KB71
TAFEL
Twentse studie komt er niet uit:
bestaat er wel ..vrouwenwerk"?
In egoïstische samenleving
meer doodkisten dan wiegen
kerk
wereld
£cidóc6outti/i
Verlaging uitkeringen houdt SER verdeeld
ACOM: Gereformeerde synode
veronachtzaamt militairen
KORTE METTEN
Achterhaald advies
ACHTERGROND
£eidóe(2ommtt
WOENSDAG 14 MAART 1984 PAG1
HERVORMD MODERAMEN:
Ds. Geluk zegt maar wat over
Samen op weg"
W
Het hervormd moderamen
bestrijdt de opvatting van
ds. L. J. Geluk, voorzitter
van de Gereformeerde
Bond, dat de nieuwe kerk
na de verwerkelijking van
het „Samen op weg -pro-
ces, innerlijk vreemd zou
zijn aan het geloof van de
kerk der eeuwen en buiten
de „ene heilige, katholieke
en apostolische kerk" zou
komen te staan.
„Als dit het geval zou zijn,
dan is dat een volstrekt af
te wijzen ontwikkeling", zo
schrijft het moderamen in
zijn reactie op de toespraak
van ds. Geluk bij de predi
kantenvergadering van de
Gereformeerde Bond op 4
januari in Zeist. „Van zulk
een ontwikkeling is echter
geen sprake", aldus het mo
deramen.
Ervan uitgaande, dat de
ganse hervormde kerk in al
haar verscheidenheid wordt
geacht tot de „Una Sancta"
te behoren, zien wij niet in
hoe dit bij samenvoeging
met de gereformeerde ker
ken niet het geval zou zijn,
aldus het moederamen, dat
het „ongeoorloofd" noemt,
dat ds. Geluk geen theologi
sche argumenten voor zijn
zwaarwegende uitspraak
geeft. De inhoud van vele
publikaties over „Samen op
weg" geven geen enkele
aanleiding tot de vermoe
dens, die de voorzitter van
de Gereformeerde Bond
heeft uitgesproken.
Het bestuur van de Alge
meen Christelijke Organisa
tie van Militairen (ACOM)
meent, dat de gereformeerde
synode vorige week onvol
doende heeft stilgestaan bij
de positie van het militair
personeel, toen zij zich ver
klaarde tegen de plaatsing
van kruisraketten in Neder
land. Dat blijkt uit een brief
die het ACOM-bestuur aan
de synode heeft gestuurd.
Het bestuur schrijft in zijn
brief, dat het in december de
synode heeft gewezen op de
situatie „waarin de toegeno
men intolerantie bij indivi
duele militairen leidt tot per
soonlijk leed, spanningen in
gezinnen en gevoelens van
maatschappelijke eenzaam
heid". Toen reeds gaven wij
aan, dat de kerken in de ont
stane maatschappelijke dis
cussie een grote pastorale
verantwoordelijkheid voor
militairen en andere bij de
fensie betrokken beroeps
groepen hebben, aldus het
ACOM-bestuur. Het schrijft,
dat de synode in haar ant-
MGR. A. J. SIMONIS:
Als de tendenzen van
egoïsme zich verder zou
den vastzetten in structu
ren en wetten, moet men
niet verwonderd zijn, dat
de levenswil uit een
mensengemeenschap
wegvloeit en dat, hoe
rijk en ontwikkeld men
ook is, de samenleving
op de duur verwordt tot
een plaats „waar meer
doodkisten dan kinder
wiegjes staan".
De aartsbisschop van
Utrecht, dr. A. J. Simonis,
schrijft dit in zijn vastenbrief
over huwelijk en gezin. Hij
constateert, dat huwelijk en
gezin momenteel onder grote
druk staan. Velen pleiten
voor afwijzing van het gang
bare gezinsmodel, afschaffing
van het kostwinnersbegrip
en economische zelfstandig
heid van de vrouw. Dit
dreigt men soms zelfs zo ver
door te trekken, dat het voor
vrouwen, ook voor gehuwde
vrouwen en moeders van ge
zinnen," noodzakelijk wordt
om buitenshuis het daartoe
benodigde inkomen te ver
dienen.
