onder Twentse
paraplu
inall
„Ik ben de beste
:n ik wil
ie grootste zijn"
Raadsels
rond
ontstaan
galstenen
der pijn doet. Tevergeefs. Vooral
als de aanval langer duurt braakt
de patiënt en/of is misselijk. Vaak'
eindigt de aanval even plotseling-
als hij begonnen is.
Zelfs zo'n dramatische galsteenko
liek hoeft geen ramp te zijn. Het
zijn de complicaties die gevreesd
worden. De galblaas kan ontsteken
(of anders wel de galwegen), de
steen kan de afvoer van de gal
blokkeren, wat ook weer zijn ge
vaarlijke gevolgen heeft. Vandaar
dat men niet zo heel lang geleden
maar één remedie had: zo snel mo
gelijk de galblaas met steen en al
operatief verwijderen voordat hij
gevaarlijk wordt.
Die operatie is niet helemaal zon
der risico. In Nederland overleven
vier op de duizend mensen de ope
ratie niet. Is de patiënt ouder dan
65 jaar dan kan de kans op sterfte
zelfs oplopen tot twee op de hon
derd. Geen wonder dat men al ja
ren ijverig op zoek is naar „niet
bloederige(zo heet dat) manieren
om galstenen te verwijderen.
Scoop
Dat kan bijvoorbeeld met een en
doscoop. Een endoscoop is een fi
berglazen buis waarmee de dokter
in maag en darmen kan rondkij
ken. Sinds kort gebruikt men die
scoop om daarmee ae Opening tus
sen galgang en darm te verwijden,
Wat bleek? Het chenozuur (van
daar de naam chenotherapie) loste
bij 13,5 procent van de patiënten de
galstenen volledig, en bij 27,5 pro
cent gedeeltelijk op. Niet opzienba
rend dus. Bovendien kreeg 41 pro
cent van de mensen diarree van de
behandeling. Toch zien de voor
standers van deze vriendelijke the
rapie wel degelijk mogelijkheden.
Toen de onderzoekers de resultaten
uitsplitsten, werd duidelijk dat de
ene patiënt meer baat bij chenothe
rapie had dan de ander. Bij patiën
ten met een ideaal lichaamsgewicht
werd niet minder dan 76 procent
van de stenen geheel of gedeeltelijk
opgelost. Verder had de behande
ling minder succes bij mensen die
veel vet en dus cholesterolrijk eten.
Kleine stenen worden ook makke
lijker opgelost dan grote. Kortom,
zo is de redenering, als de patiën
ten maar nauwkeurig genoeg wor
den geselecteerd, dan kunnen er
veel betere resultaten worden be
haald. Uiteraard komen dan wel
veel minder mensen voor deze be
handeling in aanmerking.
Dat aantal is toch al bij voorbaat
beperkt. Omdat chenozuur alleen
cholesterol kan oplossen heeft het
alleen effect op zuivere cholesterol-
stenen. Bovendien mag de patiënt
niet echt last hebben van galstenen,
want de therapie kan tot twee jaar
duren zodat de kans op tussentijdse
complicaties door de steen te groot
wordt. Het ziet er dus niet naar uit
dat chenotherapie ooit de aloude
galblaasoperatie zal kunnen ver
vangen.
ZATERDAG 25 FEBRUARI 1984
„Het is erg genoeg dat haar dit is
overkomen. Nee, ik ontwierp die
jurken niet speciaal voor haar. Ie
dereen kon ze kopen. Inderdaad
kosten zulke jurken ongeveer twin
tigduizend gulden. Maar dat is
maar een benadering van het be
drag, dat ze werkelijk zouden moe
ten kosten. Want er zitten zoveel
arbeidsuren in. Als je dat allemaal
zou moeten berekenenNa de
dood van Mathilde zijn haar jurken
geveild bij Mak van Waay hier in
Amsterdam. Ze had er een kast vol
van. De meeste zijn naar musea ge
gaan, een aantal naar particulieren.
Zulke jurken hebben namen. Die
gaan over de fase van de haute
couture heen. Schilders en archi
tecten lieten zich er soms door in
spireren".
Op de constatering dat Fong Leng
in zulke gevallen extravagante kle
ding ontwierp voor extravagante
nsen, antwoordt ze bevestigend
voor wat het eerst deel betreft,
maar ontkennend ten aanzien van
het tweede. Een karakteristiek ge
ven voor haar ontwerpen doet ze
evenmin.
