3onecker zet deur naar
iet Westen wijd open
Verzoeningsconferentie
moet nieuw staatsbestel
voor Libanon uitwerken
AUROY BAGATELLISEERT
ISSERU-INCIDENT
Libiërs bestrijden elkaar met
aanslagen in Groot- Brittannië
5i SUITENLAND
Strauss
weer
in DDR
;n Sovjet-invloed in
j I.-Amerika beperkt"
AGELIJKS PASSEREN TIENTALLEN DDR- BURGERS DE MUUR
Syrië: broer
Assad
vice-president
ïleidóv 2ou/uint
MAANDAG 12 MAART 1984 PAGINA 7
niïïtmixhtif7Itnsüthiftl1 Tïill
ahjWtimmmfairttn ihJ
uil MU/cnvisitn wonoin mi un itoa umato in
lofip nnumiiin inutntir nniinin imin ffit jots
'llfmtun Pt VMPlfilOOtPl
|Qn wil vmi iiHimn 01 min oninm m
oi podium tmmiin of pi minmoih mini.
LEIPZIG CSU-voorzit
ter en premier van Beie
ren Franz Josef Strauss
heeft gisteren opnieuw
een onderhoud gehad met
de Oostduitse partijleider
Honecker. Het was ziin
tweede bezoek in acht
maanden tijd aan de Oost
duitse leider. Bij zijn vori
ge bezoek onderhandelde
Strauss over een krediet
van omgerekend 1,2 mil
jard gulden aan de DDR.
Na terugkeer in München
verklaarde Strauss dat een
bezoek van Honecker aan
de Bondsrepubliek dit jaar
mogelijk is. Hij noemde de
tweede helft van dit jaar
als tijdstip. Honecker zelf
bevestigde zijn bereidheid
tot een reis naar de Bonds
republiek, maar liet het
tijdstip open.
Van onze correspondent)
ESSEN Elke avond
et Heinz Dorr in de
stduitse grensplaats
ssen bedden en stret-
;rs bijschuiven. De be-
rder van het opvang-
trum voor DDR-bur-
s die naar de Bondsre-
iliek komen, heeft het
nooit zo druk gehad,
weken lang laat het re-
le in Oost-Berlijn grote
tallen burgers vertrek-
i. Er zitten mensen bij
20 jaar geleden al ge-
agd hebben Honeckers
eiders- en boerenstaat
/erlaten. Maar in Dorrs
angcentrum strijken er
neer, die pas drie
inden geleden de wens
kennen gaven dat ze
r het Westen wilden.
s januari komen er elke
'l "jele tientallen, soms zelfs
V 200, in'Giessen aan. In
I zijn er tot nu toe dit jaar
lijna 4.400 DDR-burgers
i rhet Westen gekomen. Ter
gelijking: in '83 waren het
i n totaal 6.000.
Hessen worden alle forma
ten geregeld en ontvangen
nieuwe inwoners van de
dsrepubliek een begroe-
- sgeld van 150 DM. Als de
1 te euforie over het gelukte
rek uit de DDR is weg-
it, komt voor velen de ont-
itering. De tijd dat de
cgevers zich aan de poor-
van het opvangcentrum
rongen om te werven
hun bedrijven is allang
bij. De meeste nieuwko-
uit de DDR wacht de
doosheid. Dat weten ze
Niet alleen via de
(-propaganda, die elke de
monstratie van ontslagen
staalarbeiders in de Bondsre
publiek breed uitmeet, maar
vooral ook van de Westduitse
televisie, die in een groot deel
van de DDR kan worden ont
vangen. Toch hopen de mees
ten aan de bak te komen met
behulp van hun familie in de
Bondsrepubliek. Want deze
hele operatie wordt doorge
voerd onder het hoofd „fami
lie-hereniging".
Magneetwerking
De Bondsrepubliek werkt nog
altijd als een magneet op de
bewoners van de communisti
sche DDR. Tot ontzetting van
het regime neemt het aantal
mensen dat weg wil, vooral de
laatste jaren, sterk toe. Dat is
opmerkelijk omdat de DDR
economisch gezien de laatste
twee jaar helemaal nog niet zo
slechts geboerd heeft. Vorig
jaar groeide de economie zelfs
nog met 4,4 procent.
