IN EN OM DE KAS
Tulpenkweker
plant iets
minder bollen
Senator Garry Hart wil graag „de ware Democraat" zijn
MII'liidlJii'il-'.'TI
LAND EN TUINBOUW/ BUITENLAND
'R.
Amerika
Idjkt rond
op veiling
Flora
CcidócSotnatit
MAANDAG 27 FEBRUARI 1984 PAGINA 8
Un
=i
Bloemen en planten in code
„What is in a name" vroeg Shakespeare zich al af. Vroe
ger was een dorpsbewoner met „naam en toenaam" overal
bekend in zijn dorp. Dat is veranderd. De kringen men
sen, die elkaar kennen worden kleiner en in de documen
ten staat iedereen bekend onder postcode, telefoonnum
mer, gironummer en zelfs aanslagnummer.
Computers eten bij voorkeur cijfers. Ergens tikt iemand
een paar toetsen in, en uw naam komt op het beeld
scherm... Wat mensen doen, dat doen veilingen met bloe
men. Deze verkoopcentra beschikken over standaard-pro-
duktcodeboekjes, waarin tweeduizend soorten bloemen en
planten een codegetal hebben gekregen.
Heel veel kwekers weten keurig de wetenschappelijke La
tijnse naam van hun bloemen en planten, maar wanneer
ze deze naar de veiling brengen, worden die namen omge
zet in nummers. Dat werkt gemakkelijker. Geen verkeerd
gespelde namen, geen twijfels... alleen cijfers, zwart op
wit.
Nou trekken bloemen zich van deze behandeling weinig
aan. Naamverlies? Welnee... Produktcode No 1875 is Di-
anthus Barbatus. Wanneer deze bloemen geveild zijn en
bij de bloemenkoopman op de markt staan, dan vragen de
klanten toch gewoon weer om een bos „duizendschoon".
Zo heten ze in onze moerstaal.
Natuurlijk zijn er in onze, terecht milieubewuste tijden,
mensen die denken dat bloemen en planten door kwekers
worden gemanipuleerd. Dat is natuurlijk niet geheel juist.
De Duizendschoon, die van huis uit een zomerbloem is,
wordt nu al van half november in volle bloei aangevoerd
bij veiling Flora in Rijnsburg. Hoe wordt dit nu bereikt?
In het kort is het zo, dat de stekken door de kweker een
bepaalde tijd in de koelcel worden bewaard bij een lage
temperatuur. De kwekers hebben ontdekt dat deze plan
ten dan een kunstmatige winterperiode doormaken, en dat
ze daarna in de kas geplant, zo graag willen gaan bloeien.
Zo zien we deze zomerbloemen midden in de winter tus
sen de tulpen en narcissen. De grote geurige violieren rea
geren zeer goed op licht, en staan ook al volop in de vei
ling. Ook dit is vroeger dan ooit.
De klant is koning
Maar daar komt een tegenwerping! Is het nu nodig dat in
de winter zomerbloemen te koop zijn? Dat lijkt moeilijk,
maar wanneer we weten dat Holland voor driekwart van
Europa bloemen en planten kweekt, moeten we proberen
deze klanten te behouden in een donkere wintertijd, wan
neer onze variatie van soorten inkrimpt. Dan moeten we
echt wat meer soorten hebben.
De klant is koning. Zo werkt de economie. Uw kiwi, uw
sinaasappels en bananen komen van duizenden kilometers
over zee en door de lucht. Dat kost ook energie. En in de
winter heeft u deze vitaminen hard nodig. Dat is goed
voor uw „body". In de winter heeft u ook bloemen nodig.
Dat is goed voor uw „spirit".
De tulpenkwekers be
hoeven niet langer in
twijfel te verkeren. De
afgelopen maanden wer
den ze voortdurend ge
confronteerd met elkaar
tegensprekende geruch
ten. De ene geleerde ver
kondigde met klem dat
men kon rekenen op een
uitbreiding van het
areaal, terwijl een twee
de expert met even veel
zekerheid liet weten dat
de oppervlakte inge
krompen was. Hetzelfde
liedje dat ieder jaar weer
opklinkt.
