erwoede politieke
tri jd in
'fS om schoolgebed
Syrische
regering
afgetreden
Engelse luchtmachtoefening heeft
onverwacht vreedzaam verloop
Mars tegen marcos
JITENLAND
Cfiidóc Somant
WOENSDAG 7 MAART 1984 PAGINA 11
aron ontsnapt
a aanslag
fZALEM De Israëlische oud-
iter van defensie Ariel Sharon is
Zuidlibanese havenstad Sidon
apt aan een aanslag. Toen het
ooi waarin hij reisde een huis
erde, ontplofte een bom. Maar de
n waarin Sharon reed werd niet
kt en niemand liep verwondin-
ip. De minister was na een in*
van Israëlische linies aan de
rivier op de terugweg naar Is-
Dln militaire kringen kon niet
ekerheid worden aangegeven of
nslag was gericht tegen de per-
Sharon. Israëlische voertuigen
i Sidon herhaaldelijk het doelwit
;st van
Afghanistan pakt
14-jarigen op
voor het leger
ISLAMABAD Sinds een week worden in
14 en 17 jaar opgepakt om in het leger
te worden ingelijfd. Het Afghaanse leger
heeft te kampen met aanzienlijke verliezen
door deserties en gevechten. Volgens diplo
maten in Pakistan zijn systematische wer
vingscampagnes in de steden en op het Af
ghaanse platteland mislukt. In Kaboel doen
geruchten de ronde dat de leeftijdsgrenzen
waartussen men voor het leger kan worden
opgeroepen zullen worden uitgebreid van 19
tot 42 naar 15 tot 50 jaar. De moeilijkheden
bij de recrutering betekenen dat een steeds
groter deel van de gevechtsinspanning moet
worden geleverd door het Russische leger.
Massagraven in
Zimbabwe ontdekt
HARARE In Zimbabwe zijn massagraven
ontdekt, die dateren uit de onafhankelijk
heidsstrijd tegen het Rhodesische regime van
Ian Smith. Een woordvoerder van de Zim-
babweaanse regering maakte gisteren bekend
dat bij Roesape, 160 kilometer ten oosten van
de hoofdstad Harare, de stoffelijke resten van
vermoedelijk 4000 guerrillastrijders zijn ont
dekt. Een van de graven bevatte de stoffelij
ke resten van 160 vrouwelijke onafhankelijk
heidstrijders. De minister van voorlichting
zei dat de kabinetsleden geschokt waren door
de vondst. „De wreedheden en massamoor
den die tijdens het bewind van Ian Smith zijn
gepleegd, worden nu door vaderlandslieven
de Zimbabweanen aan de kaak gesteld", al
dus de minister.
D'Aubuisson mag niet
deelnemen aan
verkiezingen
SAN SALVADOR De Salvadoraanse christendemo
cratische partij heeft gisteren de uitsluiting gevraagd
van de extreem-rechtse presidentskandidaat D'Aubuis
son voor de verkiezingen van 25 maart. De partij heeft
daartoe een petitie overhandigd aan de centrale verkie-
Volgens de christendemocraten kan D'Aubuisson niet
in aanmerking komen als presidentskandidaat op grond
van een bepaling in de grondwet. In de grondwet staat
dat een president een moreel hoogstaand karakter moet
bezitten. De christendemocraten menen dat hiervan in
het geval van D'Aubuisson geen sprake kan zijn. D'Au
buisson wordt gezien als de leider van de rechts-extre-
mistische doodseskaders.
MEERDERHEID OUDERS
VOOR INVOERING
p pnze Correspondent Mare
de Koninck)
INGTON In de
igde Staten is het
debat over
ing tussen kerk en
weer hoog opgelaaid
de vraag of op open-
scholen tijd uitge-
xen mag worden voor
eenschappelijk gebed
p. klas. Tot dusver is
jeorganiseerde vorm
ridden in het door de
tfieid aangeboden on
verboden. Een
ie is met name het
itel van president
om de Ameri-
grondwet zo te
dat „georgani-
groepsgebed in
[bare scholen en in
e openbare instellin-
rvadrukkelijk een
drecht (maar geens-
efn plicht) wordt,
estie leidt tot heftige
in de Amerikaanse sa-
ving en lijkt een belang-
ol te gaan 6pelen bij de
>residentsverkiezin-
'resicient Reagan maakte
ihoolgebed, samen met
rzet tegen de bestaande
ibortuspraktijk in de VS,
riangrijk stembusthema.