Volgens berichten die binnen
de Oostduitse communistische
partij, de SED, circuleren, ligt
het aantal mensen dat het land
wil verlaten momenteel op
een half miljoen. Dat zijn dus
mensen die officieel een ver
zoek hebben ingediend om te
mogen gaan. Een hoog cijfer
voor een land met 17 miljoen
inwoners. Al die mensen heb
ben grote risico's genomen. Ze
zijn in hun werk gedegradeerd
of uit hun opleiding gezet. Bo
vendien zijn ze overgeleverd
aan de pesterijen van de auto
riteiten en de veiligheidsdien
sten, die weinig waardering
opbrengen voor de wens de
opbouw van de socialistische
heilstaat voortaan aan anderen
over te laten.
Betaling per burger
Wat beweegt Erich Honecker
om de deur naar het Westen
een stuk verder open te zet
ten? Er zijn meerdere redenen.
De harde Westerse valuta's
spelen een rol. Voor elke
DDR-burger die de grens
wordt overgezet, betaalt Bonn
tussen de 2.000 en 8.000 DM.
De verschillen worden onder
andere bepaald door de oplei
ding die de vertrekker in de
DDR heeft gehad en de aard
van de. familieband in de
Bondsrepubliek. Hoe geringer
de verwantschap, hoe hoger de
prijs. Door deze mensenhandel
krijgt de DDR enkele honder
den miljoenen DM binnen.
Geld dat in tegenstelling tot de
Westerse kredieten niet terug
betaald hoeft te worden.
Voor de DDR speelt verder
mee dat het op deze manier
potentiële onruststokers kan
afschuiven. Velen die jaren
geleden al gevraagd hebben
om te mogen vertrekken en
vanaf dat moment uit het
maatschappelijk circuit geke
geld zijn, vormen een gevaar
voor het systeem. Bovendien
wordt van de gelegenheid ge
bruik gemaakt de vredesbewe
ging in de DDR onschadelijk
te maken. Dienstweigeraars en
pacifisten, die vaak helemaal
niet gevraagd hebben om te
mogen vertrekken, worden
zonder pardon op de trein
richting Westen gezet.
Een punt is ook dat de DDR
op deze manier een aardig
ventiel heeft om overtollige
arbeidskrachten kwijt te wor
den. Hoewel de DDR als com
munistisch land officieel geen
werkloosheid kent, heeft het
grote moeite in deze crisistijd
de mythe van volledige werk
gelegenheid overeind te hou
den. Het afschuiven naar het
Westen van een stevig aantal
mensen vereenvoudigt de be
rekeningen van de economi
sche planners in Oost-Berlijn
aanzienlijk.
Tot slot kan Honecker met
deze politiek de Bondsrepu
bliek duidelijk maken dat hij
ook na de stationering van de
Amerikaanse raketten geïnte
resseerd is in een goede relatie
met Bonn. Met die houding
kan hij in de toekomst nieuwe
kredieten losweken. Boven
dien is de handel tussen de
beide Duitslanden de laatste
jaren steeds belangrijker ge
worden voor de DDR.
Meer (on)rust
Toch kan het met de grote toe
loop in Giessen van de ene dag
op de andere gedaan zijn. Be
halve duidelijke voordelen zit
ten er voor de DDR ook nade
len aan vast. Er is een proces
op gang gebracht dat straks
misschien niet meer te beheer
sen valt. In plaats van meer
rust kan het resultaat weieens
meer onrust zijn. Onder de
honderdduizenden die weg
willen stijgt de spanning met
de dag. Iedereen weet dat
meer mensen dan ooit mogen
vertrekken, maar wie wordt
uitverkoren weet niemand. De
criteria die de machthebbers
hanteren zijn volstrekt on
doorzichtig.