Mgr. Simonis wijst op de ge
nade van het sacrament van
het huwelijk. Bij onderlinge
moeilijkheden kunnen man
en vrouw terugvallen op een
trouw, waarvoor God zelf
borg wil staan. Bij- een ster
ker geloof in de genade van
het huwelijkssacrament zou
den mensen meer tegen cri
ses en moeilijkheden opge-"
wassen zijn. Dan zou er min
der slordig worden omge
sprongen met de huwelijk
strouw en zou ontrouw niet
getolereerd worden. Dan zou
ook minder snel getolereerd
worden, dat echtscheiding
een werkelijke -oplossing is,
aldus mgr. Simonis.
De Broederschapsraad
(BR), het beleidsvoorberei-
dende orgaan in de Doopsge
zinde Broederschap, is tegen
een gelijke en gelijkwaardige
status van het IKV en het
ICTO. Wel moet naar de ar
gumenten van het ICTO
worden gehoord, zodat de di
aloog hierover in de Broeder
schap op gang kan komen.
De Broederschapsvergade
ring (BV), waarin alle 138
Doopsgezinde Gemeenten
zitting hebben, moet op za
terdag 14 april over dit voor
stel een besluit nemen. Uit
een enquête, waaraan 1200
Doopgezinden (ongeveer zes
procent van het totaal) had
den meegedaan, bleek vorig
jaar dat 57,4 procent zich
achter de IKV-campagne
schaarde en 41,3 procent de
campagne afwees. Van de
ondervraagden wilde 32,6
procent met het IKV breken;
4,4 procent was van mening,
dat de ADS met het ICTO
betrekkingen moest aankno
pen.
De Braziliaanse bisschop
pen houden grootgrondbezit
ters, nationale ondernemers
en multinationale onderne
mingen verantwoordelijk
voor het snel groeiend ge
weld op het Braziliaanse plat
teland. In een document van
de bisschoppelijke commissie
voor het grondbezit wordt
gezegd, dat de conflicten vo
rig jaar aan ten minste 123
mensen het leven hebben ge
kost en dat voorts 57 landar
beiders bij ongelukken de
dood hebben gevonden. Het
document meldt, dat in 1983
ruim 217.000 personen be
trokken waren bij conflicten
over grond. In bijna alle ge
vallen gaat het om families
„die niet alleen geen grond
hebben maar ook geen mini
mumcondities om te overle-
Buitenlandse arbeiders die
al enige tijd in hun gastland
wonen en daar zijn ingebur
gerd, moeten het recht krij
gen zich definitief in het
gastland te vestigen en zich
daar met hun gezin te here
nigen. Dat is het doel van
een campagne van de com
missie van Europese kerken
inzake buitenlandse arbei
ders, die in Brussel is geves
tigd. In de commissie zijn
protestantse, orthodoxe en
anglicaanse kerken uit vijf
tien Westeuropese landen
vertegenwoordigd. Begin mei
zal er een gesprek zijn met
vertegenwoordigers van de
Europese vakbeweging. Ver
der zal onder meer worden
gesproken met de commissie
sociale zaken van de EEG en
zijn er contacten met organi
saties van buitenlandse
werknemers en de Interna
tionale Arbeidsorganisatie
(ilo). De commissie verzet
zich ertegen, dat Westeurope
se regeringen de terugkeer
van buitenlandse arbeiders
naar hun land van herkomst
stimuleren en de mogelijkhe
den van gezinshereniging be
perken.
Op initiatief van Moeder
Teresa zal in de Zuidindiase
staat Tamil Nadu een univer
siteit speciaal voor vrouwen
worden opgericht. Bij de
plechtige eerste-steenlegging,
waaraan ook de minister
president van de deelstaat
deelnam, richtte Moeder Te
resa zich opnieuw scherp te
gen abortus, „de grootste vij
and van de vrede". Zij sprak
zich ervoor uit, alle „onge
wilde" kinderen bijeen te
brengen en de abortus met
adoptie te bestrijden.
woord op deze brief een in
tensievere pastorale begelei
ding van beroepsmilitairen
heeft toegezegd, maar dat
daarvan op het niveau van
de plaatselijke gemeente
niets is gebleken.