„Je ziet dat 't een Fong-Lengont-
werp is. 't Is altijd anders. Mis
schien dat andere ontwerpen ook
goed kunnen zijn, maar wij zijn de
besten. Onze confectie moet dan
ook het paradepaardje van de
Twenthe-groep worden. Dat kan
een uitstraling hebben op de hele
Nederlandse confectie-industrie,
zoals destijds het Carnaby-gebeu-
ren in Londen. Ik ben helemaal
niet bescheiden. Zeker niet in de-
mannenwereld, waar we vandaag
de dag in leven. Nee hoor, ik vind
het best zo. Maar 't gebeurt niet zo
vaak dat een vrouw aan het hoofd
van een bedrijf staat. Ik vind het
leuk dat ze nu de zakenvrouw van
het jaar gaan kiezen. Inderdaad, ik
zou niet verrast zijn te horen dat ik
dat zou worden". En dan, min of
er verontschuldigend: „Toch
mag u niet vergeten dat we het
hier in de studio met z'n allen
doen. Om er het beste uit te halen".
Niet alleen textiel
Fong Leng wil het in de toekomst
niet bij textiel alleen laten. Voor
het eind van dit jaar staat de intro
ductie van een Fong-Lengcosmeti-
calijn (voor vrouwen) op het pro
gramma en verder heeft ze plan
nen voor het ontwerpen van tas
sen, schoenen en lingerie. De win
kel aan de P. C. Hooftstraat blijft
bestaan, evenals de Antwerpse boe
tiek haar naam zal blijven dragen,
hoewel de zaak geen eigendom van
de Amsterdamse couturière is. Ver
der zit een joint-venture in de pen
met een zaak in Koeweit, die Fong-
Lengontwerpen moet gaan promo
ten in het Midden-Oosten.
Ze praat enthousiast over met
name dit avontuur, waarvan vol
gende maand reeds de prelude
wordt aangeheven in de vorm van
een spectaculaire modeshow. Fong
Leng: „Op 22 maart gaan we met
twintig mensen naar Koeweit. Al
les gaat mee: kappers, modellen,
muziek en wij ook. Geweldig leuk.
Een groot avontuur. We hebben
onlangs een aardige order geboekt
in Koeweit. Nee, ik zeg niet wat en
hoeveel geld daarmee gemoeid is. 't
Is een order in de couture-sfeer.
Kan ik me heerlijk in uitleven. De
dingen, die ik voor Fong-Leng-
Middle-East ontwerp, zijn exclusief
voor het Midden-Oosten. Ik hoop
op meer export en het Midden-Oos
ten is een grote markt, 't Is het ge
bied van duizend-en-één-nacht en
mijn kleren sluiten daar goed op
aan. Er bestaat in die landen een
straatmode en een mode voor ach
ter de schermen. Wij werken voor
die laatste. Ja, dat zijn ook decolle
tés. De vrouwen hebben decolleté
nodig, al was het alleen maar om
die grote gouden sieraden te laten
zien. Ik hoop op meer export, want
Nederland is maar klein en ik heb
u al gezegd, dat ik de grootste wil
heerst nu eenmaal niet die ambian
ce als in Frankrijk en Italië. De
house-parties komen weliswaar een
beetje terug, maar het theaterbe
zoek, waarvoor je je extra kleedde,
dat is bij ons als een dof, dik kopje
koffie, dat bovendien niet te drin
ken is. Je kleden voor het theater
is hetzelfde als voor een feestelijk
gebeuren. Het is bovendien een
hommage aan de spelers. Maar ja,
het is nu eenmaal veel behouden
der in Nederland dan in andere
landen".
Spiegelende zuilen
We naderen het einde van het ge
sprek, dat plaatsvindt in de show
room van de Fong-Lengstudio aan
de uiterste rand van Amsterdam.
Fong Leng zit aan een spiegelende
tafel, waarvan er in totaal zes staan
opgesteld. Midden in het vertrek
een drietal driehoekige spiegelende
zuilen, waardoor onverwachte ef
fecten worden opgeroepen en die
de showroom lijken in te delen in
allerlei hoeken en nissen, die er in
werkelijkheid niet zijn. Geïllusio-
neerde werkelijkheid optima for
ma, die geaccentueerd wordt door
schitterende ontwerptekeningen
van Fong Leng aan de muur.
„Ik was vroeger altijd al met kleer
tjes bezig", besluit ze. Toch koos ze
aanvankelijk voor de fotografie, die
haar toch niet die bevrediging gaf,
die ze dacht er in te zullen vinden,
„hoewel ik nog steeds alle foto's
van mijn shows zelf maak". Daar
aan de Jacques Veltmanstraat in
het Amsterdamse Slotervaart
werkt Fong Leng. Geobsedeerd
door het bedrijf en door Fong
Leng.
KLAAS GOïNGA
Op de eerste plaats weten de medi
sche geleerden niet eens waarom
een galsteen ontstaat. De lever
maakt almaar gal die via een buisje
wordt opgevangen door de galblaas.
Daar wordt het ingedikt. Als in de
darmen een smakelijke hap de gal
blaas passeert dan krijgt de galblaas
een seintje, trekt zich samen, en
overgiet de brok met vetoplossende
gal.
