nnalë
ZATERDAG 25 FEBRUARI 19
LEIDEN „Tienduizenden
mensen die tot nog toe nooit
een aangiftebiljet inkomsten
belasting in de bus kregen, of
die dachten dat ze van de fis
cus geen last hadden, krijgen
het straks flink voor hun kie
zen. Reken maar na. Als ge
volg van de nieuwe wet twee
verdieners worden honderd
duizend extra aangiftebiljetten
rondgestuurd. Voor de ge
huwde tweeverdiener veran
dert er veel en samenwonen
den moeten over dit jaar in
bepaalde situaties meer belas
ting gaan betalen. Ook voor
huishoudens met een eigen
huis kan veel gaan verande
ren als de vrouw meer ver
dient dan de man. Voor werk
nemers met een auto van de
zaak, die voorheen niet onder
de inkomstenbelasting vielen,
wordt plotsklaps een deel van
de cataloguswaarde bij het in
komen geteld. Samenwonen
den die jonger dan 27 jaar zijn,
gaan onder bepaalde voor
waarden het schip in, tenzij ze
het komende halfjaar nog
even gaan trouwen. Juni kan
dan ook een zeer geschikte
trouwmaand worden".
Dr. Willem Vermeend, belastingdo
cent aan de rijksuniversiteit van
Leiden, zegt het bijna schokschou
derend van het lachen, want wat
voor het leger leken een ondoor
dringbaar belastingwoud is gewor
den, is voor hem een open vlakte
waarop de spaarzame boompjes
duidelijk zijn te onderscheiden.
Als het niet zo triest was dat
naar zijn zeggen, maar ook al in
de prille praktijk de nieuwe wet
tweeverdieners de samenleving
verder fiscaliseert, zou je met deze
van vele populaire publikaties be
kende belastingdeskundige een
amusant dagje kunnen praten over
„het-geeft-niet-hoe-je-het-aangifte-
biliet-invult-als-het-maar-geld-
oplevert".
Geld levert de nieuwe wetgeving
in elk geval de staat zelf op. Want
de wet die op 1 januari is ingegaan
mag dan gebaseerd zijn op de ge
dachte van meer gelijkberechtiging
van de vrouw voor de fiscus en ge
lijktrekken van de verschillen tus
sen gehuwd en ongehuwd samen
wonenden, een duidelijk „budget
tair" aspect, zoals dat heet, zit er
ook aan. Er gaat een half miljard
extra de schatkist invloeien en de
in te vullen werknemersverklarin-
f;en waarin ons het hemd van het
ijf wordt gevraagd over hoe en
met wie we wonen en de door de
inspecteurs deze maand haastig bij
de aangiftebiljetten gevoegde „aan
vullende vragen voor de tarief
groepindeling" geeft de fiscus extra
controlemogelijkheden.
Schaduwen
„De inspecteurs", aldus Vermeend,
„controleren niet via het bevol
kingsregister op het gemeentehuis,
maar hebben een eigen schaduw-
bevolkingsregister. Dat weten de
meeste mensen niet. Door die vra
gen te beantwoorden krijgt de fis
cus meer gegevens en kan zo na
gaan wie er in een bepaald pand
wonen. Daardoor kan men straks
ook het zwart huren en verhuren,
wat vooral in de grote steden voor
komt, aan het licht brengen en zo
extra inkomsten opsporen, waaro
ver belasting moet worden betaald.
Dat hier miljarden guldens mee ge
moeid zouden zijn, zoals in de
kranten heeft gestaan, kan trou
wens niet. Het levert hoogstens nog
eens enkele honderden miljoenen
extra op".
In het kort komt de nieuwe twee-
verdienerswet erop neer, dat de ta
riefgroepen in de loon- en inkom
stenbelasting ingrijpend worden
gewijzigd. De nieuwigheden zijn:
nieuwe tariefgroepen voor gehuw
den en ongehuwden, het belasten
van de gehuwde vrouw voor bijna
al haar eigen inkomsten, nieuwe
regels voor de toerekening van be
paalde inkomsten en aftrekposten
voor gehuwden (integrale rolwisse
ling), minder aftrek buitengewone
lasten voor gezinshulp in een één
oudergezin en beperking aftrek
buitengewone lasten voor het le
vensonderhoud van familieleden,
die tot de eigen huishouding beho
ren.
