„In Nederland ga je niet op het
graf van je voorouders picknicken
Chinees Nieuwjaar in teken van de rat
CHINEZEN WETEN NIET OF ZE OFFICIËLE MINDERHEID WILLEN ZIJN
te. NXX
BINNENLAND/BUITENLAND
CeidoeSotvuwl
WOENSDAG 15 FEBRUARI 1984 :NL
Portugees parlement
aanvaardt abortuswet
LISSABONHet Portugese parle
ment heeft zich gisteren uitgespro
ken voor een wet, die abortus in na
drukkelijk geformuleerde gevallen
toestaat. Vooraanstaande rooms-ka-
tholieken hebben er bij president
Eanes op aangedrongen de nieuwe
wet in strijd met de grondwet te ver
klaren. De wet staat abortus in prin
cipe niet toe, maar sluit strafvervol
ging uit in geval van misvorming
van de foetus, van verkrachting en
als er gevaar bestaat voor het leven
van de moeder.
Portugal en Ierland zijn de enige
landen in Europa waar abortus on
der alle omstandigheden illegaal is.
Zwart dorp in Zuid-Afrika
met geweld ontruimd
JOHANNESBURG De Zuidafri-
kaanse politie heeft gisteren 250 zwar
te gezinnen met geweld gedwongen te
vertrekken uit hun woonplaats Mogo-
pa. Dit hebben groeperingen voor de
rechten van de mens gemeld.
Een woordvoerder van de „Black
Sash" een door blanken geleide or
ganisatie voor burgerrechten voor
zwarten, vertelde dat de zwarte dor
pelingen in bussen werden gedreven.
Er was een grote politiemacht op de
been en mensen die zich verzetten
werden gearresteerd, aldus de woord
voerder. De politie heeft de toegangs
wegen tot het dorp afgeloten en ver
slaggevers werden niet in Mogopa toe
gelaten.
Groot aantal zelfmoorden
in Westduitse gevangenissen
KEULEN In de Westduitse gevangenis
sen sterven ongeveer zes keer zoveel men
sen door zelfmoord als in de maatschappij.
Dit staat in het jongste nummer van het
Westduitse Artsenblad. Tussen 1976 en 1980
stierven in de gevangenissen 619 mensen.
Iets meer dan de helft van hen pleegde
zelfmoord.
Met een zelfmoordcijfer van 13 op de 10.000
gevangenen staat West-Duitsland wat dit
betreft aan de top van westerse landen. Ge
vangenisartsen en advocaten wijten het
hoge cijfer in de Bondsrepubliek onder
meer aan de onvoldoende opvulling van
plaatsen van de medische dienst, de ontoe
reikende omstandigheden op het gebied
van ruimte, gezondheidszorg en hygiëne in
de gevangenissen.
In West-Duitsland
steeds meer doden
door drugsgebruik
BONN Het aantal personen
dat in de Bondsrepubliek na
drugsgebruik overlijdt, ver
toont een sterk stijgende ten
dens. In de eerste negen
maanden van 1983 telde West-
-Duitsland 472 drugsdoden te
gen 383 in het gehele jaar 1982.
Dit staat in een rapport dat
staatssecretaris Carl-Dieter
Spranger van binnenlandse
zaken gisteren heeft gepresen
teerd. Ook de omvang van in
beslag genomen hoeveelheden
verdovende middelen is vorig
jaar flink gestegen.
IRA-informant
„geëxecuteerd"
BELFAST Het Ierse republi
keinse leger,- IRA, heeft gisteren
verklaard dat een man die in
Noord-Ierland aan de kant van
een weg met een schot door het
hoofd werd aangetroffen, een
IRA-lid was. De man is door zijn
kameraden „geëxecuteerd" om
dat hij informatie aan de politie
had verstrekt.
De man werd door de politie ge-
recruteerd nadat hij betrokken
was geweest bij een verkeerson
geluk. Hij was toen gewaar
schuwd dat hij wellicht de gevan
genis in zou gaan als hij niet met
de politie zou samenwerken.