Niet zelden men schat dat dertig
procent van de blanke bevolking
galstenen heeft! kristalliseert de
ingedikte gal in de galblaas zich uit
tot stenen. Waarom? Daarom! Men
neemt nu aan dat vrouwelijke ge
slachtshormonen het krijgen van
een galsteen bevorderen. Dat zou
kunnen verklaren waarom vrou
wen drie keer meer last hebben
van galstenen dan mannen en een
extra risico lopen bij zwangerschap
en pilgebruik.
Stille steen
Op zich is een galsteen geen ramp.
Heel vaak heeft de bezitter er geen
last van, die heeft dan een „stille
steen". Maar als de galblaas zo'n
steen de smalle galwegen inperst, is
het goed mis: dan slaat de galblaas
koliek toe. Dramatische toestanden
zijn dat soms. In een klassiek geval
kan de toegesnelde huisarts de
diagnose al bij de slaapkamerdeur
stellen. De patiënt weet van de he
vige pijn in de bovenbuik letterlijk
niet waar hij het zoeken moet en
kruipt soms het bed rond op zoek
naar een lichaamshouding die min-
Links de lever (1) met galgangen (2) en galblaas (3). Rechts een gal
blaas en gatgang met stenen.
zodat de steen makkelijker vanuit
die gang de darm in kan gaan. Met
een grijpertje is het zelfs mogelijk
de steen in de galgang te vergrui
zen. Voorwaarde is wel dat de
steen in het bereik van de scoop
ligt. Helaas is dat niet al te vaak
het geval.
Tamelijk nieuw is de medicinale
aanpak van de galsteen. Al een jaar
of wat heeft men de beschikking
over twee natuurlijke, bij de mens
voorkomende, galzuren die het
cholesterol-gehalte van de gal kun
nen terugdringen. Omdat de mees
te stenen uit cholesterol bestaan
zou je daarmee kunnen proberen
die stenen op te lossen. Dat is dan
ook geprobeerd. In een groot
scheeps onderzoek bij honderden
patiënten vergeleek men in Ameri
ka het nuttige effect van chenozuur
met dat van een fopmiddel. De re
sultaten die uit dat onderzoek kwa
men rollen vielen niet erg mee, al
vielen ze ook niet echt tegen.
Ook ziekten hebben hun
standsverschil. Wie zich aan zijn hart
heeft laten opereren is voor maanden
in de kring van vrienden en familie
het gesprek van de dag. Wie zich
operatief heeft laten ontdoen van een
galsteen mag misschien een
familiefeestje lang zeuren, maar dan
is het mooi geweest. Vreemd
eigenlijk, want een galblaasoperatie is
niet niks. Nog vreemder is het dat we
van zoiets huis-tuin-en-keukens als
het hebben van een galsteen vrij
weinig afweten.
J. Paalman
De overname van Fong Leng International door de
Textielgroep Twenthe in Almelo is door directeur
lesseling in Almelo gekwalificeerd als „het
)innenhalen van een brok creativiteit", dat
jovendien „als speerpunt voor ons bedrijf kan
verken". De Amsterdamse mode-ontwerpstudio was
n financiële problemen geraakt, maar Fong Leng
:elf geeft er de voorkeur aan de overname te
y verklaren door „het uit ons jasje groeien", al geeft ze
ie financiële perikelen van enkele jaren geleden toe.
Behalve dat Fong Leng bekend werd door de
?xuberante kleding, die ze ontwierp voor onder
mderen Mathilde Willink derde vrouw van de
sejl mlangs gestorven magisch-realistische schilder
lofiti Darel Willink staat ze bekend om haar
ipectaculaire modeshows.
AMSTERDAM Twee dingen
vooraf: bescheiden is ze allerminst,
maar ambitieus des te meer. Van
beide eigenschappen maakt ze ove
rigens geen geheim. „Ik ben de
beste, trouwens ook de enige, die
haute couture in Nederland maakt.
En ik wil de grootste zijn ook".
Rond de zwaar, maar onberispelijk
aangezette rode lippen van de Chi
nees-Nederlandse couturière Fong
Leng (42) speelt een mysterieus
(glim)lachje. „Ik zie en ervaar dat
zo", zegt ze wanneer ik opmerk dat
haar collega-couturiers haar boven
staand citaat niet in dank zullen af
nemen. „Denkt u nu niet dat ik een
onuitstaanbaar mens ben. Maar als
ik soms die couture-kleding van
mijn collega's zieDat valt tegen.
Dat valt echt tegen. Qua doordacht
heid van dc modellen, de belijning,
de materiaalkeuzeIk spreek nu
over het vak, weet u".