>et daarbij het overgrote
lan de bevolking aan zijn
opiniepeilingen wijzen
?jat 80 procent van de
ikaanse ouders voorstan
der is van herinvoering van
een dagelijks georganiseerd
moment van gebed voor hun
kinderen op de openbare
school. De president weet
eveneens dat zijn Democrati
sche tegenkandidaten voor het
Witte Huis, Walter Mondale
en Gary Hart, zich tegen de
opvatting van die 80 procent
hebben uitgesproken. Reagan
schroomt niet het onderwerp
in geladen bewoordingen tel
kens weer aan de orde te stel
len. „Onze kinderen mogen op
school uitvoerig met elkaar
praten over communisme,
druggebruik en pornografie,
maar onze grondwet verbiedt
hen met elkaar te bidden. In
onze openbare parken mogen
neo-fascisten, beschermd door
de grondwettelijke vrijheid
van meningsuiting, de moord
van Hitier op de joden bejube
len, maar in onze openbare
scholen mogen onze kinderen
niet openlijk hun geloof in
God belijden", aldus president
Reagan. Het overgrote deel
van de Amerikaanse jeugd
volgt op de basisscholen en
vervolgens 'high school', open
baar onderwijs.
Deze week is in het Ameri
kaans parlement het debat be
gonnen over de door Reagan
beoogde grondwetswijziging.
Het laat zich aanzien dat de
discussie zich maandenlang zal
voortslepen, als gevolg van al
lerlei vertragingsacties in Se
naat en Huis van Afgevaardig
den van zowel voor- als tegen
standers. Deze week was het
Amerikaanse parlementsge
bouw, het Capitool, het decor
van verbeten demonstraties
van beide 'kampen', die aan
weerszijden van het Capitool
nachtelijke gebedsdiensten
hielden.
Bron van alle huidige opwin
ding is de uitspraak van het
Amerikaanse hooggerechtshof
in 1962 dat in de deelstaat
New York het verplichte en
door de lokale overheid gefor
muleerde schoolgebed on
grondwettelijk was. Een jaar
later, in 1963, verbood het
Hooggerechtshof eveneens het
lezen uit de bijbel (al was deel
name daaraan voor de kinde
ren vrijwillig) op openbare
scholen. Het Hooggerechtshof
meende dat de grondwet vol
strekte scheiding van kerk en
overheid voorschrijft, dat het
de overheid verboden is welke
vorm van godsdienst dan ook
aan de burgers op te dringen
en dat gebed nooit waarachtig
in vrijheid kan worden uitge
sproken, wanneer het door de
school als instituut wordt geor
ganiseerd.
De golf van verontwaardiging
die het Hooggerechtshof des
tijds onder de bevolking te
weeg bracht, werd door toen
malig president Kennedy laco
niek afgedaan met: „Ik weet
een eenvoudige remedie. Ge
zinnen zouden thuis meer
moeten bidden en trouwer
naar de kerk gaan".
Tegenstanders van Reagans
voorstel tot grondwetswijzi
ging voeren ondermeer aan
dat Amerika een multi-reli-
gieuze samenleving is gewor
den en dat op tal van openbare
scholen christelijke, joodse, is
lamitische, nindoestaanse,
boedhistische en atheïstische
kinderen door elkaar zitten.
Reagan zou in feite weer een
eenzijdig christelijk stempel op
het onderwijs willen drukken
en daarmee inspelen op racis
tische gevoelens jegens cultu
rele minderheden.
Herinvoering van groepsgebed
in de klas zou, aldus de oppo
nenten, tot grote moeilijkhe
den kunnen leiden. De toeval
lige godsdienstige meerderheid
zou in de praktijk haar wijze
van bidden opleggen aan de
minderheid; kinderen met een
cultureel sterk afwijkende
godsdienst zouden door de an
deren uitgelachen kunnen
worden en in elk geval sociaal
afgezonderd; allerlei prakti
sche problemen zouden zich
gaan voordoen, bijvoorbeeld
dat meisjes en jongens geschei
den moeten worden omdat een
aantal religies 'gemengd bid
den' verbiedt. (Het Reagan-
-kamp zegt in dat alles geen
bezwaar te zien, maar eerder
„een opvoedkundige kans om
kinderen respect voor eikaars
religie en cultuur bij te bren
gen en daarover te discussië
ren".)
