Twee vrouwen staan hun
mannetje in massatoerisme
-het-zelf- autovakanties vormen nog een willige markt
Met '/3 tandeborstel
als bagage naar
Peloponesuswestkust
TOERISME
£eidóc6oimmt
ZATERDAG 25 FEBRUARI 1984 PAGINA 23
eigenaar huur en na afloop
van de huurtermijn een gere
noveerd en goed onderhouden
huis. De regering anderzijds
heeft het toerisme prettig
aangewakkerd, juist in land
streken die tot dusver niet of
nauwelijks werden bezocht
door gebrek aan overnach
tingsmogelijkheden. Het
Grieks Bureau voor Toerisme
in Amsterdam levert gedetail
leerde gegevens.
Domatia
Door heel Griekenland, zeker
in de gebieden waar het toe
risme op afstroomt, ziet men
bordjes met de aanduiding
Domatia" (kamers). Soms is
de aanduiding ook in het
Frans, Engels en Duits gesteld
en weet men dat het buiten
lands toerisme op prijs wordt
gesteld.
Opvallend is, dat in Zuidwest-
Peloponesus de buitenlandse
aanduiding vaak achterwege
blijft en de verhuurders het
kennelijk voornamelijk van
het Grieks toerisme moeten
hebben. Voor het buitenlands
toerisme daarom juist aan
trekkelijk. En wat wellicht
het alleraantrekkelijkst is: op
het platteland heeft het
woord „xenos" nog echt de
dubbele betekenis van „gast"
en „vreemdeling", net als heel
vroeger. Dat is soms aan klei
nigheden te merken, soms
heel nadrukkelijk.
Pylos is een opvallend vrien
delijk havenstadje met ver
scheidene huizen die kamers
te huur aanbieden. Voor
lage prijzen, die zijn vast
gesteld door de plaatselijke
overheid. We vinden een
huisje dat heel aantrekkelijk
aan zee ligt, even buiten het
centrumpje. Maar binnen valt
het een beetje tegen. Onze ka
mer is met een dubbele glazen
jk havenstadje.
deur afgescheiden van de ka
mer van de verhuurder en
daardoor nogal onvrij.
Toch heeft zelfs deze kamer
z'n charmes en kunnen we
ons echte xenossen voelen. De
kamer is duidelijk van een
meisje dat met poppen speelt
en in nachtkastjes liggen ge
woon de familie-fotoboeken.
Later blijkt het verhurende
echtpaar het maar vreemd te
vinden, dat we niet gezellig
bijschuiven op het overdekte
terras, met de bloempotten en
de druipende was. Anderen
doen dat wel en zo hoort het.
Huiselijk
Later in Methoni, tien kilo
meter zuidelijker, wordt alles
anders. Hoewel we gewoon
huur betalen staat voor ons
vast dat we tot de familie be
horen, van het moment af
waarop we de drempel over
gingen. Het is soms moeilijk
erachter te komen wat de
Griek gewoon vindt, wat hij
graag aanbiedt als normaal.
Gastvrijheid: voor veel Ne
derlanders toch al een moei
lijk te hanteren begrip. Nog
moeilijker wordt het, als die
gastvrijheid écht als vanzelf
sprekend wordt geboden.
Sterker: wanneer het als een
eer wordt opgevat als de be
zoeker zich als kind aan huis
gedraagt, mits hij zich aan re
gels houdt.
Die regels zijn overigens ta
melijk eenvoudig: wat men
thuis niet doet, doet men ook
niet in het huis waar men lo
geert. De Griek waardeert
een bescheiden houding, te
meer omdat hij dan juist kan
bieden wat zijn volksaard
hem voorschrijft. Maar is men
al te bescheiden, dan wordt
dat opgevat als ongeïnteres
seerdheid en dan doet de
Griek ook geen moeite. Hij
Men kan op zijn kamer blij
ven en in de stad inkopen
doen. De Griekse gastheer
vindt dat best, maar denkt
dan ook dat de gast de pro-
dukten uit de winkel beter
vindt dan die hij zelf te bie
den heeft. Maar kom er ook
maar eens achter, wat die
Griek wel en niet heeft. Moei
lijk?