In haar besluit vorige week
riep de synode de plaatselijke
kerken op „ernst te maken
met het verlenen van pasto
rale en diaconale zorg aan
hen die door hun bijzondere
persoonlijke betrokkenheid
bij de bewapeningswedloop
in gewetensnood zijn ge
raakt". Ds. J. Goumare, voor
zitter van het deputaatschap
voor het oorlogsvraagstuk
van de Gereformeerde Ker
ken, toonde zich toen niet ge
heel gelukkig met deze
uispraak. Hij meende, dat de
synodeleden hun uitspraak
meer zouden moeten concre
tiseren door een orgaan in te
stellen voor de begeleiding
van mensen in gewetens
nood.
Leger des Heils
New York
verliest
gemeente
subsidie
Het Leger des Heils te New
York verliest 13,2 miljoen
gulden aan jaarlijks te ont
vangen gemeentesubsidie
voor het exploiteren van
dagverblijven, een weeshuis
en een organisatie voor ge
zinshulp, in totaal tien pro
jecten. Luitenant-kolonel
Wallace C. Conrath, divisie-
-commandant van het Leger
des Heils voor Groot NewY-
ork, heeft geweigerd te vol
doen aan een decreet van
burgemeester Edward Koch
betreffende het niet discrimi
neren van mensen „wegens
hun seksuele aanleg of voor
keur".
Geen organisatie die werkt
met gemeentesubsidie, mag
van de gemeente bepalingen
in arbeidscontracten opne
men waaruit discriminatie op
deze grond kan worden afge
leid. De nationale conferentie
van commandanten van het
Leger des Heils in de Vere
nigde Staten heeft de leiding
in New York een steun in de
rug gegeven.
De Sociaal-Economische Raad (SER) is verdeeld ovei
geringsplannen om per 1 juli aanstaande nog eens 7i
joen gulden te bezuinigen op de sociale zekerheid. D
deeldheid binnen de SER is in het geheel niet verwon
Daarin zitten immers werkgevers en werknemers en i
ken volstrekt verschillend aan tegen die bezuiningsr
gel.
De organisaties van werkgevers vinden de maatregt
meegenomen, als het maar niet betekent dat de werli
moeten bijpassen voor dat deel dat de overheid op de
ringen kort. Anders gezegd: zij wensen dat de regeri
een looningreep bepaalt, dat de werkgevers de kortinj
wao, ww en wwv niet uit eigen zak hoeven bij te t
Volgens de meeste cao's zou dat in de huidige omstar
den wél moeten.
De organisaties van werknemers wensen in het gehei
kortingen op de uitkeringen. En zo is dus eigenlijk ni
in de SER over die kortingen echt tevreden, hoewel di
nen voor die ontevredenheid sterk uiteenlopen.
Nu is het wonderlijke in dit geheel, dat de SER een
uitbrengt over een bezuinigingsplan, waar het Kabii
middels allang vanaf is gestapt. Het betreft het in de
nennota aangekondigde plan om per 1 juli aanstaande
keringen van de wao en de ww te verlagen van 80 n
procent van het laatst verdiende loon en om de wwv
ring van 75 naar 70 procent van het laatst verdiend
terug te brengen.
BlNNEN het Kabinet circuleert echter al enige tijd e
der plan. Dat houdt ook wel kortingen op deze uitke
in, maar het verschil is dat de voorgenomen korting c
en ww wel ongeveer gehalveerd zal worden. Die uitke
komen dan globaal uit op 75 procent van het laatstveri
loon. Uit een soort hoffelijkheid tegenover de SER re
Kabinet nog even niet over dat alternatief voor zijn
plan; eerst wordt kennelijk het advies van de SER
wacht.
DAT het Kabinet de SER rustig laat adviseren ovi
plan, dat in het Kabinet eigenlijk al van tafel is, mag d;
een hoffelijk gebaar lijken, maar het is natuurlijk toe
zo netjes. Van de andere kant is het zo, dat indien de
ters nu hun nieuwe plan reeds bekend zouden maken,
nieuw een lange periode nodig zou zijn alvorens dai
weer advies zou zijn uitgebracht. Op die manier kor
Kabinet nooit tot echt zaken doen.