Maar nu is er, wat dat onder
deel betreft, geen werk meer
aan de winkel voor de zie
ners en de profeten. De gege
vens van de opgeplante tul
penbollen zijn nu zwart op
wit gezet door het Produkt-
schap voor Siergewassen. En
om maar meteen met de deur
in huis te vallen: er is bijna
zeventig ha minder opge
plant. In totaal blijkt het
areaal 5932 ha te bedragen.
Een goede zaak dat men niet
over de 6000 ha-grens is
heengeschoten.
Een kleine krimp en stellig
ook maar daar plegen sta
tistieken over te zwijgen!
een wat andere plantgoed-
verhouding dan normaal. De
afgelopen zomer was de oogst
niet best en zijn bij een deel
van de kwekers ook bollen
verkocht die anders als
plantgoed de grond ingingen.
Dat zou kunnen betekenen
dat men de a.s. zomer voor
een verminderd aanbod van
dikke bollen komt te staan.
Maar dat alles is voer voor de
geleerden en ook zij kun
nen met geen mogelijkheid
de omvang van de oogst voor
1984 voorspellen. Een groei
zaam voorjaar en koel weer
in juni en de leverbare bollen
vliegen de pan uit. Als het
weer in het groeiseizoen te
genzit, dan kan met met een
aan zekerheid grenzende
waarschijnlijkheid een tekort
aan leverbare bollen voor
spellen. U ziet: in het bollen-
vak kan men met de progno
ses alle kanten op. Maar wie
het raadt, die wéét het!
Eén ding staat vast: er zijn de
afgelopen maanden bijzonder
veel bloembollen voorver
kocht. Vooral tulpen uit het
broeiassortiment. Men kon
lijk nooit genoeg. De kwe
kers gingen f 1,50 en 2,-
méér per 100 vragen, maar
nu houdt de afnemer de boot
duidelijk af. Met name de
broeiers willen eerst wel eens
zien hoe het met de prijzen
van de bolbloemen zal blij
ven lopen. Tot nu toe is het
met de tulpen van redelijk
tot goed gegaan, al was het
nu ook weer niet overal bo
tertje tot de bodem.
Wat het opgeplante areaal
betreft: lijstaanvoerder Apel
doorn, die de laatste jaren
een kleine krimp liet zien, is
nu weer uitgebreid. Met ruim
veertig ha nog wel. Opval
lend is ook de forse groei van
de purperen Attila, waarvan
het areaal dit jaar van 158
naar 171 ha ging. Een andere
purperen (en populaire) tulp,
Negrita, zat ook in de lift en
kwam van 21 op 29 ha. De
oppervlakte van de lilakleu-
rige Christmas Marvel bleef
rond 180 ha schommelen. De
dubbele gele Monte Carlo is
als broeitulp zeer gewild en
dat wakkerde ook de kwe
kerslist weer aan. Gevolg:
een stijging van het areaal
van 104 naar 122 ha. De
fraaie en heel gewilde rose
Rosario een tulp met een
opvallend lang vaasleven
klom van 23 naar 29 ha.
Opmerkelijk is de groei van
de oppervlakte witte tulpen.
Pax, altijd „en vogue" maar
helaas matig in groeikracht,
ging van 39 naar 48 bunder;
Snow Star, ook al een matige
groeier, zag het areaal van 13
Dubbele tulpen mogen zich in een goede belangstelling verheugen.
naar 17 ha gaan en de be
trekkelijk nieuwe White
Dream steeg van 32 naar 42
ha. De vraag naar witte tul
pen is een modeverschijnsel:
wit is „in" en hetzelfde geldt
voor de purperen tinten.
Tien jaar geleden moest het
aanbod van deze kleurtjes
nog beperkt worden gehou
den.