Wie met een en ander zou willen
sjoemelen komt algauw bedrogen
uit. De nieuwe tariefgroepindeling
vangt iedereen in tariefgroep I, de
groep met de laagste belastingvrije
som van 7.662,-. Wie zich in een
andere situatie bevindt (bijvoor
beeld gehuwd, samenwonend, zorg
dragend voor het levensonderhoud
van kinderen) heeft dat maar net
jes aannemelijk te maken in de
werknemersverklaring en de bij
het aangifteformulier gevoegde ex
tra vragen. Al naargelang de situa
tie is, wordt de belastingbetaler in
gedeeld in tariefgroep II, III en IV.
Bij deze tariefgroepen horen ver
schillende zogenaamde toeslagen op
de belastingvrije som tot 5.538,"-
in tariefgroep IV. In deze laatste
tariefgroep wordt dus het inkomen
waarover belasting moet worden
betaald verminderd met 13.200,-
f 7.662,- plus 5.538,-).
Controle
Het zijn maar hoofdlijnen van de
nieuwe belastingwetgeving, die te
gelijk voor de massa zo ingewik
keld is geworden dat, zoals te ver
wachten valt, de belastingconsulen
ten er de komende tijd en zeker
volgend voorjaar (wanneer de aan
gifte over 1984 moet worden inge
vuld) er overwerk aan zullen krij
gen en de gerechtshoven punthoof
den vanwege de te voorziene groei
ende stroom bezwaarschriften. De
fiscus zelf gaat 550 extra ambtena
ren aantrekken, want er valt veel
meer te controleren.
„Het is in de meeste gevallen, of
helemaal niet. dus niet zo, dat er
een ambtenaar aan de deur komt",
aldus Vermeend, „want de inspec
ties controleren alleen maar admi
nistratief en steekproefsgewijs".
Zelf schreef de Leidse belastingdes
kundige over deze ingewikkelde
materie een bijzonder populair
boekje „Tweeverdieners" geheten
(uitgave Kluwer, Deventer, 7,95)
dat vorige week is verschenen. Het
werkje is doorspekt met ontnuchte
rende, maar ook opbeurende tabel
len, een duidelijk schema waaruit
in één oogopslag blijkt in welke ta
riefgroep men valt en praktijk
voorbeelden, waarin namen wor
den gebruikt die sterk doen den
ken aan onze vaderlandse politici.
Wat te denken van de fiscale pro
blemen of spitsvondigheden van
Onno, Ruud en Neelie?
Willem Vermeend wijst op een van
de meest cruciale tabellen in zijn
boek, die van het overzicht van de
De fiscus en de woongroep.
gezamenlijke belastingverminde
ring, of -verzwaring voor gehuwde
tweeverdieners bij verschillende
fiscaal belastbare jaarinkomens in
1984 ten opzichte van 1983.
Laten we daaruit de grote groep
gehuwde mannen nemen, die een
fiscaal jaarinkomen hebben van
40.000 gulden. Verdienen hun
vrouwen niet meer dan vijfduizend
gulden per jaar dan betaalt zo'n
paar 370 gulden minder belasting
dan in 1983. Daarboven beginnen
de moeilijkheden al direct. Er moet
dan meer belasting worden betaald
dan het voorgaande jaar. Pas wan
neer de vrouw evenveel of meer
dan haar man verdient (40.000 gul
den of meer) gaat de voordeelklok
weer tikken, tot zo'n 600 gulden
per jaar toe.
„Veel partners", aldus Vermeend,
„zullen zich dus terdege kunnen
gaan afvragen of ze dat extra bij
baantje nog wel zullen nemen.
Vrouwen die 6.300,- bruto per
jaar verdienen moeten volgens
hem oppassen. Boven die grens le
vert de extra bijverdienste alleen
maar nadeel op. Dat is ook een van
de bedrieglijke punten in de vraag
stelling bij de aanvullende vragen
voor de tariefgroepindeling (vraag
II, punt 4 en 5, red.). Daar vraagt
men of degene met wie men duur
zaam een huishouding voert meer
of minder verdient dan 5.027,-.
De mensen moeten niet vergeten
dat dit het belastbaar inkomen is.
Bruto komt dit neer op ongeveer
6.300 gulden".