Menigeen die weet dat de deur
naar het Westen verder is
opengezet maar twijfelt of hij
wel mag gaan, handelt vanuit
de gedachte: nu of nooit. Zo
hebben de afgelopen maanden
DDR-burgers hun toevlucht
gezocht in de Amerikaanse
ambassade in Oost-Berlijn en
in de permanente vertegen
woordiging van de Bondsrepu
bliek. Het spectaculairste geval
was dat van de nicht van mi
nister-president Willi Stoph,
die met haar gezin haar toe
vlucht zocht in de Westduitse
ambassade in Praag. Daar ver
blijven trouwens nog zo'n 20
DDR-burgers.
Bonn heeft er alles aan gedaan
om deze voor Oost-Berlijn
pijnlijke vluchtacties in alle
stilte af te wikkelen. De rege
ring van christen-democraten
en liberalen is veel te bang dat
het met Honeckers mildheid
weieens snel gedaan zou kun
nen zijn. Een vrees die niet
ongegrond is.
GERARD KESSELS
HAM! De Sovjet-Unie is op econo-
isch en militair gebied in grote mate
to trokken bij Midden-Amerika, maar is
'det perkt in haar mogelijkheden om de
Sr* beurtenissen daar te beïnvloeden. Dat
v*i jkt uit een onderzoek, dat in opdracht
1 t n het Amerikaanse ministerie van
utenlandse zaken is uitgevoerd door de
an ufessor Carl Jacobsen, die is verbon-
n aan de universiteit van Miami. Vol-
Nel ns het onderzoek zijn er duidelijke
D enzen aan de controle die Moskou in
kt dden-Amerika kan uitoefenen. Bo-
ndien zijn er andere belangrijke in-
e8* jeden, waarbij in het onderzoek wordt
(vezen wordt op de grote Westeuropese
rtcgenwoordiging en de sterke positie
lai i de kerk.
Betoging tegen
naamswijziging
(London)Derry
BELFAST Ongeveer 2.000 protestanten
hebben zaterdag in (London)Derry gede
monstreerd tegen het besluit van de over
wegend katholieke gemeentraad de naam
Londonderry te veranderen in Derry. De
katholieken hebben de stad altijd al „Der
ry" genoemd en de protestanten zien in
het besluit een aantasting van de banden
tussen Noord-Ierland en Engeland. Tij
dens de betoging kwam het tot een korte
schietpartij tussen vermoedelijk leden van
het Ierse Republikeinse Leger en de poli
tie. Ook trad de politie op tegen katholie
ke jongeren die molotovcocktails en ste
nen gooiden. Er vielen geen slachtoffers.
Poolse parochianen
hervatten hongerstaking
WARSCHAU Zeven parochianen in Ur-
sus, een voorstad van Warschau, hebben
gistermiddag hun hongerstaking hervat uit
&rotest tegen het vertrek van hun pastoor,
lieczyslaw Nowak, die op initiatief van
kardinaal Glemp is overgeplaatst. De hon
gerstakers, vier mannen en drie vrouwen,
installeerden zich opnieuw in een vertrek
naast de kerk. De hongerstakers waren hun
actie op 17 februari begonnen, maar onder
braken haar vijf dagen later, nadat de
tweede man in de Poolse kerkelijke hiërar
chie, aartsbisschop Macharski van Krakow,
zich onbevoegd had verklaard in de kwes
tie. Pater Nowak is een van de 69 priesters
die door de regering worden beschuldigd
van extremisme. Hij verdedigde geregeld
de verboden vakbond Solidariteit.
Dochter Thatcher
verliest sleutels
LONDEN Onbekenden
hebben in een wijncafé in
Fleet Street in Londen de
handtas gestolen van Carol
Thatcher, de dochter van pre
mier Margaret Thatcher van
Engeland. In haar tas zaten de
sleutels van de familie in
Flood Street in Chelsea en van
Downing Street 10, de ambts
woning van Carols moeder.
Men maakt zich over het ver
lies van de laatste sleutels niet
al te bezorgd omdat het huis
permanent bewaakt werd door
agenten. Intussen zijn de slo
ten van beide huizen veran
derd.