Sov iet-Unie stemt ii?ette
ïama
met VJN-macht in bi An
STAD
bben g:
NEW YORK De Veiligheidsraad vergadert yan p
de rol van de internationale vredesmacht in Volgen
name de Franse regering heeft de afgelopen dagen g<
ven ondernomen om deze troepen te vervan^pposit
VN-macht. Cspriell
De Sovjet-Unie en Syrië zouden in principe Uat hij
stemd met de stationering van VN-militairen in one
voorwaarde dat alle troepen van de internatic regeri
macht Libanon verlaten. Ook moeten de oo»zen. I
voor de kust van Libanon worden teruggetro^e niei
voelen weinig voor een VN-vredesmacht. Een niaand
regeringsfunctionaris verklaarde gisteravond c naar
sche voorwaarden voor de stationering van zo'7ai hij
taal onaanvaardbaar" zijn. Sinds 1978 zijn \|s gebl
(Unifil) in Zuid-Libanon. ,n aant
DEN HAAG „We we
ten nog niet of we wel zo
graag als een officiële cul
turele minderheid willen
worden behandeld. Som
migen van ons kijken met
enige afgunst naar alle
voorzieningen die voor
andere minderheden wor
den getroffen. Anderen
voelen er niets voor om
met anderen over één
kam te worden geschoren.
Niet dat zij zich meer voe
len dan Turken of Surina-
mers, maar het is bij de
Chinezen nu eenmaal al
tijd de gewoonte geweest
problemen binnenshuis op
te lossen".
De Nederlandse Chinees C.K.
Woo lijkt van zijn eigen woor
den te schrikken. Hij dringt er
op aan vooral niet de indruk
te wekken, dat de Chinezen in
Nederland zich achtergesteld
voelen bij andere minderhe
den.
Op de eerste verdieping van
een van de oudste Chinese res
taurants in Den Haag, op de
hoek van het Plein en de Kor
te Poten, praten we met be
stuursleden van de Algemene
Chinese Vereniging. De aan
leiding tot het interview was
de viering van het traditionele
Chinese Nieuwjaar. Het ge
sprek gaat echter al snel over
de positie van de Chinezen in
Nederland. Dat zijn er zo'n
40.000, de talrijke illegale en
de naar schatting 35.000 uit In
donesië afkomstige Chinezen,
van wie velen een Nederlands
paspoort hebben, niet meege
rekend.
Niets laten horen
Voorzitter Woo van de vereni
ging, die zoals zoveel in Ne
derland wonende Chinezen
zijn brood in de horeca ver
dient, legt uit waarin Chine
zen volgens hem van andere
minderheden verschillen.
„Anderen zijn naar Nederland
gehaald omdat de Nederlan
ders ze nodig hadden. De Chi
nezen zijn voornamelijk uit
zichzelf gekomen, om eigen
bedrijfjes op te zetten en zo
hun geld te verdienen".
„Dat heeft tot gevolg gehad",
vervolgt Woo, „dat de Chine
zen jarenlang niets van zich
hebben laten horen, terwijl
van Nederlandse kant geen
vragen werden gesteld. De
Chinezen werkten in hun res
taurants, de Nederlanders
kwamen er eten. De enigen
met wie wij een oppervlakkig
contact hadden, waren de le
veranciers. Dat was geen en
kel probleem toen alles goed
ging en iedereen voldoende
verdiende. De problemen wer
den intern opgelost. We zijn er
ook niet de mensen naar om
met een spandoek op het Bin
nenhof te demonstreren. Ze
ker de ouderen onder ons heb
ben nog heel sterk het gevoel
in Nederland te gast te zijn".
De afgelopen paar jaar is er
echter heel wat veranderd. De
economische crisis is niet aan
de Chinese restaurants voorbij
gegaan. Dat heeft er toe geleid
dat de Chinese gemeenschap
met problemen zit, die niet
meer intern kunnen worden
opgelost. „De Chinezen", ver
duidelijk Woo, „missen de so
ciale vaardigheden die nodig
zijn om de problemen van
deze tijd aan te pakken. Ze
spreken geen of weinig Neder
lands en weten nauwelijks de
weg in het juridische oerwoud.
Natuurlijk, de Chinese kinde
ren spreken wel Nederlands, ouderen en de Nederlandse
Met een receptie en een groot feest
heeft de Chinese gemeenschap in Ne
derland gisteren de viering van het
traditionele Nieuwjaar besloten.
De viering van dat Chinese Nieuwjaar
valt, dat is duidelijk, niet gelijktijdig
met de westerse jaarwisseling. Dat
komt omdat men rekent op basis van
maanstanden. De Chinese Nieuw
jaarsdag is vastgesteld op de tweede
nieuwe maan na de kortste dag van
het jaar. In de praktijk betekent dat
tussen 21 januari en 20 februari. Dit
jaar viel de eerste nieuwe maan op 2
februari. De viering kan, alles bij el
kaar, een dag of veertien duren.