De voorstanders van volko
men scheiding van kerk en
staat wijzen er ook op dat de
grondleggers van de Verenig
de Staten vluchtelingen waren
van geloofsvervolging in di
verse Europese landen en dat
de Amerikaanse grondwet (die
godsdienstvrijheid sterk bena
drukt, maar vaag blijft over de
verhouding tussen kerk en
staat) daarom in hun geest
moet worden gelezen. Hun
voorman in de Amerikaanse
senaat, Lowell Weicker, haal
de deze week Libanon en Iran
aan als voorbeelden van hoe
rampzalig de vermenging van
politiek en godsdienst zich kan
ontwikkelen.
Weicker is republikeins partij
genoot van president Reagan.
De scheiding der geesten loopt
inderdaad dwars door de de
mocratische en republikeinse
partij heen, al ziet Reagan veel
meer democraten dan republi
keinen tegenover zich.
Intussen blijft het twijfelachtig
of de president zijn zin krijgt.
Voor grondwetswijziging is
ook in de VS tweederde van
de parlementaire stemmen no
dig en dat lijkt er niet in te zit
ten zolang Reagan geen com
promis aanbiedt.
Probleem in het debat is onder
meer de vaagheid van de
voorgestelde wijziging in de
grondwet. Dat amendement
zegt dat er geen verbod mag
bestaan op groepsgebed in
openbare scholen en dat an
derzijds niemand verplicht
mag worden tot deelname aan
het gebed en dat „noch de re
gering van de Verenigde Sta
ten noch van enige deelstaat
de tekst van het gebed zal
voorschrijven".
Een van de twistpunten is
daarom wie dan wél (het
schoolbestuur, de onderwijzer,
de kinderen zelf?) moeten be
palen hoe er gebeden gaat
worden. Een mogelijk verge
lijk schuilt in de grondwettelij
ke invoering van een „mo
ment van stilte voor gebed",
maar vooralsnog is dat voor
beide partijen een onoverko-
menlijke inbreuk op ieders be
ginsel.
Het toeval wilde dat temidden
van de politieke „gebedsdis
cussie" het Amerikaans Hoog
gerechtshof deze week met de
uitspraak kwam dat gemeente
besturen in een stadhuis in de
kersttijd een kerststal mogen
opzetten. In een proefproces
was aangevoerd dat zulks in
strijd is met de grondwettelij
ke scheiding van kerk en
staat. Met 5-4 stemmen besliste
de negen-koppige opperrecht-
bank dat een kerststal ook ge
zien kan worden als „een cul
tuurhistorische burgerlijke tra
ditie" en dat plaatsing ervan
in een openbaar gebouw daar-
Kritische
Poolse priester
verhoord
WARSCHAU Jerzy Popie-
luszko, een priester uit War
schau die bekend staat om zijn
uitgesproken pro-Solidariteit
standpunten, is gisteren op
nieuw door de politie onder
vraagd. Dit hebben functiona
rissen van zijn kerk in War
schau meegedeeld.
Volgens de Poolse autoriteiten
zou hij de wetten inzake reli
gieuze vrijheid overtreden en
wapens in zijn bezit hebben. In
het verleden heeft de priester
steeds geweigerd vragen van
de politie te beantwoorden.
Popieluszko beschuldigde vo
rige maand tijdens de maande
lijkse „mis voor het vader
land" het communistische be
wind ervan „een eindeloze
strijd te voeren om een godde
loos monopolie te vestigen. Hij
riep verder op geloof te bewa
ren in de idealen van Solidari
teit.
DAMASCUS/BEIROET
De Syrische president
Assad heeft gisteravond
het ontslag van zijn rege
ring aanvaard. Dit is uit
officiële bron in Damas
cus vernomen. Assad zou
de aftredende premier,
Kassem, hebben opgedra
gen een nieuw kabinet te
vormen. Politieke waar
nemers in Beiropt bren
gen het ontslag van de Sy
rische regering in ver
band met een machtsstrijd
in de top van de regeren
de Ba'ath-partij, die ont
brand zou zijn nadat presi
dent Assad enkele maan
den geleden werd getrof
fen door een hartaanval.