Vertrouwen
Nee. De Griek die „ja" heeft
gezegd tegen zijn gast, bedoelt
ook „ja" en vertrouwt zijn
gast volkomen. Die gast is vrij
om het hele huis door te rom
melen, mits hij zich niet al te
veel op privé-terrein begeeft
en hij zich strikt houdt aan de
siësta.
Gebruik van de tuin behoort
bij de huur van de kamer. In
die tuin speelt zich een groot
deel van het dagelijks leven
van de Griek af. Daar wordt
gegeten, geslapen en koffie
gedronken.
Maar men gaat toch niet in de
tuin van vreemden zitten?,
kan de Nederlander denken.
Zomaar, bij wildvreemde
mensen. De Griek denkt daar
anders over. Die vindt het
mal als de gast er niet komt.
Misschien ligt het allemaal
aan het weer. Maar de Griek
heeft er een snelle blik voor
over om de beslissing te ne
men of hij de vreemdeling
mag of niet. Meestal pakt dat
positief uit en bekommert hij
er zich niet meer over of die
vreemdeling aardig, netjes of
wat dan ook is. Hij hoort er
even bij en heeft in die
staat permissie zich als een
huisgenoot te gedragen.
Plotseling blijkt een deel van
de boodschappen in de winkel
overbodig. De Griek deelt wat
hij heeft en dat is overal zo.
van Noord tot Zuid, van Oost
naar West. Wat de Griek
heeft, dat deelt hij en hij ver
wacht dat ook van de ander.
Trots overlaadt hij de gast
met meer tomaten, uien, kom
kommer en wat de tuin maar
biedt, dan de gast ooit op kan.
Dat daar een plens olijfolie
overheen gaat (vol vitamine
C, maar ook knap vet) spreekt
vanzelf.
Geld
Soms is er niet precies achter
te komen wanneer de Griek
op geld uit is. In het huis in
Pylos wordt berekend hoe
vaak we onder de douche zijn
geweest; in Methoni wordt
achteloos een bedrag vastge
steld, lager dan we denken.
En dat we zelf redelijk vin
den. Die douche? Nee, die
kun je toch niet berekenen en
de maaltijden in de tuin hele
maal niet.
Vermoedelijk zit het zo: wan
neer de Griek zich arm voelt
of gewoon de maand niet
haalt, dan gaat hij opletten en
berekent hij de douche; voelt
hij zich daarentegen niet arm
meer, dan roept hij stop!, we
zijn er, niet meer betalen, nee,
kom en eet en drink en wees
vrolijk en gezond.
De meeste Grieken beschik
ken over een ruim en warm
hart, maar op de bodem van
dat hart rust verdrietig een
zwarte tor. Dat wordt voort
durend duidelijk, bij rijk en
arm, overal. Twee, drie keer
ondervinden we dat, maar
hoe vaak zullen we niets heb
ben gemerkt. Als de Griek
tóch kennis maakt, dan doet
hij dat grondig en kent hij
geen geheimen. Maar hoe
moet dat dan met het af
scheid? De familie bij wie we
een paar dagen te gast zijn,
rekent ons voor hoe goed het
is als we wat langer blijven.
En niet, omdat hij met een
lege kamer zal blijven zitten.
En dan die winkelier, die ons
smeekt terug te komen.
Waarom? Waarom hangt hij
plotseling aan een zo kort
stondige ontmoeting? En deelt
hij nog haastig een glaasje uit
om tijd te rekken?
Hoe vaak we Griekenland be
zoeken, sommige dingen be
grijpen we steeds minder. Je
kunt om één ei verlegen zit
ten en een pluimveehouder
erom vragen en zwaaien met
geld, hij zegt „nee", heft zijn
hand en kin op en er is geen
doorkomen aan. Géén ei van
daag. De volgende dag biedt
hij de helft van zijn voorraad
en wil geen cent, nee, hij doet
er zelfs een flesje olijfolie bij,
schenkt de glaasjes vol en
maakt er een feestdag van en
in huis bereidt moeder de
vrouw een warm maal.
Zuidwest-Peloponesus. We
overwegen opnieuw te gaan.
Om de winkelier een hand te
geven, om dat huis in Metho
ni terug te zien en z'n hartelij
ke bewoners en om Het is
zo'n mooi land om terug te
komen. Maar niet meer met
tent en zware watertank en
kookgerief en al dat andere,
dat het reizen zo moeizaam
maakt. De volgende keer
wordt het een tandenborstel
en een broekzak met duiten,
in de wetenschap dat er altijd
een kamer kan worden vrij
gemaakt.