Dat een ras als de witte, rose-
rood bepoederde Gander's
Rhapsody in de lift zou zit
ten, lag voor de hand. Het is
een tulp die qua kleur heel
apart is, zich leent voor de
vroege broei en als aan de
bloemenveilingen een kar
van deze tulp voor de klok
wordt gereden, staat de wij
zer steevast op een heel goe
de prijs stil. Een groei van 23
naar 31 ha is dan ook een
heel gezond verschijnsel. Van
een hele reeks kleinere
broeisoorten is de oppervlak
te ook toegenomen. Zo kwam
de dubbele rose Angelique
van 39 op 44 ha, de ijzerster-
ke violetlila Don Quichotte
van 53 op 61 ha en de rode
He de France van 15 op 20
ha.
Een tulp die aanvankelijk als
een raket omhoog leek te
schieten, de gerande Abu
Hassan, blijkt er nu toch
moeite mee te hebben om de
rit vol te houden. Kennelijk
vindt de bloemenhandel de
kleur wat te somber. De op
pervlakte liep in ieder geval
terug van 24 naar 20 ha. Nog
een tulp die eerst volop in de
race was, lijkt nu te gaan af
haken: de oranje Orange Mo
narch. Problemen in de teelt
vatbaar voor zuur zijn
daar niet vreemd aan.
Zorgen zijn er om de door
gaande krimp van de meeste
Murillosport en van het
Kersttulpje Brilliant Star.
Met name de exporteurs op
de Scandinavische landen
hadden van deze rassen juist
liever een groei gezien. Maar
ja, men kan niet altijd op zijn
wenken bediend worden. De
bollenkweker heeft nu een
maal liever rassen die een
forse hoeveelheid leverbare
bollen per roe geven, dan
van die soorten waarmee het
altijd maar mondjesmaat ge
steld is. Al met al mag wor
den gesproken van een gun
stige ontwikkeling. Wanneer
de prijzen van de bolbloemen
tot eind maart op een goed
niveau willen blijven, kun
nen de tulpentelers de nabije
toekomst met vertrouwen te
gemoet zien!
Ongetwijfeld hebt u er
gens iets gelezen over de
Amerikanen die nu ook
vaker een bloemetje
meenemen. Dat is voor
de kwekers in Holland
een hoopvolle ontwikke
ling. Maar de Planten-
ziektekundige Dienst in
de Verenigde Staten be
kijkt met argusogen al
die ingevoerde natuur-
produkten of er geen in
secten of microben tus
sen zitten. Boven wit pa
pier worden bloemen
uitgeschud.
Vorige week waren er des
kundigen uit Amerika op
veiling Flora in Rijnsburg
om eens goed rond te kij
ken. De Hollandse handela
ren zeggen, dat ze het keu
ren heel goed vinden, maar
liever hier dan na acht uur
vliegen in New York. Dat
kan veel geld kosten bij af
keuring. Niemand weet of
het zal lukken om enkele
Amerikanen van de „Plant
Health Inspection Service"
en „Plant Protection" van
het U.S. Department of
Agriculture hier gestatio
neerd te krijgen. Dat zou
een geweldige oplossing zijn
met dezelfde goede resulta
ten. Want er zijn al jaren
Amerikanen in Nederland
werkzaam, ook voor de ex
port naar Amerika van
bloembollen. En dat gaat
uitstekend.
De bloemen die door onze
onvolprezen KLM naar
New York worden gevlo
gen, gaan elke middag van
af Schiphol om half twee de
lucht in. Door het tijdsver
schil zijn ze 's middags om
half vier al in de States. Die
tijdwinst is lekker meege
nomen. De groothandelaren
in New York kunnen de
bloemen daar snel afhalen
en direct wat te drinken ge
ven. Warme zomer? Daar
heeft de KLM het volgende
op gevonden. Ze gaan een
fors koelhuis bouwen op
Kennedy Airport.