Volgens het officiële Syrische
persbureau SANA is de rege
ring afgetreden om de weg vrij
te maken voor een nieuw ka
binet onder de interim-leiding
van premier Kassem. Diplo
maten in Beiroet hebben ge
speculeerd dat president Assad
een vice-president wil benoe
men om zijn zware werk te
verlichten. Libanese politici,
die nauwe contacten met Syrië
onderhouden, zeiden dat de
huidige stafchef, Shehabi, en
de minister van buitenlandse
zaken, Khaddam, een zeer
goede kans maken om de be
langrijke vacature van vice-
president op te vullen.
De Libanese president Gemay-
el heeft gisteren de deelne
mers voor de nationale verzoe
ningsconferentie uitgenodigd,
die komende maandag in Lau
sanne zal moeten beginnen.
De eerste ronde werd op 4 no
vember vorig jaar in Genève
opgeschort, omdat er een op
lossing moest worden gezocht
voor het omstreden troepenak
koord met Israël. De Libanese
regering heeft dit akkoord
maandag opgezegd.
Betogers tegen het bewind van de Filippijnse president Marcos
hebben gisteren een mars gehouden door Meycauyan, een bui
tenwijk van Manilla. De optocht was bedoeld om de parlements
verkiezingen in mei te boycotten. In eerlijke verkiezingen heb
ben de demonstranten geen enkel vertrouwen.
India wil modernste MIG's
NEW DELHI India wil niet de bestaande maar de modernste
versie van de MIG-29 gevechtsvliegtuigen, die binnenkort in de
Sovjet-Unie zal worden geproduceerd. Dit heeft de Indiase mi
nister van defensie, Venkataraman, gisteren in New Delhi ver
klaard. De momenteel in India verblijvende Sovjet-minister van
defensie, maarschalk Oestinov, zei dat India zelf in staat is mo
derne Russische vliegtuigen te bouwen. Volgens Venkataraman
zal het nieuwste model superieur zijn aan de Amerikaanse F-16
en de Franse Mirage-2000. India zou graag over de nieuwe MIG-
vliegtuigen willen beschikken, omdat het land dan militair su
perieur is aan Pakistan dat door de VS wordt gesteund.
Luchtvaartorganisatie veroordeelt Sovjet-Unie
MONTREAL De Raad van de Internationale Organisatie
voor de Burgerluchtvaart heeft gisteravond de Sovjet-lfnie ver
oordeeld wegens het neerschieten van het Zuidkoreaanse liin-
vliegtuig op 1 september van het vorig jaar, waarbij alle 269 in
zittenden omkwamen. De organisatie zegt geen bewijzen gevon
den te hebben voor de Russische beschuldiging dat het vliegtuig
een spionagevlucht uitvoerde.
Men betreurt het verder diep dat de Sovjet-Unie geweigerd
heeft mee te werken aan het onderzoek van de bur gerlucht-
vaartorganisatie.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
RAF-BASIS WATTIS-
HAM De
NAVO-
luchtmachtoefening „El-
der Forest", die sedert
maandagmorgen aan de
gang is, heeft gisteren een
bijzonder vreedzaam ver
loop gekend. Het grootste
deel van de geplande
schijn-aavallen op diverse
RAF-bases in Engeland
en Schotland werd niet
uitgevoerd. De oorzaak:
ongunstige weersomstan
digheden aan beide zijden
van het Kanaal.
„Als het nu echt oorlog was,
zouden we toch vliegen", ver
telde ons een van de officieren
van RAF-Wattisham, een gro
te luchtmachtbasis in het En
gelse Suffolk. De basis zou,
wanneer alles volgens het sce
nario was gebeurd, door „vij
andelijke" vliegtuigen zijn
„vernietigd". Maar de basis
bleef, in de oefeningen-taal,
„volledig gespaard". Er daagde
namelijk geen enkele aanval
ler op. In vredestijd vermijden
de luchtmachten van de
NAVO blijkbaar liever elk on
geluk dat door mist of laag
hangende wolken veroorzaakt
zou kunnen worden. Een an
dere reden die hen tot grote
voorzichtigheid maant, is de
wens van hun regeringen dat
zo zuinig mogelijk omgespron
gen wordt met de peperdure
brandstof.
Oorlog op papier
De luchtmachtoefening „Elder
Forest" eindigt vanavond. Hoe
de ruim 200 deelnemende
vliegtuigen tegen die tijd de
meer dan 900 geplande vluch
ten zouden moeten uitvoeren,
is een raadsel. Maar aangezien
„Elder Forest" verloopt vol
gens nauwkeurig opgestelde
plannen, is het in de eerste
plaats een „oorlog op papier",
een administratieve veldslag,
grondig voorbereid en volgens
de regels van de kunst gevoch
ten door ambtelijke militairen,
die daarvoor geen schijnaan-
vallen hoeven te doen. Slecht
weer is voor hen geen pro
bleem.
