Washington sceptisch over kans
p betere Oost- West- verhouding
Reagan voorstander van
een goed voorbereide top
HÜHSMÉÉ: 4
1
igpr~
MBO
,rsche—
-1
L
%Uss
orduwe Andropov in het openbaar
Erewacht
voor
Andropov
las koel over Andropov
ürgie voor Andropov
thedraal van Moskou
Thatcher wil
vredeswerk'
in Moskou
voortzetten
Kremlin
raadpleegde
Amerikaanse
specialist
1984 KjNL AND
CeidocGouomit
MAANDAG 13 FEBRUARI 1984 PAGINA 7
ADVERTENTIE
Hoeil1 Hel nu mul bitil
letenteen.. hm Bih nut
jh-M Mm llihhin'
lemmer Htmcl1 lii/h ttm,
\in dt luihtlercm 'j
Hit bent mi l Het. mout jou een op-
it het bent \unj( pervlehte Prenten
ntn venter' mouel it er vendoor
,Wf« (Hl vet beter met
'uk?;
e ee
retoim ihbyne iepijpmUerntrtp
iet 1'
^lissom S-"
vanaf donderdag In de bioscoop
De krans had slechts als opschrift
'ijn v»t>uw en kinderen", maar onthulde
idelenf het privé-leven van de overleden
btw-tjer J°ei"i Andropov dan in de vijftien
niet odat ^'j aan de macht was, ooit was
èmerd. Het bloemenarrangement, een
van dtPderden lan2s de baar van Andropov
van lJenhal van het Vakbondsgebouw in
verhivas de eerste openbare kennisgeving
Utreclfen weduwnaar was, zoals in brede
Leveècht werd-
w-tari vee' onduidelijk. De naam van de
D£ n'et bekend en evenmin weet men
proce?erste vrouw en de moeder van zijn
's' dat Andropov voor een
bij ter 's getrouwd. Tijdens zijn zes maan-
he^'êbeid uit de openbaarheid werden
ledelingen over de gezondheidstoe
stand van Andropov verstrekt. Ook op vragen
over zijn familie volgde een ijzig stilzwijgen.
Toen een functionaris eens werd gevraagd of
Andropov getrouwd was zei hij: „Kijk, als wij u
dat vertellen, wilt u haar naam weten. Als wij
u haar naam vertellen, wilt u alles weten. Na
tuurlijk praten wij niet over zijn familie". Een
televisiecommentator maakte zaterdag geen
melding yan familieleden toen de stoet langs de
baar van Andropov trok, maar toen de leden
van het politburo hun deelneming betuigden
werd het pas duidelijk dat de in het zwart ge
klede vrouw mevrouw Andropov was. Zoon
Igor, die aan haar ziide stond, was zeer aange
daan toen de leiders nem condoleerden. Van de
jonge vrouw die aan de andere zijde stond,
werd aangenomen dat het Andropovs dochter
Irina was.
Igor Andro
pov, de zoon
van Joeri An
dropov,
troost de
vrouw die
naar men
aanneemt de
weduwe van
de overleden
Sovjet-leider
is. De vrouw
in het mid
den is waar
schijnlijk An
dropovs
dochter Irina.
Van de overi
ge mensen
op de foto is
de identiteit
niet bekend.
Peking wil banden
met Moskou aanhalen
PEKING De Chinese vice-president
Ulanhu heeft vanmorgen herhaald dat
zijn land „oprecht streeft" naar verbete
ring van de betrekkingen met de Sovjet-
-Unie. Hij zei dit na een condoleantie-be-
zoek aan de Russische ambassade in Pe
king. Het Chinese verlangen naar betere
banden met de Sovjet-Unie blijkt verder
,uit de aanwezigheid van vice-premier
Wan Li op de begrafenis van Andropov,
morgen in Moskou. Wan Li is de hoogste
Chinese leider in twintig jaar die de Sov
jet-Unie bezoekt. De Chinese media heb
ben de afgelopen dagen ongewoon veel
aandacht geschonken aan het nieuws
rond de dood van Andropov.
Een ere
wacht is op
gesteld bij
de baar van
preident
Joeri An
dropov in
het Kremlin.