LAUSANNE De Liba
nese leiders die de verzoe
ningsconferentie bijwonen
die vanmiddag in het
Zwitserse Lausanne in ho
tel Beau Rivage begint,
hebben volstrekte me
ningsverschillen over de
vraag hoe het met het
land verder moet. Grof
weg geldt dat de islamie
ten hervormingen willen
en de christenen de status
quo zoveel mogelijk wil
len handhaven. Het leger
staat ergens tussen de
twee groepen in. Het afge
lopen weekeinde was er
terwijl de Libanese leiders
naar Zwitserland afreis
den opnieuw felle strijd in
Beiroet.
President Gemayel verklaarde
gisteren bij zijn aankomst in
Zwitserland de problemen met
„veel hoop" tegemoet te tre
den. „Wij hopen spoedig goed
nieuws te hebben". De Libane
se minister van buitenlandse
zaken liet zich eveneens opti
mistisch uit. Volgens hem is
iedereen moe van hetgeen er
in Libanon aan de gang is. De
sji'itische leider Nahib Berri
zei echter „helemaal niet opti
mistisch te zijn".
Naar verluidt wil de regering
van president Gemayel als
voornaamste hervormingen
voorstellen dat het leger welis
waar verantwoordelijk blijft
voor de veiligheid van de
staat, maar niet langer wordt
ingezet bij een binnenlands
conflict zoals in de afgelopen
maanden. De premier, die vol
gens de grondwet een islamiet
moet zijn, krijgt meer be
voegdheden. Er zal een eind
moeten komen aan vriendjes
politiek en ondersteuning van
familieleden bij het verdelen
van banen in de overheids
dienst. Israël krijgt veilig
heidsgaranties als onderdeel
van onderhandelingen over
een overeenkomst die terug
trekking van zijn troepen uit
zuidelijk Libanon regelt.
De twee conservatieve islamti-
sche politici op de conferentie,
ex-premier Saeb Salam en
Adel Osseiran, nemen een
De Libanese vlag waait boven het Hotel Beau Rivage naast de Zwitserse aan het meer van Lausan
ne. Onder zware bewaking van Zwitserse gendarmes kwamen daar gisteren de voornaamste Liba
nese leiders aan.
middenpositie in.
De Druzen en sji'itische isla-
moeten, de meest geharnaste
tegenstanders van de christe- i
nen, die met steun van Syrië
in de afgelopen maanden be-
slissende militaire overwin- i
ningen hebben behaald, willen
dat de structuur van het leger
radicaal wordt veranderd. Zij
willen dat aan de overheersing
in de hogere rangen van chris
tenen een einde komt. Verder
willen zij beperking van de
bevoegdheden van de presi
dent die volgens de grondwet
een christen moet ziin. Een be
langrijke eis is ook dat een
eind komt aan het systeem
waarbij banen bij de overheid
en zetels in de volksvertegen
woordiging verdeeld worden
overeenkomstig de onderlinge
krachtsverhoudingen tussen
de verschillende godsdienstige
groepen. Het gevolg van deze
situatie is een ongebreidelde
vriendjespolitiek. Tenslotte
willen zij aan Israël veilig
heidswaarborgen verschaffen
om het zo aan te sporen zich
uit zuidelijk Libanon te^ug te
trekken.
Verder hebben Walid Joum-
blatt en Nabih Berri, respectie
velijk leider van de druzen en
van de islamitische sji'iten,
aangedrongen op het verdwij
nen van president Gemayel.
Zij willen regerings- en leger-
functionariussen bestraffen die
verantwoordelijk worden ge
acht voor het beschieten van
de islamitische wijken van
Beiroet en de nabijgelegen
bergen tijdens de zware ge
vechten van vorige maand.
Het is echter niet waarschijn
lijk dat zij de laatste eisen in
Lausanne nog naar voren zul
len brengen.
Militante christenen die niet
op de conferentie vertegen
woordigd zijn, hebben openlijk
opgeroepen tot het opsplitsen
van Libanon in gedeeltelijke
zelfstandige kantonsd.
Het huidige politieke systeem
dateert van 1943 dat uitgebrei
de garanties oevat die moeten
voorkomen dat de christenen
in Libanon in het defensief
worden gedrongen. Er zou
toen ook een kleine christelij
ke meerderheid hebben be
staan. Volgens een Frans opi
niebureau zijn nu de islamie
ten de grootste groepering: 55
procent van de 3,2 Libanezen
behoort tot de drie belangrijk
ste islamitische groepen, ter
wijl 44 procent behoort tot de
vier grootste christelijke be
volkingsgroepen.