Dat min of meer langs elkaar heen werken had
voorkomen kunnen worden, indien het Kabinet mett
Prinsjesdag met een wat reëler plan was gekomen d<
toch wel erg ingrijpende kortingsoperatie, met name v
wao'ers, per 1 juli aanstaande. Nu is het Kabinet in eeJ
stadium tot het inzicht gekomen, dat die ingreep eii
toch wel iets te fors is en dat heeft dit soort schoonhei
ten tot gevolg. Dat is betreurenswaardig, maar onder <S
dige omstandigheden, waarin onder grote druk en nr
hoorlijke snelheid ombuigingen moeten plaats vinden,
kennelijk onvermijdelijk.
Spekschnitzel met
stamppot rauwe
raapstelen
zachtzure
gerstevlokken vla
Voor twee personen hebt u
nodig: 200 g speklap, ei,
paneermeel, zout, 25 g bo
ter, 1 theelepel bloem, pa
prikapoeder, aroma;
Vz tot 1 kg aardappelen,
zout, 250 g raapstelen, pe
per, nootmuskaat, (azijn);
2 Vz dl melk, 40 g gerste
vlokken (reformartikel), 1
lepel maizena, 2 Vz dl kar
nemelk, bruine basterdsui
ker.
Verdeel de speklapjes in
hanteerbare porties. Klop het
ei los met een lepel koud wa
ter, zonder dat het gaat
schuimen. Haal het vlees er
doorheen en door het met
zout gemengde paneermeel.
Bak de speklapjes in twintig
minuten bruin en gaar met
het deksel schuin op de pan,
eerst op een tamelijk groot
vuur en temper dat sterk als
het vlees aan beide kanten
bruin is.
Maak de jus af als de spek
lapjes uit de pan zijn, door
eerst de bloem lichtbruin te
bakken en vervolgens wei
nig water, paprikapoeder en
aroma toe te voegen. Laat de
jus dan nog een paar minu
ten trekken.
Kook de aardappelen wat
kleiner gesneden gaar met
zout en weinig water in circa
een kwartier. Was intussen
de raapstelen, laat ze uitlek
ken, leg ze naast elkaar, haal
er zo nodig de grove onder
stukken af en snijd ze zo fijn
mogelijk.
Giet de aardappelen af,
stamp ze fijn en meng er
weinig melk door, zodat er
een stevige puree ontstaat.
Voeg de raapstelen toe en
warm de stamppot al roeren
de vlug op. Maak het gerecht
af met peper en nootmuskaat
en eventueel azijn.
Breng de melk aan de kook,
strooi er al roerende de ger
stevlokken in en laat ze
twintig minuten zacht ko
ken. Bind de pap bij met
maizena, die met iets koud
water is aangemengd, laat
haar lauw worden en voeg
de karnemelk toe. Geef de
bruine basterdsuiker er apart
bij.
JEANNE
Pas als ook mannen
werk gaan uitvoeren
dat per traditie „ty
pisch vrouwenwerk"
is, kan duidelijk wor
den of er werk be
staat waarvoor vrou
wen meer geschikt
zijn dan mannen.
ENSCHEDE „Vrou
wenwerk" bestaat niet
en als het zou bestaan,
moet het direct uitgeban
nen worden. Om te be
ginnen is het nog maar
de vraag of er wel werk
is waarvoor vrouwen
meer geschikt zouden
zijn dan mannen. Verder
kan, uitgaande van een
aantal in het oog sprin
gende verschillen tussen
mannen en vrouwen, in
elk geval gesteld worden
dat werkgevers daar in
de meeste gevallen nau
welijks rekening mee
houden. Dat kan hun
echter niet geheel ver
weten worden omdat
nooit uitgebreid onder
zoek gedaan is naar dit
soort aspecten van de
vrouwenarbeid.
Dit zijn grofweg de voor
naamste bevindingen die de
werkgroep Ergonomie van
de Technische Hogeschool
Twente in opdracht van het
ministerie van sociale zaken
en werkgelegenheid gemaakt
heeft. In feite draaide het om
de vraag in hoeverre de we
tenschap die de afstemming
van machines, apparatuur en'
werkomgeving op de mens
bestudeert (de ergonomie),
een bijdrage kan leveren aan
het doorbreken van dikwijls
zeer traditionele scheidingen
tussen mannen- en vrouwen
beroepen.