U
MORGEN VOORVERKIEZINGEN IN NEW HAMPSHIRE
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
WASHINGTON In
Amerika zijn alle ogen ge
richt op de kleine noord
oostelijke bergstaat New
Hampshire. Daar heeft
morgen „de op een na be
langrijkste verkiezing" in
de Verenigde Staten
plaats. Het is de voorver
kiezing binnen de Demo
cratische partij van de
kandidaat, die het in no
vember aanstaande moet
opnemen tegen de Repu
blikeinse president Ro
nald Reagan.
New Hampshire is maar een
van de vijftig Verenigde Sta
ten van Amerika. Op zichzelf
is deze staat natuurlijk niet be
slissend voor de vraag wie van
de acht Democratische presi
dentsgegadigden uiteindelijk
de partijnominatie in de wacht
zal slepen. Maar de voorver
kiezing in New Hampshire is
traditioneel de eerste waarach
tige krachtmeting voor de
mensen met ambities in de
richting van het Witte Huis.
Dit dunbevolkte deelstaatje
(half zo groot als Nederland en
nog net geen miljoen inwo
ners) heet wel „het kerkhof
van de lijsttrekkers". Zulks ter
aanduiding van het feit dat
nieuwe politieke sterren hier
zijn gaan oplichten ten koste
van gevestigde namen. Vier
jaar geleden won Ronald
Reagan uit Californië hier de
Republikeinse voorverkiezing
(van George Bush, nu zijn vi
ce-president) en begon daar
mee zijn zegetocht naar Was
hington. Acht jaar geleden
sprong ene Jimmy Carter uit
Georgia in New Hampshire
naar voren, hetgeen voor zijn
meer bekende partijgenoten
als Henry Jackson en Sargent
Shriver fataal bleek.
New Hampshire is niet de eer
ste voorverkiezing in de serie
van vijftig, welke in de ko
mende maanden wordt afge
werkt. Vorige week had de
staat Iowa in het middenwes
ten de primeur. Daar won bij
de Democraten Walter Monda-
le, voormalig vice-president
van Jimmy Carter, met grote
voorsprong op nummer twee,
senator Garry Hart. Senator
John Glenn, ooit ruimtevaar
der, werd met een vijfde plaats
de grote verliezer in Iowa.
New Hampshire is echter een
veel belangrijker voorverkie
zing, omdat hier gestemd
wordt volgens het „primary-s-
telsel" en niet, zoals in Iowa,
met het „caucus- systeem".
Caucussen zijn besloten partij-
vergaderingen op wijkniveau
(vaak letterlijk in „rokerige
achterkamers"), maar een pri
mary is een heuse algemene
en geheime verkiezing, waar
bij alle geregistreerde leden
van politieke partijen naar
stemlokalen gaan om de kan
didaten van hun keuzen aan te
wijzen. New Hampshire zal
dus vooral uitwijzen „hoe se
rieus" de uitslag in Iowa was.
Nieuwe posities
Intussen heeft Iowa wel tot ge
heel nieuwe uitgangsposities
geleid. De grote vraag is nu of
de opmars van Garry Hart
doorzet. De 46-jarige „Kenne-
dy^achtige" senator uit Colora
do, aan de voet van de Rocky
Mountains, zegt al dat er spra
ke is van een tweemansrace
tussen hemzelf en Mondale.
„Een wedstrijd tussen de toe
komst en het verleden", aldus
Hart, die zich graag de man
van de nieuwe ideeën noemt,
de spreekbuis van de jongere
generatie, die nog wel vooruit
strevend is, maar het idealis
me van de zestiger jaren heeft
verruild voor realisme.
Garry Hart maakt zich vooral
sterk voor volledige vrouwe-
nemacipatie en heeft als enige
kandidaat beloofd dat hij een
vrouw als vice-president zal
nemen. Hij is voor een stimu
lerende rol van de overheid in
de ontwikkeling van nieuwe
industrieën en werkgelegen
heid. Hart is geen favoriet van
de vredesbeweging. Hij heeft
zich op onverplichtende wijze
voor een nucleaire bevriezing
(freeze) in Oost en West ver
klaard, is een vastberaden an
ti-communist en wil een veel
minder duur en massaal, maar
wel effectiever Amerikaans
militair afschrikkingsapparaat.