Op de kus
sens aan de
voorzijde
van de baar
zijn de me
dailles en
onderschei
dingen op
gespeld die
Andropov in
de loop van
zijn leven
kreeg.
buitenlands beleid kan vol
trekken zolang een geweldda
dige binnenlandse opstand te
gen de totalitaire staatsvorm
uitblijft. Tot dan is alle specu
latie over machtstrijd binnen
het Politbureau en nuances
tussen de ene Kremlin-clan en
de andere, een parmantig spel
voor zogenaamde Sovjet-ken
ners, maar van geen belang
voor de Oost-West-verhou-
ding.
Bewijsstuk
Ook in de andere politieke
spanningsgebieden in de we
reld zien zowel regeringsfunc
tionarissen als oppositieleden
in Washington weinig kans op
werkelijke toenadering tot
Moskou. De situatie in Liba
non kenmerkt het debacle van
Reagans Midden-Oosten-poli-
tiek. In Russische ogen dankt
Reagan dat aan zijn funda
mentele Amerikaanse arro
gantie, om met voorbijgaan
aan het Russisch belang een
„vrede op zijn Amerikaans"
(Pax Americana) aan het hele
gebied te willen opleggen. Ook
het „nieuwe" Moskou zal geen
aandrang voelen om Reagan te
helpen met een voor Amerika
gunstige Libanon-afspraak.
Wat Midden-Amerika betreft
ziet het Kremlin met genoegen
hoe Ronald Reagan zich daar
de politieke verdeeldheid in
eigen land en spanningen met
de bondgenoten in West-Euro
pa op de hals haalt. En alles
wat de Russen daarvoor hoe
ven te doen is via Cuba
beperkte hoeveelheden mili
taire adviseurs en sterk verou
derde wapens verschepen met
bestemming Nicaragua en El
Salvador. Een wereldoorlog
dreigt in Midden-Amerika
geenszins. Moskou weet en
aanvaardt dat de VS als ze
zich werkelijk vanuit het zui
den bedreigd acht, desnoods
heel Centraal-Amerika zal
overrompelen. Maar alleen al
die mogelijkheid, en het voor
proefje van Reagans commu
nisten-obsessie in Grenada,
heeft het Kremlin nu al veel
propagandistisch voordeel op
geleverd.
Op hun beurt maken de Ame
rikanen geen aanstalten om de
Russen te verlossen van het
probleem waarmee ze zich met
de invasie van Afghanistan
hebben opgezadeld. Moskou
had niet gerekend op zo'n
hardnekkig Afghaans verzet,
dat intussen directe steun van
uit de VS ontvangt. Niets wijst
erop dat president Reagan dit
„bewijsstuk" voor de Russi
sche internationale agressie uit
handen wil geven door mee te
werken aan een internationaal
akkoord over Afghanistan.
Mondale
Reagans ongeloofwaardigheid
en Ruslands onbeweeglijkheid
maken dat de grootste kans op
een dooi in de Oost-West-rela-
tie, in de Amerikaanse verkie
zingen in november aanstaan
de zit. Reagans democratische
rivalen voor het Witte Huis
roepen om het hardst dat ze
geschikter zijn dan Reagan om
met de Sovjet-Unie een zake
lijke verhouding te herstellen
en zodoende de wereld tot een
veiliger oord te maken.
Het is inderdaad wel zeker«dat
verandering in het Ameri
kaans leiderschap de dialoog
met Moskou zal vergemakke
lijken. Maar ten aanzien van
het eventuele resultaat daar
van, zo leert de geschiedenis,
blijft uiterste scepsis gepast.
Waar bij de Democratische
Partij een traditioneel den
kend Amerikaan als Walter
Mondale, die weinig harten in
verrukking weet te brengen,
de grootste kanshebber is,
kunnen hooguit kleine vorde
ringen worden verwacht,
maar niet het vredeselan,
waarop de wereld zit te wach
ten.
SANTA BARBARA,
WASHINGTON Presi
dent Ronald Reagan is be
reid een top met de nieu
we Sovjet-leider te hou
den op voorwaarde dat
„belangwekkende" resul
taten kunnen worden ver
wacht. Dit is in Santa Bar
bara in Californië meege
deeld, waar president
Reagan het weekeinde
doorbracht. Vice-presi
dent Bush heeft een bood
schap in die geest bij zich,
waneer hij morgen de be
grafenis van Andropov
bijwoont.