Veelzeggend is ook de tabel waar
uit blijkt hoeveel het verhuizen
van tariefgroep I naar een andere
groep en omgekeerd respectievelijk
oplevert en kost. Iemand met een
maandloon van 3.000 gulden (loon
waarop de loonbelastingtabel wordt
toegepast) strijkt bij verhuizing
naar tariefgroep II 70 gulden op
per maand, bij tariefgroep III
f 147,- en ook bij tariefgroep IV
f 147,-. Omgekeerde verhuizingen
kosten dezelfde bedragen.
Mensen die niet getrouwd zijn,
maar samenwonen, gaan dit jaar
meer belasting betaling als er twee
inkomens binnenkomen.
Leeftijd
Tweeverdieners zijn van de hierbo
ven genoemde toeslagen op de be
lastingvrije som uitgesloten, maar
alleenstaanden kunnen onder be
paalde voorwaarden wel een toe
slag krijgen, voorlopig echter al
leen als men 34 jaar of ouder is.
Ongehuwd samenwonenden kun
nen onder bepaalde voorwaarden
een toeslag krijgen als de bijverdie
nende partner 27 jaar of ouder is.
In dat geval is het voordeliger dat
de partners gaan trouwen. De eer
ste gevolgen daarvan zijn in januari
al gebleken. In Den Haag en Am
sterdam werden in die periode al
aanzienlijk meer huwelijken geslo
ten.
Vermeend vindt die leeftijdsgren
zen niet gerechtvaardigd. Staatsse
cretaris Koning van Financiën zag
de nadelige gevolgen hiervan voor
de belastingbetalers ook wel in,
maar het gladstrijken van deze
plooi zou te veel geld kosten. Hij
zegde toe dat deze „discriminatie
van alleenstaanden" per 1 januari
1985 zal worden opgeheven. De be
trokkenen hebben er dus het ko
mende jaar niets aan en omdat de
En wat betaalt de inwonende huishoudster van de pastoor?
huidige regeling bij wet is vastge
legd, is het straks voor de belas
tingbetaler niet mogelijk het dit
jaar opgelopen nadeel terug te vor
deren.
Vermeend waarschuwt voor de
schokeffecten die ontstaan wan
neer het fiscale inkomen van de
partner boven de vastgelegde cru
ciale grenzen komt. Een paar gul
den verschil kan terugzetting naar
een veel nadeliger tariefgroep tot
gevolg hebben. „Maar", zo stelt
Vermeend, „die schokken kunnen
worden opgevangen als men zo
verstandig is de situatie waarin
men verkeert in de loop van dit
jaar te veranderen".
Mazen
Mag de controle volgens de nieuwe
regels dan scherper worden, mazen
kent de nieuwe belastingwetgeving
ook, al moet men er wel vinding
rijk voor zijn. Een van de zwakke
punten is volgens Vermeend het in
de wetgeving gehanteerde begrip
gezamenlijke huishoudingen. De
hoedanigheid hiervan is slecht ge
formuleerd. Als tweeverdieners
geen extra toeslagen kunnen krij
gen dan zorgen ze er toch voor dat
ze fiscaal een zelfstandig huishou
den hebben. Dat kan volgens hem
vrij gemakkelijk in eenzelfde pand,
waar voorzieningen zijn die kun
nen duiden op gescheiden wonen
en daarvoor is het nog niet eens
noodzakelijk dat er twee keukens
zijn.
Wel twee keukens maakt de zaak
alleen nog maar aannemelijker.
Een knappe inspecteur die daar
wat aan doet. Hoewel, de eerste
proefzaken zullen daarover in de
toekomst wel uitgevochten worden
en het gezamenlijke fiscale huis
houden zal dan ook een begrip
worden dat door de jurisprudentie
(rechtspraak) wordt gevormd.
Wat moeilijker in dit geval ligt het
voor mensen die willen samenwo
nen in een huis dat van een van de
partners is. Ook hier is de geschei
den constructie denkbaar, al zal na
tuurlijk direct opvallen dat de part
ner-huiseigenaar fiscaal huur heeft
te ontvangen van degene met wie
hij niet voor de fiscus, maar wel in
de praktijk, samenwoont. Die fisca
le huur wordt bij het inkomen op
geteld.