We horen de vrouw des hui
zes al roepen, met dat zange
rige stemmetje: „E! Ti kanete,
kala?" („Hee! Hoe gaat het,
goed?") Want dat het goed
moet gaan, dat staat voor ie
dere Griek vast. Kalé,
ihne kala. Natuurlijk gaat
het goed; we zijn immers te
rug!
FRITS BROMBERG
evr. Annick J. Vogelaar, directrice van „Vrij Uit".
Onder de leidinggevende
personages in het toeris
me zijn twee vrouwen,
die samen miljoenen Ne
derlanders op weg hel
pen. Mevr. Gilberte V.
Spruyt wijst hen als di
rectrice van het Belgisch
Verkeersbureau op de ge
neugten in ons buurland
en Annick J. Vogelaar di
rectrice van „Vrij uit" re
serveert onderdak voor
automobilisten en hun
gezinnen in binnen- en
buitenland.
Beide dames zien het vakan
tiejaar 1984 met vertrouwen
tegemoet. Alle emancipatie
ten spijt is hun positie in deze
branche nog een uitzonderlij
ke. Gilberte Spruyt is de eni
ge vrouw in het gezelschap
van 27 directeuren van bui
tenlandse verkeersbureaus in
ons land. En toen dit jaar een
directrice alleen aan de top
kwam bij „Vrij Uit" zei R.C.
Seijffer als een van de twee
aftredende directeuren: „De
gelijkberechtiging van de
vrouw wordt vaak met de
mond beleden, maar om een
vrouw in de toppositie van
ons bedrijf aangesteld en
bovendien erkend te krijgen,
is geen sinecure geweest".
Het feit dat Annick Vogelaar
graag kleine sigaartjes (Gita-
nes) rookt duidt allesbehalve
op nabootsing van het manne
lijke gedragspatroon. Zij
dwingt in deze kring respect
af door haar even frisse als
directe manier van optreden,
reeds sinds 1978 als adjunct
directeur. Dank zij haar talen
kennis wist ze in een vroegere
periode al precies wat haar
chef bedoelde met „Signorina,
tu sei licenziate", toen hij haar
in Italië uit haar auto zette,
omdat haar eigenzinnigheid
hem niet aanstond.
Zij heeft nu alleen de leiding
van een bedrijf dat jaarlijks
230.000 mensen aan onderdak
helpt en daarmee een omzet
boekt van zestig miljoen gul
den. „Vrij Uit" staat bekend
om de snelle reacties op tech
nologische ontwikkelingen.
Marktonderzoek en compu
ters spelen er een grote rol.
De twee vrouwen die zoveel
landgenoten uitzwaaien kun
nen het samen goed vinden
en komen elkaar nogal eens
tegen op de reismarkt. België
heeft het aantal overnachtin
gen door Nederlanders met 45
procent zien toenemen en
prompt komt „Vrij Uit" tot de
conclusie, dat de eigen omzet
in het buurland met 35 pro
cent is gestegen. Daarom zijn
er voor dit jaar meer bedden
gereserveerd.
Beide dames staan hun man
netje in een beroep dat zware
eisen stelt, maar voelen zich
echt ontspannen in zuidelijker
dreven, waar hun wieg heeft
gestaan. Gilberte Spruyt is ge
boren in Laken bij Brussel en
Annick Vogelaar in Bergen
op Zoom
Eerstgenoemde had via het
hoofdkantoor te Brussel al ze
ventien jaar ervaring met bui
tenlandse manifestaties,- toen
zij haar land ging vertegen
woordigen in Londen. Zij be
heert nu al weer tien jaar het
Nationaal Belgisch Verkeers-
burau op het Leidseplein in
Amsterdam. In ons soms zo
zwaartillende vaderland,
waar het „savoir vivre" met
veel minder elegantie wordt
beoefend dan in België, voelt
zij zich uit en thuis tegelijk.
Mede dank zij deze charmante
en hulpvaardige ambassadrice
voor het toerisme heeft de
uittocht naar België ongeken
de vormen aangenomen. Vo
rig jaar bereikte het aantal
dagtochtjes een absoluut re
cord (plus 107 procent ten op
zichte van 1982). België is
voor ons volk een echt vakan
tieland geworden, waar het
bijna drie miljoen overnach
tingen boekt, voornamelijk op
campings, maar in toenemen
de mate ook in appartemen
ten aan de kust en hotels.