De boodschap van Bush is in
overeenstemming met de ver
klaring van de president in
een radiopraatje afgelopen za
terdag. Reagan zei toen dat het
overgaan van de macht de ge
legenheid voor de Sovjet-lei
ders is „een stabielere en con
structievere relatie" tussen de
twee supermogendheden te
vestigen.
Overigens heeft de Ameri
kaanse vice-president niet de
uitdrukkelijke bedoeling een
topontmoeting tussen presi
dent Reagan en de nieuwe
Russische leider te organise
ren. In een vraaggesprek met
de televisie nam onderminister
Lawrence Eagleburger de in
druk weg dat na de dood van
Joeri Andropov een Ameri
kaans-Russische top waar
schijnlijker is geworden.
„Bush kan over een dergelijke
ontmoeting praten, maar hij
heeft geen opdracht iets te re
gelen". „Het heeft geen zin te
praten om te praten. Een to
pontmoeting heeft alleen zin,
wanneer er vanuit gegaan kan
worden dat die wat oplevert",
aldus Eagleburger.
President Reagan had zaterdag
in zijn eerste officiële com
mentaar op het overlijden van
Andropov tijdens zijn weke
lijkse radiopraatje gezegd dat
de dood van Andropov „een
tijd is om na te denken" over
de betrekkingen tussen de VS
en de Sovjet-Unie. „Met een
poging in goed vertrouwen
aan beide zijden Zouden beide
landen kunnen beginnen uit te
stijgen boven het wantrouwen
en de slechte wil die onze be
trekkingen verduisteren. Er is
geen beter tijdstip om die po
ging te doen dan nu".
De mogelijke opvolger van
Andropov, Konstantin Tsjer-
nenko is voor een politiek ver
gelijk met het westen. Hij
schrijft dit in een voorwoord
bij een boek met Tsjernenko's
verzamelde redevoeringen, dat
het Engelse zondagblad The
Sunday Times gisteren publi
ceerde. Tsjernenko verwacht
vooral van de Verenigde Sta
ten nieuwe stappen naar ver
betering van het klimaat tus
sen oost en west. Het ligt aan
de VS of het de komende ja
ren komt tot samenwerking of
harde confrontatie tussen bei
de grote mogendheden". Op
een andere plaats zegt Tsjer
nenko: „We staan een actieve
en vruchtbare dialoog voor
met de naties met een ander
maatschappijsysteem, in het
bijzonder met de Verenigde
Staten en Groot-Brittannië.
Tsjernenko geeft de gebruike
lijke verzekering dat de Sov-
J'et-Unie „geen militaire over-
ïeersing nastreeft. Maar de
Sovjet-Unie zal het natuurlijk
niet toelaten dat een andere
natie een dergelijke overheer
sing over de Sovjet-Unie ver
krijgt". De bittere ervaringen
uit de oorlog dwingen de Sov
jet-Unie tot waakzaamheid, al
dus Tsjernenko. Hij bena
drukt: „De Sovjet-Unie be
schikt over een grote militaire
macht. Wij zijn in staat iedere
uitdaging doeltreffend te be
antwoorden. Wij hopen echter
dat niemand opnieuw in de
verleiding zal komen de
kracht van de Sovjet-Unie te
meten. Tsjernenko geeft ver
der een opsomming van de
vooruitgang die de Sovjet-
Unie op veel terreinen heeft
gemaakt. „Zij is spectaculair,
ook al wil dat niet zeggen dat
wij geen problemen kennen.
Zij bestaan en de communisti
sche partij geeft ze openhartig
toe. Maar over het geheel ge
nomen", schrijft hij, „wordt
mijn land rijker en gaat de
cultuur vooruit, zijn bevolking
kent een hogere levensstan
daard dan ooit tevoren".
e correspondent Mare
Ie Koninck)
4GTON Nog
duidelijk was wie
jemlin de nieuwe
zou worden,
iidem'ste afgelopen
OESde in Washington
iden fertuiging dat de
iral oiing in Moskou
Te tererbetering van de
ist-betrekkingen
'ineet/gen die President
polUlervan zegt te ver-
t in hl- Er zijn geen aan-
i hun n dat de Russen
de ^gaande bijvoor-
verade Euro-raketten
ss vcfullen ^aten vallen
igeleS van Amerikaan-
an no. concrete stappen
>lgens' worden gezet, zo-
dit «weer verwijderen
"^tussen geplaatste
flatier1 Pershing-raket-
ten. Zo'n spectaculair vre-
desgebaar wordt in Was
hington geenszins overwo
gen.