Garry Hart kwam aanvanke
lijk op veel Amerikanen als
arrogant en opportunistisch
over, maar hij heeft dat imago
van zich af weten te schudden
en toont zich thans beschei
den, ernstig en sympathiek.
Hij meent dat het succes tot
dusver van Walter Mondale
erg zwak gefundeerd is, omdat
voor de meeste Democraten
Mondale meer „de onvermij
delijke" is dan „de ware". De
senator uit Colorado hoopt in
korte tijd het leger ongeïnspi
reerde Mondale-steuners om te
vormen tot een menigte en
thousiastelingen voor iets
nieuws: Garry Hart.
Ruime voorsprong
Naar de mens gesproken is dat
bijna niet meer mogelijk. Mon
dale heeft ook in New Hamps
hire een ruime voorsprong op
al zijn concurrenten. En de ex-
-vice-president is zich natuur
lijk al te goed bewust van het
„Hart-gevaar". Walter (die in
de wandeling Frits heet) Mon
dale heeft meer geld en man
kracht in de campagne in New
Hampshire gestopt dan de ze
ven anderen bij elkaar. Hon
derden zogenaamde „Frits-
-blitsers" (vrijwilligers voor
Mondale) gaan langs alle deu
ren in deze kleine deelstaat en
bellen alle telefoonnummers
om namens Mondale zelf om
hun stem te vragen. Ook tegen
het advertentiegeweld van
Mondale op tv en in de kran
ten kan de rest niet op De of
ficiële steun die hij heeft ge
kregen van de vakbeweging
en andere belangengroepen,
heeft in zijn campagne-la ver
uit de meeste dollars gebracht.
Mondale presenteert zich als
de ervaren politicus, de solide
leider die (in tegenstelling tot
president Reagan) kennis van
zaken heeft. Hij zal voor een
rechtvaardiger samenleving in
Amerika zorgen en dank zij
een zakelijke relatie met de
Russen voor ontwapening en
een veiliger wereld. „Amerika
moet een president hebben die
weet wat hij doet en waar hij
over praat", is een geliefde slo
gan van „Frits". Hij weet zijn
kansen op de Democratische
nominatie vrijwel onaantast
baar, maar hij weet ook dat
New Hampshire een grillig
orakel is en met name nooit
veel met „favorieten" heeft op
gehad.
Uitschakeling
Voor John Glenn zijn het
moeilijke dagen. „Ons enthou
siasme is niet verminderd,
New Hampshire wordt de
ware test", zegt hij met de be
kende kiespijn. Drie maanden
geleden gaven alle Ameri
kaanse opiniepeilingen hem
nog een betere kans dan Mon
dale om Reagan te verslaan.
Maar Glenn's campagne is een
serie van kleine incidenten
met verkeerde medewerkers
geworden. En vooral blijkt zijn
conservatieve koers niet aan te
slaan. „Ik ben de man van de
zwijgende maar verstandige
meerderheid binnen de Demo
cratische partij en dat is 80
procent", zegt Glenn. „Hij
heeft gelijk, maar diezelfde
meerderheid wil blijkbaar toch
liever iets anders horen", zegt
een verkiezingsspecialist in
Washington.
Belangwekkend in New
Hampshire wordt het weder
varen van negerkandidaat
Jesse Jackson, die in Iowa
slechts 1,5 procent van de
stemmen kreeg. In New
Hampshire, waar eveneens
minder dan 1 procent zwarten
woont, heeft Jackson blijkens
de enquetes wel aanzienlijke
aantrekkingskracht op blanke
kiezers.
In de verkiezingscampagne
pleit Jackson onder meer voor
diplomatieke erkenning door
de VS van de PLO. Hij maakt
zelfs zijn latere steun aan
Mondale, mocht die de Demo
cratische nominatie winnen,
afhankelijk van de erkenning
door Mondale van de PLO.