In de traditionele Chinese kalender
bestaat een normaal jaar uit twaalf
maanden van 29 of 30 dagen. Het be
gin van elke nieuwe maand valt op
nieuwe maan. Dat heeft tot gevolg dat
zo'n jaar maar 354 dagen heeft, elf
minder dan een jaar volgens onze ka
lender. Op den duur zou dat voor de
vooral in de landbouw werkende be
volking van China grote problemen
met zich hebben meegebracht. Want
wat heb je er aan als je weet dat je aan
het begin van een bepaalde maand
moet zaaien, als die maand de ene
keer in de winter, maar een volgende
keer in de herst valt.
Om dergelijke problemen te voorko
men is de Chinese kalender gecorri
geerd. Binnen een tijdsbestek van ne
gentien jaar heeft men zeven keer een
schrikkelmaand ingevoegd. Deze ja
ren hebben dertien maanden en tellen
in totaal 384 dagen. Ons 1984 is zo'n
Chinees schrikkeljaar.
Een andere kenmerk van de Chinese
kalender is het gebruik van cyclussen
van 60 jaar, die weer bestaan uit vijf
perioden van twaalf jaar. Elk van die
twaalf jaren hebben de naam gekre
gen van een teken van de Chinese
dierenriem, die altijd de basis heeft
gevormd van de Chinese astrologie.
Het komende Chinese jaar, dat het be
gin inluidt van een nieuwe cyclus van
60 jaar, draagt het teken van de rat.
Volgens de overlevering zou de ka
lender al in het jaar 2637 voor Chris
tus zijn gebruikt. In dat geval zijn we
net aan het jaar 4621 begonnen. Ar
cheologische vondsten hebben geleerd
dat de Chinese kalender ruim duizend
jaar voor het begin van onze jaartel
ling werd gehanteerd. Na de val van
het Chinese keizerrijk in 1911 werd
voor praktisch gebruik de westerse
kalender ingevoerd. De traditionele
kalender is echter een belangrijke rol
blijven spelen in het leven van de
Chinezen. Het feest, dat tegenwoordig
steeds meer het Lentefeest wordt ge
noemd, wordt nog steeds uitbundig
gevierd en geeft alle Chinezen op de
hele wereld het gevoel met elkaar
verbonden te zijn. Volgens een oud
Chinees spreekwoord: „Telkens bij
het mooie feest denkt men eens te
meer aan zijn verwanten".
Als voorbeelden van de goede
Chinese waarden die bewaard
moeten blijven noemt hij de
strakke familiebanden. De
manier waarop familieleden
elkaar bijstaan en daarbij de
moelijkheden niet uit de weg
gaan.
Voor de Chinezen in Neder
land is het vrijwel ondoenlijk
alle tradities in stand te hou
den. Sommige oude gebruiken
worden aan de Nederlandse
mogelijkeden aangepast. In
China is het op Ching-Ming
(tussen half maart en half
april) de gewoonte met de hele
familie naar het graf van je
voorouders te gaan om na te
denken over al het goede dat
zij hebben gedaan. „Het graf
wordt gereinigd en gezuiverd,
waarna we bloemen neerleg
gen en op en bij het graf gaan
picknicken. Hier zou men gek
opkijken als je dat doet. Daar
om leggen we alleen bloe
men", vertelt Woo. Als voor
beeld van een Nederlandse ge
woonte die de Chinezen vro
lijk overnemen toont hij een
foto van een Sint Nicolaas-
feest. De Sint en Zwarte Piet
omringd door tientallen kleine
Chineesjes.
Een grote hulp bij het in stand
houden van de kern van de
Chinese culturele achtergrond
vormen de zeven Chinese
scholen. Op woensdagmiddag
en zaterdag krijgen zo'n 600
Chinese kinderen les in hun
moedertaal. „Er zijn ook plan
nen om lessen Chinees op vi
deo-band te zetten. In vrijwel
ieder Chinees gezin staat na
melijk een video, waarop men
vooral Chinese speelfilms
draait. In Nederland bestaat
een enorme Chinese video
theek, met films in tal van
verschillende dialecten. De
Nederlandse programma's
gaan voor veel Chinezen te
snel", zegt Woo.
Zeker zo belangrijk zijn de be
zoeken volgens Woo eens
'in de ongeveer vier jaar
aan het oude moederland. Bij
de Nederlandse Chinezen is
dat In de meeste gevallen
Hongkong of de Volksrepu
bliek. De vraag of er onder de
Chinezen een groot heimwee
bestaat, wordt echter ontken
nend beantwoord.