Zelfs al zou president Regan
er desondanks in slagen om de
Sovjets weer aan de onderhan
delingstafel in Genève te krij
gen, dan is men nog niel ver
der dan eind vorig jaar toen
de gesprekken nog niet varen
afgebroken.
De situatie is nu, zo waarschu
wen sceptici in Washington,
dat terugkeer tot die ontmoe
digende situatie var drie
maanden geleden „de ideale
uitkomst" kan worden van
een persoonlijke topontmoe
ting over enkele maanden tus
sen president Reagan en zijn
Russische tegenvoeter.
De plotselinge sigralen van
het Witte Huis dat let tot zo'n
Russisch-Amerikaarse „top"
moet komen, het feit dat
I Patriarch Pimen
ikou en Geheel Rus-
Ift gisteren in tegen-
i tal
per-
weei^
Jeden uit de Russi-
idoxe kerk in de Bo-
|ki-kathedraal van
liturgie gevierd
pachtenis van de over-
ïsident en partijleider
[dropov. Pimen zei dat
idene volgens de wens
volk de beginselen
van vreedzane coëxistentie en
samenwerkirg' met alle staten
had nagestnefd en dat alle
weldenkende staatslieden en
mensen van goede wil zijn tal
rijke vredeanitiatieven had
den verwellomd.
Volgens de
patriarch hal Andropov altijd
oog voor de behoeften van de
kerk en ee» hoge dunk van
haar patriotische en vredege-
richte insteling.
Reagan heeft overwogen naar
de begrafenis van Andropov
in Moskou te gaan en het bijna
smekende verzoek van de
Amerikaanse president aan de
nieuwe Sovjet-leiding om het
ontwapeningsgesprek te her
vatten, dat alles weerspiegelt
op de eerste plaats Reagans
binnenlands-politieke zorg om
eind van dit jaar tot president
te worden herkozen, door een
bevolking die begint te vinden
dat de man in het Witte Huis
zijn communistenhaat tot al te
gevaarlijke proporties heeft
doorgevoerd. Zowel in zijn ei
gen republikeinse kamp als bij
de democratische oppositie be
twijfelen velen daarom of de
Sovjets zich zullen willen le
nen voor zo'n figurantenrol in
Reagans herverkiezingscircus.
Anderzijds blijft Washington
de Sovjet-Unie taxeren als een
uiterst onbuigzame communis
tische dictatuur van oude
mannen, waarin zich geen be
langrijke wijziging van het
(Van onze correspondent Cees Mandersi
De condoleance die paus Johannes Pajlus II naar
geeft gestuurd, valt op door haar beknoptheid en haar
gelijke toon. De nagedachtenis aan Brezjrev kwam er
I jaar geleden beter van af. Het verschil tissen de twee
jhce-boodschappen zit in het gebruik van ïnkele woor-
lop het eerste gezicht van ondergeschiki belang zijn,
Waan in het Vaticaan traditiegetrouw grote waarde
(hecht.
niet zo heel veel plezier heeft beleeti aan het be-
„Je heer Andropov" blijkt (ook) uit de fevensbeschrij-
de Vaticaanse krant de Osservatore R»mano aan de
ne wijdt. Het blad geeft en opsomming \an alle onhei-
Vndropov op het wereldtoneel heeft gesti:ht. De overle-
rdt rvan beschuldigd en „harde propagaida-campagne"
VS te hebben ondernomen „waarbij hi niet naliet de
eid van de bedoelingen van president Riagan in twijfel
»n.
de Vaticaanse krant heeft de buitenlantse politiek van
t-Unie onder Andropov „geen positieve veranderingen
||elligd". De Osservatore Romano vindt het moeilijk en
Ke geven over de jaren die Andropov doorbracht als
Sn de „beruchte" KGB. „Vast staat dat hij zeer fficiënt
P^er Andropovs verantwoordelijkheid voor de onder-
fl in Polen schrijft de krant chter geen woord.