DAMASCUS De broer van
Syrië's president Hafez Assad,
Rifaat Assad, is bij presiden
tieel besluit benoemd tot vice-
-president van de republiek.
Nog twee Syrische persoon
lijkheden zijn tot vice-presdi-
dent benoemd. Het zijn de vi
ce-premier en mninister van
buitenlandse zaken. Abdel Ha-
lim Khaddam, en Mohammed
Zouheir Macharke. Vorige
week trad het Syrische kabi
net af, hetgeen volgens Arabi
sche waarnemers bedoeld was
om de machtsstrijd binnen het
regime te verdoezelen.
LONDEN Rivaliseren
de Libische groeperingen
hebben elkaar het afgelo
pen weekeinde bestreden
met bomaanslagen in
Manchester en in Londen.
Daarbij vielen in totaal 25
gewonden en werd aan
zienlijke schade aange
richt.
In Londen ging het zaterdag
om vijf kleine tijdbommen.
Een ontplofte in een nachtclub
en verwondde 23 personen,
van wie drie ernstig. Een
tweede explodeerde zonder ie
mand te raken en de resteren
de drie konden tijdig onscha
delijk worden gemaakt door
de politie.
De eerste bom die gistermor
gen ontplofte in de overwe
gend Arabische wijk Whalley
Range in Manchester raakte
niemand. Toen de politie een
tweede bom onschadelijk pro
beerde te maken, raakten een
vrouw en een kind gewond.
Het Britse ministerie van bui
tenlandse zaken heeft twee Li
bische diplomaten ontboden
en hen verteld dat niet zal
wor<ten toegestaan dat Libi
sche bannelingen op Brits
grondgebied worden overval
len en geïntimideerd. In 1980
was Groot-Brittannië een van
de westerse landen, waar Libi
sche commando's aanslagen
pleegden op tegenstanders van
de Libische leider Khadaffy.
Libië heeft ontkend dat het
iets met de aanslagen van de
afgelopen dagen te maken
heeft gehad.
)RID „Een storm
ivel weer overdrijft",
omschreef premier
e Mauroy van Frank-
ia afloop van zijn be-
aan Spanje de con-
latie die is ontstaan
de beschieting door
Franse marine van
Spaanse visserssche-
Mauroy rondde dit
teinde een tweedaags
ek aan Madrid af, dat
ng van te voren was
sproken, maar dat
het incident speciale
cenis kreeg. Maurou
sprak onder meer over
Spanjes wens toe te treden
tot de EG.
Gonzalez zei op een persconfe
rentie Mauroy erop gewezen te
hebben dat het gebruik van
geweld en het in gevaar bren
gen van mensenlevens „on
aanvaardbaar" zijn. „Wij vin
den dat de middelen die de
Franse marine heeft gebruikt
niet in verhouding staan tot de
mogelijke overtredingen."
Frankrijk heeft het beschieten
van de vissersschepen overi
gens verdedigd, verwijzend
naar het internationale recht.
Maar Mauroy mag dan wel
hebben geprobeerd het visse
rij-incident te bagatelliseren,
Spanje heeft een officieel pro
test ingediend omdat het geen
bevredigende verklaring heeft
ontvangen.
Belgische vissers zijn opgeroe
pen mee te helpen bij de op
sporing van illegale vissers
binnen de belgische twaalf-
mijlzone. In het verleden heb
ben Nederlandse kustvissers
nogal eens hun heil gezocht in
deze Belgische wateren. Met
de verscherpte controle die de
marine gaat uitoefenen willen
de belgen vooral de vangst op
tong, schar en schol bescher
men. In die twaalfmijlszone
mag niet gevist worden met
schepen die groter zijn dan
dertig ton.
SKE EN WISKE HET DELTA-DUEL
In Manchester richtte een bom (verborgen in de rechter auto) aanzienlijke schade aan.