Met deze affaire is Jackson
nogal in de verdediging ge
drukt. New Hampshire kan
uitwijzen of dat hem schaadt.
Van de overige dingers naar
het presidentschap moet alleen
George Mc Govern, die op een
derde plaats eindigde in Iowa,
nog enigszins in de gaten wor
den gehouden. De rest, Cran
ston, Hollings en Askew, lijkt
al afgeschreven.
LEIDEN Noteringen groente-
fruitveiling, 27 februari: andijvie: 3.0Ó-'
3.60; snijbonen: 24.90; kroten: 3S-37w
boerenkool: 2.90-3.20; prei: 1.24r3i
1.54; spinazie: 1.90-2.40; stoofsla:
1.36; spruiten a: 1.83-1.93; spruiten
stieren 1e kwal. 8,70-9.55, 2e kwal"
7,90-8,60, vaarzen 1e kwal. 7.80-8.95"
2e kwal. 6.50-7.70, koeien Ie kwalioeA
7,55-8,75, 2e kwal. 6,60-7,50, 3<^Sj
kwal. 6,10-6,50, worstkoeien
5,60-6,60, schapen 220-295, per ka,
6,00-8,50, lammeren 225-390, per kg* dl
10,50-12,25. 1pa
Aanvoer: slachtvee 1027, stieren 100^
slachtschapen en lammeren 291. ten.
taal 1418 stuks. V
Overzicht (handel en prijzen): slachtWf
vee matig - iets lager, stieren matig fmii
iets lager, slachtschapen en lamme»a«
ren matig - iets lager. PJ
Vandalisme Prv|
UT l"0'
in IN oord wijk
NOORD WIJK De politik
van Noordwijk heeft zaterda]
avond een aantal jongere!
aangehouden wegens vernii
lingen. Eerst werden dri
•Voorhouters, rond de 17 ja;
oud naar het politiebure;
meegenomen nadat ze op
Parallelboulevard twee
pierbakken hadden vernielt
De aan lichtmasten bevestig»'
bakken werden platgeslagi
en daardoor onbruikbaal
Twee Rijnsburgers van 17 jai
oud reageerden hun energie
op de regenpijp van een v>
ning aan de Hoofdstraat. De;
werd van de muur getrokke:
De door de bewoner gealaj
meerde politie nam het twt
tal mee naar het bureau.
SUSKE EN WISKE HET DELTA-DUEL
CHICAGO De
Amerikaanse dirigent
en componist Leo
nard Bernstein moest
gisteren worden be
handeld voor lichte
verwondingen nadat
hij op het einde van
een concert met de
Wiener Symfoniker
was gestruikeld en
van het podiumtrapje
was gevallen.
De 65-jarige Bern
stein werd aan de
borst gewond maar
werd niet opgenomen
in het Northwestern
Memorial Hospital
van Chicago. Hij
moest wel een ijs-
kompres op de borst
dragen.
„Het concert was zo
schitterend dat ik mij.
afvroeg hoe kan ik
daar nog bovenuit
komen?, dus kwam ik
er bovenuit door plat
op mijn gezicht te
vallen", aldus de diri
gent.
Amro-bank
Idem Dtv.84
Boskalis Westm
128,50
120.50
214.00
102.50
401.00
Helneken Hold.
Holl.Beton.Gr.
Hoogovens
Kon. Olie
Nat. Ned.
Nedlloyd Gr.
Pakhoed Holding
Pakh. Hold, o
Philips
Idem Olv.84
Rodamco
Rorento
135.80
515.00
63.40
148.50
143,50
139,50
129,00
181.00
153,10
220.00
236,70
232,70
28,90
65.00
56.50
44,90
44,20
325,00
132,30
308.20
201.30
244,00
149.50
8 Sf
aat
>77
aste
tkor
B
uzie
ing
m
)nse
oorti
f Sli
terde
n tu
araje
aldt
ader