CEENWISKE HETDE
LTA-DUEL
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De Britse
premier Margaret That
cher en de Amerikaanse
vice-president George
Bush hopen deze week
een verbetering van de
betrekkingen tussen Oost.
en West tot stand te kun
nen brengen door wat zij
noemen „een constructie
ve en realistische dia
loog". Net als Bush zal
ook Thatcher de begrafe
nis van Andropov bijwo
nen. Thatcher en Bush
pleegden afgelopen week
einde overleg op Che
quers, het officiële buiten
verblijf van de Britse re
geringsleidster. Zondag
namen van Britse zijde de
ministers Howe (Buiten
landse Zaken) en Heselti-
ne (Defensie) deel aan het
esprek.
remier Thatcher had vice-
president Bush gevraagd naar
Londen de komen om met
haar over de Libanese kwestie
te praten. Het overlijden van
Joeri Andropov drong dit pro
bleem echter op de achter-
grond. Thatcher en Bush wis
selden dan ook in de eerste
plaats van gedachten over de
mogelijke gevolgen van An
dropovs dood voor de gespan
nen verhouding tussen de Sov-
jet Unie en de Verenigde Sta- -
ten, die geleid heeft tot een al
gemene verslechtering van de
Oost-West-relaties.
„Hoewel niemand het met ze
kerheid kan weten, geloof ik
toch, dat wij in verband met
de Sovjets een keerpunt be
reikt hebben", zei vice-presi
dent Bush gisteravond na zijn
gesprek van twee dagen in-
Londen. Hij bedoelde hiermee
een mogelijke verbetering van
de relaties tussen Washington
en Moskou. Bush bracht zelfs
hulde aan „degenen die hun
beste krachten inspannen voor
de vrede". Deze verklaring
van de Amerikaanse vice-pre
sident was een duidelijke zin
speling op de beslissing van
premier Thatcher om zelf naar
Moskou te gaan voor de begra
fenis van Joeri Andropov.
Thatcher heeft dat besluit ge
nomen op aanraden van haar
politieke adviseurs en op aan
dringen van praktisch alle an
dere Britse partijleiders. Haar
reis naar Rusland heeft tot
doel het vredeswerk, dat ze
kortgeleden in Hongarije be
gonnen was, voort te zetten in
de vorm van enkele eerste
contacten met de Sovjetleiders.
Thatcher wil hen tonen dat
het Westen niet alleen wenst
te praten over wapenkwesties,
maar dat het ook op menselijk
niveau contact probeert te zoe
ken. Op de begrafenis van
Leonid Brezjnev, precies vijf
tien maanden geleden, werd
Groot-Brittannië alleen verte
genwoordigd door de toenma
lige minister van Buitenlandse
Zaken Francis Pym, die bij
deze gelegenheid met Joeri
Andropov maar drie woorden
kon wisselen. Premier That
cher bleef thuis, omdat wijlen
Leonid Brezjnev de invasie
van Afghanistan en de staat
van beleg in Polen afgekon
digd had. Sedertdien zijn de
relaties tussen Oost en West
zodanig verslechterd, dat vol
gens premier Thatcher een
nieuw vredesinitiatief meer
dan wenselijk geworden is.
Met haar onafhankelijke be
sluit om naar Moskou te reizen
hoopt Thatcher het ook voor
goed duidelijk te maken, dat
het niet meer opgaat haar „het
schoothondje van president
Reagan" te noemen. Sedert de
Amerikanen haar vergaten te
bellen vóór een invasie op
Grenada, grijpt de Britse pre
mier iedere gelegenheid aan
om te tonen, dat trouw bond
genootschap niet noodzakelijk
synoniem van serviele onder
worpenheid is.
Van westerse zijde zullen ver
der aanwezig zijn de Franse
premier Mauroy, de Westduit-
se bondskanselier Kohl en de
Canadese premier Trudeau.
Namens Nederland reist mi
nister van den Broek naar
Moskou af.
NEW YORK Volgens de
Amerikaanse ambassadeur bij
de Verenigde Naties, Jeane
Kirkpatrick, hebben Russische
nierspecialisten kort voor de
dood van Joeri Andropov een
Amerikaanse arts geraad
pleegd, die daarvoor naar Mos
kou was uitgenodigd. Zij
noemde geen naam en deelde
geen verdere bijzonderheden
mee. Mevrouw Kirkpatrick zei
verder dat zij van Andropovs
dood niet direct een andere
Russische buitenlandse poli
tiek verwachtte. Die is geen
zaak van één man, maar van
een collectieve leiding.