Wat het eigen huis betreft wijst
Vermeend nog op een addertje. Tot
nu toe was het zo dat de eigenaar
en echtgenoot aftrek van hypo
theekrente werd toegekend. Nu
wordt het zo dat de aftrek geldt
voor degene die het meest verdient.
In de gevallen waar de vrouw het
meeste inkomen heeft wordt de si
tuatie voor de betrokkenen dus na
deliger. Ook al weer naargelang
van het inkomen en de gekozen
hypotheekvorm.
Een aardigheidje van de fiscus di
Vermeend ook niet onvermeld wf1
laten en dat volgens hem velen oil- V
aangenaam zal verrassen, is de
lasting op de auto van de zaak. cj<;
f
Auto van de zaak
Het gaat hier om hen die tot n^ zj
toe niet onder de inkomstenbel^jsr
ting vielen en van wie de partn»
minder dan 5.027,- per jaar vë
dient. Zo'n werknemer valt in tl»
riefgroep III. Gaat de vrouw iefr d
meer verdienen dan kan het ongien
lukkige stel terugvallen in tariejtic
groep II of I en krijgt daardoor
eens te maken met een aanslag ij.
komstenbelasting. Dan is ook ir*&
eens de 20 procentsregeling- v^llj
kracht. Iemand die een auto hee m<
met een cataloguswaarde v^hr
20.000,- krijgt dus niets verma^
dend 4.000,- bij zijn inkomen oif,,
geteld waarover belasting mo.
worden betaald. A-
Los van de tweeverdienerswet is H
dan nog de door het VVD-kamerMer
De Grave kleinzielig genoemde aatc
tie van de fiscus om allerlei klei^en
werknemersvoordeeltjes in natui f
(telefoonkostenvergoeding, auti
vergoeding, onkostenvergoediri1S
gunstige leningsvoorwaarden vo^
bankpersoneel, meeëten van pers m(
neel in inrichtingen, enzovoort)ujt
belasten. lnd(
De nieuwe wet kan volgens Vc he|
meend ook meer fraude in de haiwe
gaan werken. Wie ziet dat hij of ^nw
door wat meer bijverdienste v^zer
meer belasting moet gaan betal^pa
kan dat bijwerken laten, maar k|rej
ook inkomsten gaan verzwijgen QjVe.
beneden bepaalde grenzen te b|jste
ven. De omvang daarvan laat zijtra]
nog moeilijk voorspellen. n £j£
Wat voor invloed de nieuwe bel^
tingmaatregelen op de samenlevii
zullen hebben is ook nog moeilijk
te zeggen. Maar ongehuwde same
wonende tweeverdieners bijvoc
beeld zullen toch bedenken datgil
jaarlijks 2.000,- mislopen omde
zij geen alleenstaandentoeslag kiinit
gen, leden van een woongroep z\ de
len moeten afspreken wie van hl vr<
de alleenverdienerstoeslag kri lan
(en daarna lekker samen verdelelhov
gehuwden kunnen in sommige fs, c
vallen bekijken of fiscaal scheid wai
niet goedkoper is en jonge samff de
wonenden kunnen tot de concluird
komen dat trouwen juist voordestie.
ger is. 'zij
En als alles dan alleen nog mide i
om geld draait is een kennisnzo g
kingsadvertentie, zoals die in 1
boek van Vermeend is „opge^b
men", ook geen verre toekomstnf
ziek meer. Hij luidt als vol eei
„Nienke, vlotte leuke meid, 29 jad Bi
prima baan, heeft in haar 4-kamïe a
flat ruimte over. Gezocht lieve slen i
dent van 27 jaar of ouder, die i Oo:
leen van zijn beurs moet rondlu b
men. Er wacht een kamer van 4bns
5 op je en gebruik van keükle la
Geen huur. Als tegenprestatie mas i
je mijn flat schoon en doe je nis ka
boodschappen. Waarom doe ik dMaa
Achik krijg voor jou een lie o
leenverdienerstoeslag". I vei
WILLEM FRANSSlrika
vol
„Tweeverdieners (wie wel, V nie
niet?) door Willem Vermeeürdii
Uitgeverij Kluwer, Devenfvan
7,95. De tekeningen die bij ti dii
artikel zijn afgedrukt, zijn l Hij
komstig uit dit boekje.