Mevr. G. V. Spruyt, directrice van het Nationaal Belgisch Ver
keersbureau in Amsterdam.
reld zag niet veel brood
in dit segment van de
markt, toen Shell er in
1969 mee begon. Later
kwamen Rabo-bank, Na
tionale Nederlanden en
ANWB er bij als aandeel
houders en zo ontstond in
1973 „Vrij Uit", sinds vo
rig jaar een exclusieve
dochter van de ANWB.
De werving richt zich op het
legioen Nederlanders dat aan
een vakantie met de eigen
auto de voorkeur geeft. Dat
blijven vrijbuiters. Zij beheer
sen een groot deel van het
reisgebeuren, maar slechts
weinigen boeken voor een ge
organiseerde vakantie. Van
die omzet heeft „Vrij Uit" dan
weer de helft voor zich opge
ëist.
De auto is het favoriete voer
tuig voor meer dan tachtig
procent van alle vakantiegan
gers en dus ligt er nog een
groot terrein braak voor di
rectrice Annick J. Vogelaar
en haar circa 60 medewer
kers. Er wordt van alles aan
gedaan, om deze mensen dui
delijk te maken dat zij met
het rechtstreeks huren van
accommodatie niet goedkoper
uit zijn.
In 1984 blikt men bedroefd
terug naar de tijd dat voor
tien miljoen gulden aan va
kanties werd geboekt, nog
voor de gidsen waren ver
schenen. De beslissing wordt
nu veel later genomen. Om de
vroegboekers een stimulans te
geven, mogen zij nu gratis an
nuleren zonder opgave van
redenen tot 31 maart 1984. Zij
kunnen bovendien hun geld
terugverdienen via een wed
strijd en krijgen f 30,50 re
ductie op een ANWB-auto-
keuring.
„Op maat"
Ook in deze sector houdt men
rekening met de drang naar
meer vrijheid en diversificatie
in de arrangementen. „Va
kantie op Maat" is een uitvin
ding van het bureau in Bad
hoevedorp. Dit systeem heeft
het keurslijf van de vakantie
per-week doorbroken. Er zijn
nu keuzemogelijkheden in het
aantal dagen, de datum van
vertrek, het wisselen van
adres, enzovoort, zodat men
bijvoorbeeld tijdens een va
kantie van twee weken in
vier hotels of pensions kan
verblijven, reizend van land
naar land. Met alle wensen
wordt rekening gehouden nu
zo velen een kortere vakantie
wensen, tussendoortjes, week
end-aanbiedingen, stedenrei-
zen en midweekarrangemen
ten.
„Vrij Uit" heeft voor de zo
mer van 1984 meer objecten
gereserveerd in Nederland,
België en Duitsland, omdat de
vakantieganger dichter bij
huis wil blijven. Zo volgt men
alle „trends" ook door steeds
meer deelgidsen op de balie te
leggen, namelijk Europa, Be
nelux en Toeringcar voor de
zomer en 's winters ook nog
eens Weekendje Weg (bunga
lows en steden), Wintersport
en opnieuw Toeringcar.
Toeringcar
Deze laatste omschrijving
spreekt op zich^ef al boekde
len. Het is niet onopgemerkt
gebleven, dat de bus als ui
terst goedkoop vervoermiddel
enig terrein wint op het auto-
toerisme. Zo'n vijf procent
van de passagiers geeft daar
bij „Vrij Uit" de voorkeur. De
organisatie bestrijkt een reus
achtig territorium, maximaal
zo'n 1500 kilometer van huis
en verhuurt accommodaties
(soms ook stacaravans) tot aan
de Spaanse zonnekusten. Ook
hier verwacht men dat 1984
een topjaar zal worden voor
Spanje, dank zij prijsverlagin
gen tot 15 procent.
Ook hier rommelmarkten, waarvoor een grote belangstelling
bestaat. Maar veel toeristen zul je er niet tegenkomen.
Pylos een schitterend stuk
strand moet liggen, kunnen
we zien op de kaart. Maar dat
het bij uitstek geschikt is voor
eenzame kampeerders, horen
we pas achteraf. Maar spijt?
Nee.
