bereikt. Men is het
eens dat aan beide zijden de
sterkte in Centraal-Europa
moet worden verminderd tot
BAGDAD Het Iraakse leger heeft een deel van het kunstma
tig aangelegde olie-eiland Madjnoun heroverd, dat sinds eind
vorige maand na een reusachtig Iraans offensief werd bezet.
Volgens een hoge Iraakse regeringsfunctionartis die anoniem
wilde blijven heeft het Iraakse leger het eiland vijf dagen lang
bestookt. Niettemin houden de Iraanse troepen nog wel stand.
De Iraakse regering zou zich echter meer zorgen maken over de
strijd die ten oosten van de stad Basra, de tweede stad van het
land, gaande is. Over de verliezen waarover Irak in alle talen
zwijgt, wordt in Bagdad gezegd dat de verhouding inzake het
aantal gesneuvelden ligt bij een op honderd. Een Iraanse ayatol
lah heeft in Londen toegegeven dat vrijwilligers van zestien jaar
en jonger aan het oorlogsfront worden ingezet. „Als het vader
land in gevaar is, is leeftijd niet van belang", aldus de ayatollah
die Iraanse slachtoffers van de chemische oorlogvoering be
zoekt.
Leden van een onderzoekscomissie van de VN aan de lraans/1-
raakse grens stuiten op een niet ontplofte bom die uiterst scha
delijke chemische stoffen bevat.
trent overigen uiterst terug
houdend op.
Een ander westers voorstel
dat evenmin officieel bekend
is gemaakt, komt erop neer
dat de NAVO bereid zou zijn
het aantal eenheden te tellen
en niet meer het aantal mili
tairen. Met deze formule zou
men wellicht het menings
verschil over de huidige
troepenaantallen weg kun
nen nemen omdat regimen
ten of divisies gemakkelijker
te tellen zijn dan personen.
Een oplossing van het pro
bleem over de exacte om
vang van de troepen zou een
grote vooruitgang kunnen
betekenen. Want mede door
deze kwestie is het MBFR-o-
verleg nauwelijks verder ge
komen sinds het meer dan
tien jaar geleden begon. De
verificatie, dat wil zeggen de
controle op de naleving van
eventuele verdragen, is een
tweede obstakel.
Het vraagstuk inzake de juis
te omvang van de legers van
het Warschau Pact raakt de
MBFR-onderhandelingen in
de kern. Het aantal troepen
aan de zijde van het War
N HAAG Oost en
lst zijn vandaag voor
eerst sinds december
er direct met elkaar in
prek over ontwape-
Jg Dat gebeurt in de
itenrijkse hoofdstad
nen, waar in het Paleis
"fburg het MBFR-troe-
iverleg wordt hervat.
Sarmee komt er weer
beweging aan het
Ïerhandelingsfront tus-
de twee militaire
blokken, nadat Moskou
eind vorig jaar alle wa
penbesprekingen met het
westen beëindigde toen de
plaatsing van de eerste
nieuwe NAVO-raketten in
Europa begon.
Een eerste stap om de atmo
sfeer tussen oost en west te
verbeteren zou het Ameri
kaanse voorstel kunnen zijn
dat de Los Angeles Times
eind vorige maand onthulde.
Volgens de Amerikaanse
krant hield het aanbod in dat
het westen het oude me
ningsverschil over het totaal
aantal troepen van het War
schau Pact in Europa voorlo
pig buiten beschouwing zou
laten. Het overleg zit daar al
jaren op vast. In ruil daar
voor zou Moskou bereid
moeten zijn ter plekke meer
controle toe te staan op een
overeengekomen troepen
vermindering. De NAVO in
Brussel stelt zich hierom-
UlTENHEER