„Natuurlijk", zegt de 83-jarige
Chung, „houden we van onze
geboortegrond. Hopelijk doen
onze kinderen dat ook. Veel
ouderen hebben op een goede
dag de neiging om terug te ke
ren en er zijn tallozen, die hun
oude dag in China doorbren
gen.- Maar wanneer ben je
oud? Je gaat misschien nog
wel dertig jaar mee. Wat meer
gebeurt is dat het lichaam van
een overleden Chinees naar
zijn geboortedorp wordt over
gebracht en daar begraven".
JOS TIMMERS
overheid? Er bestaat, zo den
ken wij, waarschijnlijk een
grote behoefte aan informatie
SUSKE EN WISKE HET DELTA-DUEL
in het Chinees. Om een voor
beeld te noemen: bij een apo
theek ligt een lijst met Turkse
namen van medicijnen. Zoiets
is toch ook in het Chinees mo
gelijk? Voor alle duidelijkheid:
We zeggen niet „we moeten".
Maar het zou wel fijn zijn als
er iets komt. Voor de rest is
het een zaak van de Neder
landse overheid. Wij wachten
hun standpunt af".
Over één aspect van de Chine
se gemeenschap in Nederland
zijn de bestuursleden van de
Algemene Chinese Vereniging
erg zwijgzaam: de criminaliteit
(drugshandel en gokken) on
der met name de Chinezen in
Amsterdam. „Dat zijn misdadi
gers, meestal illegaal hier ver
blijvende Chinezen, die veel
aandacht krijgen in de pers en
de reputatie van alle overige
Chinezen schaden. Het is heel
juist dat de Nederlandse justi
tie tegen hen optreedt. De Chi
nezen moeten zich aan de Ne
derlandse wet houden. Maar
verder weten ook wij niet wie
dat precies zijn"
Geen discriminatie
Het bestuur van de Algemene
Chinese Vereniging voelt er
niets voor zich als actiegroep
voor de Chinese minderheid
op te werpen. Integendeel, het
hoofddoel van de vereniging is
juist de banden met Nederland
waar mogelijk te versterken.
„We hebben geen problemen
met de Nederlandse manier
van leven. Men discrimineert
ons niet en huwelijken met
Nederlanders zijn evenmin
een probleem. We hebben
zelfs een Nederlands lid, al is
hij van oorsprong een Brit".
Overigens is de vereniging
toegankelijk voor alle Chine
zen, of zij nu uit China zelf,
Indonesië, Singapore of Suri
name komen.
„Vroeger probeerden we vast
te houden aan de oude Chine
se waarden en gebruiken. Nu
proberen we de kern van de
tradities in stand te houden in
de hoop dat de jongeren daar
iets van meekrijgen, én goede
westerse gewoonten over te
nemen", laat de eigenaar van
het Haagse restaurant S.Y.
Chung, die al sinds 1929 in Ne
derland woont, weten. Shung
praat in een dialect uit een
dorpje in de buurt van Kan
ton, dat zelfs voor de Leidse si
noloog Hu, die als tolk op
treedt, onverstaanbaar is.
Voorzitter Woo vertaalt daar
om in het ABC (Algemeen Be
schaafd Chinees).
Overeenkomst voor
kabel tussen
Singapore en
Frankrijk
SINGAPORE Vertegen-
woordigers van 21 bedrijven
hebben gisteren een overeen
komst ondertekend voor de
aanleg van een telefoonkabel
tussen Singapore en Frankrijk.
De kabel komt op de zeebo
dem te liggen en wordt met
13.000 kilometer een van de
langste telecommunicatiever-
bindingen ter wereld. De ka
bel moet in 1986 in gebruik
worden genomen.
ADVERTENTIE
Indien u in 1982 zelfstandig een beroep
of bedrijf uitoefende en uw inkomen
bedroeg over dat jaar niet meer dan het
minimum-niveau, dan kunt u over het
jaar 1982 in aanmerking komen vooreen:
Eenmalige uitkering voor zelfstandigen... EÜZ '82
Voor nadere inlichtingen en voor een
aanvraagformulier kunt u zich
schriftelijk of telefonisch wenden tot:
De Stichting Coördinatie
Dienstverleningscentra Kleinbedrijf
(SCDK)
Antwoordnummer 17440
1000 SN Amsterdam (020-997595)
Voor de agrarische sector en de visserij:
Stichting tot Uitvoering van
Landbouwmaatregelen (STULM)
Antwoordnummer 10560
2500 WB 's-Gravenhage
of de districtsbureauhouders.