Dit stukje Peloponesus is op
twee manieren te bereiken:
via Patras per bus of auto als
men met de boot uit Brindisi
(Italië) is gekomen en via Ka-
lamata, dat een rechtstreekse
treinverbinding heeft met
Athene. Voor het Nederland
se toerisme moet dit stuk land
nog worden ontdekt. Het is er
schitterend. Er zijn beziens
waardigheden, zoals burchten
en musea. En er is een lekke
re zee met behoorlijke stran
den. Vooral Methoni kan zich
daarop beroepen: ideaal voor
een gezin met kinderen, om
dat men honderd meter en
verder de zee in kan lopen
met een waterstand tot knie
hoogte.
Kamers
Dat veel jonge mensen van
het platteland hun heil zoe
ken in Athene of naar het
buitenland emigreren, is in
heel veel gevallen te merken.
Veel oudere echtparen wonen
daardoor in te grote huizen en
gaan er twee-persoons-ka-
mers van verhuren voor zo'n
twintig tot vijfentwintig gul
den per dag.
Bovendien, stellen de ver
huurders, moet men eten en
die zomerse inkomsten zijn
aardig meegenomen. In prin
cipe verhuurt men het hele
huis, waarbij de bewoners de
eigen woonruimte steeds klei
ner maken, tot zij zelf op het
balkon slapen, op een matras
op de gang of desnoods bui
ten.
Het probleem van de trek van
plattelanders naar de grote
stad heeft het Grieks Natio
naal Bureau voor Toerisme
inmiddels aangepakt. In ver
scheidene dorpen op het vas
teland en op de eilanden zijn
„traditional settlements" ge
sticht. Dat zijn huizen die in
traditionele stijl zijn gebouwd,
in voor toerisme nog interes
sant gebied en waarvan de ei
genaar tijdelijk afstand doet.
Voor relatief lage prijzen
kunnen toeristen er gebruik
van maken. In ruil krijgt de
Uit" te Badhoeve-
wordt ten onrechte
eens een reisorgani-
iatie genoemd. De bemid-
opent slechts de
van hotels, pen-
appartementen,
ïlows enzovoort
thans zo'n 230.000
die keus
uit 922 objecten,
reis naar deze ac-
moeten zij
ïgelen. Indrukwek-
cijfers. De reiswe-
PYLOS Een kreeft
;krabbelt over de zachtge-
jle zeebodem, werkt zich
langs zwarte en grijze ste
nen omhoog en bereikt
de capsule van een fles
wijn, die tussen de rotsen
in zee is gezet om op tem
peratuur te blijven. Hoe
smaken capsules? De
kreeft plukt er met zijn
hoekige, kromme armpjes
en met eindeloos geduld
kleine stukjes af en
brengt die naar zijn
mummelend mondje. Met
van die lome bewegin
gen, zoals alles onder de
Griekse diep-blauwe he
mel loom gebeurt. De
zuidwestkust van de Pe
loponesus heeft lange, bij
na verlaten stranden. Er
liggen eilandjes voor de
kust en op het vasteland
liggen dorpjes: witte hui
zen hoog tegen de rood
bruine bergen gebouwd.
Informatie over dit deel
van Griekenland is in
Nederland niet te vinden.
Wel over Olympia na
tuurlijk, dat een stuk
noordelijker ligt.
Hoewel kamperen vrijwel
overal mogelijk is maar
wat een gezeul in die hitte
kan men voor iets dat op een
trekkersvakantie lijkt ook
volstaan met een tandenbor
stel. Want er rijden treinen
'.van Athene naar Kalamata,
„er gaat een bus van Kalamata
•naar Pylos en van Pylos weer
leen naar Methoni en zo gaan
'er nog honderden andere bus
sen, overal naar toe. En elke
keer rijst dan de vraag: hoe
zal het er zijn
Toerisme
|;We treffen aan dit stuk west
kust één Nederlandse auto en
verder wat verdwaalde Duit
sers, Engelsen en Amerika
nen, maar zeker negentig pro
cent is Grieks. Dat is vooral
's avonds te merken, wanneer
het avondmaal wordt opge
diend en over de pleintjes,
met honderden witgedekte ta
feltjes, de geur van geroosterd
lees hangt: elke avond een
effestijntje.
et plan om ergens een tentje
op te zetten mislukt door ge-
rek aan informatie. Dat vijf
jjometer ten noorden van