Twee weken geleden kwam de in
Amsterdam werkzame couturière
Fong Leng in het nieuws. De tex-
tielgroep Twenthe in Almelo (500
man met een omzet van 100 mil
joen) besloot tot een intensieve sa
menwerking met Fong Leng Inter
national, dat een aantal zeer moei
lijke jaren achter de rug had.
Overname dan wel fusie? Fong-
Lengdirecteur F. van Oss: „Ik weet
eigenlijk niet precies hoe je het zou
moeten noemen. Financieel kun je
zeggen, horen wij voortaan bij de
Twenthe-groep. We hebben moeite
gehad het hoofd boven water te
houden door voortdurende liquidi
teitsproblemen. We hadden dan
ook een financieel krachtige moe
der nodig".
Fong Leng zelf legt de samenwer
king uitermate positief uit. Alsof
die een rechtstreeks gevolg is van
„het uit z'n voegen groeien", waar
bij ze overigens toegeeft dat ook
haar ontwerpstudio de laatste jaren
forse klappen heeft moeten incas
seren, die het bedrijf in de rode cij
fers hebben gebracht. „Maar heel
veel bedrijven hebben het moeilijk
gehad", zegt ze op een toon alsof
met die mededeling het hoofdstuk
economische recessie is afgesloten.
„Daar wil ik niet meer over praten.
Dat is over. Ik wil verder, ik leef
vandaag. Niet gisteren".
Wel wil ze nog kwijt „bewust een
Nederlands bedrijf te hebben opge
zocht voor samenwerking, omdat
ik wil dat de Nederlandse confec
tie-industrie, die zo is weggezakt, er
weer bovenop komt". Want: „Ne
derland moet weer gaan meepraten
op het gebied van mode. We moe
ten niet alleen maar kijken naar
Frankrijk en Italië. Ik wil Neder
land groter maken. Er is talent ge
noeg".
Voor de rest beschouwt ze het wer
ken voor de massa als „een fantas
tische uitdaging om ook de andere
kant mijn creativiteit te laten zien.
Overigens hebben wij al heel lang
prêt-a-porter (confectie) gemaakt
en geëxporteerd. Zowel naar Duits
land als naar Japan en Amerika.
Het vormt ongeveer een derde van
onze omzet".
„Kunstwerken"
Een gesprek met Fong Leng mondt
uit in veel vragen en weinig echte
antwoorden. Onmiskenbaar blijkt
dat ook zij elke dag opnieuw er
vaart dat „je van haute couture al
leen in Nederland niet kunt leven".
Weliswaar ontwerpt Fong Leng
jaarlijks nog steeds a raison van 20
mille vier tot vijf „kunstwerken"
met die kwalificatie bedoelt zij
jurken, waarmee onder anderen
Mathilde Willink zoveel opzien
baarde en publiciteit oogstte
maar voor de rest zijn het toch de
confectie-ontwerpen, die in, toene
mende mate haar aandacht opeisen.
Nu de Fong-Lengsectie onder de
vleugels van de Twenthe-groep is
gekomen, betekent dat ook ontwer
pen maken voor beddelakens
(„enig toch"), gordijnstoffen en
sportkleding. De eerste aanzetten
daartoe gaf zij vorig jaar reeds door
een collectie spijkergoed voor Le
vi's te ontwerpen en op 13 maart
aanstaande komt de Kreymborg-
groep met jacks, broeken, jassen en
truien van haar op de markt.
Fong Leng: „Het gaat daarbij om
katoenen, linnen en single-knit
yersey stoffen in de kleuren geel,
zwart, wit, framboise en kaki". Tij
dens het gesprek draagt ze een
Fong-Lengspijkerbroek en een
roodzwarte, exotisch ogende blouse
van hoe kan het anders
Fong Leng.
Twaalf jaar geleden begon het alle
maal in de Amsterdamse
P. C. Hooftstraat. Fong Leng begon
er een winkeltje, waar ze zelf ont
worpen kleding verkocht, ,,'t Werd
een succes", zegt ze. „Waarom?
Wel, ik ben een avant-gardistische
vrouw. Ik deed altijd alles anders
dan anderen. En dat is zo geble
ven".
U bent vooral bekend geworden
door de kleren, die Mathilde Wil
link droeg.
Fong Leng: „Mathilde Willink is
bekend geworden door de kleren
van Fong Leng, die ze droeg".
Een klant, meer niet
Daar blijft het bij. Evenals direc
teur Van Oos heeft Fong Leng de
episode Mathilde Willink definitief
afgesloten. Van Oss: „Dat is nota
bene zes jaar geleden. Mathilde
Willink was een klant van Fong
Leng. Gelukkig voor haar had ze
een dure smaak. Maar ze was een
klant, meer niet". En Fong Leng:
Ontwerp van
Fong Leng in
zuiver zijden
crêpe de chine
in zowel stip-
als
streepdessin.
Fong Leng: haute couture en confectie.
I