Groot-Brittannië deed voor
deze uitgebreide luchtmanoeu-
vres (de belangrijkste sedert
de „Battle of Britain" van
1940) een beroep op de lucht
machten van alle Noordeuro-
pese NAVO-landen, Frankrijk
en de Verenigde Staten. Maar
hoewel men bij een dergelijke
groots opgezette oefening van
de organisatoren complete
ernst en volmaakte ordelijk
heid zou mogen verwachten,
bleken die twee eigenschappen
gisteren op de RAF-basis Wat-
tisham een beetje zoek. Of
schoon deze luchtmachtbasis
in grote staat van paraatheid
verkeerde en bijna al het mili
taire personeel er rondliep in
NBC-pakken (beschermende
kledij die bestand heet te zijn
tegen de gevolgen van nucle
aire, biologische en chemische
aanvallen) was de atmosfeer
er nonchalant.
„Wij verkeren nu in oorlog
stoestand", vertelde de bevel
hebber, kolonel-vlieger Tony
Park, terwijl hij doorlopend de
onontbeerlijke documenten
raadpleegde die bij deze „Batt
le of Britain" van papier schij
nen te horen. Maar ondanks
de verzekering die kapitein
Park gaf over de schijnbare
echtheid van zijn namaakoor-
log, kregen de journalisten
toch het gevoel dat de zorgelo
ze RAF-officieren het niet
goed van zich konden afzetten
dat het allemaal maar een
spelletje was. De hele „Elder
Forest"-oefening leek hen
weinig te kunnen schelen. Dat
leidde er toe dat wij ons na
verloop van tijd afvroegen of
het Westen met dergelijke ke
rels, die alles losjes over zich
heen laten gaan, wel kans
heeft om in geval van een on
verwacht gewapend conflict
met enige suces de eerste aan
vallen af te slaan.
De enige grote zorg van de
Britse luchtmacht schijnt de
interne veiligheid van haar
bases te zijn. Als er maar geen
vreemde indringers binnen
komen! Op RAF-Wattisham
liep gisteren iedere gewone
soldaat met een geweer rond.
Alle schildwachten droegen
gasmaskers. De piloten van
dienst waren gewapend met
zware revolvers en de koks
van de veldkeuken klaagden
dat ze zelfs niet even konden
gaan plassen zonder eerst hun
officiële pasje te laten zien aan
de schildwachten.
Geen vijand gezien
Ondanks het slechte weer
werden de schijnaanvallen op
papier toch met niet aflatende
ijver doorgezet. „Vanmorgen
om 10.41 uur werd onze basis
aangevallen door een uit Bel
gië of Frankrijk afkomstige
Mirage, die enkele bommen
afwierp en onder meer brand
stichtte. Een deel van onze
brandstofvoorraden werd ver
woest", vertelde kolonel-vlie
ger Park.
Maar een uurtie later verklap
te een van de KAF-piloten, die
zich doorlopend gereed hiel
den om met hun Phantoms de
vijand boven de Noordzee te
onderscheppen, dat tot gister
middag geen enkel „vijande
lijk toestel" de basis van Wat-
tisham had bereikt. En dat ter
wijl zelfs „onderschepte" vij
anden door zouden mogen
vliegen, om buiten mededin
ging de hem opgelegde schij
naanvallen te kunnen uitvoe
ren. Maar de „vijand" bleef
gisteren thuis, in Denemarken,
Nederland, België, West-Duits-
land en Frankrijk; zelfs de
Amerikaanse gevechtsvliegtui
gen van het vliegkampschip
Independence speelden we
gens het slechte weer het „El-
der Forest"-spelletje niet mee.
Op de grond werd de oorlog
van papier echter ijverig
voortgezet. Alle militairen in
de door die eenzame Belgische
of Franse Mirage gebombar
deerde installaties kregen van
hun overste een briefje waar
op te lezen stond: „J(j bent
dood", of: „J(j bent zwaar ge
wond", of nog: „Jij bent licht
gewond, maar bedolven Onder
puin". Kolonel-vlieger Park:
„We moeten het zo doen, an
ders nemen ze de oefening
niet au serieux".