De werkgroep beantwoordde
die vraag na honderdvijftig
pagina's bevestigend maar
moest tegelijkertijd van zo
veel vaagheden en veronder
stellingen uitgaan, dat ner
gens harde conclusies te vin
den zijn. Staatssecretaris me
vrouw mr. a. Kappeyne van
de Coppello van emancipatie
zaken schrijft in een begelei
dende brief de bevindingen
van de werkgroep in grote
lijnen te kunnen onderschrij
ven, maar het wel noodzake
lijk te vinden dat er nog eens
een studiedag tegenaan ge
gooid wordt.
Verschillen
Verschillen tussen de seksen
bestaan wel degelijk. Behalve
absolute verschillen als het
kunnen baren van kinderen
en het als gevolg daarvan
hebben van een andere stof
wisseling, zijn er ook slechts
„met enige zekerheid" ande
re fysieke verschillen aan te
geven. Die hebben vooral te
maken met lichaamsbouw,
spierkracht en een andere
gevoeligheid voor een warme
omgeving, trillingen, straling
en sommige chemische stof
fen.
Dat vrouwen en mannen als
gevolg daarvan op verschil
lende wijze informatie zou
den verwerken en dat vrou
wen een geheel andere taak-
beleving hebben dan mannen
zijn twee veelgehoorde vra
gen die tot teleurstelling van
de werkgroep onbeantwoord
moesten blijven, omdat er
nooit onderzoek naar gedaan
is. Hetzelfde geldt voor de ca
tegorie zwangere vrouwen:
hoe ervaren zij hun werksi
tuatie en hoe staat het met
hun lichamelijke capaciteiten
onder die omstandigheden?
Klachten
Deze witte plekken (de
werkgroep somt er talloze op)
maken het rapport tot een
vaag geheel. Een overzicht
van klachten, afkomstig van
vrouwen, had net zo goed ge
maakt kunnen worden aan
de hand van ervaringen van
mannen. Uit niets blijkt
waarom de klachten speci
fiek vrouwelijk zouden zijn.
De werkgroep wijt dat aan
het feit dat nog altijd veel
werk traditioneel door vrou
wen gedaan wordt, zoals ty
pen, de verpleging en het
werken aan de lopende band
(laatste jaren veel in de mi-
cro-elektronica).
Pas bij beroepen waar tradi
tioneel mannen werkzaam
zijn, is hier en daar iets te
merken van eisen waaraan
voldaan moet worden, willen
ook vrouwen datzelfde werk
kunnen doen. Rekening hou
dend met de eerder genoem
de lichamelijke verschillen,
moeten, zoals bijvoorbeeld bij
de vrouwelijke kraandrijver
het geval is, bedieningshand
les soms langer zijn of de
stoel zachter. Maar werkge
vers zijn vaak niet bereid
meer vrouwen in dienst te
nemen omdat dat kosten met
zich brengt. Die kosten lig
gen niet zozeer in het salaris
want dat maakt als het
goed is geen verschil meer
als wel in het aanpassen van
de werkomgeving die tradi
tioneel op mannen ingesteld
kan zijn.
Onbeantwoord
Maar de onbeantwoorde
kernvraag blijft: bestaat
„vrouwenwerk"? Ergono
misch onderzoek naar speci
fiek vrouwelijke beroepen bij
apothekers, tandartsen, art
sen, kapsters, in kantines en
in schoonheidsinstituten is
nooit gedaan. Maar ook al
zou dat gedaan worden, dan
nog zal niet duidelijk zijn of
het dan om specifieke vrou
welijke aangelegenheden zal
gaan. Dat kan pas blijken als
ook mannen die beroepen
uitgeoefend hebben.
De conclusie is gerechtvaar
digd dat de werkgroep wel
móest stranden omdat te wei
nig onderzoek gedaan is. In
elk geval blijkt uit het rap
port nog eens dat de emanci
patie in feite nog in de kin
derschoenen staat. Een stu
diedag zoals de staatssecreta
ris wil, is in dit opzicht dan
ook geen overbodige luxe.
DEN HAAG De So
ciaal-Economische Raad
(SER) is verdeeld over het
kabinetsvoorstel per 1 juli
de uitkeringen voor werk
lozen en arbeidsonge
schikten voor nieuwe uit
keringsgerechtigden te
verlagen. Dat blijkt uit
een ontwerp-brief aan mi
nister De Koning en
staatssecretaris De Graaf
van sociale zaken en
werkgelegenheid. De SER
behandelt de brief vrij
dag.
Volgens het kabinetsplan wor
den per 1 juli de wao- en de
ww-uitkering verlaagd van 80
naar 70 procent van het laatst
verdiende loon en de wwv-uit-
kering van 75 naar 70 procent.
FNV en CNV vinden die ver
laging onaanvaardbaar, ook
als deze alleen betrekking
heeft op nieuwe uitkeringsge
rechtigden.
De MHP, de vakcentrale voor
middelbaar en hoger perso
neel, is tegen het huidige voor
stel van het kabinet, maar
wijst niet op voorhand een be
perkte verlaging van de uitke
ringen af. De werkgevers vin
den dat aan de verlaging zoals
het kabinet wil niet valt te
1 ontkomen, voorzover andere
maatregelen niet leiden tot de
door het kabinet bedoelde be
zuiniging van 760 miljoen gul
den in 1984 en het dubbele in
de daarop volgende jaren.
Omdat de SER verdeeld is
over het zogenaamde 1-juli-
-pakket heeft de raad nog en
kele andere mogelijkheden
aangegeven voor ombuigin
gen. In dit verband noemt de
raad het beperken van ziekte
wetuitkeringen tot maximaal
honderd procent van het net
to-loon. Dit zou voor de twee
de helft van 1984 nog 55 mil
joen gulden opleveren en voor
de volgende jaar 110 miljoen
gulden.
Een tweede mogelijkheid is
een verbetering van de verre
keningsprocedure tussen be
drijfsverenigingen en de socia
le fondsen voor arbeidsonge
schiktheid en werkloosheid.
Dit jaar kan dat een eenmalige
besparing van 260 miljoen gul
den opleveren, de volgende ja
ren 40 miljoen gulden per jaar,
aldus de raad.
De werkgevers vinden dat
eventuele alternatieve ombui
gingsmaatregelen in de eerste
plaats gebruikt moeten wor
den voor een overgangsrege
ling voor mensen met een uit
kering van vóór 1 juli 1984. Zij
stellen zich op het standpunt
dat verlaging van de uitkerin
gen niet mag leiden tot een
lastenverzwaring voor de be
drijven. In veel CAO's is na
melijk afgesproken dat de
werkgever de uitkering aan
vult tot honderd procent van
het laatst verdiende loon (bo
venwettelijke uitkeringen).
Hoe meer er gekort wordt op
de uitkeringen, des te meer
moeten de werkgevers deze
aanvullen.
Zonnige perio
DE BILT (KNMI)
morgen mag op periode
zon worden gerekend,
een in sterkte afnemend
drukgebiedboven Zuid
dinavië en een lagedruk
bij de Spaanse noordkus
een matige oost tot noorc
lijke luchtstroming
drie a vier, aan de kust
dan kracht vijf. Deze
vrij droge lucht aan. Met
in de noordelijke pro\
kan in de onderste
lucht vochtiger zijn, waai
kans op laaghangende v
in de ochtend niet moet
den uitgesloten. De ten
tuur voor het komende
is vermoedelijk iets be
het langjarig gemiddelde
de minimumtempe
wordt ongeveer min twe
den verwacht, de midda
peratuur bedraagt oms
zes graden. De normale t
raturen voor deze tijd v
jaar zijn plus één en
graden (in De Bilt). De r'
het hogedrukgebied, dat
de Noorse Zee en Scand
aanwezig was, wordt o
nomen door een vers
drukgebied, dat van I.
langzaam oostwaarts
Aan de voorzijde ervan
lucht van hogere br
naar ons toe getranspo
De middagtemperatuu
hierdoor na morgen n<i
lager worden.
Weerrapport»
Amsterdam
Deelen
Eelde
Eindhoven
Oen Helder
Vlissingen
Z-Limburg
Max Min 1
Mmpfmi,
Luxemburg onbew.
Casablanca h.bew.
Las Palmas
regenb. 22 14
